1
00:00:00,000 --> 00:00:01,760
Hiện nay có rất nhiều sự phấn khích

2
00:00:01,760 --> 00:00:03,786
xung quanh các vắc-xin có tốc độ kỷ lục

3
00:00:03,786 --> 00:00:04,746
cho COVID-19,

4
00:00:04,746 --> 00:00:06,954
một trong số đó đã bắt đầu phân phối

5
00:00:06,954 --> 00:00:08,265
ở các nơi trên thế giới.

6
00:00:08,265 --> 00:00:10,535
Nhưng vì đây là vắc xin mRNA

7
00:00:10,535 --> 00:00:12,555
một công nghệ còn khá mới mẻ

8
00:00:12,555 --> 00:00:14,907
chưa được sự dụng rộng rãi trước đây,

9
00:00:14,907 --> 00:00:16,176
Chúng tôi muốn giải thích cách chúng hoạt động

10
00:00:16,176 --> 00:00:17,960
và điều gì sẽ diễn ra với cơ thể bạn

11
00:00:17,960 --> 00:00:20,241
từ khoảnh khắc kim tiêm chạm vào da bạn.

12
00:00:20,241 --> 00:00:22,104
Giống như những vắc xin mà chúng ta từng thấy

13
00:00:22,104 --> 00:00:25,390
những vắc xin này sẽ được tiêm vào bắp tay trên

14
00:00:25,390 --> 00:00:27,107
Nhưng không giống những loại vắc xin điển hình khác

15
00:00:27,107 --> 00:00:30,679
làm bất hoạt hay suy yếu cấu trúc của vi rút

16
00:00:30,679 --> 00:00:34,382
Những vắc xin này sẽ phóng ra vật chất di truyền gọi là mRNA (RNA thông tin)

17
00:00:34,382 --> 00:00:37,099
Vậy chính xác RNA thông tin làm gì?

18
00:00:37,099 --> 00:00:41,302
Trong một tế bào bình thường của cơ thể có DNA trong nhân tế bào

19
00:00:41,302 --> 00:00:44,174
và DNA này lưu trữ toàn bộ thông tin và chỉ dẫn

20
00:00:44,174 --> 00:00:46,700
quan trọng để tế bào và cơ thể hoạt động

21
00:00:46,700 --> 00:00:48,990
và sau cùng, những đặc điểm chỉ riêng ở bạn.

22
00:00:48,990 --> 00:00:51,939
Hệ thống bên trong tế bào đọc toàn bộ dữ liệu của DNA

23
00:00:51,939 --> 00:00:54,446
và chuyển hóa chúng sang mRNA

24
00:00:54,446 --> 00:00:57,708
mRNA sẽ rời nhân và tiến vào tế bào chất.

25
00:00:57,708 --> 00:01:00,884
Từ đây các Ribosome trong tế bào đọc RNA

26
00:01:00,884 --> 00:01:04,530
dựa vào từng mã cụ thể mà hình thành nên chuỗi amino axit

27
00:01:04,530 --> 00:01:06,979
Tự cuộn gập lại để hình thành protein

28
00:01:06,979 --> 00:01:08,919
giữ cho cơ thể sống và hoạt động.

29
00:01:08,919 --> 00:01:11,071
Đây được gọi là quá trình phiên mã.

30
00:01:11,071 --> 00:01:12,426
Trong thực tế, quá trình này

31
00:01:12,426 --> 00:01:14,795
là quá trình đầu tiên vi rút lợi dụng.

32
00:01:14,795 --> 00:01:17,656
Chúng tiêm thông tin di truyền vào cơ thể bạn

33
00:01:17,656 --> 00:01:21,523
và hệ thống trong tế bào tự động đọc chuỗi thông tin đó

34
00:01:21,523 --> 00:01:24,580
và xây nên những protein giúp hình thành nhiều vi rút hơn.

35
00:01:24,580 --> 00:01:25,645
Trở về với mũi tiêm

36
00:01:25,645 --> 00:01:29,803
mRNA được tiêm vào cơ thể bạn nhờ vắc xin

37
00:01:29,803 --> 00:01:32,138
cũng mang trong nó chỉ dẫn di truyền.

38
00:01:32,138 --> 00:01:36,480
Nhưng trong trường hợp này chỉ là một phần nhỏ mã của vi rút

39
00:01:36,480 --> 00:01:37,891
thay vì toàn bộ.

40
00:01:37,891 --> 00:01:41,579
Bạn có thể thấy SARS-CoV-2 trông như thế này

41
00:01:41,579 --> 00:01:42,861
với mũi gai trên mình

42
00:01:42,861 --> 00:01:46,168
Và gai protein thực chất vô hại này

43
00:01:46,168 --> 00:01:48,476
là những gì mà mRNA mã hóa.

44
00:01:48,476 --> 00:01:51,813
mRNA tìm cách xâm nhập vào tế bào chất của cơ thể

45
00:01:51,813 --> 00:01:56,137
nơi mà ribosom đọc thông tin và bắt đầu tiến hành tạo ra gai protein

46
00:01:56,137 --> 00:01:57,328
Một khi protein được tạo ra

47
00:01:57,328 --> 00:01:58,892
Nó tiến tới màng tế bào

48
00:01:58,892 --> 00:02:00,327
và tế bào của bạn bị phá vỡ

49
00:02:00,327 --> 00:02:03,347
và phá hủy hướng dẫn mRNA

50
00:02:03,347 --> 00:02:07,821
Vậy việc có một mảnh nhỏ của gai vi rút có tác dụng gì?

51
00:02:07,821 --> 00:02:08,977
Nó cung cấp cho cơ thể bạn

52
00:02:08,977 --> 00:02:10,933
hay cụ thể hơn, hệ thống miễn dịch

53
00:02:10,933 --> 00:02:14,449
một bản xem trước của vi rút mà không gây ra bệnh.

54
00:02:14,449 --> 00:02:17,139
Bỗng nhiên kháng thể của bạn sẽ nhận ra

55
00:02:17,139 --> 00:02:19,219
nó không thuộc về nơi này-

56
00:02:19,219 --> 00:02:20,795
sẽ là hồi chuông cảnh báo cho hệ thống miễn dịch

57
00:02:20,795 --> 00:02:23,759
để nhận ra và chuẩn bị cơ thể trước vi rút thật sự

58
00:02:23,759 --> 00:02:27,315
mà không cần phải tiếp xúc thực tế với con vi rút

59
00:02:27,315 --> 00:02:29,562
Về bản chất hệ thống miễn dịch sẽ có lợi thế mở đầu

60
00:02:29,562 --> 00:02:31,337
bằng cách tạo ra kháng thể mạnh

61
00:02:31,337 --> 00:02:34,212
có thể vô hiệu hóa và giết vi rút thật.

62
00:02:34,212 --> 00:02:37,505
Và bộ nhớ của kháng thể sẽ được lưu trong tế bào B.

63
00:02:37,505 --> 00:02:41,755
Vì thế nếu bạn bị nhiễm vi rút SARS-CoV-2

64
00:02:41,755 --> 00:02:43,613
thì cơ thể bạn đã đi trước một bước.

65
00:02:43,613 --> 00:02:46,101
Đây được gọi là phản ứng thích nghi của hệ miễn dịch.

66
00:02:46,101 --> 00:02:48,875
Vì cơ thể bạn đã tiếp xúc với những gai protein trước đó

67
00:02:48,875 --> 00:02:50,873
nên có thể biết điều gì phải làm.

68
00:02:50,873 --> 00:02:52,576
Thực chất, những vắc xin mRNA

69
00:02:52,576 --> 00:02:56,217
cho phép cơ thể tự bảo vệ khỏi sự lây nhiễm trong tương lai

70
00:02:56,217 --> 00:02:57,501
mà không cần phải chịu rủi ro

71
00:02:57,501 --> 00:03:00,395
hậu quả của bệnh dịch COVID-19.

72
00:03:00,395 --> 00:03:03,330
Vậy thì tại sao vắc xin mRNA không được sự dụng trước đây?

73
00:03:03,330 --> 00:03:04,761
Trong khi chúng khá mới mẻ

74
00:03:04,761 --> 00:03:07,897
nhưng thực tế các nhà nghiên cứu đã không ngừng thí nghiệm chúng trong hàng thế kỉ

75
00:03:07,897 --> 00:03:09,949
Trong quá khứ, chúng không được ổn định

76
00:03:09,949 --> 00:03:12,578
Enzim trong cơ thể sẽ nhanh chóng phá hủy mRNA

77
00:03:12,578 --> 00:03:14,250
nên mRNA cần có được vỏ bọc tốt.

78
00:03:14,250 --> 00:03:15,542
Những vắc xin mRNA được trưng bày hôm nay

79
00:03:15,542 --> 00:03:18,337
đã được bọc trong các hạt phân tử nano lipid

80
00:03:18,337 --> 00:03:21,080
để bảo vệ mRNA không bị phân hủy.

81
00:03:21,080 --> 00:03:23,744
Vì chúng bất ổn hơn các loại vắc xin khác

82
00:03:23,744 --> 00:03:25,379
nên cần được giữ lạnh.

83
00:03:25,379 --> 00:03:30,087
Ví dụ, vắc xin Pfizer cần bảo quản ở nhiệt độ -70º C

84
00:03:30,087 --> 00:03:33,465
và ở nhiệt độ của tủ lạnh thông thường, chúng chỉ tồn tại khoảng 5 ngày.

85
00:03:33,465 --> 00:03:35,458
Và dĩ nhiên, dịch bệnh toàn cầu

86
00:03:35,458 --> 00:03:37,783
đã nâng số quỹ và tài nguyên

87
00:03:37,783 --> 00:03:39,700
đầu tư cho những loại vắc xin này

88
00:03:39,700 --> 00:03:41,983
góp phần tăng tốc tiến trình phát triển của vắc xin.

89
00:03:41,983 --> 00:03:45,216
Điều làm những vắc xin này hấp dẫn so với những loại khác

90
00:03:45,216 --> 00:03:48,443
ở chỗ chúng có thể được tạo ra trong phòng thí nghiệm với vật liệu có sẵn

91
00:03:48,443 --> 00:03:51,302
và nhanh hơn những loại vắc xin khác nhiều.

92
00:03:51,302 --> 00:03:53,797
Thay vì phát triển vi rút kháng nhiễm

93
00:03:53,797 --> 00:03:55,270
rồi tiêm chúng vào cơ thể

94
00:03:55,270 --> 00:03:58,238
thì những vắc xin mRNA này có thể vượt qua nhiều trở ngại

95
00:03:58,238 --> 00:04:00,946
bằng cách sử dụng cơ thể một cách thông minh.

96
00:04:00,946 --> 00:04:04,462
Và chi phí khá tiết kiệm khi tạo ra phân tử mRNA

97
00:04:04,462 --> 00:04:06,131
hơn là nguyên bản phân tử protein

98
00:04:06,131 --> 00:04:07,753
và còn có thể mở rộng qui mô

99
00:04:07,753 --> 00:04:10,042
điều mà vô cùng hữu ích trong bối cảnh đại dịch

100
00:04:10,042 --> 00:04:11,254
đang chờ một vắc xin.

101
00:04:11,254 --> 00:04:13,131
Vậy thì nó có an toàn không?

102
00:04:13,131 --> 00:04:15,472
Bởi đây là công nghệ còn khá mới mẻ

103
00:04:15,472 --> 00:04:16,953
chúng ta có lo lắng không?

104
00:04:16,953 --> 00:04:19,717
Đó là những gì giai đoạn thử nghiệm ban đầu trăn trở

105
00:04:19,717 --> 00:04:22,574
không đơn thuần kiểm tra nó có hoạt động và tăng cường miễn dịch hay không

106
00:04:22,574 --> 00:04:24,814
mà còn phải giảm tác dụng phụ xuống mức tối đa.

107
00:04:24,814 --> 00:04:28,124
Giờ đây, khoảng 70 000 người đã được tiêm chủng

108
00:04:28,124 --> 00:04:29,947
mà không hề có hệ lụy nghiêm trọng nào

109
00:04:29,947 --> 00:04:32,900
Đã có báo trước rằng toàn bộ nghiên cứu chưa được xuất bản

110
00:04:32,900 --> 00:04:34,188
khi đang quay video này.

111
00:04:34,188 --> 00:04:36,899
Nhưng quan trọng hơn phải nhớ rằng dù vắc xin an toàn

112
00:04:36,899 --> 00:04:39,183
cũng không đồng nghĩ với việc không mang lại cảm giác đau nhức nào.

113
00:04:39,183 --> 00:04:41,405
Một số người đã tiêm chủng báo về cơ đau nhức

114
00:04:41,405 --> 00:04:44,664
và hiên tại thì cần phải tiêm 2 mũi để đảm bảo độ hiệu quả.

115
00:04:44,664 --> 00:04:47,463
Tôi đã thấy sự tương đồng lớn bởi giáo sư Shane Crotty,

116
00:04:47,463 --> 00:04:48,982
người đang nghiên cứu vắc xin

117
00:04:48,982 --> 00:04:49,980
và ngài nói rằng

118
00:04:49,980 --> 00:04:52,705
"Không khác so với việc đi tập gym và luyện tập

119
00:04:52,705 --> 00:04:54,219
và đau cơ

120
00:04:54,219 --> 00:04:57,428
một chút đau đớn là tín hiệu tích cực rằng điều tốt đẹp đang diễn ra.

121
00:04:57,428 --> 00:04:59,494
Đôi lúc cần phải rèn lấy khả năng miễn nhiễm

122
00:04:59,494 --> 00:05:02,259
giống như việc bạn rất muốn một cánh tay cơ bắp vậy."

123
00:05:02,259 --> 00:05:04,782
Chúng tôi biết bạn đã luôn thắc mắc rất nhiều về những vắc xin này.

124
00:05:04,782 --> 00:05:06,165
Chúng tôi cũng có câu hỏi cho riêng mình

125
00:05:06,165 --> 00:05:08,925
Vì vậy hi vọng với bạn những thông tin này hữu ích, ngắn gọn

126
00:05:08,925 --> 00:05:10,024
và mang tính giáo dục.

127
00:05:10,024 --> 00:05:13,220
Bởi vì đây là những điều giúp mọi thứ bớt mơ hồ và đáng sợ

128
00:05:13,220 --> 00:05:15,004
trong thời gian ngắn.

129
00:05:15,004 --> 00:05:16,675
Cảm ơn vì đã theo dõi

130
00:05:16,675 --> 00:05:19,819
Nếu bạn muốn biết thêm thông tin về những vắc xin này, những bản thu của chúng tôi có ở trên Youtube.

131
00:05:19,819 --> 00:05:20,915
Các bạn có thể thử xem.

132
00:05:20,915 --> 00:05:22,531
Chúng tôi có vài tập về vắc xin.

133
00:05:22,531 --> 00:05:24,340
Thực ra chúng tôi tám chuyện về vắc xin

134
00:05:24,340 --> 00:05:25,780
Vâng

135
00:05:25,780 --> 00:05:28,237
Bạn sẽ thích ăn rau muống và đàm đạo về vắc xin.

136
00:05:28,237 --> 00:05:30,621
Và hãy chắc chắn bạn đã thích video, đăng kí

137
00:05:30,621 --> 00:05:32,953
và hẹn gặp bạn lần tới với nhiều thông tin khoa học hơn.

138
00:05:32,953 --> 00:05:33,751
Tạm biệt.