1
00:00:00,000 --> 00:00:19,716
Tôi muốn giới thiệu với mọi người
loài kí sinh trùng mà tôi thích nhất.

2
00:00:19,716 --> 00:00:21,551
Có hàng triệu loài
mà tôi có thể chọn,

3
00:00:21,551 --> 00:00:22,866
đây là một trong số đó:

4
00:00:22,866 --> 00:00:24,336
là tò vò gián lục bảo.

5
00:00:24,336 --> 00:00:27,283
Bạn có thể tìm thấy nó
tại một số vùng ở Châu Phi và Châu Á.

6
00:00:27,283 --> 00:00:28,608
Nó dài khoảng dưới 1 inch,

7
00:00:28,608 --> 00:00:30,997
và nó là một loài ấu trùng xinh đẹp.

8
00:00:30,997 --> 00:00:32,659
Giờ, mọi người có thể nghĩ rằng,


9
00:00:32,659 --> 00:00:34,225
"Đó không phải loài kí sinh.

10
00:00:34,225 --> 00:00:35,153
Không phải sán dây,

11
00:00:35,153 --> 00:00:35,895
không phải 
virus,

12
00:00:35,895 --> 00:00:38,639
tại sao một con tò vò lại có thể
là một kí sinh trùng?"

13
00:00:38,639 --> 00:00:40,553
Bạn hẳn sẽ nghĩ về con 
tò vò thường,

14
00:00:40,553 --> 00:00:45,008
bạn biết đấy, những con tò vò
xây tổ làm nhà của chúng.

15
00:00:45,008 --> 00:00:48,663
Vâng, vấn đề ở đây là
tò vò ngọc lục bảo

16
00:00:48,663 --> 00:00:52,721
làm tổ ở bên trong một con gián sống.

17
00:00:54,627 --> 00:00:57,669
Đây là cách mọi thứ diễn ra.

18
00:00:57,669 --> 00:01:00,552
Tò vò ngọc lục bảo bay xung quanh,
tìm kiếm một con gián.


19
00:01:00,552 --> 00:01:03,719
Khi nó thấy một con, nó sẽ 
đậu và cắn vào cánh của con gián đó.

20
00:01:03,719 --> 00:01:04,933
Tôi sẽ là một con gián.

21
00:01:04,933 --> 00:01:06,273
Be-wha! Bewha!

22
00:01:06,273 --> 00:01:08,352
Rồi con gián sẽ bắt đầu lắc mình,

23
00:01:08,352 --> 00:01:10,671
"Tránh xa tao ra!"

24
00:01:10,671 --> 00:01:14,551
Con tò vò vò sẽ nhanh chóng 
chích vào con gián.

25
00:01:14,551 --> 00:01:17,045
Đột nhiên, con gián sẽ không thể cử động,

26
00:01:17,045 --> 00:01:18,474
trong khoảng một phút.

27
00:01:18,474 --> 00:01:21,095
Rồi sau đó nó sẽ hồi phục,


28
00:01:21,095 --> 00:01:22,843
và đứng dậy.

29
00:01:22,843 --> 00:01:24,294
Nó có thể chạy đi lúc này,

30
00:01:24,294 --> 00:01:26,286
nhưng nó không làm thế.

31
00:01:26,286 --> 00:01:28,596
Chỉ là nó không muốn.

32
00:01:28,596 --> 00:01:30,482
Nó đứng đó.

33
00:01:30,482 --> 00:01:33,571
Và trở thành một con zombie.

34
00:01:35,371 --> 00:01:37,435
Xin nhắc lại là tôi không hề dựng chuyện.

35
00:01:37,435 --> 00:01:38,651
Con tò vò bỏ đi,

36
00:01:38,651 --> 00:01:41,266
Nó đi ra xa và tìm một cái lỗ,

37
00:01:41,266 --> 00:01:44,155
nó đào lên và biến cái lỗ 
thành cái hang.

38
00:01:44,155 --> 00:01:45,586
Nó quay trở lại.

39
00:01:45,586 --> 00:01:48,268
Việc này có thể kéo dài nửa giờ.

40
00:01:48,268 --> 00:01:51,181
Con gián vẫn ở đó.

41
00:01:51,181 --> 00:01:53,697
Giờ chúng ta làm gì?

42
00:01:53,697 --> 00:01:56,917
Con tò vò tóm lấy một cái râu,

43
00:01:56,917 --> 00:01:58,203
ngoạm vào đó,

44
00:01:58,203 --> 00:01:59,134
râu của con gián,

45
00:01:59,134 --> 00:02:01,933
rồi kéo con gián đi.

46
00:02:01,933 --> 00:02:04,770
Con gián sẽ nói: "Được rồi",

47
00:02:04,770 --> 00:02:07,851
và di chuyển như một con chó bị lôi
bởi một sợi xích.

48
00:02:07,851 --> 00:02:11,765
Con tò vò sẽ kéo con gián hướng về
cái hang.

49
00:02:11,765 --> 00:02:14,744
Con gián nói: "Nơi này được đó."

50
00:02:14,744 --> 00:02:16,331
Con tò vò

51
00:02:16,331 --> 00:02:17,933
sau đó nó rời đi

52
00:02:17,933 --> 00:02:19,130
và lấp cái hang lại,

53
00:02:19,130 --> 00:02:23,412
nhốt con gián vẫn còn sống trong bóng tối,

54
00:02:23,412 --> 00:02:27,319
Con gián nói: "Được thôi, tao sẽ
ở lại đây nếu mày muốn."

55
00:02:27,319 --> 00:02:29,558
Giờ, như tôi đã nói, 
con gián,

56
00:02:29,558 --> 00:02:32,278
à, con tò vò sẽ làm một việc nhỏ,

57
00:02:32,278 --> 00:02:34,683
trước khi rờ bỏ cái hang.

58
00:02:34,683 --> 00:02:37,105
Đó là đẻ một quả trứng

59
00:02:37,105 --> 00:02:39,382
ở bên dưới con gián.

60
00:02:39,382 --> 00:02:40,729
Quả trứng sẽ nở ra

61
00:02:40,729 --> 00:02:42,140
một ấu trùng tò vò.

62
00:02:42,140 --> 00:02:45,792
Ấu trùng này trông giống như một 
con dòi với cái miệng rộng và ghê tởm.

63
00:02:45,792 --> 00:02:49,315
Nó cắn một lỗ để chui vào trong con gián

64
00:02:49,315 --> 00:02:51,913
và bắt đầu lấy thức ăn từ bên ngoài.

65
00:02:51,913 --> 00:02:55,352
Nó to dần lên,
như các bạn thấy ở đây.

66
00:02:55,352 --> 00:02:56,922
Và đi đủ lớn,

67
00:02:56,922 --> 00:03:00,457
nó quyết định chui qua cái lỗ,

68
00:03:00,457 --> 00:03:02,215
bò vào bên trong con gián.

69
00:03:02,215 --> 00:03:05,800
vậy là giờ nó đang ở trong bụng 
một con gián sống

70
00:03:05,800 --> 00:03:09,557
và con gián cũng chẳng bận tâm lắm.

71
00:03:09,557 --> 00:03:11,701
Điều này kéo dài một tháng.

72
00:03:11,701 --> 00:03:14,293
Ấu trùng lớn dần, lớn lần và lớn dần,

73
00:03:14,293 --> 00:03:16,678
và trở hành một con nhộng,
giống như một cái kén.

74
00:03:16,678 --> 00:03:18,930
Trong bụng gián nó phát triển mắt,

75
00:03:18,930 --> 00:03:19,915
cánh,

76
00:03:19,915 --> 00:03:21,804
chân,

77
00:03:21,804 --> 00:03:24,767
con gián vẫn sống, vẫn chờ đợi.

78
00:03:24,767 --> 00:03:27,142
Cuối cùng con tò vò cũng
sẵn sàng thoát ra,

79
00:03:27,142 --> 00:03:30,553
và đó là thời điểm con gián chết,

80
00:03:30,553 --> 00:03:33,140
bởi con tò vò trưởng thành
với cấu tại đầy đủ

81
00:03:33,140 --> 00:03:36,595
sẽ bò ra khỏi xác của con gián.

82
00:03:38,193 --> 00:03:40,966
Con tò vò lắc mình,

83
00:03:40,966 --> 00:03:42,207
trèo ra khỏi cái hang,

84
00:03:42,207 --> 00:03:44,349
tìm kiếm con tò vó khác để ghép đôi,

85
00:03:44,349 --> 00:03:47,960
và lại bắt đầu chu trình
điên rồ này.

86
00:03:47,960 --> 00:03:50,731
Vậy đó, đây không phải là
khoa học viễn tưởng

87
00:03:50,731 --> 00:03:54,592
điều này diễn ra hằng ngày
trên trái đất.

88
00:03:54,592 --> 00:03:58,343
Và hoàn toàn mê hoặc các nhà khoa học.

89
00:03:58,343 --> 00:04:01,540
Họ bắt đầu tìm hiểu cách thức
điều này diễn ra.

90
00:04:01,540 --> 00:04:04,212
Và, nếu bạn thực sự bắt đầu nhìn nhận nó
về mặt khoa học,


91
00:04:04,212 --> 00:04:08,128
bạn sẽ thấy nể phục
loài tò vò đáng sợ này.

92
00:04:08,128 --> 00:04:12,079
Bạn thấy đấy, vấn đề là ngay từ khi 
tấn công con gián,


93
00:04:12,079 --> 00:04:13,570
nó không chích 
bừa bãi,

94
00:04:13,570 --> 00:04:18,998
mà nó tung ra hai cú chích cực chính xác.

95
00:04:18,998 --> 00:04:21,060
Nó nắm rõ hệ thống thần kinh của con gián

96
00:04:21,060 --> 00:04:23,509
như lòng bàn tay.

97
00:04:23,509 --> 00:04:26,308
Cú đầu tiên chích vào điểm đó,

98
00:04:26,308 --> 00:04:28,473
được gọi là "hệ thống điều phối vận động",

99
00:04:28,473 --> 00:04:29,311
như đoán được,

100
00:04:29,311 --> 00:04:30,984
đó là những nơ ron gửi tín hiệu

101
00:04:30,984 --> 00:04:33,120
giúp chân cử động.

102
00:04:33,120 --> 00:04:36,025
Nó chặn những kênh mà nơron sử dụng

103
00:04:36,025 --> 00:04:36,987
để gửi các tín hiệu.

104
00:04:36,987 --> 00:04:39,508
Con gián muốn đi,
muốn chạy thoát

105
00:04:39,508 --> 00:04:42,835
nhưng nó không thể bởi chân nó 
không thể cử động.

106
00:04:42,835 --> 00:04:45,041
Và điều này diễn ra trong khoảng một phút.

107
00:04:45,041 --> 00:04:49,917
Đây thực sự là vấn đề dược học phức tạp.

108
00:04:49,917 --> 00:04:51,996
Thực tế ta đã sử dụng
phương pháp tương tự,

109
00:04:51,996 --> 00:04:53,266
một loại thuốc 
Ivermectin,

110
00:04:53,266 --> 00:04:54,227
chữa mù đường sông,

111
00:04:54,227 --> 00:04:55,496
gây ra bởi giun kí sinh

112
00:04:55,496 --> 00:04:57,600
trong mắt người.

113
00:04:57,600 --> 00:05:00,734
Nếu bạn sử dụng Ivermectin,
bạn sẽ làm tê liệt những con giun

114
00:05:00,734 --> 00:05:03,071
theo một cách thức tương tự.

115
00:05:03,071 --> 00:05:05,150
Ta phát hiện ra điều này
vào những năm 1970,

116
00:05:05,150 --> 00:05:08,331
những con tò võ đã làm điều này
trong hàng triệu năm.

117
00:05:09,500 --> 00:05:11,546
Giờ đến cú chích thứ hai.

118
00:05:11,546 --> 00:05:14,974
Cú thứ hai thực sự chích vào
cùng lúc hai điểm.

119
00:05:14,974 --> 00:05:18,057
Và để dễ tưởng tượng cách đều này diễn ra,

120
00:05:18,057 --> 00:05:22,172
Tôi muốn bạn hình dung bạn cùng với
một người bạn của mình

121
00:05:22,172 --> 00:05:25,790
người này có một cái kim tiêm rất rất dài
và đáng sợ.

122
00:05:25,790 --> 00:05:26,571
Người bạn đó,

123
00:05:26,571 --> 00:05:28,090
hay ít nhất bạn nghĩ đó là bạn,

124
00:05:28,090 --> 00:05:31,314
chích nó vào cổ bạn,

125
00:05:31,314 --> 00:05:33,288
đâm lên hộp sọ,

126
00:05:33,288 --> 00:05:35,672
dừng lại ở một vùng não,

127
00:05:35,672 --> 00:05:38,787
và tiêm vào đó một vài loại thuốc,

128
00:05:38,787 --> 00:05:40,986
sau đó tiếp tục tiến vào não bạn,

129
00:05:40,986 --> 00:05:43,621
và tiêm thêm một chút nữa.

130
00:05:43,621 --> 00:05:45,186
Có hai điểm cụ thể,

131
00:05:45,186 --> 00:05:46,196
được đánh dấu, "SEG",

132
00:05:46,196 --> 00:05:50,313
và bạn có thể thấy đầu kim ở trong não,
được đánh dấu "Br".

133
00:05:50,313 --> 00:05:55,749
Hiện nay ta có thể làm điều này, 
dù nó hơi khó.

134
00:05:55,749 --> 00:05:57,997
Nó được gọi là dẫn truyền sinh thiết.

135
00:05:57,997 --> 00:06:00,522
Bạn phải đặt bệnh nhân vào một khung lớn
bằng kim loại

136
00:06:00,522 --> 00:06:01,642
để cố định họ,

137
00:06:01,642 --> 00:06:03,803
bạn cần chụp cắt lớp
để biết chỗ cần tiêm,

138
00:06:03,803 --> 00:06:05,094
sau đó nhìn vào ảnh và nói,

139
00:06:05,094 --> 00:06:07,305
"Liệu chúng ta đang đi đúng hướng?"

140
00:06:07,305 --> 00:06:10,542
Con tò vò có bộ cảm biến ở vòi của nó

141
00:06:10,542 --> 00:06:14,489
và các nhà khoa học cho rằng nó thực sự
có thể cảm nhận được hướng đi

142
00:06:14,489 --> 00:06:17,092
khi tiến vào não của con gián cho tới khi

143
00:06:17,092 --> 00:06:19,876
đạt vị trí chính xác

144
00:06:19,876 --> 00:06:22,703
sau đó thâm nhập vào đúng nơron

145
00:06:22,703 --> 00:06:25,244
và rồi truyền "hàng" vào đó.

146
00:06:25,244 --> 00:06:29,389
Đây là một điều rất đáng kinh ngạc,

147
00:06:29,389 --> 00:06:31,440
điều có vẻ sẽ diễn ra sau đó

148
00:06:31,440 --> 00:06:36,772
là con tò vò hoàn toàn kiểm soát

149
00:06:36,772 --> 00:06:39,214
cơ thể của con gián.

150
00:06:39,214 --> 00:06:42,124
Con tò vò lấy đi ý chí tự do của con gián.

151
00:06:42,124 --> 00:06:43,688
Ta thực sự không đề cao con gián

152
00:06:43,688 --> 00:06:46,657
có ý chí tự do cho đến khi 
con tò vò chỉ cho ta thấy.

153
00:06:46,657 --> 00:06:50,343
Ta không biết được cách nó làm điều này,

154
00:06:50,343 --> 00:06:52,443
và ta cũng không biết
chất độc nó dùng là gì,

155
00:06:52,443 --> 00:06:53,926
Ta cũng không biết nó tấn công

156
00:06:53,926 --> 00:06:56,380
hệ thống nào trong não con gián,

157
00:06:56,380 --> 00:06:58,278
và tôi nghĩ rằng, lí do mà trong tất cả

158
00:06:58,278 --> 00:07:00,208
nó là kí sinh trùng
yêu thích của tôi

159
00:07:00,208 --> 00:07:03,194
đó là vì nó còn rất nhiều điều
cần chúng ta khám phá.

160
00:07:03,194 --> 00:07:05,323
Cảm ơn rất nhiều.