[Script Info]
Title: 
[Events]
Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text
Dialogue: 0,0:00:00.00,0:00:04.00,Default,,0000,0000,0000,,Ik bestudeer het menselijk brein,
Dialogue: 0,0:00:04.00,0:00:06.00,Default,,0000,0000,0000,,de functies en de structuur van het menselijk brein.
Dialogue: 0,0:00:06.00,0:00:10.00,Default,,0000,0000,0000,,Om u een idee te geven wat dat precies inhoudt:
Dialogue: 0,0:00:10.00,0:00:14.00,Default,,0000,0000,0000,,We hebben het over drie pond geleiachtige massa
Dialogue: 0,0:00:14.00,0:00:17.00,Default,,0000,0000,0000,,die met gemak in de palm van je hand past
Dialogue: 0,0:00:17.00,0:00:21.00,Default,,0000,0000,0000,,maar ook in staat is tot beschouwingen over de interstellaire ruimte.
Dialogue: 0,0:00:21.00,0:00:23.00,Default,,0000,0000,0000,,Het brein denkt na over oneindigheid
Dialogue: 0,0:00:23.00,0:00:28.00,Default,,0000,0000,0000,,maar ook over het feit dat het gedachten heeft over oneindigheid.
Dialogue: 0,0:00:28.00,0:00:33.00,Default,,0000,0000,0000,,Dit merkwaardige recursieve proces noemen we het zelfbewustzijn,
Dialogue: 0,0:00:33.00,0:00:37.00,Default,,0000,0000,0000,,de Heilige Graal van de neurowetenschap of neurologie.
Dialogue: 0,0:00:37.00,0:00:39.00,Default,,0000,0000,0000,,We hopen ooit te begrijpen hoe dit proces in elkaar steekt.
Dialogue: 0,0:00:40.00,0:00:43.00,Default,,0000,0000,0000,,Hoe bestudeer je dit mysterieuze orgaan?
Dialogue: 0,0:00:43.00,0:00:47.00,Default,,0000,0000,0000,,Er zijn wel 100 miljard zenuwcellen --
Dialogue: 0,0:00:47.00,0:00:50.00,Default,,0000,0000,0000,,hoopjes protoplasma die voortdurend op elkaar reageren.
Dialogue: 0,0:00:50.00,0:00:54.00,Default,,0000,0000,0000,,Uit die activiteit komen de talloze vermogens voort
Dialogue: 0,0:00:54.00,0:00:57.00,Default,,0000,0000,0000,,die tezamen de menselijke aard ofwel het bewustzijn vormen.
Dialogue: 0,0:00:57.00,0:00:58.00,Default,,0000,0000,0000,,Hoe gaat dat in zijn werk?
Dialogue: 0,0:00:58.00,0:01:01.00,Default,,0000,0000,0000,,We kunnen de functies van het menselijk brein op vele manieren bestuderen.
Dialogue: 0,0:01:01.00,0:01:04.00,Default,,0000,0000,0000,,Vaak kijken we naar patiënten
Dialogue: 0,0:01:04.00,0:01:09.00,Default,,0000,0000,0000,,met beschadigingen in een klein deel van de hersenen,
Dialogue: 0,0:01:09.00,0:01:11.00,Default,,0000,0000,0000,,waardoor er een genetische verschuiving heeft plaatsgevonden.
Dialogue: 0,0:01:11.00,0:01:15.00,Default,,0000,0000,0000,,Er is dan niet zozeer sprake van algehele teloorgang
Dialogue: 0,0:01:15.00,0:01:17.00,Default,,0000,0000,0000,,van het verstandelijk vermogen --
Dialogue: 0,0:01:17.00,0:01:20.00,Default,,0000,0000,0000,,de cognitieve vaardigheden zijn niet afgestompt.
Dialogue: 0,0:01:20.00,0:01:23.00,Default,,0000,0000,0000,,Er is sprake van selectief verlies van één functie,
Dialogue: 0,0:01:23.00,0:01:25.00,Default,,0000,0000,0000,,terwijl de overige functies intact blijven.
Dialogue: 0,0:01:25.00,0:01:27.00,Default,,0000,0000,0000,,Dat geeft voldoende zekerheid om vast te stellen
Dialogue: 0,0:01:27.00,0:01:31.00,Default,,0000,0000,0000,,dat dat deel van het brein betrokken is bij die functie.
Dialogue: 0,0:01:31.00,0:01:33.00,Default,,0000,0000,0000,,We plaatsen de functie binnen de structuur van het brein
Dialogue: 0,0:01:33.00,0:01:36.00,Default,,0000,0000,0000,,en gaan dan na hoe er verbindingen worden gemaakt
Dialogue: 0,0:01:36.00,0:01:38.00,Default,,0000,0000,0000,,om die specifieke functie te genereren.
Dialogue: 0,0:01:38.00,0:01:40.00,Default,,0000,0000,0000,,Zo gaan wij te werk.
Dialogue: 0,0:01:40.00,0:01:43.00,Default,,0000,0000,0000,,Ik zal u nu drie interessante voorbeelden geven.
Dialogue: 0,0:01:43.00,0:01:47.00,Default,,0000,0000,0000,,Voor ieder voorbeeld trek ik zes minuten uit.
Dialogue: 0,0:01:47.00,0:01:51.00,Default,,0000,0000,0000,,Allereerst het eigenaardige syndroom van Capgras.
Dialogue: 0,0:01:51.00,0:01:53.00,Default,,0000,0000,0000,,Op de eerste dia ziet u
Dialogue: 0,0:01:53.00,0:01:58.00,Default,,0000,0000,0000,,de temporale kwabben, de frontale kwabben en de pariëtale kwabben,
Dialogue: 0,0:01:58.00,0:02:00.00,Default,,0000,0000,0000,,alle hersenkwabben bij elkaar.
Dialogue: 0,0:02:00.00,0:02:04.00,Default,,0000,0000,0000,,Aan de binnenzijde van de temporale kwabben --
Dialogue: 0,0:02:04.00,0:02:06.00,Default,,0000,0000,0000,,hier niet te zien --
Dialogue: 0,0:02:06.00,0:02:08.00,Default,,0000,0000,0000,,bevindt zich de gyrus fusiformis.
Dialogue: 0,0:02:08.00,0:02:11.00,Default,,0000,0000,0000,,Daar zit de gezichtsherkenning in verstopt.
Dialogue: 0,0:02:11.00,0:02:14.00,Default,,0000,0000,0000,,Als dat gebied beschadigd is, herken je geen gezichten meer.
Dialogue: 0,0:02:14.00,0:02:16.00,Default,,0000,0000,0000,,Aan de stem kun je nog wel horen
Dialogue: 0,0:02:16.00,0:02:18.00,Default,,0000,0000,0000,,dat het Joe is, bijvoorbeeld,
Dialogue: 0,0:02:18.00,0:02:21.00,Default,,0000,0000,0000,,maar aan het gezicht kun je dat niet meer zien.
Dialogue: 0,0:02:21.00,0:02:23.00,Default,,0000,0000,0000,,Je kunt jezelf niet eens meer herkennen in de spiegel.
Dialogue: 0,0:02:23.00,0:02:26.00,Default,,0000,0000,0000,,Je knipoogt, het gezicht knipoogt terug.
Dialogue: 0,0:02:26.00,0:02:28.00,Default,,0000,0000,0000,,Je weet dat het een spiegel is.
Dialogue: 0,0:02:28.00,0:02:31.00,Default,,0000,0000,0000,,Toch herken je jezelf niet als zodanig.
Dialogue: 0,0:02:31.00,0:02:35.00,Default,,0000,0000,0000,,Dit syndroom ontstaat door schade aan de gyrus fusiformus.
Dialogue: 0,0:02:35.00,0:02:38.00,Default,,0000,0000,0000,,Er is echter nog een ander syndroom, dat zó zeldzaam is
Dialogue: 0,0:02:38.00,0:02:42.00,Default,,0000,0000,0000,,dat slechts een handjevol artsen en neurologen het kent:
Dialogue: 0,0:02:42.00,0:02:44.00,Default,,0000,0000,0000,,Capgras-waan.
Dialogue: 0,0:02:44.00,0:02:47.00,Default,,0000,0000,0000,,Een patiënt die verder volstrekt normaal is,
Dialogue: 0,0:02:47.00,0:02:50.00,Default,,0000,0000,0000,,komt na hoofdletsel uit een coma,
Dialogue: 0,0:02:50.00,0:02:53.00,Default,,0000,0000,0000,,oogt en handelt volstrekt normaal, maar ziet zijn moeder
Dialogue: 0,0:02:53.00,0:02:56.00,Default,,0000,0000,0000,,en zegt: "Deze vrouw ziet eruit als mijn moeder,
Dialogue: 0,0:02:56.00,0:02:58.00,Default,,0000,0000,0000,,maar ze is een bedriegster.
Dialogue: 0,0:02:58.00,0:03:00.00,Default,,0000,0000,0000,,Dit is een vrouw die doet alsof ze mijn moeder is."
Dialogue: 0,0:03:00.00,0:03:02.00,Default,,0000,0000,0000,,Hoe kan dat?
Dialogue: 0,0:03:02.00,0:03:05.00,Default,,0000,0000,0000,,Waarom zou een verder volkomen normale man
Dialogue: 0,0:03:05.00,0:03:07.00,Default,,0000,0000,0000,,op het moment dat hij zijn moeder ziet
Dialogue: 0,0:03:07.00,0:03:10.00,Default,,0000,0000,0000,,in een waanidee roepen dat het niet zijn moeder is?
Dialogue: 0,0:03:10.00,0:03:12.00,Default,,0000,0000,0000,,De gangbare verklaring hiervoor,
Dialogue: 0,0:03:12.00,0:03:14.00,Default,,0000,0000,0000,,die ook in alle psychiatrische handboeken terug te vinden is,
Dialogue: 0,0:03:14.00,0:03:18.00,Default,,0000,0000,0000,,heeft een Freudiaanse inslag. De man --
Dialogue: 0,0:03:18.00,0:03:20.00,Default,,0000,0000,0000,,overigens geldt de redenatie ook voor vrouwen,
Dialogue: 0,0:03:20.00,0:03:22.00,Default,,0000,0000,0000,,maar ik beperk me hier tot mannen --
Dialogue: 0,0:03:22.00,0:03:25.00,Default,,0000,0000,0000,,voelde zich in zijn jongste jaren
Dialogue: 0,0:03:25.00,0:03:27.00,Default,,0000,0000,0000,,seksueel aangetrokken tot zijn moeder.
Dialogue: 0,0:03:27.00,0:03:29.00,Default,,0000,0000,0000,,Het zogenaamde Oedipus-complex van Freud.
Dialogue: 0,0:03:29.00,0:03:31.00,Default,,0000,0000,0000,,Niet dat ik er zo over denk,
Dialogue: 0,0:03:31.00,0:03:33.00,Default,,0000,0000,0000,,maar de aanhangers van Freud interpreteren het zo.
Dialogue: 0,0:03:33.00,0:03:36.00,Default,,0000,0000,0000,,Naarmate je ouder wordt, ontwikkelt de cortex zich.
Dialogue: 0,0:03:36.00,0:03:40.00,Default,,0000,0000,0000,,De latente seksuele gevoelens voor je moeder worden onderdrukt.
Dialogue: 0,0:03:40.00,0:03:44.00,Default,,0000,0000,0000,,Gelukkig maar, anders werd iedereen opgewonden bij de aanblik van hun moeder.
Dialogue: 0,0:03:44.00,0:03:46.00,Default,,0000,0000,0000,,Maar dan:
Dialogue: 0,0:03:46.00,0:03:48.00,Default,,0000,0000,0000,,Je krijgt een klap op je hoofd. De cortex raakt beschadigd.
Dialogue: 0,0:03:48.00,0:03:52.00,Default,,0000,0000,0000,,Alle latente seksuele gevoelens komen bovendrijven.
Dialogue: 0,0:03:52.00,0:03:55.00,Default,,0000,0000,0000,,Vreemd genoeg raak je plotseling
Dialogue: 0,0:03:55.00,0:03:58.00,Default,,0000,0000,0000,,seksueel opgewonden door je eigen moeder.
Dialogue: 0,0:03:58.00,0:04:00.00,Default,,0000,0000,0000,,En je zegt: "Hemel, als dit mijn moeder is,
Dialogue: 0,0:04:00.00,0:04:02.00,Default,,0000,0000,0000,,waarom raak ik dan opgewonden?
Dialogue: 0,0:04:02.00,0:04:04.00,Default,,0000,0000,0000,,Nee, het is een andere vrouw. Dit is een bedriegster."
Dialogue: 0,0:04:04.00,0:04:08.00,Default,,0000,0000,0000,,Dat is de enige redenering die hout snijdt voor je beschadigde brein.
Dialogue: 0,0:04:08.00,0:04:11.00,Default,,0000,0000,0000,,Persoonlijk heb ik hier dus nooit wat in gezien.
Dialogue: 0,0:04:11.00,0:04:14.00,Default,,0000,0000,0000,,Het is heel vindingrijk, zoals alles wat uit Freuds koker komt --
Dialogue: 0,0:04:14.00,0:04:16.00,Default,,0000,0000,0000,,(publiek lacht)
Dialogue: 0,0:04:16.00,0:04:21.00,Default,,0000,0000,0000,,maar toch slaat het nergens op. Ditzelfde waanidee
Dialogue: 0,0:04:21.00,0:04:23.00,Default,,0000,0000,0000,,heb ik bij een andere patiënt gezien over zijn poedel.
Dialogue: 0,0:04:23.00,0:04:24.00,Default,,0000,0000,0000,,(publiek lacht)
Dialogue: 0,0:04:24.00,0:04:29.00,Default,,0000,0000,0000,,"Dokter, dit is niet Fifi. Hij lijkt wel precies op Fifi,
Dialogue: 0,0:04:29.00,0:04:31.00,Default,,0000,0000,0000,,maar het is een andere hond."
Dialogue: 0,0:04:31.00,0:04:33.00,Default,,0000,0000,0000,,Probeer daar maar eens een Freudiaanse draai aan te geven.
Dialogue: 0,0:04:33.00,0:04:34.00,Default,,0000,0000,0000,,(publiek lacht)
Dialogue: 0,0:04:34.00,0:04:38.00,Default,,0000,0000,0000,,Dan kom je uit op de latente bestialiteit in de mens.
Dialogue: 0,0:04:38.00,0:04:41.00,Default,,0000,0000,0000,,Dat is van de zotte natuurlijk.
Dialogue: 0,0:04:41.00,0:04:43.00,Default,,0000,0000,0000,,Wat is er dan wel aan de hand?
Dialogue: 0,0:04:43.00,0:04:45.00,Default,,0000,0000,0000,,Een verklaring voor deze aandoening
Dialogue: 0,0:04:45.00,0:04:49.00,Default,,0000,0000,0000,,vinden we in de structuur en functies van de normale gezichtsbanen in de hersenen.
Dialogue: 0,0:04:49.00,0:04:52.00,Default,,0000,0000,0000,,Gewoonlijk komen visuele signalen via de oogballen
Dialogue: 0,0:04:52.00,0:04:54.00,Default,,0000,0000,0000,,binnen in het visuele deel van de hersenen.
Dialogue: 0,0:04:54.00,0:04:57.00,Default,,0000,0000,0000,,Er zijn in het achterhoofd wel 30 delen uitsluitend bezig met het gezichtsvermogen.
Dialogue: 0,0:04:57.00,0:05:00.00,Default,,0000,0000,0000,,Als alles daar is verwerkt, gaat de informatie naar een structuur
Dialogue: 0,0:05:00.00,0:05:05.00,Default,,0000,0000,0000,,genaamd de gyrus fusiformus. Daar bevinden zich neuronen
Dialogue: 0,0:05:05.00,0:05:07.00,Default,,0000,0000,0000,,die gevoelig zijn voor de vorm van gezichten.
Dialogue: 0,0:05:07.00,0:05:10.00,Default,,0000,0000,0000,,Daar zit dus de gezichtsherkenning verstopt
Dialogue: 0,0:05:10.00,0:05:12.00,Default,,0000,0000,0000,,waar ik het eerder al over had.
Dialogue: 0,0:05:12.00,0:05:16.00,Default,,0000,0000,0000,,Als dat deel van de hersenen beschadigd is, zie je gezichten niet meer.
Dialogue: 0,0:05:16.00,0:05:19.00,Default,,0000,0000,0000,,Vanuit dat deel gaat de informatie
Dialogue: 0,0:05:19.00,0:05:22.00,Default,,0000,0000,0000,,door naar de amygdala, in het limbisch systeem.
Dialogue: 0,0:05:22.00,0:05:24.00,Default,,0000,0000,0000,,Dat is de emotionele kern van de hersenen.
Dialogue: 0,0:05:24.00,0:05:26.00,Default,,0000,0000,0000,,De amygdala bepaalt
Dialogue: 0,0:05:26.00,0:05:28.00,Default,,0000,0000,0000,,het emotionele belang van datgene waar je naar kijkt.
Dialogue: 0,0:05:28.00,0:05:32.00,Default,,0000,0000,0000,,Is het een prooi? Is het een roofdier? Is het een partner?
Dialogue: 0,0:05:32.00,0:05:34.00,Default,,0000,0000,0000,,Of is het iets totaal onbelangrijks, zoals een pluisje,
Dialogue: 0,0:05:34.00,0:05:38.00,Default,,0000,0000,0000,,een krijtje, een -- dat wil ik niet als voorbeeld --
Dialogue: 0,0:05:38.00,0:05:40.00,Default,,0000,0000,0000,,een schoen, enzovoorts.
Dialogue: 0,0:05:40.00,0:05:42.00,Default,,0000,0000,0000,,Iets wat je geheel kunt negeren.
Dialogue: 0,0:05:42.00,0:05:45.00,Default,,0000,0000,0000,,Belangrijk is dat informatie bij stimulering van de amygdala
Dialogue: 0,0:05:45.00,0:05:48.00,Default,,0000,0000,0000,,wordt doorgestuurd naar het autonome zenuwstelsel.
Dialogue: 0,0:05:48.00,0:05:50.00,Default,,0000,0000,0000,,Je hartslag gaat omhoog,
Dialogue: 0,0:05:50.00,0:05:53.00,Default,,0000,0000,0000,,je begint te zweten om de warmte kwijt te raken
Dialogue: 0,0:05:53.00,0:05:55.00,Default,,0000,0000,0000,,die vrijkomt bij lichamelijke inspanning.
Dialogue: 0,0:05:55.00,0:05:59.00,Default,,0000,0000,0000,,Wij profiteren daarvan. Met twee elektroden op de handpalmen
Dialogue: 0,0:05:59.00,0:06:03.00,Default,,0000,0000,0000,,meten we het verschil in de huidweerstand als gevolg van de zweetproductie.
Dialogue: 0,0:06:03.00,0:06:05.00,Default,,0000,0000,0000,,Zo gaan we na of je van visuele stimuli
Dialogue: 0,0:06:05.00,0:06:09.00,Default,,0000,0000,0000,,opgewonden raakt, of iets je prikkelt of niet.
Dialogue: 0,0:06:09.00,0:06:11.00,Default,,0000,0000,0000,,Ik kom daar straks op terug.
Dialogue: 0,0:06:11.00,0:06:15.00,Default,,0000,0000,0000,,Als deze man zijn blik richt op een willekeurig object,
Dialogue: 0,0:06:15.00,0:06:19.00,Default,,0000,0000,0000,,gaat de informatie naar het visuele gedeelte
Dialogue: 0,0:06:19.00,0:06:22.00,Default,,0000,0000,0000,,en vervolgens naar de gyrus fusiformus.
Dialogue: 0,0:06:22.00,0:06:25.00,Default,,0000,0000,0000,,Het beeld wordt herkend: Een plant, een tafel,
Dialogue: 0,0:06:25.00,0:06:27.00,Default,,0000,0000,0000,,je moeder.
Dialogue: 0,0:06:27.00,0:06:30.00,Default,,0000,0000,0000,,Die informatie wordt doorgegeven aan de amygdala
Dialogue: 0,0:06:30.00,0:06:32.00,Default,,0000,0000,0000,,en vervolgt dan zijn weg naar het autonome zenuwstelsel.
Dialogue: 0,0:06:32.00,0:06:37.00,Default,,0000,0000,0000,,Bij deze man is het draadje van de amygdala naar het limbisch systeem --
Dialogue: 0,0:06:37.00,0:06:40.00,Default,,0000,0000,0000,,de emotionele kern van het brein -- misschien wel stuk.
Dialogue: 0,0:06:40.00,0:06:42.00,Default,,0000,0000,0000,,De gyrus fusiformus is intact
Dialogue: 0,0:06:42.00,0:06:45.00,Default,,0000,0000,0000,,en dus herkent de man zijn moeder wel.
Dialogue: 0,0:06:45.00,0:06:47.00,Default,,0000,0000,0000,,"O ja, ze ziet eruit als mijn moeder."
Dialogue: 0,0:06:47.00,0:06:50.00,Default,,0000,0000,0000,,Maar omdat de verbinding met de emoties er niet is,
Dialogue: 0,0:06:50.00,0:06:54.00,Default,,0000,0000,0000,,zegt hij: "Maar als dat mijn moeder is, waarom voel ik dan geen warmte?"
Dialogue: 0,0:06:54.00,0:06:56.00,Default,,0000,0000,0000,,Of doodsangst, dat zou natuurlijk ook kunnen.
Dialogue: 0,0:06:56.00,0:06:57.00,Default,,0000,0000,0000,,(publiek lacht)
Dialogue: 0,0:06:57.00,0:07:03.00,Default,,0000,0000,0000,,"Hoe kan ik dit rare gebrek aan emoties verklaren?
Dialogue: 0,0:07:03.00,0:07:05.00,Default,,0000,0000,0000,,Dit kan mijn moeder niet zijn.
Dialogue: 0,0:07:05.00,0:07:07.00,Default,,0000,0000,0000,,Het is een onbekende die zich als mijn moeder voordoet."
Dialogue: 0,0:07:07.00,0:07:09.00,Default,,0000,0000,0000,,Hoe kun je daarop testen?
Dialogue: 0,0:07:09.00,0:07:11.00,Default,,0000,0000,0000,,Ik laat een van de mensen hier uit de zaal plaatsnemen voor een scherm.
Dialogue: 0,0:07:11.00,0:07:14.00,Default,,0000,0000,0000,,Vervolgens meet ik de galvanische huidreactie
Dialogue: 0,0:07:14.00,0:07:16.00,Default,,0000,0000,0000,,terwijl ik afbeeldingen op het scherm laat zien.
Dialogue: 0,0:07:16.00,0:07:19.00,Default,,0000,0000,0000,,Ik kan meten hoeveel u zweet bij het zien van een object.
Dialogue: 0,0:07:19.00,0:07:22.00,Default,,0000,0000,0000,,Bij een foto van een tafel of paraplu zweet u natuurlijk niet.
Dialogue: 0,0:07:22.00,0:07:27.00,Default,,0000,0000,0000,,Maar bij een foto van een leeuw, tijger of pin-up zweet u wel.
Dialogue: 0,0:07:27.00,0:07:30.00,Default,,0000,0000,0000,,En geloof het of niet, bij een foto van hun moeder
Dialogue: 0,0:07:30.00,0:07:32.00,Default,,0000,0000,0000,,beginnen mensen doorgaans ook te zweten.
Dialogue: 0,0:07:32.00,0:07:34.00,Default,,0000,0000,0000,,Daar hoef je niet per se Joods voor te zijn.
Dialogue: 0,0:07:34.00,0:07:36.00,Default,,0000,0000,0000,,(publiek lacht)
Dialogue: 0,0:07:36.00,0:07:40.00,Default,,0000,0000,0000,,Wat zou er gebeuren als we dat doen met deze patiënt?
Dialogue: 0,0:07:40.00,0:07:44.00,Default,,0000,0000,0000,,Je zet de patiënt voor het scherm en laat hem de foto's zien.
Dialogue: 0,0:07:44.00,0:07:46.00,Default,,0000,0000,0000,,Dan meet je zijn galvanische huidreactie.
Dialogue: 0,0:07:46.00,0:07:51.00,Default,,0000,0000,0000,,Tafels, stoelen, stof -- er gebeurt niets. Heel normaal.
Dialogue: 0,0:07:51.00,0:07:53.00,Default,,0000,0000,0000,,Maar dan laat je hem een foto van zijn moeder zien.
Dialogue: 0,0:07:53.00,0:07:55.00,Default,,0000,0000,0000,,De galvanische huidreactie is nihil.
Dialogue: 0,0:07:55.00,0:07:57.00,Default,,0000,0000,0000,,Er is geen emotionele reactie op zijn moeder,
Dialogue: 0,0:07:57.00,0:08:02.00,Default,,0000,0000,0000,,omdat het draadje van het visuele gedeelte naar het emotionele centrum stuk is.
Dialogue: 0,0:08:02.00,0:08:05.00,Default,,0000,0000,0000,,Zijn gezichtsvermogen is intact.
Dialogue: 0,0:08:05.00,0:08:08.00,Default,,0000,0000,0000,,Emotioneel is ook alles in orde. Hij lacht, hij huilt, enzovoorts.
Dialogue: 0,0:08:08.00,0:08:11.00,Default,,0000,0000,0000,,Tussen gezichtsvermogen en emoties is geen verbinding.
Dialogue: 0,0:08:11.00,0:08:14.00,Default,,0000,0000,0000,,Daarom leeft hij in de waan dat zijn moeder een bedriegster is.
Dialogue: 0,0:08:14.00,0:08:17.00,Default,,0000,0000,0000,,Dit is een prachtig voorbeeld van ons werk.
Dialogue: 0,0:08:17.00,0:08:21.00,Default,,0000,0000,0000,,Na bestudering van een bizar, ogenschijnlijk onbegrijpelijk neuro-psychiatrisch syndroom
Dialogue: 0,0:08:21.00,0:08:23.00,Default,,0000,0000,0000,,verwerpen wij de reguliere Freudiaanse interpretatie
Dialogue: 0,0:08:23.00,0:08:27.00,Default,,0000,0000,0000,,en geven een exacte verklaring
Dialogue: 0,0:08:27.00,0:08:29.00,Default,,0000,0000,0000,,op basis van de ons bekende neurale anatomie van het brein.
Dialogue: 0,0:08:29.00,0:08:31.00,Default,,0000,0000,0000,,Overigens: Als de patiënt door zijn moeder
Dialogue: 0,0:08:31.00,0:08:36.00,Default,,0000,0000,0000,,wordt gebeld vanuit een andere kamer,
Dialogue: 0,0:08:36.00,0:08:40.00,Default,,0000,0000,0000,,zal hij heel normaal reageren: "Hoi, mam, hoe is het? Waar ben je?"
Dialogue: 0,0:08:40.00,0:08:42.00,Default,,0000,0000,0000,,Telefonisch is er geen waanbeeld.
Dialogue: 0,0:08:42.00,0:08:44.00,Default,,0000,0000,0000,,Wel als ze later naar hem toe komt: "Wie bent u?
Dialogue: 0,0:08:44.00,0:08:46.00,Default,,0000,0000,0000,,U lijkt als twee druppels water op mijn moeder."
Dialogue: 0,0:08:46.00,0:08:48.00,Default,,0000,0000,0000,,Er is namelijk een aparte verbinding
Dialogue: 0,0:08:48.00,0:08:52.00,Default,,0000,0000,0000,,tussen het gehoorcentrum en het emotionele centrum,
Dialogue: 0,0:08:52.00,0:08:54.00,Default,,0000,0000,0000,,en die is nog intact.
Dialogue: 0,0:08:54.00,0:08:59.00,Default,,0000,0000,0000,,Dat verklaart waarom hij over de telefoon zijn moeder herkent,
Dialogue: 0,0:08:59.00,0:09:02.00,Default,,0000,0000,0000,,maar haar bij een persoonlijke ontmoeting tot bedriegster bestempelt.
Dialogue: 0,0:09:02.00,0:09:06.00,Default,,0000,0000,0000,,Hoe is die ingewikkelde bedrading in onze hersenen ontstaan?
Dialogue: 0,0:09:06.00,0:09:09.00,Default,,0000,0000,0000,,Is dat genetisch bepaald, of door de omgeving bepaald?
Dialogue: 0,0:09:09.00,0:09:11.00,Default,,0000,0000,0000,,Met die vraag in ons achterhoofd
Dialogue: 0,0:09:11.00,0:09:15.00,Default,,0000,0000,0000,,bestuderen we een ander curieus syndroom: Het fantoomledemaat.
Dialogue: 0,0:09:15.00,0:09:17.00,Default,,0000,0000,0000,,U weet vast wel wat dat is.
Dialogue: 0,0:09:17.00,0:09:20.00,Default,,0000,0000,0000,,Als je arm of been wordt geamputeerd vanwege gangreen,
Dialogue: 0,0:09:20.00,0:09:22.00,Default,,0000,0000,0000,,of bijvoorbeeld is afgerukt door oorlogsgeweld,
Dialogue: 0,0:09:22.00,0:09:24.00,Default,,0000,0000,0000,,zoals nu in Irak veel gebeurt,
Dialogue: 0,0:09:24.00,0:09:28.00,Default,,0000,0000,0000,,voel je het ontbrekende ledemaat nog heel sterk.
Dialogue: 0,0:09:28.00,0:09:31.00,Default,,0000,0000,0000,,Dat is dan een fantoomarm of fantoombeen.
Dialogue: 0,0:09:31.00,0:09:33.00,Default,,0000,0000,0000,,Dit kan gebeuren met vrijwel alle delen van het lichaam,
Dialogue: 0,0:09:33.00,0:09:36.00,Default,,0000,0000,0000,,zelfs met inwendige organen.
Dialogue: 0,0:09:36.00,0:09:40.00,Default,,0000,0000,0000,,Na een hysterectomie hebben sommige patiënten
Dialogue: 0,0:09:40.00,0:09:45.00,Default,,0000,0000,0000,,een fantoombaarmoeder, met bijbehorende menstruatieklachten
Dialogue: 0,0:09:45.00,0:09:47.00,Default,,0000,0000,0000,,zo rond die tijd van de maand.
Dialogue: 0,0:09:47.00,0:09:49.00,Default,,0000,0000,0000,,Een student vroeg me laatst
Dialogue: 0,0:09:49.00,0:09:51.00,Default,,0000,0000,0000,,of ze ook fantoom-PMS hebben.
Dialogue: 0,0:09:51.00,0:09:52.00,Default,,0000,0000,0000,,(publiek lacht)
Dialogue: 0,0:09:52.00,0:09:56.00,Default,,0000,0000,0000,,Dat lijkt me wel een wetenschappelijk onderzoek waard.
Dialogue: 0,0:09:56.00,0:09:59.00,Default,,0000,0000,0000,,De vraag is:
Dialogue: 0,0:09:59.00,0:10:02.00,Default,,0000,0000,0000,,Wat kunnen we met experimenten vaststellen over fantoompijnen?
Dialogue: 0,0:10:02.00,0:10:04.00,Default,,0000,0000,0000,,We hebben onder meer ontdekt
Dialogue: 0,0:10:04.00,0:10:06.00,Default,,0000,0000,0000,,dat de helft van de patiënten met fantoomledematen
Dialogue: 0,0:10:06.00,0:10:08.00,Default,,0000,0000,0000,,zegt het ledemaat te kunnen bewegen.
Dialogue: 0,0:10:08.00,0:10:10.00,Default,,0000,0000,0000,,De verdwenen arm geeft een schouderklopje,
Dialogue: 0,0:10:10.00,0:10:12.00,Default,,0000,0000,0000,,pakt de telefoon op, zwaait mensen uit.
Dialogue: 0,0:10:12.00,0:10:15.00,Default,,0000,0000,0000,,De patiënt ervaart deze handelingen als heel reëel.
Dialogue: 0,0:10:15.00,0:10:17.00,Default,,0000,0000,0000,,Dat is geen waanidee.
Dialogue: 0,0:10:17.00,0:10:19.00,Default,,0000,0000,0000,,De patiënt weet dat de arm weg is,
Dialogue: 0,0:10:19.00,0:10:22.00,Default,,0000,0000,0000,,maar voelt toch heel sterk de beweging ervan.
Dialogue: 0,0:10:22.00,0:10:25.00,Default,,0000,0000,0000,,Ongeveer de helft van de patiënten heeft heel andere ervaringen.
Dialogue: 0,0:10:25.00,0:10:29.00,Default,,0000,0000,0000,,Zij zeggen: "Dokter, mijn fantoomledemaat is verlamd.
Dialogue: 0,0:10:29.00,0:10:32.00,Default,,0000,0000,0000,,Mijn arm of been is permanent verkrampt en doet waanzinnig veel pijn.
Dialogue: 0,0:10:32.00,0:10:35.00,Default,,0000,0000,0000,,Kon ik maar bewegen, dan zou de pijn weggaan."
Dialogue: 0,0:10:35.00,0:10:38.00,Default,,0000,0000,0000,,Waarom voelt een fantoomledemaat verlamd?
Dialogue: 0,0:10:38.00,0:10:40.00,Default,,0000,0000,0000,,Dat lijkt een oxymoron.
Dialogue: 0,0:10:40.00,0:10:43.00,Default,,0000,0000,0000,,Bij bestudering van de medische gegevens van
Dialogue: 0,0:10:43.00,0:10:45.00,Default,,0000,0000,0000,,patiënten met verlamde fantoomledematen
Dialogue: 0,0:10:45.00,0:10:49.00,Default,,0000,0000,0000,,bleek dat de echte arm door zenuwletsel verlamd was.
Dialogue: 0,0:10:49.00,0:10:52.00,Default,,0000,0000,0000,,De zenuw naar de arm was beschadigd,
Dialogue: 0,0:10:52.00,0:10:54.00,Default,,0000,0000,0000,,doorgesneden, bij een motorongeluk bijvoorbeeld.
Dialogue: 0,0:10:54.00,0:10:57.00,Default,,0000,0000,0000,,De patiënt had een zeer pijnlijke arm,
Dialogue: 0,0:10:57.00,0:11:01.00,Default,,0000,0000,0000,,droeg die maandenlang in een mitella,
Dialogue: 0,0:11:01.00,0:11:04.00,Default,,0000,0000,0000,,en in een ondoordachte poging om de pijn weg te nemen,
Dialogue: 0,0:11:04.00,0:11:06.00,Default,,0000,0000,0000,,ging zijn arts over tot amputatie.
Dialogue: 0,0:11:06.00,0:11:10.00,Default,,0000,0000,0000,,Gevolg is een fantoomarm, met dezelfde pijn.
Dialogue: 0,0:11:10.00,0:11:12.00,Default,,0000,0000,0000,,Dit is een ernstig klinisch probleem.
Dialogue: 0,0:11:12.00,0:11:14.00,Default,,0000,0000,0000,,Patiënten worden er depressief van.
Dialogue: 0,0:11:14.00,0:11:16.00,Default,,0000,0000,0000,,Soms plegen ze zelfmoord.
Dialogue: 0,0:11:16.00,0:11:18.00,Default,,0000,0000,0000,,Hoe behandel je dit syndroom?
Dialogue: 0,0:11:18.00,0:11:20.00,Default,,0000,0000,0000,,Waar komt de verlamming vandaan?
Dialogue: 0,0:11:20.00,0:11:24.00,Default,,0000,0000,0000,,Uit de gegevens van de patiënt kon ik opmaken
Dialogue: 0,0:11:24.00,0:11:27.00,Default,,0000,0000,0000,,dat de zenuwen naar de echte arm waren doorgesneden.
Dialogue: 0,0:11:27.00,0:11:30.00,Default,,0000,0000,0000,,De echte arm was verlamd,
Dialogue: 0,0:11:30.00,0:11:34.00,Default,,0000,0000,0000,,en werd na enkele maanden geamputeerd.
Dialogue: 0,0:11:34.00,0:11:40.00,Default,,0000,0000,0000,,De pijn werd echter overgedragen op de fantoomarm.
Dialogue: 0,0:11:40.00,0:11:42.00,Default,,0000,0000,0000,,Waarom?
Dialogue: 0,0:11:42.00,0:11:44.00,Default,,0000,0000,0000,,Toen de arm er nog was, verlamd en al,
Dialogue: 0,0:11:44.00,0:11:47.00,Default,,0000,0000,0000,,stuurden de hersenen opdrachten naar de arm. "Beweeg."
Dialogue: 0,0:11:47.00,0:11:49.00,Default,,0000,0000,0000,,De visuele feedback was: "Nee."
Dialogue: 0,0:11:49.00,0:11:53.00,Default,,0000,0000,0000,,Beweeg. Nee. Beweeg. Nee. Beweeg. Nee.
Dialogue: 0,0:11:53.00,0:11:56.00,Default,,0000,0000,0000,,Dit wordt in de bedrading van de hersenen ingebed.
Dialogue: 0,0:11:56.00,0:11:59.00,Default,,0000,0000,0000,,We noemen dat aangeleerde verlamming.
Dialogue: 0,0:11:59.00,0:12:03.00,Default,,0000,0000,0000,,Door deze associatie, Hebbian learning genoemd,
Dialogue: 0,0:12:03.00,0:12:06.00,Default,,0000,0000,0000,,leert het brein dat de opdracht "Bewegen"
Dialogue: 0,0:12:06.00,0:12:08.00,Default,,0000,0000,0000,,een gevoel van verlamming geeft in de arm.
Dialogue: 0,0:12:08.00,0:12:10.00,Default,,0000,0000,0000,,Na amputatie wordt de aangeleerde verlamming
Dialogue: 0,0:12:10.00,0:12:14.00,Default,,0000,0000,0000,,in het lichaamsbeeld opgenomen,
Dialogue: 0,0:12:14.00,0:12:17.00,Default,,0000,0000,0000,,in de fantoomarm.
Dialogue: 0,0:12:17.00,0:12:19.00,Default,,0000,0000,0000,,Hoe kunnen we zo'n patiënt helpen?
Dialogue: 0,0:12:19.00,0:12:21.00,Default,,0000,0000,0000,,Hoe kun je aangeleerde verlamming afleren
Dialogue: 0,0:12:21.00,0:12:25.00,Default,,0000,0000,0000,,en de gruwelijke pijn wegnemen uit de verkrampte
Dialogue: 0,0:12:25.00,0:12:27.00,Default,,0000,0000,0000,,fantoomarm?
Dialogue: 0,0:12:27.00,0:12:32.00,Default,,0000,0000,0000,,Ons idee was om de fantoomarm een opdracht te geven,
Dialogue: 0,0:12:32.00,0:12:36.00,Default,,0000,0000,0000,,met visuele feedback waaruit blijkt dat die opdracht wordt opgevolgd.
Dialogue: 0,0:12:36.00,0:12:39.00,Default,,0000,0000,0000,,Misschien dat dan de fantoompijn, de vermeende verkramping, verdwijnt.
Dialogue: 0,0:12:39.00,0:12:41.00,Default,,0000,0000,0000,,Hoe? Met virtuele realiteit.
Dialogue: 0,0:12:41.00,0:12:43.00,Default,,0000,0000,0000,,Dat kost echter miljoenen dollars.
Dialogue: 0,0:12:43.00,0:12:46.00,Default,,0000,0000,0000,,Ik vond een oplossing die maar drie dollar heeft gekost.
Dialogue: 0,0:12:46.00,0:12:48.00,Default,,0000,0000,0000,,De sponsor blijft geheim.
Dialogue: 0,0:12:48.00,0:12:49.00,Default,,0000,0000,0000,,(publiek lacht)
Dialogue: 0,0:12:49.00,0:12:53.00,Default,,0000,0000,0000,,Mijn oplossing was een spiegeldoos.
Dialogue: 0,0:12:53.00,0:12:55.00,Default,,0000,0000,0000,,Dat is een kartonnen doos met in het midden een spiegel.
Dialogue: 0,0:12:55.00,0:12:59.00,Default,,0000,0000,0000,,Voor die spiegel plaatste ik de fantoomarm van mijn patiënt Derek.
Dialogue: 0,0:12:59.00,0:13:02.00,Default,,0000,0000,0000,,Zijn arm was tien jaar ervoor geamputeerd.
Dialogue: 0,0:13:02.00,0:13:05.00,Default,,0000,0000,0000,,De hoofdzenuw van zijn bovenarm was doorgescheurd.
Dialogue: 0,0:13:05.00,0:13:09.00,Default,,0000,0000,0000,,Een jaar lang had hij met een mitella rondgelopen. Toen is de arm geamputeerd.
Dialogue: 0,0:13:09.00,0:13:11.00,Default,,0000,0000,0000,,Hij had een hele pijnlijke fantoomarm die hij niet kon bewegen.
Dialogue: 0,0:13:11.00,0:13:13.00,Default,,0000,0000,0000,,Een verlamde fantoomarm.
Dialogue: 0,0:13:13.00,0:13:17.00,Default,,0000,0000,0000,,Ik gaf hem dus mijn contraptie,
Dialogue: 0,0:13:17.00,0:13:20.00,Default,,0000,0000,0000,,de spiegeldoos.
Dialogue: 0,0:13:20.00,0:13:23.00,Default,,0000,0000,0000,,De patiënt legt er zijn linkerarm in,
Dialogue: 0,0:13:23.00,0:13:25.00,Default,,0000,0000,0000,,de verlamde fantoomarm, links van de spiegel.
Dialogue: 0,0:13:25.00,0:13:27.00,Default,,0000,0000,0000,,De normale hand legt hij rechts van de spiegel,
Dialogue: 0,0:13:27.00,0:13:31.00,Default,,0000,0000,0000,,in dezelfde verkrampte houding.
Dialogue: 0,0:13:31.00,0:13:34.00,Default,,0000,0000,0000,,Wat blijkt als hij vervolgens in de spiegel kijkt?
Dialogue: 0,0:13:34.00,0:13:37.00,Default,,0000,0000,0000,,Zijn fantoomarm is er weer.
Dialogue: 0,0:13:37.00,0:13:41.00,Default,,0000,0000,0000,,Het spiegelbeeld van de normale arm
Dialogue: 0,0:13:41.00,0:13:43.00,Default,,0000,0000,0000,,geeft hem immers die indruk.
Dialogue: 0,0:13:43.00,0:13:46.00,Default,,0000,0000,0000,,Ik zeg: "Kijk naar je fantoomarm en beweeg je vingers.
Dialogue: 0,0:13:46.00,0:13:50.00,Default,,0000,0000,0000,,Of kijk in de spiegel en beweeg je echte vingers."
Dialogue: 0,0:13:50.00,0:13:54.00,Default,,0000,0000,0000,,Zo krijgt hij een beeld van een bewegende fantoomarm.
Dialogue: 0,0:13:54.00,0:13:56.00,Default,,0000,0000,0000,,Heel logisch allemaal. Verbazend is
Dialogue: 0,0:13:56.00,0:13:59.00,Default,,0000,0000,0000,,de reactie van de patiënt: "Mijn fantoomarm beweegt weer,
Dialogue: 0,0:13:59.00,0:14:01.00,Default,,0000,0000,0000,,de pijn en de verkramping zijn weg."
Dialogue: 0,0:14:01.00,0:14:04.00,Default,,0000,0000,0000,,Mijn eerste patiënt kwam dus binnen--
Dialogue: 0,0:14:04.00,0:14:05.00,Default,,0000,0000,0000,,(applaus)
Dialogue: 0,0:14:05.00,0:14:09.00,Default,,0000,0000,0000,,Dank u.
Dialogue: 0,0:14:09.00,0:14:12.00,Default,,0000,0000,0000,,Mijn eerste patiënt kwam binnen, keek in de spiegel,
Dialogue: 0,0:14:12.00,0:14:15.00,Default,,0000,0000,0000,,en ik zei: "Kijk naar het spiegelbeeld van je arm."
Dialogue: 0,0:14:15.00,0:14:17.00,Default,,0000,0000,0000,,Hij begon te giechelen: "Ik kan mijn fantoomarm zien."
Dialogue: 0,0:14:17.00,0:14:19.00,Default,,0000,0000,0000,,Die jongen is niet gek.
Dialogue: 0,0:14:19.00,0:14:21.00,Default,,0000,0000,0000,,Hij weet dat het een spiegelbeeld is.
Dialogue: 0,0:14:21.00,0:14:23.00,Default,,0000,0000,0000,,Maar het gevoel is levensecht.
Dialogue: 0,0:14:23.00,0:14:26.00,Default,,0000,0000,0000,,Ik: "Beweeg je normale hand en je fantoomhand."
Dialogue: 0,0:14:26.00,0:14:28.00,Default,,0000,0000,0000,,Hij: "Mijn fantoomhand doet pijn. Die kan ik niet bewegen."
Dialogue: 0,0:14:28.00,0:14:30.00,Default,,0000,0000,0000,,Ik: "Beweeg je normale hand."
Dialogue: 0,0:14:30.00,0:14:32.00,Default,,0000,0000,0000,,Hij: "Nu beweegt mijn fantoomarm weer. Ongelooflijk!
Dialogue: 0,0:14:32.00,0:14:35.00,Default,,0000,0000,0000,,En mijn pijn ebt weg."
Dialogue: 0,0:14:35.00,0:14:36.00,Default,,0000,0000,0000,,Ik zei: "Sluit je ogen."
Dialogue: 0,0:14:36.00,0:14:38.00,Default,,0000,0000,0000,,Dat deed hij.
Dialogue: 0,0:14:38.00,0:14:39.00,Default,,0000,0000,0000,,"Beweeg je normale hand."
Dialogue: 0,0:14:39.00,0:14:40.00,Default,,0000,0000,0000,,"Nee, niets. Weer die kramp."
Dialogue: 0,0:14:40.00,0:14:42.00,Default,,0000,0000,0000,,"Open je ogen."
Dialogue: 0,0:14:42.00,0:14:43.00,Default,,0000,0000,0000,,"Mijn fantoomhand beweegt weer!"
Dialogue: 0,0:14:43.00,0:14:45.00,Default,,0000,0000,0000,,Als een kind zo blij was hij.
Dialogue: 0,0:14:45.00,0:14:50.00,Default,,0000,0000,0000,,En daarmee is mijn theorie over aangeleerde verlamming
Dialogue: 0,0:14:50.00,0:14:52.00,Default,,0000,0000,0000,,en de kritieke rol van visuele input bewezen.
Dialogue: 0,0:14:52.00,0:14:54.00,Default,,0000,0000,0000,,Niet dat ik nu de Nobel-prijs krijg
Dialogue: 0,0:14:54.00,0:14:56.00,Default,,0000,0000,0000,,omdat iemand zijn fantoomarm weer aan de praat heeft gekregen.
Dialogue: 0,0:14:56.00,0:14:57.00,Default,,0000,0000,0000,,(publiek lacht)
Dialogue: 0,0:14:57.00,0:14:58.00,Default,,0000,0000,0000,,(applaus)
Dialogue: 0,0:14:58.00,0:15:01.00,Default,,0000,0000,0000,,Wat ik bereikt heb, is hartstikke nutteloos.
Dialogue: 0,0:15:01.00,0:15:02.00,Default,,0000,0000,0000,,(publiek lacht)
Dialogue: 0,0:15:02.00,0:15:06.00,Default,,0000,0000,0000,,Toen dacht ik aan andere soorten verlamming
Dialogue: 0,0:15:06.00,0:15:11.00,Default,,0000,0000,0000,,waar neurologen zich over buigen, na beroertes, bij focale dystonie.
Dialogue: 0,0:15:11.00,0:15:13.00,Default,,0000,0000,0000,,Misschien zit daar ook een aangeleerde component in.
Dialogue: 0,0:15:13.00,0:15:16.00,Default,,0000,0000,0000,,Misschien kan ook dat met een spiegel worden verholpen.
Dialogue: 0,0:15:16.00,0:15:18.00,Default,,0000,0000,0000,,Ik zei tegen Derek,
Dialogue: 0,0:15:18.00,0:15:21.00,Default,,0000,0000,0000,,die natuurlijk voor pijnverlichting niet eeuwig met die spiegel kon rondzeulen:
Dialogue: 0,0:15:21.00,0:15:25.00,Default,,0000,0000,0000,,"Neem dat ding mee naar huis en oefen er een tijdje mee.
Dialogue: 0,0:15:25.00,0:15:27.00,Default,,0000,0000,0000,,Misschien dat je dan
Dialogue: 0,0:15:27.00,0:15:29.00,Default,,0000,0000,0000,,ook zonder spiegel
Dialogue: 0,0:15:29.00,0:15:31.00,Default,,0000,0000,0000,,je verlamde arm weer kunt bewegen.
Dialogue: 0,0:15:31.00,0:15:33.00,Default,,0000,0000,0000,,Dan is de pijn voorgoed voorbij."
Dialogue: 0,0:15:33.00,0:15:35.00,Default,,0000,0000,0000,,Hij nam die spiegel mee naar huis.
Dialogue: 0,0:15:35.00,0:15:37.00,Default,,0000,0000,0000,,Tja, wat geeft het ook, het ding kostte maar een paar dollar.
Dialogue: 0,0:15:37.00,0:15:40.00,Default,,0000,0000,0000,,Na twee weken belt hij me op.
Dialogue: 0,0:15:40.00,0:15:42.00,Default,,0000,0000,0000,,"Dokter, dit geloof je niet."
Dialogue: 0,0:15:42.00,0:15:43.00,Default,,0000,0000,0000,,Ik: "Wat?"
Dialogue: 0,0:15:43.00,0:15:45.00,Default,,0000,0000,0000,,Hij: "Ik ben het kwijt."
Dialogue: 0,0:15:45.00,0:15:46.00,Default,,0000,0000,0000,,Ik: "Wat ben je kwijt?"
Dialogue: 0,0:15:46.00,0:15:48.00,Default,,0000,0000,0000,,Ik dacht, misschien is hij de spiegeldoos kwijt.
Dialogue: 0,0:15:48.00,0:15:49.00,Default,,0000,0000,0000,,(publiek lacht)
Dialogue: 0,0:15:49.00,0:15:52.00,Default,,0000,0000,0000,,Hij: "Nee, de fantoomarm waar ik al tien jaar mee rondloop.
Dialogue: 0,0:15:52.00,0:15:54.00,Default,,0000,0000,0000,,Die is verdwenen."
Dialogue: 0,0:15:54.00,0:15:56.00,Default,,0000,0000,0000,,Bezorgd vroeg ik me af
Dialogue: 0,0:15:56.00,0:15:58.00,Default,,0000,0000,0000,,wat deze verandering van zijn lichaamsbeeld
Dialogue: 0,0:15:58.00,0:16:01.00,Default,,0000,0000,0000,,voor gevolgen had, ethisch gezien.
Dialogue: 0,0:16:01.00,0:16:03.00,Default,,0000,0000,0000,,Dus ik zei: "Vind je het erg?"
Dialogue: 0,0:16:03.00,0:16:06.00,Default,,0000,0000,0000,,Hij: "Nee, de laatste drie dagen zit ik zonder fantoomarm
Dialogue: 0,0:16:06.00,0:16:09.00,Default,,0000,0000,0000,,en dus zonder pijnlijke elleboog, zonder verkramping,
Dialogue: 0,0:16:09.00,0:16:12.00,Default,,0000,0000,0000,,zonder pijnlijke onderarm. Alle pijn is verdwenen.
Dialogue: 0,0:16:12.00,0:16:16.00,Default,,0000,0000,0000,,Probleem is wel dat mijn fantoomvingers nog aan mijn schouder hangen.
Dialogue: 0,0:16:16.00,0:16:18.00,Default,,0000,0000,0000,,De doos is niet groot genoeg."
Dialogue: 0,0:16:18.00,0:16:19.00,Default,,0000,0000,0000,,(publiek lacht)
Dialogue: 0,0:16:19.00,0:16:22.00,Default,,0000,0000,0000,,"Kun je het ontwerp aanpassen en op mijn voorhoofd plakken
Dialogue: 0,0:16:22.00,0:16:25.00,Default,,0000,0000,0000,,zodat ik ook mijn fantoomvingers kan laten verdwijnen?"
Dialogue: 0,0:16:25.00,0:16:27.00,Default,,0000,0000,0000,,Hij dacht dat ik een soort tovenaar was.
Dialogue: 0,0:16:27.00,0:16:28.00,Default,,0000,0000,0000,,Hoe kan dit?
Dialogue: 0,0:16:28.00,0:16:31.00,Default,,0000,0000,0000,,De hersenen kampen met grote zintuiglijke tegenstellingen.
Dialogue: 0,0:16:31.00,0:16:34.00,Default,,0000,0000,0000,,Het gezichtsvermogen geeft aan dat de fantoomarm er weer is.
Dialogue: 0,0:16:34.00,0:16:36.00,Default,,0000,0000,0000,,Maar er is geen signaal van de spieren.
Dialogue: 0,0:16:36.00,0:16:40.00,Default,,0000,0000,0000,,De spieren geven juist aan dat er géén arm is.
Dialogue: 0,0:16:40.00,0:16:42.00,Default,,0000,0000,0000,,Het motorische gedeelte zegt weer dat er wél een arm is.
Dialogue: 0,0:16:42.00,0:16:45.00,Default,,0000,0000,0000,,Na al die conflicterende input neemt het brein
Dialogue: 0,0:16:45.00,0:16:48.00,Default,,0000,0000,0000,,een besluit: Er is geen fantoomarm. Punt.
Dialogue: 0,0:16:48.00,0:16:50.00,Default,,0000,0000,0000,,De hersenen negeren de tegenstrijdige signalen.
Dialogue: 0,0:16:50.00,0:16:54.00,Default,,0000,0000,0000,,Met de arm verdwijnt gelukkig ook de pijn.
Dialogue: 0,0:16:54.00,0:16:58.00,Default,,0000,0000,0000,,Zonder bijbehorend lichaamsdeel kun je geen pijn voelen.
Dialogue: 0,0:16:58.00,0:17:00.00,Default,,0000,0000,0000,,Dat is het mooie ervan.
Dialogue: 0,0:17:00.00,0:17:02.00,Default,,0000,0000,0000,,De spiegeldoos is op talloze patiënten uitgeprobeerd,
Dialogue: 0,0:17:02.00,0:17:04.00,Default,,0000,0000,0000,,door andere groepen in Helsinki.
Dialogue: 0,0:17:04.00,0:17:07.00,Default,,0000,0000,0000,,Mogelijk is het een goede behandeling van fantoompijn.
Dialogue: 0,0:17:07.00,0:17:09.00,Default,,0000,0000,0000,,Ook is de doos gebruikt bij revalidatie na een beroerte.
Dialogue: 0,0:17:09.00,0:17:12.00,Default,,0000,0000,0000,,Meestal denken we bij een beroerte aan onherstelbare
Dialogue: 0,0:17:12.00,0:17:14.00,Default,,0000,0000,0000,,schade aan hersenweefsel.
Dialogue: 0,0:17:14.00,0:17:19.00,Default,,0000,0000,0000,,Een deel van de verlamming na beroertes blijkt echter aangeleerd.
Dialogue: 0,0:17:19.00,0:17:22.00,Default,,0000,0000,0000,,Misschien dat we met de spiegeldoos daar wat aan kunnen doen.
Dialogue: 0,0:17:22.00,0:17:24.00,Default,,0000,0000,0000,,Inmiddels zijn er in klinische proeven
Dialogue: 0,0:17:24.00,0:17:26.00,Default,,0000,0000,0000,,al vele patiënten geholpen.
Dialogue: 0,0:17:26.00,0:17:30.00,Default,,0000,0000,0000,,Nu wil ik het hebben over het derde en laatste voorbeeld.
Dialogue: 0,0:17:30.00,0:17:34.00,Default,,0000,0000,0000,,Dit betreft het curieuse fenomeen synesthesie,
Dialogue: 0,0:17:34.00,0:17:37.00,Default,,0000,0000,0000,,door Francis Galton ontdekt in de negentiende eeuw.
Dialogue: 0,0:17:37.00,0:17:39.00,Default,,0000,0000,0000,,Deze neef van Charles Darwin
Dialogue: 0,0:17:39.00,0:17:41.00,Default,,0000,0000,0000,,ontdekte dat verder hele normale mensen
Dialogue: 0,0:17:41.00,0:17:45.00,Default,,0000,0000,0000,,beschikten over een eigenaardig trekje:
Dialogue: 0,0:17:45.00,0:17:48.00,Default,,0000,0000,0000,,Bij cijfers zagen ze kleuren.
Dialogue: 0,0:17:48.00,0:17:52.00,Default,,0000,0000,0000,,Vijf is blauw, zeven is geel, acht is geelgroen,
Dialogue: 0,0:17:52.00,0:17:54.00,Default,,0000,0000,0000,,negen is indigo.
Dialogue: 0,0:17:54.00,0:17:57.00,Default,,0000,0000,0000,,Verder was er aan deze mensen niets bijzonders te ontdekken.
Dialogue: 0,0:17:57.00,0:18:00.00,Default,,0000,0000,0000,,Soms horen ze bij muzieknoten ook kleuren.
Dialogue: 0,0:18:00.00,0:18:03.00,Default,,0000,0000,0000,,C grote terts is blauw, F grote terts is groen.
Dialogue: 0,0:18:03.00,0:18:06.00,Default,,0000,0000,0000,,Weer een andere noot is geel.
Dialogue: 0,0:18:06.00,0:18:08.00,Default,,0000,0000,0000,,Wat is hier aan de hand?
Dialogue: 0,0:18:08.00,0:18:10.00,Default,,0000,0000,0000,,We noemen dit fenomeen synesthesie.
Dialogue: 0,0:18:10.00,0:18:12.00,Default,,0000,0000,0000,,Galton beschrijft het als een vermenging van de zintuigen.
Dialogue: 0,0:18:12.00,0:18:14.00,Default,,0000,0000,0000,,Bij de meesten van ons zijn alle zintuigen gescheiden.
Dialogue: 0,0:18:14.00,0:18:16.00,Default,,0000,0000,0000,,Bij deze mensen zijn ze vermengd.
Dialogue: 0,0:18:16.00,0:18:17.00,Default,,0000,0000,0000,,Waarom?
Dialogue: 0,0:18:17.00,0:18:19.00,Default,,0000,0000,0000,,Er zijn twee interessante aspecten aan dit fenomeen.
Dialogue: 0,0:18:19.00,0:18:21.00,Default,,0000,0000,0000,,Ten eerste is synesthesie een familietrekje.
Dialogue: 0,0:18:21.00,0:18:24.00,Default,,0000,0000,0000,,Galton stelde dat het een erfelijke aandoening was.
Dialogue: 0,0:18:24.00,0:18:28.00,Default,,0000,0000,0000,,Het tweede punt brengt me bij het hoofdthema
Dialogue: 0,0:18:28.00,0:18:31.00,Default,,0000,0000,0000,,van deze lezing, creativiteit:
Dialogue: 0,0:18:31.00,0:18:36.00,Default,,0000,0000,0000,,Synesthesie komt acht keer vaker voor bij artiesten, dichters, schrijvers
Dialogue: 0,0:18:36.00,0:18:39.00,Default,,0000,0000,0000,,en andere creatieve mensen.
Dialogue: 0,0:18:39.00,0:18:40.00,Default,,0000,0000,0000,,Hoe zit dat?
Dialogue: 0,0:18:40.00,0:18:42.00,Default,,0000,0000,0000,,Die vraag is nog nooit beantwoord.
Dialogue: 0,0:18:42.00,0:18:44.00,Default,,0000,0000,0000,,Vanavond geef ik echter uitsluitsel.
Dialogue: 0,0:18:44.00,0:18:45.00,Default,,0000,0000,0000,,Wat is synesthesie? Hoe ontstaat het?
Dialogue: 0,0:18:45.00,0:18:46.00,Default,,0000,0000,0000,,Er zijn veel theorieën in omloop.
Dialogue: 0,0:18:46.00,0:18:48.00,Default,,0000,0000,0000,,Een theorie is dat die mensen gek zijn.
Dialogue: 0,0:18:48.00,0:18:51.00,Default,,0000,0000,0000,,Niet echt wetenschappelijk onderbouwd, dus die slaan we over.
Dialogue: 0,0:18:51.00,0:18:55.00,Default,,0000,0000,0000,,Een andere theorie is dat het allemaal door LSD en wiet komt.
Dialogue: 0,0:18:55.00,0:18:57.00,Default,,0000,0000,0000,,Daar zit wel wat in.
Dialogue: 0,0:18:57.00,0:18:59.00,Default,,0000,0000,0000,,Het komt namelijk veel vaker voor in San Francisco dan in San Diego.
Dialogue: 0,0:18:59.00,0:19:00.00,Default,,0000,0000,0000,,(publiek lacht)
Dialogue: 0,0:19:00.00,0:19:03.00,Default,,0000,0000,0000,,Dan nu de derde theorie.
Dialogue: 0,0:19:03.00,0:19:08.00,Default,,0000,0000,0000,,Eerst vertel ik u wat er daadwerkelijk gebeurt bij synesthesie.
Dialogue: 0,0:19:08.00,0:19:11.00,Default,,0000,0000,0000,,We hebben ontdekt dat kleuren en cijfers
Dialogue: 0,0:19:11.00,0:19:14.00,Default,,0000,0000,0000,,in de hersenen naast elkaar worden opgeslagen, in de gyrus fusiformis.
Dialogue: 0,0:19:14.00,0:19:16.00,Default,,0000,0000,0000,,Daarom denken we dat de verbindingen naar
Dialogue: 0,0:19:16.00,0:19:19.00,Default,,0000,0000,0000,,kleuren en cijfers elkaar daar kruisen.
Dialogue: 0,0:19:19.00,0:19:22.00,Default,,0000,0000,0000,,Telkens als je een cijfer ziet, zie je ook een kleur.
Dialogue: 0,0:19:22.00,0:19:24.00,Default,,0000,0000,0000,,Zo ontstaat synesthesie.
Dialogue: 0,0:19:24.00,0:19:26.00,Default,,0000,0000,0000,,Waarom gebeurt dit?
Dialogue: 0,0:19:26.00,0:19:28.00,Default,,0000,0000,0000,,Waarom kruisen de verbindingen elkaar bij sommige mensen?
Dialogue: 0,0:19:28.00,0:19:30.00,Default,,0000,0000,0000,,Ik heb al gezegd dat het een familietrekje is.
Dialogue: 0,0:19:30.00,0:19:32.00,Default,,0000,0000,0000,,Dat is een belangrijk aanknopingspunt.
Dialogue: 0,0:19:32.00,0:19:34.00,Default,,0000,0000,0000,,Ook weten we dat er een abnormaal gen is,
Dialogue: 0,0:19:34.00,0:19:37.00,Default,,0000,0000,0000,,een gemuteerd gen, waardoor de kruising ontstaat.
Dialogue: 0,0:19:37.00,0:19:39.00,Default,,0000,0000,0000,,Het blijkt dat iedereen
Dialogue: 0,0:19:39.00,0:19:43.00,Default,,0000,0000,0000,,wordt geboren met alles aan elkaar verbonden.
Dialogue: 0,0:19:43.00,0:19:46.00,Default,,0000,0000,0000,,Alle delen van het brein zijn met alle andere delen verbonden.
Dialogue: 0,0:19:46.00,0:19:48.00,Default,,0000,0000,0000,,Het aantal verbindingen neemt na de geboorte af
Dialogue: 0,0:19:48.00,0:19:51.00,Default,,0000,0000,0000,,en uiteindelijk ontstaat de modulaire structuur van het volwassen brein.
Dialogue: 0,0:19:51.00,0:19:53.00,Default,,0000,0000,0000,,Stel dat het afnemen voortkomt uit een gen.
Dialogue: 0,0:19:53.00,0:19:55.00,Default,,0000,0000,0000,,Als dat gen muteert,
Dialogue: 0,0:19:55.00,0:19:58.00,Default,,0000,0000,0000,,nemen de verbindingen tussen aanpalende delen niet altijd af.
Dialogue: 0,0:19:58.00,0:20:01.00,Default,,0000,0000,0000,,Blijft er een verbinding tussen cijfers en kleur: Cijfer-kleur synesthesie.
Dialogue: 0,0:20:01.00,0:20:04.00,Default,,0000,0000,0000,,Blijft er een verbinding tussen geluid en kleur: Geluid-kleur synesthesie.
Dialogue: 0,0:20:04.00,0:20:06.00,Default,,0000,0000,0000,,Heel duidelijk.
Dialogue: 0,0:20:06.00,0:20:08.00,Default,,0000,0000,0000,,Wat nu als het gen overal in de hersenen verstek laat gaan
Dialogue: 0,0:20:08.00,0:20:09.00,Default,,0000,0000,0000,,en alles met elkaar verbonden blijft?
Dialogue: 0,0:20:09.00,0:20:15.00,Default,,0000,0000,0000,,Denk maar aan het gemeenschappelijke vermogen van kunstenaars, schrijvers en dichters:
Dialogue: 0,0:20:15.00,0:20:18.00,Default,,0000,0000,0000,,Het denken in metaforen.
Dialogue: 0,0:20:18.00,0:20:20.00,Default,,0000,0000,0000,,Ogenschijnlijk niet-gerelateerde ideeën
Dialogue: 0,0:20:20.00,0:20:23.00,Default,,0000,0000,0000,,zoals "Het is het oosten, en Julia is de zon."
Dialogue: 0,0:20:23.00,0:20:25.00,Default,,0000,0000,0000,,Als je Julia tot zon bestempeld
Dialogue: 0,0:20:25.00,0:20:27.00,Default,,0000,0000,0000,,dan is ze nog geen gloeiende vuurbal.
Dialogue: 0,0:20:27.00,0:20:30.00,Default,,0000,0000,0000,,Alleen schizofrenen zouden dat wellicht denken.
Dialogue: 0,0:20:30.00,0:20:33.00,Default,,0000,0000,0000,,Voor normale mensen is ze warm als de zon,
Dialogue: 0,0:20:33.00,0:20:35.00,Default,,0000,0000,0000,,stralend als de zon, voedend als de zon.
Dialogue: 0,0:20:35.00,0:20:37.00,Default,,0000,0000,0000,,Die verbindingen pik je direct op.
Dialogue: 0,0:20:37.00,0:20:40.00,Default,,0000,0000,0000,,Als we uitgaan van een bredere koppeling
Dialogue: 0,0:20:40.00,0:20:43.00,Default,,0000,0000,0000,,tussen concepten in verschillende delen van de hersenen
Dialogue: 0,0:20:43.00,0:20:46.00,Default,,0000,0000,0000,,dan voedt dat als vanzelf de neiging
Dialogue: 0,0:20:46.00,0:20:49.00,Default,,0000,0000,0000,,tot metaforisch en creatief denken
Dialogue: 0,0:20:49.00,0:20:51.00,Default,,0000,0000,0000,,bij mensen met synesthesie.
Dialogue: 0,0:20:51.00,0:20:54.00,Default,,0000,0000,0000,,Vandaar dat synesthesie acht maal vaker voorkomt
Dialogue: 0,0:20:54.00,0:20:56.00,Default,,0000,0000,0000,,bij dichters, kunstenaars en schrijvers.
Dialogue: 0,0:20:56.00,0:20:59.00,Default,,0000,0000,0000,,Dit is een heel frenologische visie op synesthesie.
Dialogue: 0,0:20:59.00,0:21:01.00,Default,,0000,0000,0000,,Heb ik nog tijd voor een kleine demonstratie?
Dialogue: 0,0:21:01.00,0:21:03.00,Default,,0000,0000,0000,,(applaus)
Dialogue: 0,0:21:03.00,0:21:08.00,Default,,0000,0000,0000,,Ik ga aantonen dat ook jullie onbewust synesthesie ervaren.
Dialogue: 0,0:21:08.00,0:21:12.00,Default,,0000,0000,0000,,Dit is de taal van de Marsmannetjes. Een alfabet:
Dialogue: 0,0:21:12.00,0:21:15.00,Default,,0000,0000,0000,,A is A, B is B, C is C.
Dialogue: 0,0:21:15.00,0:21:18.00,Default,,0000,0000,0000,,Er zijn verschillende vormen voor verschillende fonemen.
Dialogue: 0,0:21:18.00,0:21:20.00,Default,,0000,0000,0000,,In de taal van de Marsmannetjes
Dialogue: 0,0:21:20.00,0:21:22.00,Default,,0000,0000,0000,,is een van deze twee Kiki en de andere Buba.
Dialogue: 0,0:21:22.00,0:21:24.00,Default,,0000,0000,0000,,Welke is Kiki en welke is Buba?
Dialogue: 0,0:21:24.00,0:21:26.00,Default,,0000,0000,0000,,Steek je hand op als je denkt dat links Kiki is, en rechts Buba.
Dialogue: 0,0:21:26.00,0:21:28.00,Default,,0000,0000,0000,,Goed, er zijn een paar mutanten.
Dialogue: 0,0:21:28.00,0:21:29.00,Default,,0000,0000,0000,,(publiek lacht)
Dialogue: 0,0:21:29.00,0:21:31.00,Default,,0000,0000,0000,,Steek je hand op als je denkt dat links Buba is, en rechts Kiki.
Dialogue: 0,0:21:31.00,0:21:33.00,Default,,0000,0000,0000,,99 procent denkt dat.
Dialogue: 0,0:21:33.00,0:21:35.00,Default,,0000,0000,0000,,Hoe kan dat?
Dialogue: 0,0:21:35.00,0:21:40.00,Default,,0000,0000,0000,,Jullie hanteren allemaal een synesthetische abstractie.
Dialogue: 0,0:21:40.00,0:21:44.00,Default,,0000,0000,0000,,De scherpe klanken van het woord Kiki
Dialogue: 0,0:21:44.00,0:21:49.00,Default,,0000,0000,0000,,stimuleren via de gehoorcellen de auditieve cortex.
Dialogue: 0,0:21:49.00,0:21:52.00,Default,,0000,0000,0000,,Het woord Kiki imiteert de scherpe hoeken van de vorm.
Dialogue: 0,0:21:52.00,0:21:55.00,Default,,0000,0000,0000,,Dit is een belangrijk gegeven.
Dialogue: 0,0:21:55.00,0:21:57.00,Default,,0000,0000,0000,,Op primitieve wijze manipuleert het brein
Dialogue: 0,0:21:57.00,0:21:59.00,Default,,0000,0000,0000,,een ogenschijnlijk eenvoudige illusie.
Dialogue: 0,0:21:59.00,0:22:03.00,Default,,0000,0000,0000,,De fotonen in je ogen herkennen een vorm,
Dialogue: 0,0:22:03.00,0:22:06.00,Default,,0000,0000,0000,,en de gehoorcellen in je oren prikkelen een auditief patroon.
Dialogue: 0,0:22:06.00,0:22:11.00,Default,,0000,0000,0000,,Daarin vinden de hersenen een gemeenschappelijke noemer.
Dialogue: 0,0:22:11.00,0:22:13.00,Default,,0000,0000,0000,,Bekend is dat deze primitieve vorm van abstractie
Dialogue: 0,0:22:13.00,0:22:18.00,Default,,0000,0000,0000,,plaatsvindt in de gyrus fusiformis.
Dialogue: 0,0:22:18.00,0:22:19.00,Default,,0000,0000,0000,,Mensen blijken bij beschadiging van dat deel
Dialogue: 0,0:22:19.00,0:22:23.00,Default,,0000,0000,0000,,niet meer in staat om Buba en Kiki te plaatsen.
Dialogue: 0,0:22:23.00,0:22:25.00,Default,,0000,0000,0000,,Zij herkennen ook geen metaforen meer.
Dialogue: 0,0:22:25.00,0:22:29.00,Default,,0000,0000,0000,,"Het is niet al goud wat er blinkt". Als je zo'n patiënt vraagt:
Dialogue: 0,0:22:29.00,0:22:31.00,Default,,0000,0000,0000,,"Wat betekent dat?"
Dialogue: 0,0:22:31.00,0:22:33.00,Default,,0000,0000,0000,,Zegt hij: "Iets dat metaalachtig glimt, hoeft nog geen goud te zijn.
Dialogue: 0,0:22:33.00,0:22:36.00,Default,,0000,0000,0000,,Je moet het soortelijk gewicht bepalen."
Dialogue: 0,0:22:36.00,0:22:39.00,Default,,0000,0000,0000,,Hij mist de metafoor van dit gezegde.
Dialogue: 0,0:22:39.00,0:22:42.00,Default,,0000,0000,0000,,Bij mensen is dit gebied acht maal groter
Dialogue: 0,0:22:42.00,0:22:45.00,Default,,0000,0000,0000,,dan bij lagere primaten.
Dialogue: 0,0:22:45.00,0:22:48.00,Default,,0000,0000,0000,,Met name interessant is dit deel, de gyrus angularis.
Dialogue: 0,0:22:48.00,0:22:51.00,Default,,0000,0000,0000,,Daar komen gehoor, gezichtsvermogen en tastzin bij elkaar.
Dialogue: 0,0:22:51.00,0:22:55.00,Default,,0000,0000,0000,,Dit gebied heeft zich bij mensen heel sterk ontwikkeld.
Dialogue: 0,0:22:55.00,0:22:58.00,Default,,0000,0000,0000,,Het is de basis van veel unieke menselijke eigenschappen,
Dialogue: 0,0:22:58.00,0:23:01.00,Default,,0000,0000,0000,,zoals abstractie, metaforen, creativiteit.
Dialogue: 0,0:23:01.00,0:23:04.00,Default,,0000,0000,0000,,Alle mysteries waar filosofen zich al eeuwen over buigen,
Dialogue: 0,0:23:04.00,0:23:08.00,Default,,0000,0000,0000,,kunnen wij wetenschappers nu met hersenscans
Dialogue: 0,0:23:08.00,0:23:10.00,Default,,0000,0000,0000,,en onderzoeken proberen te ontrafelen.
Dialogue: 0,0:23:10.00,0:23:12.00,Default,,0000,0000,0000,,Dank u.
Dialogue: 0,0:23:12.00,0:23:13.00,Default,,0000,0000,0000,,(applaus)
Dialogue: 0,0:23:13.00,0:23:14.00,Default,,0000,0000,0000,,Mijn excuses.
Dialogue: 0,0:23:14.00,0:23:15.00,Default,,0000,0000,0000,,(publiek lacht)