1
00:00:06,654 --> 00:00:07,967
Ach, wiosna.

2
00:00:07,967 --> 00:00:11,738
Trawa rośnie, kwiaty kwitną,
drzewa wypuszczają nowe liście,

3
00:00:11,738 --> 00:00:13,567
ale jeśli jesteś alergikiem,

4
00:00:13,567 --> 00:00:19,136
ta eksplozja życia zapewne wywołuje
więcej przerażenia niż radości.

5
00:00:19,136 --> 00:00:23,127
Wychodzisz na zewnątrz i w kilka minut
zaczynasz kichać i masz zatkany nos.

6
00:00:23,127 --> 00:00:24,421
Dostajesz kataru,

7
00:00:24,421 --> 00:00:26,283
oczy puchną i zachodzą łzami,

8
00:00:26,283 --> 00:00:27,896
drapie cię w gardle.

9
00:00:27,896 --> 00:00:32,559
Dla ciebie i milionów innych ludzi
to pora alergii sezonowych.

10
00:00:32,559 --> 00:00:35,492
Co więc stoi za tym atakiem wydzielin?

11
00:00:35,492 --> 00:00:38,328
Odpowiedź znajduje się w twoim ciele.

12
00:00:38,328 --> 00:00:39,775
To twój system odpornościowy.

13
00:00:39,775 --> 00:00:44,245
Alergie, zwane też katarem siennym
lub alergicznym nieżytem nosa,

14
00:00:44,245 --> 00:00:49,205
to nadwrażliwość układu odpornościowego
na właściwie nieszkodliwe czynniki.

15
00:00:49,205 --> 00:00:51,067
Pyłki drzew, traw

16
00:00:51,067 --> 00:00:56,442
i zarodniki małych grzybów pleśniowych
dostają się do błon śluzowych,

17
00:00:56,442 --> 00:00:59,182
a organizm atakuje 
tych niewinnych podróżników,

18
00:00:59,182 --> 00:01:02,303
jak atakowałby bakterie.

19
00:01:02,303 --> 00:01:04,366
System odpornościowy ma własną pamięć.

20
00:01:04,366 --> 00:01:07,552
Kiedy obca substancja
zostaje oznaczona jako groźna,

21
00:01:07,552 --> 00:01:10,476
białe krwinki produkują
odpowiednie przeciwciała,

22
00:01:10,476 --> 00:01:14,309
które następnym razem
rozpoznają winowajcę

23
00:01:14,309 --> 00:01:17,432
i natychmiast angażują do pracy
zespoły obronne organizmu.

24
00:01:17,432 --> 00:01:20,751
Czasem jednak system odpornościowy
przypadkowo dyskryminuje

25
00:01:20,751 --> 00:01:24,096
niegroźne substancje jak pyłki.

26
00:01:24,096 --> 00:01:27,887
Kiedy nadlatują ponownie,
przeciwciała z powierzchni białych krwinek

27
00:01:27,887 --> 00:01:30,126
rozpoznają je i atakują.

28
00:01:30,126 --> 00:01:33,644
Powoduje to wydzielanie z krwinek
zapalnych substancji chemicznych,

29
00:01:33,644 --> 00:01:34,717
jak histamina,

30
00:01:34,717 --> 00:01:36,427
które stymulują komórki nerwowe

31
00:01:36,427 --> 00:01:41,483
i sprawiają, że naczynia krwionośne
w śluzówce pęcznieją i wydzielają płyn.

32
00:01:41,483 --> 00:01:46,151
Innymi słowy, wywołują swędzenie,
kichanie, niedrożność nosa i katar.

33
00:01:46,151 --> 00:01:52,035
Alergie przeważnie, ale nie zawsze,
pojawiają się w dzieciństwie.

34
00:01:52,035 --> 00:01:55,640
Dlaczego niektórzy je mają, a inni nie?

35
00:01:55,640 --> 00:02:00,078
Alergie często są dziedziczne,
więc winna może być genetyka.

36
00:02:00,078 --> 00:02:03,951
Błędy w genach odpowiedzialnych
za regulację układu odpornościowego

37
00:02:03,951 --> 00:02:06,716
są wiązane z częstszym
występowaniem alergii.

38
00:02:06,716 --> 00:02:09,668
Ważne też jest środowisko,
w którym dorastamy.

39
00:02:09,668 --> 00:02:12,216
Kontakt z alergenem w dzieciństwie

40
00:02:12,216 --> 00:02:15,957
zmniejsza prawdopodobieństwo
wystąpienia alergii na niego.

41
00:02:15,957 --> 00:02:17,927
Osoby, które wychowywały się na farmach,

42
00:02:17,927 --> 00:02:19,041
w dużych rodzinach

43
00:02:19,041 --> 00:02:22,898
i krajach rozwijających się także mają
mniejsze tendencje do alergii,

44
00:02:22,898 --> 00:02:27,660
chociaż istnieje wiele wyjątków,
częściowo z powodu genetyki.

45
00:02:27,660 --> 00:02:29,865
Według jednej z teorii, jako dzieci

46
00:02:29,865 --> 00:02:32,561
napotykają oni więcej
bakterii i pasożytów,

47
00:02:32,561 --> 00:02:36,619
które ewoluowały wraz z tradycyjnymi
społeczeństwami zbieracko-łowieckimi.

48
00:02:36,619 --> 00:02:39,128
Tak zwana "hipoteza higieniczna" głosi,

49
00:02:39,128 --> 00:02:41,451
że w przypadku braku kontaktu

50
00:02:41,451 --> 00:02:44,990
układu odpornościowego
ze znanymi mu drobnoustrojami

51
00:02:44,990 --> 00:02:49,592
zajmie się on obroną
przed niegroźnymi czynnikami,

52
00:02:49,592 --> 00:02:50,972
jak pyłki.

53
00:02:50,972 --> 00:02:55,161
Według innej teorii, układ odpornościowy
wzmocniony pod naporem patogenów

54
00:02:55,161 --> 00:02:58,730
rzadziej przesadnie reaguje na alergeny.

55
00:02:58,730 --> 00:03:02,817
Pyłki są częstym winowajcą,
bo napotykamy ich bardzo wiele,

56
00:03:02,817 --> 00:03:04,895
ale lista tych substancji jest długa:

57
00:03:04,895 --> 00:03:05,667
kurz,

58
00:03:05,667 --> 00:03:06,682
łupież zwierzęcy,

59
00:03:06,682 --> 00:03:07,860
jad owadów,

60
00:03:07,860 --> 00:03:08,966
lekarstwa,

61
00:03:08,966 --> 00:03:10,096
pewne pokarmy,

62
00:03:10,096 --> 00:03:13,704
które mogą silnie pobudzić
system odpornościowy.

63
00:03:13,704 --> 00:03:15,829
Niektóre reakcje mogą być przerażające.

64
00:03:15,829 --> 00:03:19,175
Alergia może wywołać
wstrząs anafilaktyczny,

65
00:03:19,175 --> 00:03:21,492
który zwykle powoduje silną opuchliznę,

66
00:03:21,492 --> 00:03:22,775
trudności w oddychaniu

67
00:03:22,775 --> 00:03:24,965
i bardzo niskie ciśnienie krwi.

68
00:03:24,965 --> 00:03:26,636
Może to doprowadzić do śmierci.

69
00:03:26,636 --> 00:03:30,288
Organizm może też mieć
reakcję alergiczną na siebie,

70
00:03:30,288 --> 00:03:32,306
co prowadzi do chorób autoimmunologicznych

71
00:03:32,306 --> 00:03:36,762
jak stwardnienie rozsiane,
toczeń czy cukrzyca typu 1.

72
00:03:36,762 --> 00:03:41,128
Nawet niegroźne symptomy
mogą dać się we znaki.

73
00:03:41,128 --> 00:03:42,799
Co więc można z nimi zrobić?

74
00:03:42,799 --> 00:03:45,500
Objawy można złagodzić lekarstwami.

75
00:03:45,500 --> 00:03:49,071
Te najczęściej stosowane zapobiegają
wiązaniu się histaminy w komórkach.

76
00:03:49,071 --> 00:03:52,810
Leki przeciwhistaminowe
powstrzymują reakcję zapalną.

77
00:03:52,810 --> 00:03:56,222
Za pomocą sterydów można zmniejszyć
aktywność układu odpornościowego.

78
00:03:56,222 --> 00:03:59,926
Na dłużej zadziała immunoterapia.

79
00:03:59,926 --> 00:04:01,954
Kontrolowana ekspozycja

80
00:04:01,954 --> 00:04:04,948
na stopniowo zwiększane dawki alergenu

81
00:04:04,948 --> 00:04:09,458
może nauczyć system odpornościowy,
że dana substancja jest niegroźna.

82
00:04:09,458 --> 00:04:12,929
A jeśli masz ochotę na eksperymenty,
istnieje też mniej typowa opcja,

83
00:04:12,929 --> 00:04:15,341
czyli pasożyty jelitowe.

84
00:04:15,341 --> 00:04:18,549
Kiedy tęgoryjec wczepia się
w ścianę jelita,

85
00:04:18,549 --> 00:04:21,938
wydziela substancje, które osłabiają
działanie systemu odpornościowego.

86
00:04:21,938 --> 00:04:26,249
Z niektórych badań wynika,
że tęgoryjec może leczyć alergie,

87
00:04:26,249 --> 00:04:27,798
co może być kolejnym powodem,

88
00:04:27,798 --> 00:04:30,989
dla którego alergie są częstsze
w krajach rozwiniętych,

89
00:04:30,989 --> 00:04:34,273
gdzie tęgoryjce rzadko występują.

90
00:04:34,273 --> 00:04:37,650
Oczywiście zawsze możesz po prostu
przeczekać sezonowe alergie.

91
00:04:37,650 --> 00:04:41,978
Do połowy lata atak
wiosennych pyłków ustaje,

92
00:04:41,978 --> 00:04:44,310
ustępując miejsca sezonowi na ambrozję.