0:00:07.775,0:00:10.645
Μια στενή επαφή[br]με έναν ανθρωποφάγο γίγαντα,

0:00:11.095,0:00:14.294
μια μάγισσα που μεταμορφώνει[br]ανθρώπους σε γουρούνια,

0:00:14.834,0:00:18.105
ένας βασιλιάς χαμένος από καιρό[br]που διεκδικεί τον θρόνο του.

0:00:18.345,0:00:21.956
Από μόνο του, οποιοδήποτε από αυτά[br]θα γινόταν μια πολύ ωραία ιστορία,

0:00:21.956,0:00:25.545
ωστόσο καθένα τους είναι μόλις[br]ένα επεισόδιο της Οδύσσειας,

0:00:25.545,0:00:27.695
ενός επικού ποιήματος 12.000 στίχων,

0:00:27.695,0:00:32.315
που εκτυλίσσεται στα χρόνια της αρχαίας[br]ελληνικής ιστορίας, μύθου και θρύλου.

0:00:32.895,0:00:35.976
Πώς μπορούμε να καταλάβουμε[br]ένα τόσο ογκώδες κείμενο,

0:00:36.046,0:00:39.725
που προέρχεται και μας μιλά[br]για έναν κόσμο τόσο μακρινό;

0:00:39.805,0:00:43.905
Είναι καταπληκτικό και μόνο που μπορούμε[br]και διαβάζουμε την Οδύσσεια σήμερα,

0:00:43.955,0:00:48.995
καθώς συνετέθη πριν την εμφάνιση[br]του ελληνικού αλφαβήτου τον 8ο αιώνα π.Χ.

0:00:49.335,0:00:51.986
Δημιουργήθηκε για ακροατές[br]και όχι για αναγνώστες,

0:00:52.026,0:00:55.857
κι απαγγελλόταν από επαγγελματίες ποιητές,[br]τους λεγόμενους ραψωδούς.

0:00:56.167,0:01:00.036
Σύμφωνα με την παράδοση, συγγραφέας της[br]ήταν ο τυφλός ποιητής Όμηρος.

0:01:00.426,0:01:04.517
Κανείς όμως δεν ξέρει σίγουρα[br]αν ήταν πραγματικό ή μυθικό πρόσωπο.

0:01:04.837,0:01:08.416
Οι πρώτες αναφορές σε αυτόν[br]εμφανίζονται αιώνες μετά την εποχή του.

0:01:08.866,0:01:11.126
Όσο για τα έπη που του αποδίδονται,

0:01:11.126,0:01:15.541
φαίνεται να έχουν τροποποιηθεί[br]πολλάκις και από πολλούς ποιητές

0:01:15.541,0:01:18.957
πριν τελικά φτάσουν να καταγραφούν [br]στη σημερινή τους μορφή.

0:01:19.137,0:01:22.556
Σκεφτείτε ότι η ίδια η λέξη «ραψωδός»[br]σημαίνει «αυτός που ράβει ωδές»,

0:01:22.556,0:01:25.436
μιας και αυτοί οι ποιητές[br]συνδύαζαν σε μια συνεχή αφήγηση

0:01:25.436,0:01:29.385
υπάρχουσες ιστορίες, ανέκδοτα, [br]μύθους και τραγούδια.

0:01:30.295,0:01:33.207
Για να απαγγείλουν ζωντανά[br]αυτά τα πελώρια έπη,

0:01:33.207,0:01:35.697
οι ραψωδοί χρησιμοποιούσαν σταθερό μέτρο,

0:01:35.697,0:01:37.558
μαζί με τεχνικές απομνημόνευσης,

0:01:37.558,0:01:41.588
όπως επανάληψη αποστηθισμένων[br]χωρίων ή αποσπασμάτων.

0:01:42.078,0:01:45.757
Αυτές περιείχαν περιγραφές[br]του σκηνικού και λίστες χαρακτήρων,

0:01:46.057,0:01:49.395
που βοηθούσαν τους ραψωδούς[br]να κρατήσουν τη θέση τους στη διήγηση,

0:01:49.625,0:01:53.637
όπως μας βοηθάει το ρεφρέν σε ένα τραγούδι[br]να θυμηθούμε τους επόμενους στίχους.

0:01:54.097,0:01:56.798
Επειδή οι περισσότερες ιστορίες[br]ήταν γνωστές στο κοινό,

0:01:56.818,0:02:00.208
ήταν σύνηθες να ακούγονται τμήματα [br]του ποιήματος εκτός σειράς.

0:02:00.458,0:02:03.178
Σε κάποιο χρονικό σημείο,[br]η σειρά σκαλίστηκε σε πέτρα

0:02:03.178,0:02:06.838
και το ποίημα παγιώθηκε[br]στη σταθερή μορφή που έχει σήμερα.

0:02:07.288,0:02:11.278
Εφόσον ο κόσμος έχει αλλάξει λιγάκι[br]τις τελευταίες χιλιετίες,

0:02:11.278,0:02:14.898
πριν ξεκινήσουμε το διάβασμα, βοηθάει[br]να γνωρίζουμε το ιστορικό υπόβαθρο.

0:02:14.968,0:02:20.179
Η Οδύσσεια αυτή καθαυτή αποτελεί συνέχεια [br]του άλλου ομηρικού έπους, της Ιλιάδας.

0:02:20.179,0:02:22.451
που εξιστορεί τον Τρωικό Πόλεμο.

0:02:22.821,0:02:26.638
Εάν υπάρχει κάποιο κοινό θέμα[br]στα δύο αυτά έπη, είναι το εξής:

0:02:27.068,0:02:31.489
για κανέναν λόγο να μην προκαλέσεις[br]την οργή των Θεών.

0:02:32.349,0:02:36.908
Το ελληνικό Πάνθεον είναι ασταθές μείγμα [br]θεϊκής δύναμης και ανθρώπινης ανασφάλειας,

0:02:36.908,0:02:40.448
με ροπή σε αντιζηλίες και [br]σε μνησικακίες επικών διαστάσεων.

0:02:40.838,0:02:45.569
Και πολλά από τα προβλήματα των θνητών[br]στα ποιήματα προκαλούνται από την ύβρη,

0:02:45.569,0:02:50.059
την υπερβολική περηφάνια τους να θεωρούν[br]ότι είναι καλύτεροι από τους Θεούς.

0:02:50.199,0:02:52.797
Η επιθυμία να ευχαριστήσουν[br]τους Θεούς ήταν τόσο μεγάλη

0:02:52.797,0:02:57.758
που οι Αρχαίοι Έλληνες με γενναιοδωρία[br]δέχονταν στο σπίτι τους κάθε ξένο,

0:02:57.758,0:03:01.519
φοβούμενοι μήπως οι ξένοι[br]ήταν Θεοί μεταμφιεσμένοι.

0:03:01.829,0:03:05.000
Αυτός ο αρχαίος κώδικας φιλοξενίας[br]ήταν γνωστός ως «ξενία».

0:03:05.200,0:03:10.320
Ο οικοδεσπότης παρείχε στον φιλοξενούμενο[br]ασφάλεια, φαγητό και ανέσεις,

0:03:10.320,0:03:14.530
και σε αντάλλαγμα δέχονταν αβρότητα[br]και δώρα όποτε αυτά υπήρχαν.

0:03:14.780,0:03:17.311
Η ξενία παίζει σημαντικό[br]ρόλο στην Οδύσσεια,

0:03:17.551,0:03:21.261
όπου ο Οδυσσέας στις περιπλανήσεις του [br]είναι αδιάκοπα φιλοξενούμενος,

0:03:21.261,0:03:22.710
ενώ κατά την απουσία του,

0:03:22.710,0:03:26.840
η έξυπνη γυναίκα του Πηνελόπη[br]παίζει διαρκώς το ρόλο της οικοδέσποινας.

0:03:27.330,0:03:30.800
Η Οδύσσεια εξιστορεί όλα τα έτη[br]των περιπλανήσεων του Οδυσσέα,

0:03:30.960,0:03:35.610
μα η αφήγηση ξεκινάει in medias res,[br]δηλαδή, στη μέση της πλοκής.

0:03:36.030,0:03:40.922
Δέκα χρόνια μετά τον Τρωικό Πόλεμο,[br]βρίσκουμε τον ήρωα παγιδευμένο σε ένα νησί

0:03:40.922,0:03:45.961
μακριά από την Ιθάκη και μια οικογένεια[br]που δεν έχει δει για 20 χρόνια.

0:03:46.351,0:03:51.511
Αφού θύμωσε τον Θεό των θαλασσών Ποσειδώνα[br]τυφλώνοντας τον γιο του, τον Κύκλωπα,

0:03:51.511,0:03:55.931
στο ταξίδι του γυρισμού του ο Οδυσσέας[br]πέφτει από αναποδιά σε αναποδιά.

0:03:55.931,0:03:59.560
Με προβλήματα να βράζουν σπίτι του[br]και τους Θεούς να συζητούν τη μοίρα του,

0:03:59.560,0:04:03.968
ο Οδυσσέας αρχίζει να αφηγείται όλα[br]τα χαμένα χρόνια στους οικοδεσπότες του.

0:04:04.308,0:04:06.971
Ένα από τα πιο συναρπαστικά[br]πράγματα στην Οδύσσεια,

0:04:06.971,0:04:10.691
είναι το κενό ανάμεσα στα πόσα λίγα[br]ξέρουμε για εκείνη τη χρονική περίοδο

0:04:10.691,0:04:14.331
και τον πλούτο των λεπτομερειών[br]που περιέχει το ίδιο το κείμενο.

0:04:14.671,0:04:17.422
Ιστορικοί, γλωσσολόγοι και αρχαιολόγοι

0:04:17.422,0:04:20.433
πέρασαν αιώνες ψάχνοντας[br]για τα ερείπια της Τροίας

0:04:20.433,0:04:23.822
και εντοπίζοντας τα νησιά [br]που επισκέφθηκε ο Οδυσσέας.

0:04:24.172,0:04:25.921
Όπως ακριβώς και ο ήρωάς του,

0:04:25.921,0:04:29.261
το έπος με τις 24 ραψωδίες[br]έχει κάνει το δικό του μακρινό ταξίδι,

0:04:29.261,0:04:31.401
μέσα από αιώνες μύθου και ιστορίας,

0:04:31.401,0:04:34.572
για να μας λέει σήμερα [br]την απίστευτη ιστορία του.