1
00:00:00,000 --> 00:00:04,000
როგორც ქრისმა აღნიშნა, მე შევისწავლი ადამიანის ტვინს --

2
00:00:04,000 --> 00:00:06,000
ადამიანის ტვინის ფუნქციებსა და სტრუქტურას.

3
00:00:06,000 --> 00:00:10,000
და მე მინდა წუთიერად დაფიქრდეთ, თუ რას ნიშნავს ეს.

4
00:00:10,000 --> 00:00:14,000
აი ეს ჟელეს მასაა - სამი ფუნტი ჟელე,

5
00:00:14,000 --> 00:00:17,000
რომელიც შეგიძლიათ მოათავსოთ ხელისგულზე,

6
00:00:17,000 --> 00:00:21,000
და მას ძალუძს გაიაზროს ვარსკვლავთშორისი სივრცის სიდიადე.

7
00:00:21,000 --> 00:00:23,000
მას შეუძლია გაიაზროს უსასრულობის არსი

8
00:00:23,000 --> 00:00:28,000
და მას შეუძლია გაათვითცნობიეროს საკუთარი თავი, რომელიც აცნობიერებს უსასრულობას.

9
00:00:28,000 --> 00:00:33,000
და ეს უცნაური, რეკურსიული თვისებაა, რომელსაც ჩვენ თვითშეგნებას ვუწოდებთ,

10
00:00:33,000 --> 00:00:37,000
რომელიც, ჩემი აზრით, არის წმინდა გრაალი ნეირობიოლოგიისა და ნევროლოგიისა,

11
00:00:37,000 --> 00:00:39,000
და რომელსაც, იმედია, როდესმე ამოვხსნით.

12
00:00:40,000 --> 00:00:43,000
კარგი, და როგორ უნდა შევისწავლოთ ეს იდუმალუ ორგანო?

13
00:00:43,000 --> 00:00:47,000
ანუ, გვაქვს 100 მილიარდი ნერვული უჯრედი,

14
00:00:47,000 --> 00:00:50,000
პროტოპლაზმის მცირე ფრაგმენტები, რომლებიც ურთიერთქმედებენ

15
00:00:50,000 --> 00:00:54,000
და ამ ურთიერთქმედებიდან იბადება შესაძლებლობათა მთელი სპექტრი,

16
00:00:54,000 --> 00:00:57,000
რომელსაც ჩვენ ადამიანის ბუნებას და ადამიანის ცნობიერებას ვუწოდებთ.

17
00:00:57,000 --> 00:00:58,000
როგორ ხდება ეს ყველაფერი?

18
00:00:58,000 --> 00:01:01,000
არსებობს ტვინის ფუნქციების შესწავლის მრავალი გზა.

19
00:01:01,000 --> 00:01:04,000
ერთი გზა, რომელსაც ჩვენ უმეტესწილად მივმართავთ,

20
00:01:04,000 --> 00:01:09,000
არის ტვინის მცირე მიდამოებზე მდგრადი დაზიანებების მქონე პაციენტების დაკვირვება,

21
00:01:09,000 --> 00:01:11,000
იქ, სადაც მცირე მიდამოზე მოხდა გენეტიკური ცვლილება.

22
00:01:11,000 --> 00:01:15,000
რის შემდეგაც მოხდება არა სრული დაქვეითება

23
00:01:15,000 --> 00:01:17,000
ყველა თქვენი გონებრივი შესაძლებლობებისა -

24
00:01:17,000 --> 00:01:20,000
ასე ვთქვათ, თქვენი კოგნიტიური შესაძლებლობების მოდუნება,

25
00:01:20,000 --> 00:01:23,000
არამედ ერთი რომელიმე ფუნქციის ძალზე სელექტიური მოშლა

26
00:01:23,000 --> 00:01:25,000
იმ დროს, როდესაც სხვა ფუნქციები ხელუხლებელი რჩება,

27
00:01:25,000 --> 00:01:27,000
და ეს გვაძლევს საფუძველს ვივარაუდოთ,

28
00:01:27,000 --> 00:01:31,000
რომ ტვინის ეს ნაწილი, რაღაცნაირად, შუამდგომლობს ამ ფუნქციის შესრულებას.

29
00:01:31,000 --> 00:01:33,000
ასე რომ, შემდეგ თქვენ შეგიძლიათ მოახდინოთ ფუნქციის პროეცირება სტრუქტურაზე

30
00:01:33,000 --> 00:01:36,000
და გამოიკვლიოთ, როგორ მოქმედებენ მისი ურთიერთკავშირები,

31
00:01:36,000 --> 00:01:38,000
რომ შექმნან ეს მოცემული ფუნქცია.

32
00:01:38,000 --> 00:01:40,000
სწორედ ამის გაკეთებას ვცდილობთ.

33
00:01:40,000 --> 00:01:43,000
ნება მიბოძეთ წარმოგიდგინოთ ამის რამდენიმე გასაოცარი მაგალითი.

34
00:01:43,000 --> 00:01:47,000
უფრო სწორედ, ამ ლექციაში მე გაჩვენებთ სამ ექვსწუთიან მაგალითს.

35
00:01:47,000 --> 00:01:51,000
პირველი მაგალითი არის საოცარი სინდრომი სახელად კაპგრას (Capgra) სინდრომი.

36
00:01:51,000 --> 00:01:53,000
თუ შეხედავთ პირველ სლაიდს,

37
00:01:53,000 --> 00:01:58,000
დაინახავთ საფეთქლის, შუბლისა და თხემის წილებს -

38
00:01:58,000 --> 00:02:00,000
წილებს, რომელთაგანაც შედგება ტვინი.

39
00:02:00,000 --> 00:02:04,000
და შიგნით, თხემის წილის შიდა ზედაპირის ქვეშ --

40
00:02:04,000 --> 00:02:06,000
აქ მას ვერ დაინახავთ --

41
00:02:06,000 --> 00:02:08,000
არის მცირე სტრუქტურა სახელად ღერძისებრი ნაოჭი (Fusiform Gyrus).

42
00:02:08,000 --> 00:02:11,000
რომელსაც უწოდეს ტვინის სახის არე,

43
00:02:11,000 --> 00:02:14,000
რადგან როდესაც ის ზიანდება, თქვენ ვეღარ ცნობთ ხალხს სახეზე.

44
00:02:14,000 --> 00:02:16,000
თქვენ ძველებურად იცნობთ მათ ხმაზე

45
00:02:16,000 --> 00:02:18,000
და იტყვით, დიახ, ეს ჯოა,

46
00:02:18,000 --> 00:02:21,000
მაგრამ თქვენ ვერ შეძლებთ შეხედოთ სახეზე და თქვათ ვინ არის.

47
00:02:21,000 --> 00:02:23,000
თქვენ საკუთარ თავსაც კი ვერ იცნობთ სარკეში.

48
00:02:23,000 --> 00:02:26,000
ანუ თქვენ გეცოდინებათ რომ ეს თქვენ ხართ, რადგან როდესაც თვალს ჩააპაჭუნებთ ისიც ჩააპაჭუნებს,

49
00:02:26,000 --> 00:02:28,000
და თქვენ იცით, რომ სარკეში იყურებით,

50
00:02:28,000 --> 00:02:31,000
მაგრამ თქვენ რეალურად თქვენს თავს ვერ იცნობთ.

51
00:02:31,000 --> 00:02:35,000
ეს სინდრომი კარგად არის ცნობილი, როგორც შედეგი ღერძისებრი ნაოჭის დაზიანებისა.

52
00:02:35,000 --> 00:02:38,000
მაგრამ არის სხვა, იშვიათი სინდრომიც; ისეთი იშვიათი,

53
00:02:38,000 --> 00:02:42,000
რომ ძალიან ცოტა ექიმს სმენია მის შესახებ, ნევროლოგებს შორისაც კი.

54
00:02:42,000 --> 00:02:44,000
მას ეწოდება კაპგრასის დელუზია (Capgras delusion)

55
00:02:44,000 --> 00:02:47,000
და ეს არის პაციენტი, რომელიც სხვა მხრივ სრულიად ნორმალურია,

56
00:02:47,000 --> 00:02:50,000
მან გადაიტანა თავის ტრავმა, გამოვიდა კომადან,

57
00:02:50,000 --> 00:02:53,000
სხვამხრივ სრულიად ნორმალური, ის უყურებს დედამისს

58
00:02:53,000 --> 00:02:56,000
და ამბობს, "ეს ქალი ზუსტად დედაჩემივით გამოიყურება,

59
00:02:56,000 --> 00:02:58,000
მაგრამ ის მიმბაძველია --

60
00:02:58,000 --> 00:03:00,000
ის ვიღაც სხვა ქალია, რომელიც თავს დედაჩემად ასაღებს."

61
00:03:00,000 --> 00:03:02,000
რატომ ხდება ასეთი რამ?

62
00:03:02,000 --> 00:03:05,000
რატომ ემართება ეს ვინმეს -- და ეს პიროვნება სრულიად გონებანათელი და ინტელიგენტურია

63
00:03:05,000 --> 00:03:07,000
ყველა სხვა მიმართებაში, მაგრამ როდესაც ხედავს დედამისს,

64
00:03:07,000 --> 00:03:10,000
მას ეწყება ილუზია და იძახის, რომ ეს დედამისი არ არის.

65
00:03:10,000 --> 00:03:12,000
ამის ყველაზე გავრცელებული ინტერპრეტაცია,

66
00:03:12,000 --> 00:03:14,000
რომელსაც ყველა ფსიქიატრიულ სახელმძღვანელოში წააწყდებით,

67
00:03:14,000 --> 00:03:18,000
არის ფრეიდისეული ახსნა, ანუ ეს ყმაწვილი --

68
00:03:18,000 --> 00:03:20,000
და სხვათა შორის იგივე არგუმენტი ესადაგება ქალებსაც,

69
00:03:20,000 --> 00:03:22,000
მაგრამ ბიჭებზე ვისაუბრებ --

70
00:03:22,000 --> 00:03:25,000
როდესაც თქვენ იყავით პატარა ბავშვი,

71
00:03:25,000 --> 00:03:27,000
თქვენ გქონდათ ძლიერი სექსუალური ლტოლვა დედათქვენის მიმართ.

72
00:03:27,000 --> 00:03:29,000
ეს ეგრეთ წოდებული ფრეიდისეული ოიდიპოსის კომპლექსია.

73
00:03:29,000 --> 00:03:31,000
მე არ ვამბობ, რომ ამის მჯერა,

74
00:03:31,000 --> 00:03:33,000
მაგრამ ეს სტანდარტული ფრეიდისეული მიდგომაა.

75
00:03:33,000 --> 00:03:36,000
შემდეგ, თქვენს ზრდასთან ერთად ვითარდება ტვინის ქერქი

76
00:03:36,000 --> 00:03:40,000
და ახშობს ამ ლატენტურ სექსუალურ ლტოლვას დედისადმი.

77
00:03:40,000 --> 00:03:44,000
მადლობა ღმერთს, თორემ დედის დანახვაზე ყველანი სექსუალურად აღვიგზნებოდით.

78
00:03:44,000 --> 00:03:46,000
და ხდება შემდეგი --

79
00:03:46,000 --> 00:03:48,000
ღებულობთ თავის ტრავმას და გიზიანდებათ ქერქი,

80
00:03:48,000 --> 00:03:52,000
რის შედეგადაც ეს ლატენტური ლტოლვა გარეთ აღწევს,

81
00:03:52,000 --> 00:03:55,000
და უეცრად და აუხსნელად

82
00:03:55,000 --> 00:03:58,000
თქვენ გიჩნდებათ სექსუალური ლტოლვა თქვენი დედისადმი.

83
00:03:58,000 --> 00:04:00,000
და თქვენ იძახით "ღმერთო ჩემო, ეს თუ დედაჩემია,

84
00:04:00,000 --> 00:04:02,000
როგორ მაქვს სექსუალური ლტოლვა მის მიმართ?

85
00:04:02,000 --> 00:04:04,000
ის ვიღაც სხვა ქალია. ის მიმბაძველია."

86
00:04:04,000 --> 00:04:08,000
ეს ერთადერთი აზრიანი ახსნაა თქვენი დაზიანებული ტვინისთვის.

87
00:04:08,000 --> 00:04:11,000
ამ არგუმენტს მე არასოდეს სერიოზულად არ აღვიქვამდი.

88
00:04:11,000 --> 00:04:14,000
ის ძალიან გონებამახვილურია, როგორც ყველა ფრეიდისეული არგუმენტი --

89
00:04:14,000 --> 00:04:16,000
(სიცილი)

90
00:04:16,000 --> 00:04:21,000
-- მაგრამ დიდი აზრი მასში არ დევს, რადგან მე მინახავს მსგავსი დელუზია,

91
00:04:21,000 --> 00:04:23,000
რომელსაც პაციენტი განიცდიდა მისი პუდელის მიმართ.

92
00:04:23,000 --> 00:04:24,000
(სიცილი)

93
00:04:24,000 --> 00:04:29,000
ის ამბობს, "ექიმო, ეს ფიფი არ არის, ის ზუსტად ფიფისავით გამოიყურება,

94
00:04:29,000 --> 00:04:31,000
მაგრამ ვიღაც სხვა ძაღლია." გასაგებია?

95
00:04:31,000 --> 00:04:33,000
ახლა თქვენ შეეცადეთ მოარგოთ ამას ფრეიდისეული ახსნა.

96
00:04:33,000 --> 00:04:34,000
(სიცილი)

97
00:04:34,000 --> 00:04:38,000
მაშინ უნდა დავიწყოთ საუბარი ფარულ ზოოფილიაზე ყოველ ადამიანში,

98
00:04:38,000 --> 00:04:41,000
ან რაიმე მსგავსზე, რაც, რა თქმა უნდა, აბსურდია.

99
00:04:41,000 --> 00:04:43,000
მაშ რა ხდება სინამდვილეში?

100
00:04:43,000 --> 00:04:45,000
რომ ავხსნათ ეს საინტერესო დისფუნქცია,

101
00:04:45,000 --> 00:04:49,000
ჩვენ ვაკვირდებით ტვინში ნორმალური ვიზუალური ბილიკების სტრუქტურასა და ფუნქციებს.

102
00:04:49,000 --> 00:04:52,000
ჩვეულებრივ, ვიზუალური სიგნალები შედიან თვალში

103
00:04:52,000 --> 00:04:54,000
და მიემართებიან ტვინის ვიზუალურ არეში.

104
00:04:54,000 --> 00:04:57,000
თქვენი ტვინის უკანა ნაწილში არის 30 არე, დაკავებული მხოლოდ მხედველობით

105
00:04:57,000 --> 00:05:00,000
და ამ ყველაფრის დამუშავების შემდეგ გზავნილი მიდის მცირე სტრუქტურაში,

106
00:05:00,000 --> 00:05:05,000
სახელად ღერძისებრი ნაოჭი, სადაც თქვენ ანსხვავებთ სახეებს.

107
00:05:05,000 --> 00:05:07,000
იქ მოთავსებულია ნეირონები, რომლებიც მგრძნობიარეები არიან სახეების მიმართ.

108
00:05:07,000 --> 00:05:10,000
თქვენ მას შეიძლება ტვინის სახეების არე უწოდოთ.

109
00:05:10,000 --> 00:05:12,000
ამაზე ადრე ვისაუბრე.

110
00:05:12,000 --> 00:05:16,000
და როდესაც ეს არე ზიანდება, თქვენ კარგავთ სახეების გარჩევის უნარს.

111
00:05:16,000 --> 00:05:19,000
მაგრამ ამ არედან გზავნილი მიემართება სტრუქტურაში

112
00:05:19,000 --> 00:05:22,000
სტრუქტურაში, სახელად ამიგდალა, ლიმბურ სისტემაში,

113
00:05:22,000 --> 00:05:24,000
ტვინის ემოციონალურ ბირთვში.

114
00:05:24,000 --> 00:05:26,000
და ეს სტრუქტურა, სახელად ამიგდალა,

115
00:05:26,000 --> 00:05:28,000
განსაზღვრავს ემოციონალურ დატვირთვას იმისა, რასაც ხედავთ.

116
00:05:28,000 --> 00:05:32,000
ნადავლია? მტაცებელი? თუ სექსუალური პარტნიორი?

117
00:05:32,000 --> 00:05:34,000
თუ არის აბსოლუტურად ტრივიალური რამ, როგორიცაა ძაფი?

118
00:05:34,000 --> 00:05:38,000
ან ცარცი, ან არ ვიცი -- არ მინდა ამის თქმა, მაგრამ –

119
00:05:38,000 --> 00:05:40,000
ფესხაცმელი ან რაიმე მსგავსი. გასაგებია?

120
00:05:40,000 --> 00:05:42,000
რაიმე, რასაც შეგიძლიათ სრული იგნორირება გაუწიოთ.

121
00:05:42,000 --> 00:05:45,000
და თუ ამიგდალა აღგზნებულია, და ეს რაღაც მნიშვნელოვანია,

122
00:05:45,000 --> 00:05:48,000
გზავნილები მიემართებიან ავტონომიურ ნერვულ სისტემაში.

123
00:05:48,000 --> 00:05:50,000
თქვენი გული იწყებს სწრაფად ცემას,

124
00:05:50,000 --> 00:05:53,000
გეწყებათ ოფლიანობა, რათა გააბნიოთ სითბო,

125
00:05:53,000 --> 00:05:55,000
რომელიც კუნთების დაძაბვის შედეგად გამოგეყოფათ.

126
00:05:55,000 --> 00:05:59,000
და ეს ძალიან კარგია, რადგან ჩვენ შეგვიძლია მოვათავსოთ ორი ელექტროდი თქვენს ხელისგულზე

127
00:05:59,000 --> 00:06:03,000
და გავზომოთ კანის წინღობის ცვლილება, გამოწვეული ოფლიანობით.

128
00:06:03,000 --> 00:06:05,000
ანუ მე შემიძლია დავადგინო, როდესაც უყურებთ რაიმეს,

129
00:06:05,000 --> 00:06:09,000
ხართ თქვენ აღელვებული, ხართ აღგზნებული თუ არა ხართ.

130
00:06:09,000 --> 00:06:11,000
და ამ თემას ერთ წუთში მივუბრუნდები.

131
00:06:11,000 --> 00:06:15,000
ჩემი იდეა იყო შემდეგი -- როდესაც ეს ყმაწვილი უყურებს საგანს,

132
00:06:15,000 --> 00:06:19,000
ნებისმიერ საგანს, ინფორმაცია მიდის ვიზუალურ არეში

133
00:06:19,000 --> 00:06:22,000
და მუშავდება ღერძისებღ ნაოჭში

134
00:06:22,000 --> 00:06:25,000
და თქვენ ამ საგანში ამოიცნობთ ლობიოს მარცვალს, ან მაგიდას,

135
00:06:25,000 --> 00:06:27,000
ან, ამ შემთხვევაში, დედათქვენს.

136
00:06:27,000 --> 00:06:30,000
და შემდეგ გზავნილი მიემართება ამიგდალასკენ,

137
00:06:30,000 --> 00:06:32,000
რის შემდეგაც მიდის ავტონომიურ ნერვულ სისტემაში.

138
00:06:32,000 --> 00:06:37,000
მაგრამ შესაძლოა ამ ყმაწვილის შემთხვევაში, ეს მავთული რომელიც მიდის ამიგდალადან ლიმბურ სისტემისკენ --

139
00:06:37,000 --> 00:06:40,000
ტვინის ემოციონალური ბირთვისკენ -- ტრამვის შედეგად არის გადაჭრილი.

140
00:06:40,000 --> 00:06:42,000
და რადგან ღერძისებრი ნაოჭი ხელუხლებელია,

141
00:06:42,000 --> 00:06:45,000
მას კვლავ შეუძლია ამოიცნოს დედამისი,

142
00:06:45,000 --> 00:06:47,000
და თქვას "დიახ, ის ზუსტად დედაჩემივით გამოიყურება",

143
00:06:47,000 --> 00:06:50,000
მაგრამ რადგან მავთული ემოციონალური ბირთვისკენ გადაჭრილია,

144
00:06:50,000 --> 00:06:54,000
ის ფიქრობს "მაგრამ თუ ის დედაჩემია, რატომ არ განვიცდი სითბოს?"

145
00:06:54,000 --> 00:06:56,000
ან შიშს, გამომდინარე გარემოებებიდან?

146
00:06:56,000 --> 00:06:57,000
(სიცილი)

147
00:06:57,000 --> 00:07:03,000
და შესაბამისად ის იძახის "რას მივაწერო ეს აუხსნელი ემოციათა არქონა?

148
00:07:03,000 --> 00:07:05,000
ეს არ შეიძლება დედაჩემი იყოს.

149
00:07:05,000 --> 00:07:07,000
ეს ვიღაც სხვა ქალია, რომელიც დედაჩემად მაჩვენებს თავს."

150
00:07:07,000 --> 00:07:09,000
როგორ შეიძლება ამის შემოწმება?

151
00:07:09,000 --> 00:07:11,000
თუ ეხლა ნებისმიერ თქვენთაგანს დავსვამთ ეკრანის წინ,

152
00:07:11,000 --> 00:07:14,000
გავზომავთ თქვენo კანის გალვანურ რეაქციას

153
00:07:14,000 --> 00:07:16,000
და ეკრანზე განახებთ სურათებს,

154
00:07:16,000 --> 00:07:19,000
მე შემეძლება გავზომო, რა დონეზე ოფლიანობთ როდესაც უყურებთ რაიმეს,

155
00:07:19,000 --> 00:07:22,000
მსგავსად მაგიდისა ან ქოლგისა -- რა თქმა უნდა, თქვენ არ იოფლიანებთ.

156
00:07:22,000 --> 00:07:27,000
მაგრამ თუ განახებთ ლომის ან ვეფხვის სურათს, თქვენ დაიწყებთ ოფლიანობას.

157
00:07:27,000 --> 00:07:30,000
და გინდ დაიჯერეთ გინდ არა, თუ მე თქვენ გაჩვენებთ დედათქვენის სურათს --

158
00:07:30,000 --> 00:07:32,000
მე ნორმალურ ადამიანებზე ვსაუბრობ -- თქვენ დაიწყებთ ოფლიანობას.

159
00:07:32,000 --> 00:07:34,000
ამისათვის ისიც კი არაა საჭირო, რომ ებრაელი იყოთ.

160
00:07:34,000 --> 00:07:36,000
(სიცილი)

161
00:07:36,000 --> 00:07:40,000
და რა მოხდება იმ შემთხვევაში,

162
00:07:40,000 --> 00:07:44,000
თუკი თქვენ ამ პაციენტს აჩვენებთ სურათებს

163
00:07:44,000 --> 00:07:46,000
და გაზომავთ მისი კანის გალვანურ რეაქციას.

164
00:07:46,000 --> 00:07:51,000
მაგიდებისა და სკამების შემთხვევაში არაფერი მოხდება, როგორც ნორმალურ ადამიანებში,

165
00:07:51,000 --> 00:07:53,000
მაგრამ როდესაც თქვენ მას აჩვენებთ დედამისის სურათს,

166
00:07:53,000 --> 00:07:55,000
კანის გალვანური რეაქცია არის ნულოვანი.

167
00:07:55,000 --> 00:07:57,000
მას არ აქვს არანაირი ემოციონალური რეაქცია დედამისზე,

168
00:07:57,000 --> 00:08:02,000
რადგან ის მავთული, რომელიც მიდიოდა ვიზუალური არედან ემოციონალური ცენტრისკენ, გადაჭრილია.

169
00:08:02,000 --> 00:08:05,000
ასე რომ, მისი მხედველობა ნორმაშია, რადგან ვიზუალური არე დაუზიანებელია,

170
00:08:05,000 --> 00:08:08,000
მისი ემოცები ნორმაშია -- ის გაიცინებს, იტირებს და ასე შემდეგ --

171
00:08:08,000 --> 00:08:11,000
მაგრამ მავთული მხედველობიდან ემოციებამდე გადაჭრილია

172
00:08:11,000 --> 00:08:14,000
და შესაბამისად მას აქვს დელუზია, რომ დედამისი მიმბაძველია.

173
00:08:14,000 --> 00:08:17,000
ეს მშვენიერი მაგალითია იმისა, რითიც ჩვენ ვართ დაკავებულები --

174
00:08:17,000 --> 00:08:21,000
ვიღებთ უცნაურ, ერთი შეხედვით აუხსნელ, ნეირო-ფსიქიატრიულ სინდრომს

175
00:08:21,000 --> 00:08:23,000
და ვამბობთ, რომ სტანდარტული ფრეიდისეული შეხედულება მცდარია,

176
00:08:23,000 --> 00:08:27,000
და რომ შეგიძლიათ წარმოადგინოთ ზუსტი ახსნა

177
00:08:27,000 --> 00:08:29,000
ტვინის ნეიროლოგიური ანატომიის ცნობილ ფარგლებში.

178
00:08:29,000 --> 00:08:31,000
სხვათა შორის, თუ ამ პაციენტს

179
00:08:31,000 --> 00:08:36,000
დედამისი დაურეკავს გვერდითა ოთახიდან,

180
00:08:36,000 --> 00:08:40,000
ის აიღებს ყურმილს და იტყვის "უი, დე, როგორ ხარ? სად ხარ ეხლა?"

181
00:08:40,000 --> 00:08:42,000
ტელეფონით დელუზიას ადგილი არ აქვს.

182
00:08:42,000 --> 00:08:44,000
და თუ შემდეგ დედამისი ნახავს მას ერთ საათში, ის კითხავს "ვინ ხარ?

183
00:08:44,000 --> 00:08:46,000
ზუსტად დედაჩემივით გამოიყურები."

184
00:08:46,000 --> 00:08:48,000
ამის მიზეზია ის, რომ არსებობს განსხვავებული გზა,

185
00:08:48,000 --> 00:08:52,000
მიმავალი ტვინის სმენითი ცენტრებიდან ემოციონალური ცენტრებისკენ

186
00:08:52,000 --> 00:08:54,000
და ის ხელუხლებელი დარჩა ტრავმის შედეგად.

187
00:08:54,000 --> 00:08:59,000
ამით აიხსნება, რატომ ცნობს ის დედამისს ტელეფონზე, უპრობლემოდ.

188
00:08:59,000 --> 00:09:02,000
იგი მიმბაძველი მაშინ გონია, როდესაც პირადად უყურებს მას.

189
00:09:02,000 --> 00:09:06,000
როგორ არის ეს რთული ქსელი გაბმული ტვინში?

190
00:09:06,000 --> 00:09:09,000
არის ეს ადამიანის ბუნება, გენეტიკა თუ აღზრდა?

191
00:09:09,000 --> 00:09:11,000
და ჩვენ შეგვიძლია მივუდგეთ ამ პრობლემას,

192
00:09:11,000 --> 00:09:15,000
თუ განვიხილავთ სხვა უცნაურ სინდრომს სახელად მოჩვენებითი, ფანტომური კიდური.

193
00:09:15,000 --> 00:09:17,000
და თქვენ ყველას მოგეხსენებათ, რას წარმოადგენს ფანტომური კიდური.

194
00:09:17,000 --> 00:09:20,000
როდესაც ხდება ხელისა ან ფეხის ამპუტაცია, განგრენის მიზეზით,

195
00:09:20,000 --> 00:09:22,000
ან, მაგალითად, ომში კარგავთ მათ, მაგალითად ერაყის ომში --

196
00:09:22,000 --> 00:09:24,000
ეს დღესდღეობით სერიოზულ პრობლემას წარმოადგენს --

197
00:09:24,000 --> 00:09:28,000
თქვენ ძველებურად მკაფიოდ შეიგრძნობთ ამ ნაკლული ხელის თავის ადგილზე ყოფნას,

198
00:09:28,000 --> 00:09:31,000
და ამას ეწოდება მოჩვენებითი (ფანტომური) ხელი ან მოჩვენებითი ფეხი.

199
00:09:31,000 --> 00:09:33,000
ფაქტიურად ფანტომის ეფექტი შესაძლოა გავრცელდეს სხეულის ნებისმიერ ნაწილზე.

200
00:09:33,000 --> 00:09:36,000
და გინდ დაიჯერეთ, გინდ - არა, შინაგან ორგანოებზეც კი.

201
00:09:36,000 --> 00:09:40,000
მე მყოლია პაციენტები ამოჭრილი საშვილოსნოთი -- ჰისტერექტომიით --

202
00:09:40,000 --> 00:09:45,000
რომლებსაც ქონდათ მოჩვენებითი საშვილოსნო, მოჩვენებითი მენსტრუალური სპაზმებით

203
00:09:45,000 --> 00:09:47,000
თვის შესაბამის რიცხვებში.

204
00:09:47,000 --> 00:09:49,000
და ერთხელ ერთმა სტუდენტმა მკითხა,

205
00:09:49,000 --> 00:09:51,000
თუ უვითარდებათ მათ მოჩვენებითი პმს?

206
00:09:51,000 --> 00:09:52,000
(სიცილი)

207
00:09:52,000 --> 00:09:56,000
სამეცნიერო კვლევის კიდევ ერთი საგანი, რომლითაც ჯერ არ დავკავებულვართ.

208
00:09:56,000 --> 00:09:59,000
მაშ ასე, შემდეგი შეკითხვა ასეთია --

209
00:09:59,000 --> 00:10:02,000
რა შეიძლება ვისწავლოთ მოჩვენებითი კიდურების შესახებ ექსპერიმენტების გზით?

210
00:10:02,000 --> 00:10:04,000
ერთი რამ, რაც აღმოვაჩინეთ,

211
00:10:04,000 --> 00:10:06,000
მოჩვენებითი კიდურების მქონე პაციენტთა მიახლოებით ნახევარი

212
00:10:06,000 --> 00:10:08,000
ამტკიცებს, რომ მათ ძალუძთ ამოძრაონ ფანტომი.

213
00:10:08,000 --> 00:10:10,000
ის მოუთათუნებს მის ძმას მხარზე,

214
00:10:10,000 --> 00:10:12,000
ის უპასუხებს ტელეფონს, დაუქნევს ხელს დასამშვიდობებლად.

215
00:10:12,000 --> 00:10:15,000
და ეს ძალზე დამაჯერებელი და ცხადი შეგრძნებებია.

216
00:10:15,000 --> 00:10:17,000
პაციენტი არ განიცდის დელუზიას.

217
00:10:17,000 --> 00:10:19,000
მან იცის, რომ ხელი ადგილზე არ არის,

218
00:10:19,000 --> 00:10:22,000
მაგრამ, მიუხედავად ამისა, ეს ძალზე დამაჯერებელი სენსორული შეგრძნებაა მისთვის.

219
00:10:22,000 --> 00:10:25,000
მაგრამ პაციენტთა დაახლოებით ნახევარ შემთხვევაში ამას ადგილი არ აქვს.

220
00:10:25,000 --> 00:10:29,000
ისინი ამბობენ "ექიმო, ჩემი მოჩვენებითი კიდური პარალიზებულია.

221
00:10:29,000 --> 00:10:32,000
ის გაშეშებულია სპაზმში და მტანჯველად მტკივნეულია.

222
00:10:32,000 --> 00:10:35,000
მისი განძრევა რომ შემეძლოს, შესაძლოა ტკივილი გაივლიდა.

223
00:10:35,000 --> 00:10:38,000
მაშ, რატომ შეიძლება მოჩვენებითი კიდური იყოს პარალიზებული?

224
00:10:38,000 --> 00:10:40,000
ეს ოკზუმორონივით ჟღერს.

225
00:10:40,000 --> 00:10:43,000
მაგრამ როდესაც ვეცნობოდით მათ ისტორიებს, აღმოვაჩინეთ,

226
00:10:43,000 --> 00:10:45,000
რომ ეს ხალხი პარალიზებული მოჩვენებითი კიდურებით,

227
00:10:45,000 --> 00:10:49,000
ნამდვილი კიდური პარალიზებული იყო პერიფერული ნერვის დაზიანების შედეგად,

228
00:10:49,000 --> 00:10:52,000
ნამდვილი ნერვი იყო გაწყვეტილი,

229
00:10:52,000 --> 00:10:54,000
მაგალითად გადაჭრილი მოტოციკლზე უბედური შემთხვევისას.

230
00:10:54,000 --> 00:10:57,000
და პაციენტს ნამდვილი ხელი ჰქონდა მარყუჟში

231
00:10:57,000 --> 00:11:01,000
რამოდენიმე თვით, ან წლით და შემდეგ,

232
00:11:01,000 --> 00:11:04,000
ტკივილის შეწყვეტის უშედეგო ცდაში,

233
00:11:04,000 --> 00:11:06,000
ქირურგი ახდენს ხელის ამპუტირებას,

234
00:11:06,000 --> 00:11:10,000
რის შედეგადაც ვიღებთ მოჩვენებით ხელს იგივე ტკივილებით.

235
00:11:10,000 --> 00:11:12,000
და ეს სერიოზული კლინიკური პრობლემაა.

236
00:11:12,000 --> 00:11:14,000
პაციენტები ვარდებიან დეპრესიაში.

237
00:11:14,000 --> 00:11:16,000
ზოგიერთი მათგანი თვითმკვლელობამდეც კი მიდის.

238
00:11:16,000 --> 00:11:18,000
მაშ, როგორ ვუმკურნალოთ ამ სინდრომს?

239
00:11:18,000 --> 00:11:20,000
უპირველესად, რატომ ვღებულობთ პარალიზებულ მოჩვენებით კიდურს?

240
00:11:20,000 --> 00:11:24,000
როდესაც ისტორიები შევისწავლე, აღმოვაჩინე, რომ მათ ქონდათ ნამდვილი ხელი

241
00:11:24,000 --> 00:11:27,000
და ხელის უზრუნველმყოფი ნერვები იყო გადაჭრილი,

242
00:11:27,000 --> 00:11:30,000
ნამდვილი ხელი ხდებოდა პარალიზებული,

243
00:11:30,000 --> 00:11:34,000
და ამპუტირებამდე რამდენიმე თვე არტაშანში ყოფნის შედეგად,

244
00:11:34,000 --> 00:11:40,000
ეს ტკივილი გადაეცემოდა მოჩვენებით ხელს.

245
00:11:40,000 --> 00:11:42,000
რატომ ხდება ეს?

246
00:11:42,000 --> 00:11:44,000
როდესაც კიდური იყო ხელუხლებელი, მაგრამ პარალიზებული,

247
00:11:44,000 --> 00:11:47,000
ტვინი უგზავნიდა ბრძანებებს ხელს, ტვინის წინა ნაწილი, იძახდა "გაინძერი",

248
00:11:47,000 --> 00:11:49,000
მაგრამ ღებულობდა ვიზუალურ გამოხმაურებას – "არა".

249
00:11:49,000 --> 00:11:53,000
გაინძერი. არა. გაინძერი. არა. გაინძერი. არა.

250
00:11:53,000 --> 00:11:56,000
და ეს აღიბეჭდებოდა ტვინის კავშირების ქსელში

251
00:11:56,000 --> 00:11:59,000
და ჩვენ ამას ვუწოდებთ ნასწავლ დამბლას.

252
00:11:59,000 --> 00:12:03,000
ტვინი სწავლობს ამას ჰების (Hebb) ასოციატიური ჯაჭვის გამო,

253
00:12:03,000 --> 00:12:06,000
რომ უბრალო ბრძანებაც კი ხელის ასამოძრავებლად,

254
00:12:06,000 --> 00:12:08,000
იწვევს პარალიზებული ხელის შეგრძნებას.

255
00:12:08,000 --> 00:12:10,000
და მას შემდეგ, რაც მოახდენთ ხელის ამპუტირებას,

256
00:12:10,000 --> 00:12:14,000
ნასწავლი დამბლა ვრცელდება თქვენს – თქვენი სხეულის გამოსახულებაში

257
00:12:14,000 --> 00:12:17,000
და შედეგად თქვენს ფანტომში.

258
00:12:17,000 --> 00:12:19,000
მაშ, როგორ ვუშველოთ ამ პაციენტებს?

259
00:12:19,000 --> 00:12:21,000
როგორ დავავიწყებინოთ ნასწავლი დამბლა,

260
00:12:21,000 --> 00:12:25,000
რომ მოვაშოროთ ეს მტანჯველი, მოკრუნჩხული სპაზმი

261
00:12:25,000 --> 00:12:27,000
ამ მოჩვენებითი ხელიდან?

262
00:12:27,000 --> 00:12:32,000
ჩვენ ვიფიქრეთ, რა მოხდება, თუ პაციენტი გაუგზავნის ბრძანებას მის ფანტომს,

263
00:12:32,000 --> 00:12:36,000
მაგრამ მას მიეწოდება ვიზუალური გამოხმაურებას, თითქოს ეს ბრძანება სრულდება?

264
00:12:36,000 --> 00:12:39,000
იქნებ ამით შეწყდეს ფანტომური ტკივილი, ფანტომური კრუნჩხვა.

265
00:12:39,000 --> 00:12:41,000
როგორ მოვახერხოთ ეს? ვირტუალური რეალობით.

266
00:12:41,000 --> 00:12:43,000
მაგრამ ეს მილიონობით დოლარი ღირს.

267
00:12:43,000 --> 00:12:46,000
ამიტომ მივაგენი გზას, როგორ გამეკეთებინა ეს სამ დოლარად,

268
00:12:46,000 --> 00:12:48,000
ოღონდ არ უთხრათ ეს ჩემს დამფინანსებელ სააგენტოებს.

269
00:12:48,000 --> 00:12:49,000
(სიცილი)

270
00:12:49,000 --> 00:12:53,000
ამისათვის ვაკეთებთ, როგორც მე მას ვუწოდებ, სარკისებრ ყუთს.

271
00:12:53,000 --> 00:12:55,000
ვიღებთ კარტონის ყუთს, შუაში სარკით,

272
00:12:55,000 --> 00:12:59,000
და ათავსებთ ფანტომს – მაშ ასე, შემოვიდა ჩემი პირველი პაციენტი, დერეკი.

273
00:12:59,000 --> 00:13:02,000
მას ხელის ამპუტირება 10 წლის წინ ჩაუტარეს.

274
00:13:02,000 --> 00:13:05,000
მას მხრის ავულსიის შედეგად ნერვები გადაჭრილი ჰქონდა

275
00:13:05,000 --> 00:13:09,000
და ხელი იყო პარალიზებული, მოთავსებული არტაშანში ერთი წლით და შემდეგ ამპუტირებული.

276
00:13:09,000 --> 00:13:11,000
მას ჰქონდა მოჩვენებითი ხელი, მტანჯველი ტკივილით და მას არ შეეძლო მისი ამოძრავება.

277
00:13:11,000 --> 00:13:13,000
ეს იყო პარალიზებული მოჩვენებითი ხელი.

278
00:13:13,000 --> 00:13:17,000
მაშ ასე, ის შემოვიდა და მე მას მივაწოდე ასეთი სარკე ყუთში,

279
00:13:17,000 --> 00:13:20,000
რასაც მე სარკისებრ ყუთს ვუწოდებ, ხომ?

280
00:13:20,000 --> 00:13:23,000
პაციენტი ათავსებს მოჩვენებით მარცხენა ხელს,

281
00:13:23,000 --> 00:13:25,000
რომელიც არის მოკრუნჩხული და სპაზმში, სარკის მარცხენა მხარეს,

282
00:13:25,000 --> 00:13:27,000
და ნორმალურ ხელს სარკის მარჯვენა მხარეს

283
00:13:27,000 --> 00:13:31,000
და იჭერს იგივე პოზას, მოკრუნჩხულ პოზას,

284
00:13:31,000 --> 00:13:34,000
იყურება სარკეში და რას შეიგრძნობს?

285
00:13:34,000 --> 00:13:37,000
ის ხედავს, რომ ფანტომი აღდგენილია,

286
00:13:37,000 --> 00:13:41,000
რადგან ის უყურებს ნორმალური ხელის ანარეკლს სარკეში

287
00:13:41,000 --> 00:13:43,000
და ეს გამოიყურება ისე, თითქოს მოჩვენებით ხელი აღდგენილია

288
00:13:43,000 --> 00:13:46,000
"ახლა", ვუთხარი, "ახლა აათამაშე შენი მოჩენებითი –

289
00:13:46,000 --> 00:13:50,000
ან გაამოძრავე ისინი და თან უყურე სარკეს."

290
00:13:50,000 --> 00:13:54,000
ის მიიღებს ვიზუალურ შთაბეჭდილებას, რომ ფანტომი მოძრაობს.

291
00:13:54,000 --> 00:13:56,000
ეს აშკარაა, მაგრამ გამაოგნებელი ისაა,

292
00:13:56,000 --> 00:13:59,000
რომ პაციენტი იძახის "ღმერთო ჩემო, ჩემი ფანტომი კვლავ ინძრევა

293
00:13:59,000 --> 00:14:01,000
და ტკივილი, ეს მოკრუნჩხული სპაზმი გაქრა."

294
00:14:01,000 --> 00:14:04,000
და გახსოვდეთ, ჩემი პირველი პაციენტი --

295
00:14:04,000 --> 00:14:05,000
(აპლოდისმენტები)

296
00:14:05,000 --> 00:14:09,000
- გმადლობთ. (აპლოდისმენტები)

297
00:14:09,000 --> 00:14:12,000
როდესაც მოვიდა ჩემი პირველი პაციენტი და ჩაიხედა ყუთში,

298
00:14:12,000 --> 00:14:15,000
და მე მას ვუთხარი "შეხედე შენი ფანტომის ანარეკლს."

299
00:14:15,000 --> 00:14:17,000
მან ხითხითი დაიწყო და იძახდა "მე ვხედავ ჩემს ფანტომს."

300
00:14:17,000 --> 00:14:19,000
მაგრამ ის არ იყო სულელი. მან იცოდა, რომ ეს არ იყო რეალური.

301
00:14:19,000 --> 00:14:21,000
იცოდა, რომ ეს სარკის ანარეკლი იყო,

302
00:14:21,000 --> 00:14:23,000
მაგრამ ეს ნათელი სენსორული შეგრძნებაა.

303
00:14:23,000 --> 00:14:26,000
ახლა, მე ვუთხარი, "აამოძრავე შენი ნორმალური და მოჩვენებითი ხელები."

304
00:14:26,000 --> 00:14:28,000
მან მიპასუხა "მე არ შემიძლია ვამოძრავო ფანტომი. ხომ იცით. ეს მტკივნეულია."

305
00:14:28,000 --> 00:14:30,000
მე მას ვუთხარი "აამოძრავე ნორმალური ხელი."

306
00:14:30,000 --> 00:14:32,000
და მან მიპასუხა, "ღმერთო ჩემო, ჩემი ფანტომი კვლავ ინძრევა, თვალებს ვერ ვუჯერებ!

307
00:14:32,000 --> 00:14:35,000
და ტკივილმაც გამიარა"

308
00:14:35,000 --> 00:14:36,000
და შემდეგ ვუთხარი "დახუჭე თვალები."

309
00:14:36,000 --> 00:14:38,000
მან დახუჭა თვალები.

310
00:14:38,000 --> 00:14:39,000
"და აამოძრავე შენი ნორმალური ხელი."

311
00:14:39,000 --> 00:14:40,000
"ოჰ, არაფერი -- ის კვლავ მოკრუნჩხულია."

312
00:14:40,000 --> 00:14:42,000
"კარგი, ახლა გაახილე თვალები."

313
00:14:42,000 --> 00:14:43,000
"ღმერთო ჩემო, ღმერთო ჩემო, ის კვლავ მოძრაობს!"

314
00:14:43,000 --> 00:14:45,000
ის იქცეოდა ბავშვივით, ტკბილეულობის მაღაზიაში.

315
00:14:45,000 --> 00:14:50,000
მე მას ვუთხარი, ეს ადასტურებს ჩემს თეორიას ნასწავლი დამბლის შესახებ

316
00:14:50,000 --> 00:14:52,000
და ვიზუალური მონაცემების კრიტიკულ როლს,

317
00:14:52,000 --> 00:14:54,000
მაგრამ მე ვერ მივიღებ ნობელის პრემიას იმაში,

318
00:14:54,000 --> 00:14:56,000
რომ ვიღაცას შევაძლებინე მოჩვენებითი კიდურის ამოძრავება.

319
00:14:56,000 --> 00:14:57,000
(სიცილი)

320
00:14:57,000 --> 00:14:58,000
(აპლოდისმენტები)

321
00:14:58,000 --> 00:15:01,000
ეს სრულიად გამოუყენებელი უნარია, თუ დაუფიქრდებით.

322
00:15:01,000 --> 00:15:02,000
(სიცილი)

323
00:15:02,000 --> 00:15:06,000
მაგრამ შემდეგ მივხვდი, შესაძლოა სხვა სახის დამბლებში,

324
00:15:06,000 --> 00:15:11,000
რომლებსაც ნევროლოგიაში ვაწყდებით, როგორიცაა ინსულტი, ფოკალური დისტონია --

325
00:15:11,000 --> 00:15:13,000
შესაძლოა აქაც იყოს ნასწავლი კომპონენტი

326
00:15:13,000 --> 00:15:16,000
რომელსაც მოაშორებთ უბრალო სარკიანი მოწყობილობის დახმარებით.

327
00:15:16,000 --> 00:15:18,000
მაშ ასე, მე ვთქვი, "მომისმინე, დერეკ --

328
00:15:18,000 --> 00:15:21,000
უპირველეს ყოვლისა, ადამიანი ვერ ივლის ყველგან სარკით, ტკივილის შესამსუბუქებლად --

329
00:15:21,000 --> 00:15:25,000
მე ვუთხარი, "მისმინე, დერეკ, წაიღე ეს ყუთი სახლში და ივარჯიშე ერთი -ორი კვირა.

330
00:15:25,000 --> 00:15:27,000
შესაძლოა, პრაქტიკის შედეგად,

331
00:15:27,000 --> 00:15:29,000
შენ განთავისუფლდე სარკისაგან, დაავიწყო ტვინს პარალიჩი

332
00:15:29,000 --> 00:15:31,000
დაიწყო პარალიზებული ხელის მოძრაობა

333
00:15:31,000 --> 00:15:33,000
და შემდეგ განთავისუფლდე ტკივილისგან."

334
00:15:33,000 --> 00:15:35,000
ის დამთანხმდა და წაიღო ყუთი სახლში.

335
00:15:35,000 --> 00:15:37,000
მე ვუთხარი, "ბოლოს და ბოლოს ეს ორი დოლარი ღირს. წაიღე სახლში."

336
00:15:37,000 --> 00:15:40,000
მან ყუთი სახლში წაიღო და ორ კვირაში მირეკავს

337
00:15:40,000 --> 00:15:42,000
და მეუბნება, "ექიმო, თქვენ ვერ დაიჯერებთ."

338
00:15:42,000 --> 00:15:43,000
მე ვკითხე, "რას?"

339
00:15:43,000 --> 00:15:45,000
მან მიპასუხა, "ის გაქრა."

340
00:15:45,000 --> 00:15:46,000
"რა გაქრა?"

341
00:15:46,000 --> 00:15:48,000
მე ვიფიქრე, სარკისებრი ყუთი ხომ არ გაქრა.

342
00:15:48,000 --> 00:15:49,000
(სიცილი)

343
00:15:49,000 --> 00:15:52,000
მან მიპასუხა, "არა, არა, არა, ხომ გახსოვთ ეს ფანტომი, რომელიც 10 წელი მქონდა?

344
00:15:52,000 --> 00:15:54,000
ის გაქრა."

345
00:15:54,000 --> 00:15:56,000
და მე ვუპასუხე -- მე ვღელავდი, ვიფიქრე, ღმერთო ჩემო,

346
00:15:56,000 --> 00:15:58,000
მე ამ ადამიანის სხეულის სურათი შევცვალე,

347
00:15:58,000 --> 00:16:01,000
რა ვუყოთ ადამიანურ ფაქტორს, ეთიკას და მსგავს რაღაცეებს?

348
00:16:01,000 --> 00:16:03,000
და მე მას ვკითხე, "დერეკ, შენ ეს გაწუხებს?"

349
00:16:03,000 --> 00:16:06,000
მან მიპასუხა "არა, უკანასკნელი სამი დღის განმავლობაში არ მქონია მოჩვენებით ხელი

350
00:16:06,000 --> 00:16:09,000
და შესაბამისად, არც მოჩვენებითი იდაყვის ტკივილი, ან კრუნჩხვა,

351
00:16:09,000 --> 00:16:12,000
არავითარი მოჩვენებითი მაჯის ტკივილი, ყველა ეს ტკივილი გაქრა.

352
00:16:12,000 --> 00:16:16,000
მაგრამ ერთადერთი პრობლემაა ისაა, რომ მე კვლავინდებურად მაქვს მოჩვენებითი თითები, მხრიდან გამომავალი

353
00:16:16,000 --> 00:16:18,000
და თქვენი ყუთი იქამდე ვერ წვდება."

354
00:16:18,000 --> 00:16:19,000
(სიცილი)

355
00:16:19,000 --> 00:16:22,000
"შეგიძლიათ გადააკეთოთ ყუთი და მოათავსოთ ის ჩემს შუბლზე

356
00:16:22,000 --> 00:16:25,000
რომ მე შევძლო იგივეს გამეორება და ჩემი მოჩვენებითი თითების გაქრობა?"

357
00:16:25,000 --> 00:16:27,000
მას მე ვიღაც ჯადოქარი ვეგონე.

358
00:16:27,000 --> 00:16:28,000
მაშ, რატომ ხდება ეს?

359
00:16:28,000 --> 00:16:31,000
იმიტომ, რომ ტვინი დგება უზარმაზარი სენსორული კონფლიქტის წინაშე.

360
00:16:31,000 --> 00:16:34,000
ის ღებულობს სიგნალებს მხედველობისგან, რომ ფანტომი დაბრუნდა.

361
00:16:34,000 --> 00:16:36,000
მეორეს მხრივ, არ არის არანაირი შესაბამისი შეგრძნება,

362
00:16:36,000 --> 00:16:40,000
კუნთები აგზავნიან სიგნალს, რომ ხელი ადგილზე არ არის.

363
00:16:40,000 --> 00:16:42,000
თქვენი მოტორული ფუნქცია იძახის, რომ ხელი ადგილზეა,

364
00:16:42,000 --> 00:16:45,000
და ამ კონფლიქტის შემყურე ტვინი იძახის, ჯანდაბას,

365
00:16:45,000 --> 00:16:48,000
არ არის ფანტონი, არ არის ხელი.

366
00:16:48,000 --> 00:16:50,000
ის მიმართავს ერთგვარ უარყოფას -- უგულვებელყოფს სიგნალებს.

367
00:16:50,000 --> 00:16:54,000
და როდესაც ხელი ქრება, ბონუსად მას ტკივილიც მიყვება,

368
00:16:54,000 --> 00:16:58,000
რადგან არ შეიძლება გქონდეთ ტკივილი სადღაც ჰაერში, კიდურის გარეშე.

369
00:16:58,000 --> 00:17:00,000
ასე რომ, ეს ბონუსია.

370
00:17:00,000 --> 00:17:02,000
ეს ტექნოლოგია უკვე გამოცდილ იქნა ათეულობით პაციენტზე

371
00:17:02,000 --> 00:17:04,000
სხვა ჯგუფების მიერ ჰელსინკში,

372
00:17:04,000 --> 00:17:07,000
ასე რომ, შესაძლოა იგი სასარგებლო აღმოჩნდეს მოჩვენებითი ტკივილების გასაქრობად,

373
00:17:07,000 --> 00:17:09,000
და მართლაც, ზოგიერთი ამას იყენებს ინსულტისგან რეაბილიტაციისთვის.

374
00:17:09,000 --> 00:17:12,000
ინსულტი, ჩვეულებრივ თქვენ ფიქრობთ მასზე, როგორც ბოჭკოს დაზიანებაზე,

375
00:17:12,000 --> 00:17:14,000
რასაც ვერაფერს მოუხერხებთ.

376
00:17:14,000 --> 00:17:19,000
მაგრამ აღმოჩნდა, რომ ინსულტის დამბლის ზოგიერთი კომპონენტი არის ნასწავლი დამბლა

377
00:17:19,000 --> 00:17:22,000
და, შესაძლოა, მოვახერხოთ ამ კომპონენტების მოშორება სარკის გამოყენებით.

378
00:17:22,000 --> 00:17:24,000
ამ მიდგომამაც გაიარა კლინიკური გამოცდები

379
00:17:24,000 --> 00:17:26,000
და დაეხმარა მრავალ, მრავალ პაციენტს.

380
00:17:26,000 --> 00:17:30,000
კარგი, ახლა ნება მიბოძეთ გადავერთო ჩემი მოხსენების მესამე ნაწილზე,

381
00:17:30,000 --> 00:17:34,000
რომელიც შეეხება კიდევ ერთ საინტერესო ფენომენს სახელად სინესთეზია.

382
00:17:34,000 --> 00:17:37,000
ის აღმოჩენილი იქნა ფრანსის გალტონის (Francis Galton) მიერ, მე-19 საუკუნეში.

383
00:17:37,000 --> 00:17:39,000
ის იყო ჩარლზ დარვინის ნათესავი.

384
00:17:39,000 --> 00:17:41,000
მან შეამჩნია, რომ ზოგიერთ ადამიანს,

385
00:17:41,000 --> 00:17:45,000
რომელიც სხვა მხრივ სრულიად ნორმალურია, სჭირს ერთი უცნაურობა --

386
00:17:45,000 --> 00:17:48,000
ყოველთვის, როდესაც ისინი ხედავენ ციფრს, ის არის ფერადი.

387
00:17:48,000 --> 00:17:52,000
ხუთი არის ლურჯი, შვიდი არის ყვითელი, რვა არის მომწვანო-ყვითელი,

388
00:17:52,000 --> 00:17:54,000
ცხრა არის ინდიგო, ხომ გასაგებია?

389
00:17:54,000 --> 00:17:57,000
იქონიეთ მხედველობაში, ეს ხალხი სრულიად ნორმალურები არიან სხვა მხრივ.

390
00:17:57,000 --> 00:18:00,000
ან დო-დიეზი. ზოგჯერ ნოტა იწვევს ფერს.

391
00:18:00,000 --> 00:18:03,000
დო-დიეზი არის ლურჯი, ფა-დიეზი მწვანეა,

392
00:18:03,000 --> 00:18:06,000
სხვა ნოტა შეიძლება იყოს ყვითელი, ხომ გასაგებია?

393
00:18:06,000 --> 00:18:08,000
რატომ ხდება ეს?

394
00:18:08,000 --> 00:18:10,000
ამას ეწოდება სინესთეზია -- გალტონმა მას სინესთეზია უწოდა,

395
00:18:10,000 --> 00:18:12,000
შეგრძნებათა შერევა.

396
00:18:12,000 --> 00:18:14,000
ჩვენს შიგნით, ყველა შეგრძნება არის განცალკევებული.

397
00:18:14,000 --> 00:18:16,000
ეს ხალხი ერთმანეთში რევს თავის შეგრძნებებს.

398
00:18:16,000 --> 00:18:17,000
რატომ ხდება ეს?

399
00:18:17,000 --> 00:18:19,000
ამ პრობლემის ორი ასპექტიდან ერთ-ერთი ძალზე დამაინტრიგებელია.

400
00:18:19,000 --> 00:18:21,000
სინესთეზია გვხვდება ოჯახების შიგნით,

401
00:18:21,000 --> 00:18:24,000
და გალტონმაც განაცხადა, რომ ამას აქვს შთამომავლობითი, გენეტიკური საფუძველი.

402
00:18:24,000 --> 00:18:28,000
მეორე ასპექტი, სინესთეზია შეეხება -- და აქ ვუახლოვდები ჩემს აზრს,

403
00:18:28,000 --> 00:18:31,000
ამ ლექციის მთავარ თემას, რომელიც ეხება შემოქმედებას --

404
00:18:31,000 --> 00:18:36,000
სინესთეზია რვაჯერ უფრო ხშირად გვხვდება მხატვრებს, პოეტებს, მწერლებს

405
00:18:36,000 --> 00:18:39,000
და სხვა შემოქმედებით ადამიანებს შორის, ვიდრე ჩვეულებრივ მოსახლეობაში.

406
00:18:39,000 --> 00:18:40,000
რატომ უნდა იყოს ეს ასე?

407
00:18:40,000 --> 00:18:42,000
მე ვუპახუხებ ამ შეკითხვას.

408
00:18:42,000 --> 00:18:44,000
აქამდე ამას პასუხი არ ქონია.

409
00:18:44,000 --> 00:18:45,000
მაშ, რა არის სინესთეზია? რა იწვევს მას?

410
00:18:45,000 --> 00:18:46,000
არსებობს მრავალი თეორია.

411
00:18:46,000 --> 00:18:48,000
ერთ-ერთი თეორიის მიხედვით, ისინი უბრალოდ გიჟები არიან.

412
00:18:48,000 --> 00:18:51,000
ეს არც თუ ისე მეცნიერული თეორიაა, ასე რომ დავივიწყოთ მის შესახებ.

413
00:18:51,000 --> 00:18:55,000
სხვა თეორიის მიხედვით, ისინი მარიხუანის მწეველები და ნარკომანები არიან.

414
00:18:55,000 --> 00:18:57,000
ამაში შეიძლება ერიოს სიმართლის მარცვალი

415
00:18:57,000 --> 00:18:59,000
რადგან ეს ბევრად ხშირად გვხვდება აქ, ყურეს რაიონში, ვიდრე სან დიეგოში.

416
00:18:59,000 --> 00:19:00,000
(სიცილი)

417
00:19:00,000 --> 00:19:03,000
მესამე თეორია შემდეგია --

418
00:19:03,000 --> 00:19:08,000
მოდით ვკითხოთ ჩვენს თავს, სინამდვილეში რა ხდება სინესთეზიის დროს? კარგით?

419
00:19:08,000 --> 00:19:11,000
და აღმოვაჩინეთ, რომ ფერის არე და რიცხვების არე

420
00:19:11,000 --> 00:19:14,000
ტვინში გვერდი-გვერდ არიან, ღერძისებრ ნაოჭში.

421
00:19:14,000 --> 00:19:16,000
და ჩვენ ვთქვით, ადგილი აქვს რაიმე შემთხვევით გადახლართვას

422
00:19:16,000 --> 00:19:19,000
ფერებსა და რიცხვებს შორის ტვინის შიგნით.

423
00:19:19,000 --> 00:19:22,000
და ყოველთვის, როდესაც ხედავთ ციფრს, ხედავთ მის შესაბამის ფერს

424
00:19:22,000 --> 00:19:24,000
და ამიტომ ღებულობთ სინესთეზიას.

425
00:19:24,000 --> 00:19:26,000
ახლა კი გაიხსენეთ -- რატომ ხდება ეს?

426
00:19:26,000 --> 00:19:28,000
რატომ ემართება ზოგიერთს ასეთი გადახლართვა?

427
00:19:28,000 --> 00:19:30,000
გახსოვთ რომ გითხარით, რომ ეს ოჯახების შიგნით გვხვდება?

428
00:19:30,000 --> 00:19:32,000
ეს მინიშნებას გაძლევთ.

429
00:19:32,000 --> 00:19:34,000
რაც არის ის, რომ არსებობს ანომალური გენი,

430
00:19:34,000 --> 00:19:37,000
მუტაცია გენში, რაც იწვევს ამ ანომალურ გადახლართვას.

431
00:19:37,000 --> 00:19:39,000
აღმოჩნდა, რომ ყოველ ჩვენთაგანში

432
00:19:39,000 --> 00:19:43,000
ყველაფერი გადაბმულია ერთმანეთში, დაბადებიდან.

433
00:19:43,000 --> 00:19:46,000
ტვინის ყოველი არე გადაბმულია ყოველ დანარჩენ არესთან

434
00:19:46,000 --> 00:19:48,000
და ეს გადაბმები იკვეცება, რათა შექმნან

435
00:19:48,000 --> 00:19:51,000
ზრდასრული ტვინისათვის დამახასიათებელი მოდულარული არქიტექტურა.

436
00:19:51,000 --> 00:19:53,000
და თუ არსებობს გენი, რომელიც იწვევს ამ შეკვეცას

437
00:19:53,000 --> 00:19:55,000
და ეს გენი განიცდის მუტაციას,

438
00:19:55,000 --> 00:19:58,000
თქვენ ღებულობთ არასრულ შეკვეცას ტვინის მეზობელ არეებს შორის

439
00:19:58,000 --> 00:20:01,000
და თუ ეს ხდება ციფრებსა და ფერებს შორის, თქვენ ღებულობთ ციფრულ-ფერად სინესთეზიას.

440
00:20:01,000 --> 00:20:04,000
თუ ეს ხდება ნოტებსა და ფერებს შორის, ღებულობთ ტონალურ-ფერად სინესთეზიას.

441
00:20:04,000 --> 00:20:06,000
ჯერ-ჯერობით ყველაფერი ნათელია.

442
00:20:06,000 --> 00:20:08,000
ახლა, რა იქნება, თუ ეს გენი გამოხატულებას პოულობს ყველგან, ტვინის შიგნით

443
00:20:08,000 --> 00:20:09,000
და ყველაფერი გადაბმულია?

444
00:20:09,000 --> 00:20:15,000
დაფიქრდით, რა საერთო აქვთ ყველა მხატვარს, მწერალს, პოეტს --

445
00:20:15,000 --> 00:20:18,000
მეტაფორული აზროვნების უნარი,

446
00:20:18,000 --> 00:20:20,000
რომელიც, ერთმანეთთან აკავშირებს ერთი შეხედვით განსხვავებულ იდეებს,

447
00:20:20,000 --> 00:20:23,000
როგორიცაა, "ეს აღმოსავლეთია და ჯულიეტა მასში მზეა."

448
00:20:23,000 --> 00:20:25,000
თქვენ ხომ არ თვლით, რომ ჯულიეტა მზეა --

449
00:20:25,000 --> 00:20:27,000
იმ გაგებით, რომ ის მანათობელი ცეცხლოვანი ბურთია?

450
00:20:27,000 --> 00:20:30,000
ანუ, შიზოფრენიკები ასე ფიქრობენ, მაგრამ ეს სხვა ისტორიაა, არა?

451
00:20:30,000 --> 00:20:33,000
ნორმალური ადამიანები იტყვიან, რომ ის მზესავით თბილია,

452
00:20:33,000 --> 00:20:35,000
მზესავით განსხივოსნებულია, მზესავით მზრუნველია.

453
00:20:35,000 --> 00:20:37,000
თქვენ მყისიერად მოძებნეთ კავშირები.

454
00:20:37,000 --> 00:20:40,000
და თუ თქვენ ახლა იგულისხმებთ, რომ ეს უფრო დიდი გადახლართვები

455
00:20:40,000 --> 00:20:43,000
და კონცეფციები ტვინის სხვა არეებშიც გვხვდება,

456
00:20:43,000 --> 00:20:46,000
ეს შექმნის უფრო მეტ მიდრეკილებას

457
00:20:46,000 --> 00:20:49,000
მეტაფორული აზროვნებისა და შემოქმედებისკენ

458
00:20:49,000 --> 00:20:51,000
სინესთეზიის მქონე ადამიანებში.

459
00:20:51,000 --> 00:20:54,000
და შედეგად, სინესთეზიის რვაჯერ მეტად გავრცელებულ შემთხვევებს

460
00:20:54,000 --> 00:20:56,000
პოეტებს, მხატვრებსა და მწერლებს შორის.

461
00:20:56,000 --> 00:20:59,000
ეს სინესთეზიის ძალიან ფრენოლოგიური ხედვაა.

462
00:20:59,000 --> 00:21:01,000
ბოლო დემონსტრაცია -- შეიძლება კიდევ ერთი წუთი ავიღო?

463
00:21:01,000 --> 00:21:03,000
(აპლოდისმენტები)

464
00:21:03,000 --> 00:21:08,000
მაშ ასე. მე გაჩვენებთ, რომ თქვენ ყველანი სინესთეთიკები ხართ, მაგრამ არაფერი იცით ამის შესახებ.

465
00:21:08,000 --> 00:21:12,000
აი, ამას მე ვუწოდებ მარსიანულ ანბანს. ის ჩვეულებრივი ანბანივითაა,

466
00:21:12,000 --> 00:21:15,000
A არის ა, B არის ბ, C არის ს,

467
00:21:15,000 --> 00:21:18,000
განსხვავებული ფორმა განსხვავებული ფონემისთვის, ხომ გასაგებია?

468
00:21:18,000 --> 00:21:20,000
და აი თქვენ გაქვთ ეს მარსიანული ანბანი.

469
00:21:20,000 --> 00:21:22,000
ერთ-ერთი მათგანი არის კიკი, ერთ-ერთი - ბუბა.

470
00:21:22,000 --> 00:21:24,000
რომელია კიკი და რომელია ბუბა?

471
00:21:24,000 --> 00:21:26,000
რამდენი თქვენგანი თვლის რომ ეს კიკია და ეს ბუბა? აწიეთ ხელები.

472
00:21:26,000 --> 00:21:28,000
ჰმ, ერთი თუ ორი მუტანტი გვყოლია.

473
00:21:28,000 --> 00:21:29,000
(სიცილი)

474
00:21:29,000 --> 00:21:31,000
რამდენი თქვენგანი თვლის რომ ეს ბუბაა, ეს კი - კიკი? აწიეთ ხელები.

475
00:21:31,000 --> 00:21:33,000
99 პროცენტი.

476
00:21:33,000 --> 00:21:35,000
მაგრამ, არც ერთი თქვენგანი არ არის მარსიდან, როგორ შესძელით ეს?

477
00:21:35,000 --> 00:21:40,000
ეს იმიტომ, რომ თქვენ ყველანი ახდენთ ჯვარედინ მოდელირებას - სინესთეზიურ აბსტრაქციას -

478
00:21:40,000 --> 00:21:44,000
რაც ნიშნავს, რომ თქვენ იძახით, რომ ეს ბასრი კუთხეები, კიკი,

479
00:21:44,000 --> 00:21:49,000
თქვენს სმენით ქერქში თმის უჯრედები აღიგზნება, კიკი,

480
00:21:49,000 --> 00:21:52,000
ბაძავენ ვიზუალურ მოხაზულობებს - უცაბედ ტეხილებს - ამ დაკბილულ ფორმაში.

481
00:21:52,000 --> 00:21:55,000
ეს ძალზედ მნიშვნელოვანია, რადგან ეს გვეუბნება,

482
00:21:55,000 --> 00:21:57,000
რომ თქვენი ტვინი მისდევს პრიმიტივს --

483
00:21:57,000 --> 00:21:59,000
ეს უბრალოდ სულელურ ილუზიას გავს,

484
00:21:59,000 --> 00:22:03,000
მაგრამ ფოტონები თქვენს თვალში ხაზავენ ამ ფორმას

485
00:22:03,000 --> 00:22:06,000
და თმის უჯრედები თქვენს ყურში აღაგზნებენ სმენით მიმდევრობებს,

486
00:22:06,000 --> 00:22:11,000
და აქედან ტვინს გამოაქვს საერთო გამყოფი.

487
00:22:11,000 --> 00:22:13,000
ეს აბსტრაქციის პრიმიტიული ფორმაა

488
00:22:13,000 --> 00:22:18,000
და ჩვენ ვიცით, რომ ამას ადგილი აქვს ტვინის ღერძისებრ ნაოჭში,

489
00:22:18,000 --> 00:22:19,000
რადგან მაშინ, როდესაც ის დაზიანებულია,

490
00:22:19,000 --> 00:22:23,000
ეს ხალხი კარგავს შესაძლებლობას შეასრულოს ბუბა-კიკის ამოცანა.

491
00:22:23,000 --> 00:22:25,000
და ამასთან ერთად კარგავენ მეტაფორების აღქმის შესაძლებლობას.

492
00:22:25,000 --> 00:22:29,000
თუ თქვენ კითხავთ ასეთ ადამიანს, რას ნიშნავს გამოთქმა

493
00:22:29,000 --> 00:22:31,000
"ყველაფერი, რაც ბზინავს, ოქრო არაა?"

494
00:22:31,000 --> 00:22:33,000
პაციენტი გიპასუხებთ, "თუ ეს მეტალისაა და ბზინავს, არ ნიშნავს რომ ეს ოქროა.

495
00:22:33,000 --> 00:22:36,000
საჭიროა, ასევე გაიზომოს მისი ხვედრითი წონა.

496
00:22:36,000 --> 00:22:39,000
ანუ ისინი სრულიად ვერ ამჩნევენ მეტაფორულ მნიშვნელობას.

497
00:22:39,000 --> 00:22:42,000
და ეს არე დაახლოებით რვაჯერ დიდია უმაღლეს --

498
00:22:42,000 --> 00:22:45,000
განსაკუთრებით კი ადამიანებში, ვიდრე უმდაბლეს პრიმატებში.

499
00:22:45,000 --> 00:22:48,000
რაღაც ძალზე საინტერესო ხდება აქ, კუთხოვან ნაოჭში,

500
00:22:48,000 --> 00:22:51,000
რადგან ეს გზაჯვარედინია სმენას, მხედველობას და შეხებას შორის

501
00:22:51,000 --> 00:22:55,000
და ის უზარმაზარი გახდა ადამიანებში -- და ხდება რაღაც ძალზე საინტერესო.

502
00:22:55,000 --> 00:22:58,000
და ვფიქრობ, ეს საფუძველია მრავალი ექსკლუზიურად ადამიანური შესაძლებლობის --

503
00:22:58,000 --> 00:23:01,000
როგორიცაა აბსტრაქცია, მეტაფორა და შემოქმედება.

504
00:23:01,000 --> 00:23:04,000
ყველა ის საკითხი, რომლებსაც ფილოსოფოსები ათასწლეულების მანძილზე სწავლობდნენ,

505
00:23:04,000 --> 00:23:08,000
ჩვენ, მეცნიერებს, შეგვიძლია შევისწავლოთ, ტვინის სურათების მეშვეობით,

506
00:23:08,000 --> 00:23:10,000
და ასევე პაციენტების შესწავლითა და სწორი კითხვების დასმით.

507
00:23:10,000 --> 00:23:12,000
გმადლობთ.

508
00:23:12,000 --> 00:23:13,000
(აპლოდისმენტები)

509
00:23:13,000 --> 00:23:14,000
მომიტევეთ.

510
00:23:14,000 --> 00:23:15,000
(სიცილი)