0:00:00.000,0:00:19.716
Tôi muốn giới thiệu với mọi người[br]loài kí sinh trùng mà tôi thích nhất.

0:00:19.716,0:00:21.551
Có hàng triệu loài[br]mà tôi có thể chọn,

0:00:21.551,0:00:22.866
đây là một trong số đó:

0:00:22.866,0:00:24.336
là tò vò gián lục bảo.

0:00:24.336,0:00:27.283
Bạn có thể tìm thấy nó[br]tại một số vùng ở Châu Phi và Châu Á.

0:00:27.283,0:00:28.608
Nó dài khoảng dưới 1 inch,

0:00:28.608,0:00:30.997
và nó là một loài ấu trùng xinh đẹp.

0:00:30.997,0:00:32.659
Giờ, mọi người có thể nghĩ rằng,[br]

0:00:32.659,0:00:34.225
"Đó không phải loài kí sinh.

0:00:34.225,0:00:35.153
Không phải sán dây,

0:00:35.153,0:00:35.895
không phải [br]virus,

0:00:35.895,0:00:38.639
tại sao một con tò vò lại có thể[br]là một kí sinh trùng?"

0:00:38.639,0:00:40.553
Bạn hẳn sẽ nghĩ về con [br]tò vò thường,

0:00:40.553,0:00:45.008
bạn biết đấy, những con tò vò[br]xây tổ làm nhà của chúng.

0:00:45.008,0:00:48.663
Vâng, vấn đề ở đây là[br]tò vò ngọc lục bảo

0:00:48.663,0:00:52.721
làm tổ ở bên trong một con gián sống.

0:00:54.627,0:00:57.669
Đây là cách mọi thứ diễn ra.

0:00:57.669,0:01:00.552
Tò vò ngọc lục bảo bay xung quanh,[br]tìm kiếm một con gián.[br]

0:01:00.552,0:01:03.719
Khi nó thấy một con, nó sẽ [br]đậu và cắn vào cánh của con gián đó.

0:01:03.719,0:01:04.933
Tôi sẽ là một con gián.

0:01:04.933,0:01:06.273
Be-wha! Bewha!

0:01:06.273,0:01:08.352
Rồi con gián sẽ bắt đầu lắc mình,

0:01:08.352,0:01:10.671
"Tránh xa tao ra!"

0:01:10.671,0:01:14.551
Con tò vò vò sẽ nhanh chóng [br]chích vào con gián.

0:01:14.551,0:01:17.045
Đột nhiên, con gián sẽ không thể cử động,

0:01:17.045,0:01:18.474
trong khoảng một phút.

0:01:18.474,0:01:21.095
Rồi sau đó nó sẽ hồi phục,[br]

0:01:21.095,0:01:22.843
và đứng dậy.

0:01:22.843,0:01:24.294
Nó có thể chạy đi lúc này,

0:01:24.294,0:01:26.286
nhưng nó không làm thế.

0:01:26.286,0:01:28.596
Chỉ là nó không muốn.

0:01:28.596,0:01:30.482
Nó đứng đó.

0:01:30.482,0:01:33.571
Và trở thành một con zombie.

0:01:35.371,0:01:37.435
Xin nhắc lại là tôi không hề dựng chuyện.

0:01:37.435,0:01:38.651
Con tò vò bỏ đi,

0:01:38.651,0:01:41.266
Nó đi ra xa và tìm một cái lỗ,

0:01:41.266,0:01:44.155
nó đào lên và biến cái lỗ [br]thành cái hang.

0:01:44.155,0:01:45.586
Nó quay trở lại.

0:01:45.586,0:01:48.268
Việc này có thể kéo dài nửa giờ.

0:01:48.268,0:01:51.181
Con gián vẫn ở đó.

0:01:51.181,0:01:53.697
Giờ chúng ta làm gì?

0:01:53.697,0:01:56.917
Con tò vò tóm lấy một cái râu,

0:01:56.917,0:01:58.203
ngoạm vào đó,

0:01:58.203,0:01:59.134
râu của con gián,

0:01:59.134,0:02:01.933
rồi kéo con gián đi.

0:02:01.933,0:02:04.770
Con gián sẽ nói: "Được rồi",

0:02:04.770,0:02:07.851
và di chuyển như một con chó bị lôi[br]bởi một sợi xích.

0:02:07.851,0:02:11.765
Con tò vò sẽ kéo con gián hướng về[br]cái hang.

0:02:11.765,0:02:14.744
Con gián nói: "Nơi này được đó."

0:02:14.744,0:02:16.331
Con tò vò

0:02:16.331,0:02:17.933
sau đó nó rời đi

0:02:17.933,0:02:19.130
và lấp cái hang lại,

0:02:19.130,0:02:23.412
nhốt con gián vẫn còn sống trong bóng tối,

0:02:23.412,0:02:27.319
Con gián nói: "Được thôi, tao sẽ[br]ở lại đây nếu mày muốn."

0:02:27.319,0:02:29.558
Giờ, như tôi đã nói, [br]con gián,

0:02:29.558,0:02:32.278
à, con tò vò sẽ làm một việc nhỏ,

0:02:32.278,0:02:34.683
trước khi rờ bỏ cái hang.

0:02:34.683,0:02:37.105
Đó là đẻ một quả trứng

0:02:37.105,0:02:39.382
ở bên dưới con gián.

0:02:39.382,0:02:40.729
Quả trứng sẽ nở ra

0:02:40.729,0:02:42.140
một ấu trùng tò vò.

0:02:42.140,0:02:45.792
Ấu trùng này trông giống như một [br]con dòi với cái miệng rộng và ghê tởm.

0:02:45.792,0:02:49.315
Nó cắn một lỗ để chui vào trong con gián

0:02:49.315,0:02:51.913
và bắt đầu lấy thức ăn từ bên ngoài.

0:02:51.913,0:02:55.352
Nó to dần lên,[br]như các bạn thấy ở đây.

0:02:55.352,0:02:56.922
Và đi đủ lớn,

0:02:56.922,0:03:00.457
nó quyết định chui qua cái lỗ,

0:03:00.457,0:03:02.215
bò vào bên trong con gián.

0:03:02.215,0:03:05.800
vậy là giờ nó đang ở trong bụng [br]một con gián sống

0:03:05.800,0:03:09.557
và con gián cũng chẳng bận tâm lắm.

0:03:09.557,0:03:11.701
Điều này kéo dài một tháng.

0:03:11.701,0:03:14.293
Ấu trùng lớn dần, lớn lần và lớn dần,

0:03:14.293,0:03:16.678
và trở hành một con nhộng,[br]giống như một cái kén.

0:03:16.678,0:03:18.930
Trong bụng gián nó phát triển mắt,

0:03:18.930,0:03:19.915
cánh,

0:03:19.915,0:03:21.804
chân,

0:03:21.804,0:03:24.767
con gián vẫn sống, vẫn chờ đợi.

0:03:24.767,0:03:27.142
Cuối cùng con tò vò cũng[br]sẵn sàng thoát ra,

0:03:27.142,0:03:30.553
và đó là thời điểm con gián chết,

0:03:30.553,0:03:33.140
bởi con tò vò trưởng thành[br]với cấu tại đầy đủ

0:03:33.140,0:03:36.595
sẽ bò ra khỏi xác của con gián.

0:03:38.193,0:03:40.966
Con tò vò lắc mình,

0:03:40.966,0:03:42.207
trèo ra khỏi cái hang,

0:03:42.207,0:03:44.349
tìm kiếm con tò vó khác để ghép đôi,

0:03:44.349,0:03:47.960
và lại bắt đầu chu trình[br]điên rồ này.

0:03:47.960,0:03:50.731
Vậy đó, đây không phải là[br]khoa học viễn tưởng

0:03:50.731,0:03:54.592
điều này diễn ra hằng ngày[br]trên trái đất.

0:03:54.592,0:03:58.343
Và hoàn toàn mê hoặc các nhà khoa học.

0:03:58.343,0:04:01.540
Họ bắt đầu tìm hiểu cách thức[br]điều này diễn ra.

0:04:01.540,0:04:04.212
Và, nếu bạn thực sự bắt đầu nhìn nhận nó[br]về mặt khoa học,[br]

0:04:04.212,0:04:08.128
bạn sẽ thấy nể phục[br]loài tò vò đáng sợ này.

0:04:08.128,0:04:12.079
Bạn thấy đấy, vấn đề là ngay từ khi [br]tấn công con gián,[br]

0:04:12.079,0:04:13.570
nó không chích [br]bừa bãi,

0:04:13.570,0:04:18.998
mà nó tung ra hai cú chích cực chính xác.

0:04:18.998,0:04:21.060
Nó nắm rõ hệ thống thần kinh của con gián

0:04:21.060,0:04:23.509
như lòng bàn tay.

0:04:23.509,0:04:26.308
Cú đầu tiên chích vào điểm đó,

0:04:26.308,0:04:28.473
được gọi là "hệ thống điều phối vận động",

0:04:28.473,0:04:29.311
như đoán được,

0:04:29.311,0:04:30.984
đó là những nơ ron gửi tín hiệu

0:04:30.984,0:04:33.120
giúp chân cử động.

0:04:33.120,0:04:36.025
Nó chặn những kênh mà nơron sử dụng

0:04:36.025,0:04:36.987
để gửi các tín hiệu.

0:04:36.987,0:04:39.508
Con gián muốn đi,[br]muốn chạy thoát

0:04:39.508,0:04:42.835
nhưng nó không thể bởi chân nó [br]không thể cử động.

0:04:42.835,0:04:45.041
Và điều này diễn ra trong khoảng một phút.

0:04:45.041,0:04:49.917
Đây thực sự là vấn đề dược học phức tạp.

0:04:49.917,0:04:51.996
Thực tế ta đã sử dụng[br]phương pháp tương tự,

0:04:51.996,0:04:53.266
một loại thuốc [br]Ivermectin,

0:04:53.266,0:04:54.227
chữa mù đường sông,

0:04:54.227,0:04:55.496
gây ra bởi giun kí sinh

0:04:55.496,0:04:57.600
trong mắt người.

0:04:57.600,0:05:00.734
Nếu bạn sử dụng Ivermectin,[br]bạn sẽ làm tê liệt những con giun

0:05:00.734,0:05:03.071
theo một cách thức tương tự.

0:05:03.071,0:05:05.150
Ta phát hiện ra điều này[br]vào những năm 1970,

0:05:05.150,0:05:08.331
những con tò võ đã làm điều này[br]trong hàng triệu năm.

0:05:09.500,0:05:11.546
Giờ đến cú chích thứ hai.

0:05:11.546,0:05:14.974
Cú thứ hai thực sự chích vào[br]cùng lúc hai điểm.

0:05:14.974,0:05:18.057
Và để dễ tưởng tượng cách đều này diễn ra,

0:05:18.057,0:05:22.172
Tôi muốn bạn hình dung bạn cùng với[br]một người bạn của mình

0:05:22.172,0:05:25.790
người này có một cái kim tiêm rất rất dài[br]và đáng sợ.

0:05:25.790,0:05:26.571
Người bạn đó,

0:05:26.571,0:05:28.090
hay ít nhất bạn nghĩ đó là bạn,

0:05:28.090,0:05:31.314
chích nó vào cổ bạn,

0:05:31.314,0:05:33.288
đâm lên hộp sọ,

0:05:33.288,0:05:35.672
dừng lại ở một vùng não,

0:05:35.672,0:05:38.787
và tiêm vào đó một vài loại thuốc,

0:05:38.787,0:05:40.986
sau đó tiếp tục tiến vào não bạn,

0:05:40.986,0:05:43.621
và tiêm thêm một chút nữa.

0:05:43.621,0:05:45.186
Có hai điểm cụ thể,

0:05:45.186,0:05:46.196
được đánh dấu, "SEG",

0:05:46.196,0:05:50.313
và bạn có thể thấy đầu kim ở trong não,[br]được đánh dấu "Br".

0:05:50.313,0:05:55.749
Hiện nay ta có thể làm điều này, [br]dù nó hơi khó.

0:05:55.749,0:05:57.997
Nó được gọi là dẫn truyền sinh thiết.

0:05:57.997,0:06:00.522
Bạn phải đặt bệnh nhân vào một khung lớn[br]bằng kim loại

0:06:00.522,0:06:01.642
để cố định họ,

0:06:01.642,0:06:03.803
bạn cần chụp cắt lớp[br]để biết chỗ cần tiêm,

0:06:03.803,0:06:05.094
sau đó nhìn vào ảnh và nói,

0:06:05.094,0:06:07.305
"Liệu chúng ta đang đi đúng hướng?"

0:06:07.305,0:06:10.542
Con tò vò có bộ cảm biến ở vòi của nó

0:06:10.542,0:06:14.489
và các nhà khoa học cho rằng nó thực sự[br]có thể cảm nhận được hướng đi

0:06:14.489,0:06:17.092
khi tiến vào não của con gián cho tới khi

0:06:17.092,0:06:19.876
đạt vị trí chính xác

0:06:19.876,0:06:22.703
sau đó thâm nhập vào đúng nơron

0:06:22.703,0:06:25.244
và rồi truyền "hàng" vào đó.

0:06:25.244,0:06:29.389
Đây là một điều rất đáng kinh ngạc,

0:06:29.389,0:06:31.440
điều có vẻ sẽ diễn ra sau đó

0:06:31.440,0:06:36.772
là con tò vò hoàn toàn kiểm soát

0:06:36.772,0:06:39.214
cơ thể của con gián.

0:06:39.214,0:06:42.124
Con tò vò lấy đi ý chí tự do của con gián.

0:06:42.124,0:06:43.688
Ta thực sự không đề cao con gián

0:06:43.688,0:06:46.657
có ý chí tự do cho đến khi [br]con tò vò chỉ cho ta thấy.

0:06:46.657,0:06:50.343
Ta không biết được cách nó làm điều này,

0:06:50.343,0:06:52.443
và ta cũng không biết[br]chất độc nó dùng là gì,

0:06:52.443,0:06:53.926
Ta cũng không biết nó tấn công

0:06:53.926,0:06:56.380
hệ thống nào trong não con gián,

0:06:56.380,0:06:58.278
và tôi nghĩ rằng, lí do mà trong tất cả

0:06:58.278,0:07:00.208
nó là kí sinh trùng[br]yêu thích của tôi

0:07:00.208,0:07:03.194
đó là vì nó còn rất nhiều điều[br]cần chúng ta khám phá.

0:07:03.194,0:07:05.323
Cảm ơn rất nhiều.