WEBVTT

00:00:07.661 --> 00:00:09.378
Jest długi, oślizły

00:00:09.378 --> 00:00:11.045
i niezbyt kolorowy.

00:00:11.045 --> 00:00:14.252
Jednak na swój sposób piękny.

00:00:14.252 --> 00:00:16.003
Jego wijące się ruchy

00:00:16.003 --> 00:00:17.521
podczas nocnej aktywności

00:00:17.521 --> 00:00:18.878
potrafią zahipnotyzować.

00:00:18.878 --> 00:00:21.176
Mimo iż przypomina podwodnego węża,

00:00:21.176 --> 00:00:25.293
węgorz to bardzo interesująca ryba.

00:00:25.293 --> 00:00:28.103
Pomijając podłużny kształt
i brak członków,

00:00:28.127 --> 00:00:31.294
wiele cech odróżnia go od reszty ryb.

00:00:31.294 --> 00:00:32.211
Po pierwsze,

00:00:32.211 --> 00:00:35.731
węgorz potrafi oddychać przez skórę.

00:00:35.731 --> 00:00:38.060
Niektóre gatunki
potrafią nawet wyjść z wody

00:00:38.060 --> 00:00:40.069
i poruszać się po krótko po lądzie.


00:00:40.069 --> 00:00:42.044
Inaczej niż większość
ryb wędrownych,

00:00:42.044 --> 00:00:43.127
przykładowo łosoś,

00:00:43.127 --> 00:00:44.934
składający ikrę w wodzie słodkiej,

00:00:44.934 --> 00:00:47.128
a większość życia
spędzający w słonej,

00:00:47.128 --> 00:00:48.794
węgorz europejski

00:00:48.794 --> 00:00:50.746
robi dokładnie na odwrót.

00:00:50.746 --> 00:00:53.258
Ikrę składa w oceanach i morzach,

00:00:53.258 --> 00:00:55.127
lecz większość czasu

00:00:55.127 --> 00:00:56.961
spędza w wodzie słodkiej.

00:00:56.961 --> 00:00:59.173
Życie takiego węgorza

00:00:59.173 --> 00:01:00.961
rozpoczyna się

00:01:00.961 --> 00:01:03.759
w wodach Oceanu Atlantyckiego,

00:01:03.759 --> 00:01:06.461
około 1600 km na wschód od Bermudów.

00:01:06.461 --> 00:01:08.795
Tak zwane Morze Sargassowe

00:01:08.795 --> 00:01:10.350
tworzy zachodnią część

00:01:10.350 --> 00:01:12.044
podzwrotnikowego prądu,

00:01:12.044 --> 00:01:15.199
ogromnego wiru na środku oceanu.

00:01:15.199 --> 00:01:17.564
Taki węgorz, nazwijmy go Eli,

00:01:17.564 --> 00:01:21.235
pochodzi z 10-20 milionów jajeczek

00:01:21.235 --> 00:01:22.727
złożonych przez samicę węgorza.

00:01:24.219 --> 00:01:25.883
Wygląda jak przeźroczysty liść

00:01:27.547 --> 00:01:29.211
i jeszcze nie przypomina węgorza.

00:01:29.211 --> 00:01:31.294
Następnie, węgorz Eli

00:01:31.294 --> 00:01:33.247
płynie z prądami, w tym Golfsztromem,

00:01:33.247 --> 00:01:35.259
w stronę Europy lub Ameryki Północnej,

00:01:35.259 --> 00:01:38.461
zależnie od konkretnego gatunku.

00:01:38.461 --> 00:01:40.045
W momencie dotarcia do brzegu,

00:01:40.045 --> 00:01:41.876
Eli ma około 5 cm długości

00:01:41.876 --> 00:01:44.510
i wygląda coraz bardziej węgorzowato.

00:01:44.510 --> 00:01:47.262
W obecnej fazie nazywany 
"węgorzem szklistym".

00:01:47.262 --> 00:01:49.044
Po kilku dniach w słodkiej wodzie,

00:01:49.044 --> 00:01:52.100
skóra Eli zabarwia się 
na brązowo-czarny kolor,

00:01:52.100 --> 00:01:55.354
wygląda niemalże jak dorosły osobnik.

00:01:55.354 --> 00:01:56.395
Zapewne zauważyłeś,

00:01:56.395 --> 00:01:57.648
że nic nie wspomniano

00:01:57.648 --> 00:01:59.462
na temat płci Eli.

00:01:59.462 --> 00:02:01.294
Można ją poznać dopiero,

00:02:01.294 --> 00:02:03.109
gdy węgorz dotrze do słodkiej wody.

00:02:03.109 --> 00:02:06.323
Nikt nie wie, dlaczego tak się dzieje.

00:02:06.323 --> 00:02:08.907
Większość węgorzy żyjących
przy ujściach rzek

00:02:08.907 --> 00:02:10.826
oraz w wodach słonawych to samce,

00:02:10.826 --> 00:02:13.163
a te płynące w górę rzeki to samice,

00:02:13.163 --> 00:02:15.211
które potrafią być 2-3 razy większe

00:02:15.211 --> 00:02:17.465
niż ich przyszli partnerzy.

00:02:17.465 --> 00:02:18.417
W naszym przypadku,

00:02:18.417 --> 00:02:22.339
okazuje się, że Eli to skrót od Elaine.

00:02:22.339 --> 00:02:23.424
Tak więc samica Elaine

00:02:23.424 --> 00:02:25.008
podczas podróży w górę rzeki

00:02:25.008 --> 00:02:26.794
spędza większość życia samotnie,

00:02:26.794 --> 00:02:28.845
zjadając wszystko, co wpadnie do wody,

00:02:28.845 --> 00:02:31.349
koniki polne, świerszcze, małe ryby,

00:02:31.349 --> 00:02:33.275
larwy robaków, żaby, pisklęta,

00:02:35.201 --> 00:02:37.128
prawie wszystko, co znajdzie.

00:02:37.128 --> 00:02:38.688
Dzięki temu dość sporo rośnie,

00:02:38.688 --> 00:02:40.230
nawet do 120 cm

00:02:40.230 --> 00:02:43.377
i waży prawie 6 kg.

00:02:43.377 --> 00:02:44.437
Nie do końca wiadomo,

00:02:44.437 --> 00:02:45.908
skąd słodkowodne węgorze wiedzą,

00:02:45.908 --> 00:02:46.899
kiedy nadchodzi czas,

00:02:46.899 --> 00:02:47.912
by wrócić do oceanu,

00:02:47.912 --> 00:02:49.617
jednak coś daje im znać.

00:02:49.617 --> 00:02:50.908
Ich jesienna migracja

00:02:50.908 --> 00:02:52.744
jest jedną z największych

00:02:52.744 --> 00:02:54.579
niewidocznych migracji na Ziemi.

00:02:54.579 --> 00:02:56.497
Gdy Elaine wpływa do oceanu,

00:02:56.497 --> 00:02:59.626
przechodzi niesamowitą metamorfozę.

00:02:59.626 --> 00:03:02.127
Jej oczy powiększają się 10-krotnie,

00:03:02.127 --> 00:03:03.711
jej skóra grubieje,

00:03:03.711 --> 00:03:06.044
a płetwy stają się większe.

00:03:06.044 --> 00:03:07.759
To prawdopodobnie 
przygotowanie się

00:03:07.759 --> 00:03:09.593
do podróży przez ocean.

00:03:09.593 --> 00:03:11.680
Elaine gładko przechodzi metamorfozę

00:03:11.680 --> 00:03:13.627
przejścia z wody słodkiej do słonej,

00:03:13.627 --> 00:03:16.711
u wielu innych ryb 
skończyłoby się to śmiercią.

00:03:16.711 --> 00:03:18.936
Kiedy Elaine opuszcza słodkie wody,

00:03:18.936 --> 00:03:22.189
zupełnie znika z pola widzenia człowieka.

00:03:22.189 --> 00:03:23.732
Nikt jeszcze nie był świadkiem

00:03:23.732 --> 00:03:25.151
ani nie śledził węgorza

00:03:25.151 --> 00:03:27.111
w czasie jego migracji.

00:03:27.111 --> 00:03:29.905
Nie wiadomo, jak głęboko składają ikrę.

00:03:29.905 --> 00:03:32.659
Przypuszcza się, że podążają 
za jakimiś znakami,

00:03:32.659 --> 00:03:34.162
które są w stanie wykryć.

00:03:34.162 --> 00:03:36.453
Może to bariera cieplna 
prądów morskich

00:03:36.453 --> 00:03:37.953
lub poziom zasolenia wody,

00:03:37.953 --> 00:03:40.309
które pozwalają wrócić im
w to samo miejsce,

00:03:40.309 --> 00:03:42.178
w którym się narodziły.

00:03:42.178 --> 00:03:44.084
Ponieważ nie do końca wiadomo,

00:03:44.084 --> 00:03:46.006
co dzieje się podczas migracji,

00:03:46.006 --> 00:03:49.126
można jedynie zgadywać,
jak wygląda rozmnażanie.

00:03:49.126 --> 00:03:50.711
Przypuszcza się,

00:03:50.711 --> 00:03:52.462
że Elaine wraz z tysiącami

00:03:52.462 --> 00:03:53.763
czy nawet setkami tysięcy

00:03:53.763 --> 00:03:54.711
innych węgorzy,

00:03:54.711 --> 00:03:57.127
tworzą ogromną, splecioną masę,

00:03:57.127 --> 00:03:58.794
wypuszczają jajeczka oraz mleczko,

00:03:58.794 --> 00:04:01.896
podczas orgii znanej jako "panmiksja".

00:04:01.896 --> 00:04:03.905
Kilka dni po tym fakcie,

00:04:03.905 --> 00:04:04.811
wykluwają się młode

00:04:04.811 --> 00:04:06.608
i cały cykl zaczyna się od nowa.

00:04:06.608 --> 00:04:08.044
A ponieważ nigdy nie widziano

00:04:08.044 --> 00:04:10.655
dorosłych osobników płynących 
z powrotem w górę rzeki,

00:04:10.655 --> 00:04:11.878
przypuszcza się,

00:04:11.878 --> 00:04:14.408
że po zakończeniu długiej drogi.

00:04:14.408 --> 00:04:16.702
te niesamowite i tajemnicze stworzenia,

00:04:16.702 --> 00:04:18.295
umierają w tym samym miejscu,

00:04:18.295 --> 00:04:20.572
w którym się narodziły.

00:04:20.572 --> 00:04:22.000
Żegnaj Elaine!

00:04:22.000 --> 00:04:23.709
Miło było cię poznać.