0:00:07.775,0:00:11.085
Մարդակեր հսկայի հետ առճակատումը,

0:00:11.085,0:00:14.834
կախարդը,[br]որը մարդկանց խոզերի է վերածում,

0:00:14.834,0:00:18.345
անհայտ կորած թագավորը, [br]ով վերադարձնում է իր գահը:

0:00:18.345,0:00:21.956
Այս դրվագներից յուրաքանչյուրը[br]առանձին հրաշալի պատմություններ են,

0:00:21.956,0:00:25.545
սակայն դրանք «Ոդիսականի»[br]մի գլուխն են կազմում,

0:00:25.545,0:00:29.895
12,000 տողանի պոեմի, որը նկարագրում է [br]Հին Հունաստանի պատմությունը,

0:00:29.895,0:00:32.895
ավանդությունները, լեգենդները:

0:00:32.895,0:00:36.046
Ինչպե՞ս հեշտ ընկալել այս ծավալուն տեքստը,

0:00:36.046,0:00:39.995
որը ավանդվել է հնուց [br]ու պատմում է այդ աշխարհի մասին:

0:00:39.995,0:00:41.785
Միայն այն փաստը, որ[br]հնարավություն ունենք

0:00:41.785,0:00:44.095
կարդալ «Ոդիսականը»,[br]արդեն զարմանալի է,

0:00:44.095,0:00:49.435
քանի որ այն ստեղծվել է[br]հունական գրից առաջ` մ.թ.ա. 8-րդ դարում:

0:00:49.435,0:00:52.156
Այն հորինվել է հիմնականում[br]ունկնդրելու, ոչ թե կարդալու համար,

0:00:52.156,0:00:56.277
ու ասմունքվել է երգիչների կողմից,[br]որոնք կոչվում էին ռափսոդներ:

0:00:56.277,0:01:00.476
Ըստ ավանդության, դրա հեղինակը[br]կույր բանաստեղծ Հոմերոսն էր:

0:01:00.476,0:01:05.017
Սակայն ոչ ոք չգիտի`[br]նա գոյություն ունեցել է թե ոչ:

0:01:05.017,0:01:08.866
Նրա մասին առաջին հիշատակումները [br]հայտնաբերվել են նրանից մի քանի դար հետո:

0:01:08.866,0:01:12.456
Նրան վերագրվող պոեմները փոփոխվել

0:01:12.456,0:01:15.771
ու դասավորվել են բազմաթիվ[br]հեղինակների կողմից,

0:01:15.771,0:01:19.207
ու վերջապես գրի առնվել ներկայիս տեսքով:

0:01:19.207,0:01:22.556
Փաստորեն, «ռափսոդ»[br]բառը նշանակում է կարկատան անող,

0:01:22.556,0:01:24.616
քանի որ այս բանաստեղծները հավաքում էին

0:01:24.616,0:01:28.646
գոյություն ունեցող պատմությունները, [br]կատակները, ավանդությունները, երգերը

0:01:28.646,0:01:30.295
մի էպոսի մեջ:

0:01:30.295,0:01:33.207
Այս ծավալուն պոեմները արտասանելու համար

0:01:33.207,0:01:35.697
ռափսոդները մշակել էին[br]բանաստեղծական հիմնական տներ,

0:01:35.697,0:01:38.548
ինչպես նաև արտասանական տեխնիկաներ,

0:01:38.548,0:01:42.198
օրինակ, անգիր արած տողերի[br]կամ մասերի կրկնությունը:

0:01:42.198,0:01:46.057
Սրանց թվում էին բնության տեսարանների,[br]հերոսների նկարագրությունը,

0:01:46.057,0:01:49.705
որոնք օգնում էին ռափսոդներին[br]հեշտ կողմնորոշվել ասմունքելիս,

0:01:49.705,0:01:54.157
ինչպես երգի կրկներգը օգնում է[br]մեզ արագ հիշել դրա հաջորդ տողը:

0:01:54.157,0:01:56.868
Քանի որ պատմություններից շատերը[br]ծանոթ էին ժողովրդին,

0:01:56.868,0:02:00.548
հաճախ պոեմը խառն էր արտասանվում:

0:02:00.548,0:02:02.858
Ժամանակի ընթացքում, արտասանության[br]հաջորդականությունը քարացել է

0:02:02.858,0:02:07.288
ու ստացվել է ներկայիս էպոսը, [br]որը մենք կարդում ենք:

0:02:07.288,0:02:11.508
Քանի որ աշխարհը մի քանի դարերի ընթացքում[br]որոշակի փոփոխություններ է կրել,

0:02:11.508,0:02:15.048
երկը կարդալուց առաջ անհրաժեշտ է[br]դրա մասին գիտելիքներով զինվել:

0:02:15.048,0:02:20.179
«Ոդիսականը» Հոմերոսի այլ հանրահայտ երկի`[br]«Իլիականի» շարունակությունն է,

0:02:20.179,0:02:22.821
որը տալիս է տրոյական պատերազմի նկարագիրը:

0:02:22.821,0:02:26.638
Այս երկու երկերը միավորում է [br]մի ընդհանուր միտք, այն է`

0:02:26.638,0:02:32.349
«երբեք, ինչ էլ պատահի, [br]չզայրացնեք աստվածներին»:

0:02:32.349,0:02:36.908
Հունական դիցարանը աստվածային ուժի [br]և մարդկային թերահավատության[br]վտանգավոր խառնուրդ է,

0:02:36.908,0:02:40.838
որին հատուկ են չափազանցության[br]աստիճանի հասած խանդը ու քենը:

0:02:40.838,0:02:45.569
Պոեմների մեջ մարդկանց առերեսած[br]բոլոր չարիքները նրանց փառամոլության

0:02:45.569,0:02:50.499
ու աստվածներին նետած [br]մարտահրավերների հետևանքներ են:

0:02:50.499,0:02:52.797
Աստվածներին հաճոյանալու[br]ցանկությունը այնքան մեծ էր,

0:02:52.797,0:02:56.900
որ հին հույները իրենց օջախ էին[br]հյուրընկալում բոլոր անծանոթներին,

0:02:56.900,0:02:58.988
քանի որ վախենում էին,

0:02:58.988,0:03:01.969
որ դրանք կարող էին լինել մարդկային [br]կերպարանք առած աստվածները:

0:03:01.969,0:03:05.200
Հյուրընկալության հին ավանդույթը[br]կոչվում էր «թեոքսենիա»:

0:03:05.200,0:03:10.320
Այն ներառում էր հյուրերին հարմատավետ[br]կացարանով, սնունդով ապահովելը,

0:03:10.320,0:03:12.670
իսկ հյուրերը իրենց հերթին պարտքը[br]բարեխղճորեն վերադարձնում էին,

0:03:12.670,0:03:14.910
[br]ըստ հնարավորության, նվերներով:

0:03:14.910,0:03:17.551
Թեոքսենիան իր կարևոր տեղն ունի [br]«Ոդիսականում»,

0:03:17.551,0:03:21.681
որտեղ Ոդիսևսը իր թափառանքների ընթացքում [br]մշտական հյուրի դերում է,

0:03:21.681,0:03:27.330
մինչդեռ, իր բացակայության ժամանակ [br]իր կինը՝ Պենելոպեն է մշտական հյուրընկալի դերում:

0:03:27.330,0:03:30.800
Ոդիսականը լուսաբանում է Ոդիսևսի [br]ճամփորդության տարիները,

0:03:30.800,0:03:36.030
սակայն պատմությունը սկիզբ է առնում [br]գործողությունների թոհուբոհում:

0:03:36.030,0:03:40.922
Տրոյական պատերազմից տասը տարի անց,[br]մեր հերոսը հայտնվում է վտարված մի կղզում,

0:03:40.931,0:03:44.951
որը հեռու է հայրենի Իթակեից[br]ու իր ընտանիքից,

0:03:44.951,0:03:47.991
որին նա քսան տարի չի տեսել:

0:03:47.991,0:03:52.131
Քանի որ Ոդիսևսը զայրացրել էր[br]ծովերի աստված` Պոսեյդոնին[br]կուրացնելով նրա որդուն` կիկլոպին,

0:03:52.131,0:03:56.770
նրա ճամփորդությանը տուն[br]անընդհատ ինչ-որ բան խնգարում է:

0:03:56.770,0:04:00.858
Մինչ հայրենի տանը խռովություն կսկսվեր,[br]իսկ աստվածները կտնօրինեին իր բախտը,

0:04:00.858,0:04:04.481
Ոդիսևսը նկարագրում է այս կորած տարիների[br]իր արկածները:

0:04:04.481,0:04:07.571
«Ոդիսականի» մասին[br]ամենազարմանալի փաստերից մեկը այն է,

0:04:07.571,0:04:11.541
թե ինչքան քիչ է մեզ հայտնի[br]տեքստի ժամանակահատվածի

0:04:11.541,0:04:15.222
և մանրամասների մասին:

0:04:15.222,0:04:18.043
Պատմաբանները, լեզբանները և հնագետները

0:04:18.043,0:04:21.122
դարեր շարունակ փնտրել են[br]Տրոյայի ավերակները

0:04:21.122,0:04:24.421
և փորձել բացահայտել [br]Ոդիսևսի այցելած կղզիները:

0:04:24.421,0:04:28.774
Իր հերոսի նման, 24 գլխից կազմված էպոսը [br]իր ուրույն ճանապարհն է անցել՝

0:04:28.774,0:04:31.603
ավանդությունների ու պատմության միջով,

0:04:31.603,0:04:35.243
որպեսզի այս զարմանահրաշ [br]պատմությունը հասնի մեզ: