[Script Info] Title: [Events] Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text Dialogue: 0,0:00:14.60,0:00:19.72,Default,,0000,0000,0000,,Chciałbym wam przedstawić\Nmojego ulubionego pasożyta. Dialogue: 0,0:00:19.72,0:00:21.55,Default,,0000,0000,0000,,Mogę wybierać z milionów, Dialogue: 0,0:00:21.55,0:00:22.87,Default,,0000,0000,0000,,a oto on: Dialogue: 0,0:00:22.87,0:00:24.34,Default,,0000,0000,0000,,to osa szmaragdowa. Dialogue: 0,0:00:24.34,0:00:27.28,Default,,0000,0000,0000,,Można ją spotkać w rejonach Afryki i Azji. Dialogue: 0,0:00:27.28,0:00:28.61,Default,,0000,0000,0000,,Ma około 2 cm długości Dialogue: 0,0:00:28.61,0:00:30.100,Default,,0000,0000,0000,,i jest pięknie wyglądającym pasożytem. Dialogue: 0,0:00:30.100,0:00:32.66,Default,,0000,0000,0000,,Możecie twierdzić, Dialogue: 0,0:00:32.66,0:00:34.22,Default,,0000,0000,0000,,że to przecież nie pasożyt. Dialogue: 0,0:00:34.22,0:00:35.15,Default,,0000,0000,0000,,To nie tasiemiec Dialogue: 0,0:00:35.15,0:00:35.90,Default,,0000,0000,0000,,ani nie wirus, Dialogue: 0,0:00:35.90,0:00:38.64,Default,,0000,0000,0000,,więc jak osa może być pasożytem? Dialogue: 0,0:00:38.64,0:00:40.55,Default,,0000,0000,0000,,Myślicie zapewne o zwykłych osach, Dialogue: 0,0:00:40.55,0:00:45.01,Default,,0000,0000,0000,,tych, które budują papierowe gniazda. Dialogue: 0,0:00:45.01,0:00:48.66,Default,,0000,0000,0000,,Osy szmaragdowe są o tyle inne, Dialogue: 0,0:00:48.66,0:00:52.72,Default,,0000,0000,0000,,że mieszkają w żywych karaluchach. Dialogue: 0,0:00:54.63,0:00:57.67,Default,,0000,0000,0000,,Oto jak to się dzieje. Dialogue: 0,0:00:57.67,0:01:00.55,Default,,0000,0000,0000,,Osa szmaragdowa szuka karalucha, Dialogue: 0,0:01:00.55,0:01:03.72,Default,,0000,0000,0000,,ląduje na nim i gryzie go w skrzydło. Dialogue: 0,0:01:03.72,0:01:04.93,Default,,0000,0000,0000,,Uwaga, będę karaluchem. Dialogue: 0,0:01:04.93,0:01:06.27,Default,,0000,0000,0000,,Blee! Aaaa! Dialogue: 0,0:01:06.27,0:01:08.35,Default,,0000,0000,0000,,Karaluch strząsa z siebie osę: Dialogue: 0,0:01:08.35,0:01:10.67,Default,,0000,0000,0000,,"Poszła won!". Dialogue: 0,0:01:10.67,0:01:14.55,Default,,0000,0000,0000,,Osa zaczyna żądlić karalucha. Dialogue: 0,0:01:14.55,0:01:17.04,Default,,0000,0000,0000,,Nagle karaluch nie może się ruszać Dialogue: 0,0:01:17.04,0:01:18.47,Default,,0000,0000,0000,,przez około minutę. Dialogue: 0,0:01:18.47,0:01:21.10,Default,,0000,0000,0000,,Potem dochodzi do siebie Dialogue: 0,0:01:21.10,0:01:22.84,Default,,0000,0000,0000,,i wstaje. Dialogue: 0,0:01:22.84,0:01:24.29,Default,,0000,0000,0000,,Mógłby teraz uciec, Dialogue: 0,0:01:24.29,0:01:26.29,Default,,0000,0000,0000,,ale nie robi tego. Dialogue: 0,0:01:26.29,0:01:28.60,Default,,0000,0000,0000,,Nie chce tego zrobić. Dialogue: 0,0:01:28.60,0:01:30.48,Default,,0000,0000,0000,,Stoi bez ruchu. Dialogue: 0,0:01:30.48,0:01:33.57,Default,,0000,0000,0000,,Stał się właśnie niewolnikiem zombie. Dialogue: 0,0:01:35.37,0:01:37.44,Default,,0000,0000,0000,,Nie wymyślam sobie tego. Dialogue: 0,0:01:37.44,0:01:38.65,Default,,0000,0000,0000,,Osa odlatuje, Dialogue: 0,0:01:38.65,0:01:41.27,Default,,0000,0000,0000,,odchodzi i znajduje dziurę, Dialogue: 0,0:01:41.27,0:01:44.16,Default,,0000,0000,0000,,pogłębia ją odpowiednio. Dialogue: 0,0:01:44.16,0:01:45.59,Default,,0000,0000,0000,,Potem wraca. Dialogue: 0,0:01:45.59,0:01:48.27,Default,,0000,0000,0000,,To może zająć jej nawet pół godziny. Dialogue: 0,0:01:48.27,0:01:51.18,Default,,0000,0000,0000,,Karaluch wciąż tam tkwi. Dialogue: 0,0:01:51.18,0:01:53.70,Default,,0000,0000,0000,,Co dalej? Dialogue: 0,0:01:53.70,0:01:56.92,Default,,0000,0000,0000,,Osa chwyta za jeden z czułków karalucha, Dialogue: 0,0:01:56.92,0:01:59.13,Default,,0000,0000,0000,,wgryza się w niego Dialogue: 0,0:01:59.13,0:02:01.93,Default,,0000,0000,0000,,i ciągnie go. Dialogue: 0,0:02:01.93,0:02:04.77,Default,,0000,0000,0000,,Karaluch na to: "W porządku" Dialogue: 0,0:02:04.77,0:02:07.85,Default,,0000,0000,0000,,i daje się prowadzić, jak pies na smyczy. Dialogue: 0,0:02:07.85,0:02:11.76,Default,,0000,0000,0000,,Następnie osa zabiera\Nkaralucha do jamy. Dialogue: 0,0:02:11.76,0:02:14.74,Default,,0000,0000,0000,,Karaluch myśli sobie: "Fajna jama". Dialogue: 0,0:02:14.74,0:02:16.33,Default,,0000,0000,0000,,Osa zajmuje się swoimi sprawami, Dialogue: 0,0:02:16.33,0:02:17.93,Default,,0000,0000,0000,,a potem opuszcza jamę Dialogue: 0,0:02:17.93,0:02:19.13,Default,,0000,0000,0000,,i zamyka ją, Dialogue: 0,0:02:19.13,0:02:23.41,Default,,0000,0000,0000,,grzebiąc karalucha \Nżywcem w ciemności. Dialogue: 0,0:02:23.41,0:02:27.32,Default,,0000,0000,0000,,Karaluch na to: "No dobra,\Nzostanę tu, jeśli chcesz". Dialogue: 0,0:02:27.32,0:02:29.56,Default,,0000,0000,0000,,Wspomniałem, że karaluch zajął się... Dialogue: 0,0:02:29.56,0:02:32.92,Default,,0000,0000,0000,,a raczej osa zajęła się swoimi sprawami, Dialogue: 0,0:02:32.92,0:02:34.68,Default,,0000,0000,0000,,zanim opuściła jamę. Dialogue: 0,0:02:34.68,0:02:37.10,Default,,0000,0000,0000,,Mianowicie złożyła jaja Dialogue: 0,0:02:37.10,0:02:39.38,Default,,0000,0000,0000,,na brzuchu karalucha. Dialogue: 0,0:02:39.38,0:02:42.13,Default,,0000,0000,0000,,Z jaj wykluwa się larwa osy. Dialogue: 0,0:02:42.14,0:02:43.66,Default,,0000,0000,0000,,Wygląda jak robak Dialogue: 0,0:02:43.66,0:02:45.79,Default,,0000,0000,0000,,z dużymi, paskudnymi szczękami. Dialogue: 0,0:02:45.79,0:02:49.32,Default,,0000,0000,0000,,Wygryza dziurę w karaluchu Dialogue: 0,0:02:49.32,0:02:51.91,Default,,0000,0000,0000,,i zaczyna go jeść od zewnątrz. Dialogue: 0,0:02:51.91,0:02:55.35,Default,,0000,0000,0000,,Robi się coraz większa,\Nco widać tutaj. Dialogue: 0,0:02:55.35,0:02:56.92,Default,,0000,0000,0000,,I jak już wystarczająco urośnie, Dialogue: 0,0:02:56.92,0:03:00.46,Default,,0000,0000,0000,,postanawia wpełznąć do tej dziury, Dialogue: 0,0:03:00.46,0:03:02.22,Default,,0000,0000,0000,,do środka karalucha. Dialogue: 0,0:03:02.22,0:03:05.80,Default,,0000,0000,0000,,Siedzi teraz w środku\Nwciąż żywego karalucha, Dialogue: 0,0:03:05.80,0:03:09.56,Default,,0000,0000,0000,,któremu wcale to nie przeszkadza. Dialogue: 0,0:03:09.56,0:03:11.70,Default,,0000,0000,0000,,Trwa to około miesiąca. Dialogue: 0,0:03:11.70,0:03:14.29,Default,,0000,0000,0000,,Larwa wciąż rośnie Dialogue: 0,0:03:14.29,0:03:16.68,Default,,0000,0000,0000,,i zmienia się w poczwarkę\Npodobną do kokonu. Dialogue: 0,0:03:16.68,0:03:18.93,Default,,0000,0000,0000,,Rosną jej oczy, Dialogue: 0,0:03:18.93,0:03:19.92,Default,,0000,0000,0000,,skrzydła, Dialogue: 0,0:03:19.92,0:03:21.80,Default,,0000,0000,0000,,nogi, Dialogue: 0,0:03:21.80,0:03:24.77,Default,,0000,0000,0000,,a karaluch jest wciąż\Nżywy i czeka. Dialogue: 0,0:03:24.77,0:03:27.14,Default,,0000,0000,0000,,W końcu osa jest gotowa do wyjścia Dialogue: 0,0:03:27.14,0:03:30.55,Default,,0000,0000,0000,,i wtedy karaluch ostatecznie umiera, Dialogue: 0,0:03:30.55,0:03:33.14,Default,,0000,0000,0000,,ponieważ w pełni uformowana, dojrzała osa Dialogue: 0,0:03:33.14,0:03:36.60,Default,,0000,0000,0000,,wypełza z umierającego ciała karalucha. Dialogue: 0,0:03:38.19,0:03:40.97,Default,,0000,0000,0000,,Osa następnie otrząsa się, Dialogue: 0,0:03:40.97,0:03:42.21,Default,,0000,0000,0000,,wychodzi z jamy Dialogue: 0,0:03:42.21,0:03:44.35,Default,,0000,0000,0000,,i szuka innej osy do spółkowania, Dialogue: 0,0:03:44.35,0:03:47.96,Default,,0000,0000,0000,,żeby powtórzyć wszystko od początku. Dialogue: 0,0:03:47.96,0:03:50.73,Default,,0000,0000,0000,,To nie jest science fiction, Dialogue: 0,0:03:50.73,0:03:54.59,Default,,0000,0000,0000,,to dzieje się codziennie na całym świecie. Dialogue: 0,0:03:54.59,0:03:58.34,Default,,0000,0000,0000,,Naukowcy są zafascynowani tym procesem. Dialogue: 0,0:03:58.34,0:04:01.54,Default,,0000,0000,0000,,Dopiero zaczynają odkrywać,\Njak to wszystko się dzieje. Dialogue: 0,0:04:01.54,0:04:04.21,Default,,0000,0000,0000,,Jeśli spojrzymy na to, jak to się odbywa, Dialogue: 0,0:04:04.21,0:04:08.13,Default,,0000,0000,0000,,nabieramy szacunku dla odrażającej osy. Dialogue: 0,0:04:08.13,0:04:12.08,Default,,0000,0000,0000,,Otóż kiedy osa atakuje karalucha, Dialogue: 0,0:04:12.08,0:04:13.57,Default,,0000,0000,0000,,to nie żądli go bezładnie, Dialogue: 0,0:04:13.57,0:04:18.100,Default,,0000,0000,0000,,tylko wykonuje dwa precyzyjne użądlenia. Dialogue: 0,0:04:18.100,0:04:21.06,Default,,0000,0000,0000,,Zna system nerwowy karalucha Dialogue: 0,0:04:21.06,0:04:23.51,Default,,0000,0000,0000,,jak własną kieszeń. Dialogue: 0,0:04:23.51,0:04:26.31,Default,,0000,0000,0000,,Pierwsze użądlenie jest tutaj, Dialogue: 0,0:04:26.31,0:04:28.47,Default,,0000,0000,0000,,w "generatorze rytmu chodzenia" Dialogue: 0,0:04:28.47,0:04:29.31,Default,,0000,0000,0000,,i można zgadnąć, Dialogue: 0,0:04:29.31,0:04:30.98,Default,,0000,0000,0000,,że te neurony wysyłają nogom Dialogue: 0,0:04:30.98,0:04:33.12,Default,,0000,0000,0000,,polecenia ruchu. Dialogue: 0,0:04:33.12,0:04:36.02,Default,,0000,0000,0000,,Osa blokuje kanały używane Dialogue: 0,0:04:36.02,0:04:37.38,Default,,0000,0000,0000,,do wysyłania sygnałów. Dialogue: 0,0:04:37.38,0:04:39.51,Default,,0000,0000,0000,,Karaluch chce iść, chce uciekać, Dialogue: 0,0:04:39.51,0:04:42.84,Default,,0000,0000,0000,,ale nie może, bo nie może ruszać nogami. Dialogue: 0,0:04:42.84,0:04:45.04,Default,,0000,0000,0000,,Trwało to okoły minuty. Dialogue: 0,0:04:45.04,0:04:49.92,Default,,0000,0000,0000,,To naprawdę wyrafinowana farmakologia. Dialogue: 0,0:04:49.92,0:04:51.100,Default,,0000,0000,0000,,Używamy tej samej metody Dialogue: 0,0:04:51.100,0:04:53.27,Default,,0000,0000,0000,,w iwermektynie, Dialogue: 0,0:04:53.27,0:04:54.62,Default,,0000,0000,0000,,która leczy ślepotę rzeczną Dialogue: 0,0:04:54.62,0:04:55.93,Default,,0000,0000,0000,,powodowaną przez pasożyta, Dialogue: 0,0:04:55.93,0:04:57.60,Default,,0000,0000,0000,,który dostaje się do oczu. Dialogue: 0,0:04:57.60,0:05:00.73,Default,,0000,0000,0000,,Iwermektyna paraliżuje pasożyta, Dialogue: 0,0:05:00.73,0:05:03.07,Default,,0000,0000,0000,,używając tej samej strategii. Dialogue: 0,0:05:03.07,0:05:05.15,Default,,0000,0000,0000,,Odkryliśmy to w latach 70., Dialogue: 0,0:05:05.15,0:05:08.33,Default,,0000,0000,0000,,a osa szmaragdowa robi to od milionów lat. Dialogue: 0,0:05:09.50,0:05:11.55,Default,,0000,0000,0000,,Następnie mamy drugie użądlenie. Dialogue: 0,0:05:11.55,0:05:14.97,Default,,0000,0000,0000,,To użądlenie trafia w dwa miejsca na raz. Dialogue: 0,0:05:14.97,0:05:18.06,Default,,0000,0000,0000,,Żeby to sobie wyobrazić, Dialogue: 0,0:05:18.06,0:05:22.17,Default,,0000,0000,0000,,pomyślcie, że macie przyjaciela Dialogue: 0,0:05:22.17,0:05:25.79,Default,,0000,0000,0000,,z bardzo, ale to bardzo straszną igłą Dialogue: 0,0:05:25.79,0:05:26.85,Default,,0000,0000,0000,,I ten przyjaciel Dialogue: 0,0:05:26.85,0:05:28.56,Default,,0000,0000,0000,,lub fałszywy przyjaciel Dialogue: 0,0:05:28.56,0:05:31.31,Default,,0000,0000,0000,,wbija wam ją w szyję, Dialogue: 0,0:05:31.31,0:05:33.29,Default,,0000,0000,0000,,do środka czaszki Dialogue: 0,0:05:33.29,0:05:35.67,Default,,0000,0000,0000,,i zatrzymuje się w pewnej części mózgu, Dialogue: 0,0:05:35.67,0:05:38.79,Default,,0000,0000,0000,,wstrzykując tam jakieś specyfiki, Dialogue: 0,0:05:38.79,0:05:40.99,Default,,0000,0000,0000,,potem idzie dalej Dialogue: 0,0:05:40.99,0:05:43.62,Default,,0000,0000,0000,,i wstrzykuje jeszcze więcej. Dialogue: 0,0:05:43.62,0:05:45.19,Default,,0000,0000,0000,,Są to dwa szczególne miejsca, Dialogue: 0,0:05:45.19,0:05:46.20,Default,,0000,0000,0000,,oznaczone jako "SEG", Dialogue: 0,0:05:46.20,0:05:50.31,Default,,0000,0000,0000,,a końcówka jako "Br". Dialogue: 0,0:05:50.31,0:05:55.75,Default,,0000,0000,0000,,Też umiemy to robić, \Nale jest to bardzo trudne. Dialogue: 0,0:05:55.75,0:05:57.100,Default,,0000,0000,0000,,Nazywa się to \Nstereotaktycznym podaniem leku. Dialogue: 0,0:05:57.100,0:06:00.62,Default,,0000,0000,0000,,Należy umieścić pacjenta \Nna wielkim metalowym stelażu, Dialogue: 0,0:06:00.62,0:06:01.64,Default,,0000,0000,0000,,żeby się nie ruszył, Dialogue: 0,0:06:01.64,0:06:03.80,Default,,0000,0000,0000,,i posłużyć się też tomografią komputerową, Dialogue: 0,0:06:03.80,0:06:05.09,Default,,0000,0000,0000,,żeby, patrząc na obraz, Dialogue: 0,0:06:05.09,0:06:07.30,Default,,0000,0000,0000,,wiedzieć, gdzie się znajdujemy. Dialogue: 0,0:06:07.30,0:06:10.54,Default,,0000,0000,0000,,Osa szmaragdowa ma czujniki na żądle Dialogue: 0,0:06:10.54,0:06:12.17,Default,,0000,0000,0000,,i naukowcy uważają, Dialogue: 0,0:06:12.17,0:06:16.51,Default,,0000,0000,0000,,że wyczuwa drogę przez mózg karalucha, Dialogue: 0,0:06:16.51,0:06:19.88,Default,,0000,0000,0000,,aż dotrze do właściwego miejsca Dialogue: 0,0:06:19.88,0:06:22.70,Default,,0000,0000,0000,,i tam penetruje pojedynczy neuron, Dialogue: 0,0:06:22.70,0:06:25.24,Default,,0000,0000,0000,,dostarczając swój ładunek. Dialogue: 0,0:06:25.24,0:06:29.39,Default,,0000,0000,0000,,To jest niesamowite Dialogue: 0,0:06:29.39,0:06:31.44,Default,,0000,0000,0000,,i wydaje się, że po tej akcji Dialogue: 0,0:06:31.44,0:06:36.77,Default,,0000,0000,0000,,osa przejmuje kontrolę Dialogue: 0,0:06:36.77,0:06:39.21,Default,,0000,0000,0000,,nad ciałem karalucha. Dialogue: 0,0:06:39.21,0:06:42.12,Default,,0000,0000,0000,,Odbiera karaluchowi wolną wolę. Dialogue: 0,0:06:42.12,0:06:43.69,Default,,0000,0000,0000,,Nie docenialiśmy wolnej woli, Dialogue: 0,0:06:43.69,0:06:46.66,Default,,0000,0000,0000,,dopóki osa nie zabrała jej karaluchowi. Dialogue: 0,0:06:46.66,0:06:50.34,Default,,0000,0000,0000,,Nie mamy zielonego pojęcia, jak to robi Dialogue: 0,0:06:50.34,0:06:52.44,Default,,0000,0000,0000,,oraz jaki jest skład jadu. Dialogue: 0,0:06:52.44,0:06:53.93,Default,,0000,0000,0000,,Nie wiemy, jakie połączenia Dialogue: 0,0:06:53.93,0:06:56.38,Default,,0000,0000,0000,,w mózgu są atakowane Dialogue: 0,0:06:56.38,0:06:58.28,Default,,0000,0000,0000,,i myślę, że to głównie dlatego Dialogue: 0,0:06:58.28,0:07:00.21,Default,,0000,0000,0000,,jest to mój ulubiony pasożyt, Dialogue: 0,0:07:00.21,0:07:03.19,Default,,0000,0000,0000,,bo tak wiele możemy się od niej nauczyć. Dialogue: 0,0:07:03.19,0:07:05.32,Default,,0000,0000,0000,,Dziękuję za uwagę.