0:00:00.000,0:00:01.760
Hiện nay, ai cũng phấn khởi

0:00:01.760,0:00:04.506
về tốc độ phát triển [br]của vắc-xin COVID-19,

0:00:04.866,0:00:08.265
một số đã bắt đầu phân phối[br]ở một vài quốc gia.

0:00:08.265,0:00:12.240
Nhưng vì đây là vắc-xin mRNA,[br]một công nghệ khá mới

0:00:12.240,0:00:14.907
chưa được áp dụng[br]rộng rãi trước đây,

0:00:14.907,0:00:16.096
chúng tôi muốn giải thích

0:00:16.096,0:00:18.266
cách chúng hoạt động[br]và phản ứng cơ thể

0:00:18.266,0:00:20.241
khi kim chạm vào da.

0:00:20.241,0:00:22.104
Giống các vắc-xin ta đã biết,

0:00:22.104,0:00:25.390
vắc-xin này sẽ được tiêm[br]vào bắp tay trên.

0:00:25.390,0:00:27.107
Nhưng khác[br]vắc-xin thông thường

0:00:27.107,0:00:30.679
thường đưa vào một dạng virus[br]bất hoạt hoặc suy yếu,

0:00:30.679,0:00:34.382
vắc-xin này giải phóng[br]vật chất di truyền có tên mRNA.

0:00:34.382,0:00:37.099
Vậy chính xác mRNA làm gì?

0:00:37.099,0:00:41.302
Trong tế bào bình thường của cơ thể,[br]bạn có ADN bên trong nhân,

0:00:41.302,0:00:44.174
và ADN này lưu trữ[br]toàn bộ thông tin và chỉ dẫn

0:00:44.174,0:00:46.700
quan trọng cho hoạt động[br]của tế bào, cơ thể,

0:00:46.700,0:00:48.990
và cuối cùng là tạo ra[br]con người bạn.

0:00:48.990,0:00:51.939
Bên trong tế bào[br]là cỗ máy đọc ADN

0:00:51.939,0:00:54.446
và phiên mã nó thành mRNA,

0:00:54.446,0:00:57.708
mRNA này sẽ rời nhân[br]và tiến vào tế bào chất.

0:00:57.708,0:01:00.884
Và ở đây, các ribosome[br]trong tế bào sẽ đọc RNA,

0:01:00.884,0:01:04.530
và dựa vào từng mã mà hình thành[br]nên chuỗi các axit amin,

0:01:04.530,0:01:06.979
chúng tự gấp lại[br]để tạo ra các protein

0:01:06.979,0:01:08.919
giúp bạn sống và hoạt động.

0:01:08.919,0:01:11.071
Quá trình này được gọi là dịch mã.

0:01:11.071,0:01:12.426
Thật ra, đó là quá trình

0:01:12.426,0:01:14.795
virus lợi dụng ngay từ đầu.

0:01:14.795,0:01:17.656
Chúng chèn thông tin di truyền[br]của mình vào cơ thể bạn

0:01:17.656,0:01:21.523
và bộ máy tế bào vô tình[br]bắt đầu lấy thông tin đó

0:01:21.523,0:01:24.580
và hình thành protein [br]để giúp tạo ra nhiều virus hơn.

0:01:24.580,0:01:25.795
Quay trở lại chuyện tiêm.

0:01:25.795,0:01:29.803
mRNA được tiêm vào bạn[br]từ vắc-xin

0:01:29.803,0:01:32.138
cũng mang chỉ dẫn di truyền.

0:01:32.138,0:01:36.480
Nhưng ở đây, nó chỉ mã hóa[br]một phần nhỏ của virus

0:01:36.480,0:01:37.891
thay vì toàn bộ.

0:01:37.891,0:01:41.579
Chắc bạn đã thấy SARS-CoV-2[br]được minh họa thế này,

0:01:41.579,0:01:42.861
với rất nhiều gai trên nó,

0:01:42.861,0:01:46.168
và chính các protein gai[br]bản chất vô hại này

0:01:46.168,0:01:48.476
là cái vắc-xin mRNA mã hóa.

0:01:48.476,0:01:51.813
mRNA tìm cách đi vào [br]tế bào chất của tế bào

0:01:51.813,0:01:56.137
nơi các ribosom đọc thông tin [br]và bắt đầu tạo protein gai.

0:01:56.137,0:01:57.328
Khi protein được tạo ra,

0:01:57.328,0:01:58.892
nó tới màng tế bào

0:01:58.892,0:02:00.327
và tế bào sẽ phá vỡ

0:02:00.327,0:02:03.347
và phá hủy các chỉ dẫn mRNA[br]được tiêm vào.

0:02:03.347,0:02:07.821
Vậy có gì hay khi tiêm một phần nhỏ[br]gai virus vào cơ thể bạn?

0:02:07.821,0:02:08.977
Nó giúp cơ thể

0:02:08.977,0:02:10.933
hay quan trọng hơn,[br]hệ miễn dịch bạn.

0:02:10.933,0:02:14.449
biết trước hình dáng của virus[br]mà không gây ra bệnh.

0:02:14.449,0:02:17.139
Đột nhiên, kháng thể[br]sẽ nhận ra virus và hành động

0:02:17.139,0:02:19.219
vi rút không thuộc về cơ thể này,

0:02:19.219,0:02:20.795
đó là hồi chuông cảnh báo [br]cho hệ thống miễn dịch

0:02:20.795,0:02:23.759
nhận ra và có sự chuẩn bị [br]trước vi rút thật sự

0:02:23.759,0:02:27.205
mà không cần phải nhiễm bệnh.

0:02:27.205,0:02:29.562
Hệ miễn dịch [br]sẽ có lợi thế mở đầu

0:02:29.562,0:02:31.337
bằng cách tạo ra kháng thể mạnh

0:02:31.337,0:02:34.212
có thể vô hiệu hóa và giết vi rút thật.

0:02:34.212,0:02:37.505
Và "bộ nhớ" kháng thể này[br]được cất trong tế bào B

0:02:37.505,0:02:41.755
để nếu sau này bạn có bị[br]nhiễm vi rút SARS-CoV-2

0:02:41.755,0:02:43.613
thì cơ thể bạn cũng[br]đã phòng bị.

0:02:43.613,0:02:46.101
Đây là phản ứng[br]miễn dịch thích nghi.

0:02:46.101,0:02:48.875
Cơ thể đã thấy các protein gai[br]này trước đó

0:02:48.875,0:02:50.873
nên vì thế nó biết phải làm gì.

0:02:50.873,0:02:52.576
Thực chất, những vắc-xin mRNA này

0:02:52.576,0:02:56.217
cho phép cơ thể tự bảo vệ nó[br]khỏi nhiễm bệnh trong tương lai

0:02:56.217,0:02:57.501
mà không phải mạo hiểm

0:02:57.501,0:03:00.395
nếm hậu quả của bệnh COVID-19.

0:03:00.395,0:03:03.330
Vậy tại sao trước đây vắc-xin mRNA[br]không được sử dụng?

0:03:03.330,0:03:04.761
Tuy chúng khá mới

0:03:04.761,0:03:07.897
nhưng thật ra các nhà nghiên cứu[br]đã thử nghiệm chúng hàng thập kỉ,

0:03:07.897,0:03:09.949
nhưng trong quá khứ,[br]chúng không ổn định.

0:03:09.949,0:03:12.578
Enzim trong cơ thể sẽ[br]nhanh chóng phá hủy mRNA

0:03:12.578,0:03:14.250
nên mRNA cần có vỏ bọc tốt.

0:03:14.250,0:03:15.542
Loại đang được tung ra

0:03:15.542,0:03:18.337
có mRNA bọc trong[br]các hạt nano lipid

0:03:18.337,0:03:21.080
cơ bản là để bảo vệ mRNA[br]không bị phân hủy.

0:03:21.080,0:03:23.744
Vì bất ổn hơn[br]các loại vắc-xin khác

0:03:23.744,0:03:25.379
nên chúng cần được giữ lạnh.

0:03:25.379,0:03:30.087
Ví dụ, vắc-xin Pfizer[br]cần bảo quản ở nhiệt độ -70º C

0:03:30.087,0:03:33.465
và với nhiệt độ làm lạnh thường, [br]chỉ kéo dài được 5 ngày.

0:03:33.465,0:03:35.458
Dĩ nhiên, dịch bệnh toàn cầu

0:03:35.458,0:03:37.783
chắc chắn đã bơm[br]ngân sách và tài nguyên

0:03:37.783,0:03:39.700
vào những loại vắc xin này,

0:03:39.700,0:03:41.983
điều đó góp phần tăng tốc độ[br]phát triển vắc-xin.

0:03:41.983,0:03:45.216
Điều thú vị ở loại vắc-xin này[br]đó là không giống những loại khác,

0:03:45.216,0:03:48.443
chúng có thể được tạo ra[br]trong phòng thí nghiệm với vật liệu sẵn có

0:03:48.443,0:03:51.302
với tốc độ nhanh hơn nhiều[br]những loại vắc xin khác.

0:03:51.302,0:03:53.797
Thay vì phát triển đầy đủ[br]vi-rút không lây nhiễm

0:03:53.797,0:03:55.270
rồi tiêm chúng vào cơ thể,

0:03:55.270,0:03:58.238
những vắc-xin mRNA này [br]có thể vượt qua nhiều trở ngại

0:03:58.238,0:04:00.946
bằng cách sử dụng[br]khéo léo cơ thể của chính bạn.

0:04:00.946,0:04:04.462
Ngoài ra tạo phân tử mRNA[br]tiết kiệm hơn rất nhiều

0:04:04.462,0:04:06.131
so với việc tạo protein

0:04:06.131,0:04:07.753
và cũng dễ nhân rộng hơn,

0:04:07.753,0:04:10.042
việc này rất có ích với[br]một đại dịch toàn cầu

0:04:10.042,0:04:11.254
đang chờ đợi vắc-xin.

0:04:11.254,0:04:13.131
Vậy nó có an toàn không?

0:04:13.131,0:04:15.472
Và vì đây là một công nghệ khá mới,

0:04:15.472,0:04:16.953
bạn có nên lo lắng gì không?

0:04:16.953,0:04:19.717
Đó là lý do chúng ta có giai đoạn[br]thử nghiệm ban đầu:

0:04:19.717,0:04:22.574
không chỉ kiểm tra hiệu quả[br]và khả năng gây miễn dịch

0:04:22.574,0:04:24.814
mà còn bảo đảm tác dụng phụ[br]thấp nhất.

0:04:24.814,0:04:28.124
Ngay lúc này, đã có khoảng 70 ngàn người[br]được tiêm vắc-xin này

0:04:28.124,0:04:29.947
mà không có gì đáng ngại,

0:04:29.947,0:04:32.900
đáng chú ý là nghiên cứu đầy đủ[br]vẫn chưa được công bố

0:04:32.900,0:04:34.188
khi quay video này.

0:04:34.188,0:04:36.899
Nhưng điều cần phải nhớ rằng[br]không phải vì nó an toàn

0:04:36.899,0:04:39.183
thì có nghĩa là bạn sẽ không[br]thấy đau nhức.

0:04:39.183,0:04:41.405
Một số người tiêm cho biết[br]họ thấy đau nhức

0:04:41.405,0:04:44.664
và đến hiện tại, bạn sẽ cần tiêm[br]2 mũi để bảo đảm hiệu quả.

0:04:44.664,0:04:47.463
Giáo sư Shane Crotty,[br]nhà nghiên cứu vắc-xin,

0:04:47.463,0:04:49.980
đã có một phép so sánh rất hay,[br]đó là,

0:04:49.980,0:04:53.595
"Giống khi ta tập thể dục[br]và thấy đau cơ,

0:04:53.595,0:04:57.428
một chút đau có thể là dấu hiệu[br]của một điều tích cực.

0:04:57.428,0:04:59.494
Đôi khi bạn phải đau[br]để đổi lấy miễn dịch,

0:04:59.494,0:05:02.259
như việc phải chịu đau để đổi lấy[br]những cơ bắp bạn ao ước".

0:05:02.259,0:05:04.782
Chúng tôi hiểu bạn rất băn khoăn[br]về các vắc-xin này.

0:05:04.782,0:05:06.165
Chúng tôi cũng băn khoăn.

0:05:06.165,0:05:08.925
Hy vọng những thông tin này[br]đủ rõ ràng, hữu ích

0:05:08.925,0:05:10.024
và

0:05:10.024,0:05:13.220
Bởi vì đây là những điều giúp [br]mọi thứ bớt mơ hồ và đáng sợ

0:05:13.220,0:05:15.004
trong thời gian dịch bệnh này.

0:05:15.004,0:05:16.675
Cảm ơn vì đã theo dõi !

0:05:16.675,0:05:19.819
Tìm hiểu thêm về những vắc-xin này qua[br]các video của chúng tôi trên Youtube.

0:05:19.819,0:05:20.915
Các bạn có thể thử xem.

0:05:20.915,0:05:22.531
Chúng tôi có vài tập về vắc xin.

0:05:22.531,0:05:24.387
Thực ra chúng tôi [br]tám chuyện về vắc-xin. - Vâng

0:05:24.387,0:05:28.237
Bạn sẽ thích ăn rau muống và đàm đạo về vắc xin.

0:05:28.237,0:05:30.621
Hãy chắc chắn bạn [br]đã thích video, đăng kí kênh

0:05:30.621,0:05:32.953
Hẹn gặp bạn trong lần tới [br]với nhiều thông tin khoa học hơn.

0:05:32.953,0:05:33.751
Tạm biệt.