WEBVTT

00:00:00.920 --> 00:00:02.604
Như một sự ngẫu nhiên

00:00:02.628 --> 00:00:04.460
trong một quán bar mờ ảo ở Marid

00:00:05.023 --> 00:00:09.247
Tôi đã chạm mặt một đồng nghiệp 
từ McGill, Michael Meaney

00:00:09.271 --> 00:00:11.576
Chúng tôi đang uống một vài ly bia,

00:00:11.600 --> 00:00:13.653
và giống như các nhà khoa học hay làm

00:00:13.677 --> 00:00:15.403
Anh kể cho tôi về công việc của anh.

00:00:16.304 --> 00:00:23.258
Anh ta bảo tôi là anh ta thấy rất thú vị 
về cách chuột mẹ liếm con mình

00:00:23.282 --> 00:00:24.652
sau khi chúng được sinh ra.

00:00:25.656 --> 00:00:28.075
Lúc đó, tôi đã ngồi đó và bảo rằng

00:00:28.099 --> 00:00:31.099
"Đây là nơi tiền đóng thuế
của tôi bị hoang phí -

NOTE Paragraph

00:00:31.123 --> 00:00:32.157
(Tiếng cười)

NOTE Paragraph

00:00:32.181 --> 00:00:34.959
ở môn khoa học nhẹ nhàng này."

NOTE Paragraph

00:00:35.835 --> 00:00:38.332
Anh ta bắt đầu kể tôi nghe

00:00:38.356 --> 00:00:41.756
rằng loài chuột, cũng như loài người

00:00:41.780 --> 00:00:44.226
liếm con theo nhiều cách khác nhau

00:00:44.250 --> 00:00:46.985
Vài con mẹ làm việc đó thường xuyên

00:00:47.009 --> 00:00:49.214
Vài con khác thì thỉnh thoảng

00:00:49.238 --> 00:00:51.208
Và đa số ở giữa mức đó

00:00:51.867 --> 00:00:53.768
Nhưng điều thú vị về nó

00:00:53.792 --> 00:00:58.710
là khi theo dõi những con con 
khi đã trưởng thành

00:00:58.734 --> 00:01:02.913
như hàng năm trời trong đời người,
rất lâu sau khi mẹ chúng chết.

00:01:02.937 --> 00:01:05.005
Chúng là những động vật khác hoàn toàn

00:01:05.029 --> 00:01:09.386
Những con được liếm và ve vuốt nhiều,

00:01:09.386 --> 00:01:11.418
những con con được
liếm và vuốt ve nhiều,

00:01:12.059 --> 00:01:13.423
không bị căng thẳng.

00:01:14.022 --> 00:01:16.271
Chúng có hành vi tình dục rất khác.

00:01:16.295 --> 00:01:19.250
Chúng có một lối sống khác

00:01:19.274 --> 00:01:24.754
với những con non không được chăm sóc 
tận tình như vậy bởi mẹ của chúng.

NOTE Paragraph

00:01:25.934 --> 00:01:29.098
Nên sau đó tôi tự nghĩ:

00:01:29.122 --> 00:01:30.554
Có phải đây là phép màu chăng?

00:01:31.002 --> 00:01:32.371
Nó hoạt động như thế nào?

00:01:32.395 --> 00:01:34.604
như các nhà di truyền học muốn bạn nghĩ,

00:01:35.390 --> 00:01:39.362
có lẽ con mẹ có gene "mẹ ác"

00:01:39.386 --> 00:01:43.023
làm những đứa con bị căng thẳng,

00:01:43.047 --> 00:01:45.594
rồi nó được truyền qua các thế hệ;

00:01:45.618 --> 00:01:48.318
và được quyết định hoàn toàn
bởi di truyền

00:01:48.342 --> 00:01:51.836
Hay là có khả năng một thứ gì khác
đang xảy ra ở đây?

NOTE Paragraph

00:01:51.860 --> 00:01:55.431
Đối với loài chuột, ta có thể đặt câu hỏi
này và tự trả lời nó được.

00:01:55.455 --> 00:01:59.060
Vì vậy, việc chúng ta đã làm là
một thí nghiệm đánh tráo con.

00:01:59.084 --> 00:02:03.793
Bạn cần phải tách các con chuột con
ngay từ khi mới sinh,

00:02:03.793 --> 00:02:05.810
cho hai loại chuột mẹ nuôi con khác nhau -

00:02:05.810 --> 00:02:09.082
Không phải mẹ thật sự, nhưng là
người mẹ sẽ chăm sóc chúng:

00:02:09.106 --> 00:02:11.360
những con mẹ hay liếm láp và 
không hay liếm láp

00:02:11.384 --> 00:02:15.262
Ta cũng có thể làm điều ngược lại
với những con non ít được vuốt ve.

00:02:15.708 --> 00:02:18.081
Và câu trả lời đáng chú ý là,

00:02:18.105 --> 00:02:22.144
Nó không quan trọng gene nào
bạn có từ mẹ bạn.

00:02:22.168 --> 00:02:27.916
Nó không phải là chuột mẹ ruột 
quyết định đặc điểm những con non này.

00:02:27.940 --> 00:02:31.946
Mà chính là con mẹ nào đã chăm sóc chúng.

00:02:32.771 --> 00:02:35.596
Vậy làm thế nào điều này 
có thể vận hành như vậy?

NOTE Paragraph

00:02:36.921 --> 00:02:38.724
Tôi là một nhà biểu sinh học.

00:02:38.748 --> 00:02:42.420
Tôi thích cách các gene được đánh dấu

00:02:42.444 --> 00:02:44.160
bởi một dấu hiệu hóa học

00:02:44.184 --> 00:02:48.989
trong suốt sự hình thành phôi, trong 
thời gian chúng ta trong tử cung của mẹ,

00:02:49.013 --> 00:02:51.492
và quyết định gene nào sẽ được biểu hiện

00:02:51.516 --> 00:02:52.698
ở loại mô nào.

00:02:52.722 --> 00:02:56.892
các gene được biểu hiện ở não khác với
các gene biểu hiện ở gan và mắt.

00:02:57.718 --> 00:03:00.557
Và chúng tôi nghĩ: liệu có thể

00:03:00.581 --> 00:03:07.528
là người mẹ bằng cách nào đó
lập trình lại gene của con mình

00:03:07.552 --> 00:03:09.101
thông qua hành vi của mình?

00:03:09.125 --> 00:03:10.736
Và chúng tôi dành ra 10 năm,

00:03:10.760 --> 00:03:14.775
và tìm ra rằng có một chuỗi liên tục
những sự kiện sinh hóa

00:03:14.775 --> 00:03:18.298
trong đó việc liếm láp và chải chuốt
của người mẹ, sự chăm sóc của người mẹ

00:03:18.298 --> 00:03:20.775
được diễn giải thành các tín hiệu sinh hóa

00:03:20.799 --> 00:03:24.110
đi vào trong nhân tế bào và vào DNA

00:03:24.134 --> 00:03:26.212
và lập trình nó khác đi.

00:03:26.236 --> 00:03:31.132
Và bây giờ con vật có thể
tự chuẩn bị cho cuộc sống của nó

00:03:31.156 --> 00:03:33.777
Liệu cuộc sống sẽ khắc nghiệt chăng?

00:03:33.801 --> 00:03:35.563
Liệu sẽ có nhiều thức ăn chăng?

00:03:35.587 --> 00:03:38.112
Liệu sẽ có nhiều mèo và rắn xung quanh,

00:03:38.136 --> 00:03:40.459
hay tôi sẽ sống ở một khu thượng lưu

00:03:40.483 --> 00:03:43.190
nơi tất cả những gì tôi phải làm
là cư xử tốt và phù hợp,

00:03:43.214 --> 00:03:46.349
và điều đó khiến tôi 
được xã hội chấp nhận?

00:03:46.978 --> 00:03:52.569
Bây giờ người ta có thể nghĩ
quá trình này quan trọng tới mức nào

00:03:52.593 --> 00:03:53.768
với cuộc sống của ta.

NOTE Paragraph

00:03:53.792 --> 00:03:56.704
Chúng ta thừa hưởng DNA từ tổ tiên

00:03:57.411 --> 00:03:59.340
DNA thì cũ rồi

00:03:59.364 --> 00:04:01.432
Nó tiến hóa trong suốt quá trình tiến hoá

00:04:01.938 --> 00:04:06.271
Nhưng nó không cho ta biết 
liệu bạn sẽ được sinh ở Stockholm,

00:04:06.295 --> 00:04:09.681
nơi ngày dài vào mùa hè
và ngắn vào mùa đông,

00:04:09.705 --> 00:04:11.010
hay ở Ecuador,

00:04:11.034 --> 00:04:14.567
nơi có số giờ cho ngày và đêm
bằng nhau quanh năm.

00:04:14.591 --> 00:04:18.386
và nó có một [tác động] rất lớn 
đến sinh lý của chúng ta.

00:04:19.489 --> 00:04:23.725
Những gì ta cho là
những gì có lẽ xảy ra lúc đầu đời

00:04:23.749 --> 00:04:25.916
những dấu hiệu đó đến thông qua người mẹ

00:04:25.940 --> 00:04:30.455
bảo đứa trẻ về thế giới xã hội
mà chúng sẽ sống

00:04:30.479 --> 00:04:33.823
Nó sẽ khắc nghiệt, và bạn tốt hơn hết là
nên lo lắng và căng thẳng,

00:04:33.823 --> 00:04:37.010
hoặc nó sẽ là một thế giới sống dễ dàng
và bạn phải trở nên khác đi.

00:04:37.010 --> 00:04:40.350
Liệu nó sẽ là một thế giới tràn ngập
ánh sáng hay với rất ít ánh sáng?

00:04:40.350 --> 00:04:44.249
Liệ nó sẽ là một thế giới với vô số
thức ăn hay rất ít thức ăn?

00:04:44.273 --> 00:04:45.797
Nếu chẳng có thức ăn,

00:04:45.821 --> 00:04:50.437
Bạn phải phát triển bộ óc để biết
ăn ngấu nghiến mỗi khi bạn thấy thức ăn,

00:04:50.461 --> 00:04:55.217
hoặc dự trữ từng mẫu thức ăn
bạn có dưới dạng mỡ.

NOTE Paragraph

00:04:56.819 --> 00:04:58.249
Vậy điều đó là tốt.

00:04:58.273 --> 00:05:00.130
Sự tiến hóa đã lựa chọn điều này

00:05:00.154 --> 00:05:05.050
để cho phép bộ DNA cũ và cố định của ta
hoạt động theo một cách năng động

00:05:05.074 --> 00:05:06.923
ở những môi trường mới.

00:05:07.377 --> 00:05:09.960
Nhưng sai sót cũng có thể xảy ra

00:05:10.706 --> 00:05:14.568
ví dụ như nếu sinh ra trong 
một gia đình nghèo

00:05:14.592 --> 00:05:17.521
Và tín hiệu là: "Bạn tố nhất
nên nuốt chửng,

00:05:17.545 --> 00:05:20.760
bạn tốt nhất nên ăn bất cứ thực phẩm nào 
mà bạn bắt gặp.

00:05:20.784 --> 00:05:23.020
Nhưng nay ta, con người,
với bộ não đã tiến hóa

00:05:23.020 --> 00:05:25.196
đã làm thay đổi sự tiến hoá
thậm chí nhanh hơn

00:05:25.196 --> 00:05:28.544
Bạn có thể mua McDonald's giá một đô-la

00:05:28.568 --> 00:05:34.978
Thành ra sự chuẩn bị
chúng ta có từ mẹ chúng ta

00:05:35.002 --> 00:05:37.594
trở nên không phù hợp cho thích nghi.

00:05:38.351 --> 00:05:42.564
Chính sự chuẩn bị đáng lẽ sẽ bảo vệ 
chúng ta khỏi cơn đói và nạn đói

00:05:42.588 --> 00:05:45.045
sẽ gây ra bệnh béo phì,

00:05:45.069 --> 00:05:48.039
những bệnh tim mạch
và những bệnh về trao đổi chất.

00:05:48.666 --> 00:05:52.138
Vì vậy, quan niệm rằng gene có thể
được đánh dấu bởi trải nghiệm

00:05:52.162 --> 00:05:54.463
và đặc biệt những trải nghiệm đầu đời

00:05:54.487 --> 00:05:57.301
có thể cho ta một sự giải thích thống nhất

00:05:57.325 --> 00:05:59.668
cho cả sức khỏe và bệnh tật.

NOTE Paragraph

00:06:00.612 --> 00:06:02.970
Nhưng liệu nó chỉ đúng cho loài chuột?

00:06:02.994 --> 00:06:05.946
vấn đề là chúng ta không thể thử 
nghiệm trên con người,

00:06:05.970 --> 00:06:10.082
vì về mặt đạo đức, ta không thể kiểm soát
rủi ro ở trẻ em theo cách ngẫu nhiên.

00:06:10.106 --> 00:06:13.410
Vì thế nếu một đứa trẻ nghèo phát triển
với các đặc điểm nhất định,

00:06:13.434 --> 00:06:17.173
chúng ta không thể biết đó là do nghèo khó

00:06:17.197 --> 00:06:20.021
hay là những người nghèo có những gene xấu

00:06:20.045 --> 00:06:23.160
Vì vậy các nhà di truyền học sẽ bảo rằng
người nghèo nghèo

00:06:23.184 --> 00:06:25.240
vì gen của họ làm họ nghèo

00:06:25.264 --> 00:06:27.224
Các nhà biểu sinh học sẽ bảo bạn rằng

00:06:27.248 --> 00:06:31.358
người nghèo sống trong môi trường 
không tốt hoặc môi trường nghèo khó

00:06:31.382 --> 00:06:34.346
những nơi tạo ra tính trạng đó, 
đặc điểm đó.

NOTE Paragraph

00:06:35.576 --> 00:06:41.418
Bây giờ chúng ta sẽ cùng xem xét anh 
em họ hàng của ta, loài khỉ

00:06:42.087 --> 00:06:45.781
Đồng nghiệp của tôi, Stephen Suomi, 
đã chăm nuôi những con khỉ

00:06:45.805 --> 00:06:46.966
theo hai cách khác nhau:

00:06:46.990 --> 00:06:49.891
ngẫu nhiên tách con con khỏi mẹ

00:06:49.915 --> 00:06:52.507
và một y tá chăm sóc con con đó

00:06:52.531 --> 00:06:55.490
đóng thay vai trò cho các điều kiện
của việc làm mẹ.

00:06:55.514 --> 00:06:58.185
Những con khỉ đó không có mẹ;
chúng có một y tá.

00:06:58.209 --> 00:07:02.829
Những con khác được nuôi bởi mẹ đẻ.

00:07:02.853 --> 00:07:07.549
Và khi chúng già, chúng khác hoàn toàn

00:07:07.573 --> 00:07:10.666
Những con khỉ có mẹ thì không thích rượu,

00:07:10.690 --> 00:07:12.369
không gây hấn để quyến rũ bạn tình.

00:07:12.393 --> 00:07:16.160
Còn những con không mẹ thì hiếu chiến,
căng thẳng

00:07:16.184 --> 00:07:17.798
và nghiện rượu

00:07:18.482 --> 00:07:23.964
Vì vậy chúng tôi xem lại DNA của chúng
sau khi sinh và thấy rằng:

00:07:23.988 --> 00:07:26.755
Có thể nào con mẹ đang đánh dấu hay không?

00:07:26.779 --> 00:07:32.137
Có dấu hiệu của con mẹ trong DNA 
của con con hay không?

NOTE Paragraph

00:07:32.161 --> 00:07:34.413
Đây là những con khỉ 14 ngày tuổi

00:07:34.437 --> 00:07:38.513
còn thứ bạn thấy đây là một cách hiện đại
chúng tôi dùng để tìm hiểu biểu sinh học.

00:07:38.537 --> 00:07:43.200
Chúng ta có thể vẽ ra những dấu hiệu 
hóa học mà được gọi là điểm methyl hóa

00:07:43.224 --> 00:07:46.482
trên DNA với độ phân giải
đến từng nu-clê-ô-tít.

00:07:46.506 --> 00:07:48.383
Ta có thể vẽ bản đồ toàn bộ hệ gene.

00:07:48.407 --> 00:07:51.458
Giờ chúng ta có thể so sánh cá thể khỉ 
có mẹ hay không có mẹ.

00:07:51.458 --> 00:07:53.562
Và đây là sự trình bày
trực quan cho điều đó

00:07:53.562 --> 00:07:58.213
Cái bạn thấy là các gene 
bị methyl hoá có màu đỏ.

00:07:58.237 --> 00:08:01.251
Các gene ít bị methyl hóa hơn thì màu xanh

00:08:01.275 --> 00:08:03.759
Các bạn cũng thấy có nhiều gen
đang thay đổi

00:08:03.783 --> 00:08:06.497
Vì không có mẹ không chỉ là một vấn đề

NOTE Paragraph

00:08:06.521 --> 00:08:08.052
nó ảnh hưởng toàn bộ quá trình;

00:08:08.076 --> 00:08:11.584
Nó gửi tín hiệu về toàn bộ quá trình
thế giới của bạn sẽ trông ra sao

00:08:11.608 --> 00:08:13.367
khi bạn trưởng thành.

00:08:13.391 --> 00:08:15.812
Và bạn cũng có thể nhìn thấy hai nhóm khỉ

00:08:15.836 --> 00:08:18.556
cực kì tách biệt với nhau.

00:08:19.392 --> 00:08:21.521
Điều này phát triển sớm như thế nào?

00:08:21.958 --> 00:08:24.055
Các con khỉ này đã 
không được trông thấy mẹ

00:08:24.055 --> 00:08:26.034
nên chúng có một trải nghiệm xã hội.

00:08:26.038 --> 00:08:30.303
Liệu chúng ta có thể nhận thức được
địa vị xã hội ngay khi mới sinh không?

NOTE Paragraph

00:08:31.131 --> 00:08:35.180
Nên trong thí nghiệm này, chúng tôi
lấy đi nhau thai của những con khỉ

00:08:35.204 --> 00:08:37.161
có địa vị xã hội khác nhau.

00:08:37.698 --> 00:08:43.072
Điều thú vị về thứ bậc xã hội là
xuyên suốt tất cả các dạng sống,

00:08:43.096 --> 00:08:45.714
chúng sẽ cấu hình chính chúng
theo cấp bậc.

00:08:46.345 --> 00:08:48.533
Con khỉ số một là chủ;

00:08:48.557 --> 00:08:50.895
con khỉ thứ tư là kẻ làm việc.

00:08:50.919 --> 00:08:53.358
Bạn đặt bốn con vào chung một chuồng,

00:08:53.382 --> 00:08:56.393
sẽ luôn luôn có một con làm chủ
và một con làm việc

00:08:57.448 --> 00:09:01.296
Một điều thú vị là con khỉ số một

00:09:01.320 --> 00:09:04.752
khỏe mạnh hơn con khỉ số bốn

00:09:04.776 --> 00:09:06.580
Và nếu đặt hai con vào một chuồng,

00:09:06.604 --> 00:09:11.301
thì con khỉ số một ăn không nhiều bằng.

00:09:11.325 --> 00:09:13.162
con khỉ số bốn thì lại ăn [rất nhiều].

00:09:14.129 --> 00:09:18.402
Và các bạn thấy đây 
trong việc lập bản đồ methyl hoá này,

NOTE Paragraph

00:09:18.426 --> 00:09:21.201
việc tách ra ngay sau khi sinh

00:09:21.225 --> 00:09:23.939
ở các con có địa vị xã hội cao

00:09:23.963 --> 00:09:26.637
so với những con không có địa vị cao.

NOTE Paragraph

00:09:27.349 --> 00:09:31.580
Vậy nên khi được sinh ra ta đã biết 
về các thông tin xã hội,

00:09:31.604 --> 00:09:34.621
và các thông tin xã hội đó 
không tốt hoặc xấu,

00:09:34.621 --> 00:09:36.100
nó chỉ chuẩn bị cho ta vào đời,

00:09:36.124 --> 00:09:40.365
Vì chúng ta phải lập trình
hệ sinh học theo một cách khác.

00:09:40.389 --> 00:09:43.470
nếu chúng ta ở cấp bậc cao
hay thấp trong xã hội.

NOTE Paragraph

00:09:44.236 --> 00:09:46.427
Nhưng làm sao bạn nghiên cứu
điều này ở người?

00:09:46.570 --> 00:09:50.208
Chúng ta không thể làm thí nghiệm,
ta cũng không thể kiểm soát rủi ro ở người

00:09:50.208 --> 00:09:52.775
Nhưng Chúa làm thí nghiệm với người,

00:09:52.799 --> 00:09:55.087
và nó được gọi là thảm hoạ tự nhiên.

NOTE Paragraph

00:09:55.111 --> 00:09:59.371
Một trong những thảm họa
kinh hoàng nhất lịch sử Canada

00:09:59.395 --> 00:10:01.805
xảy ra ở tỉnh Quebec của tôi.

00:10:01.829 --> 00:10:04.232
Đó là trận bão tuyết năm 1998.

00:10:04.256 --> 00:10:08.056
Chúng tôi mất toàn bộ 
mạng lưới điện bởi một trận bão tuyết

00:10:08.070 --> 00:10:11.127
khi nhiệt độ xuống đến,
trong sự chết chốc của mùa đông ở Quebec,

00:10:11.127 --> 00:10:13.050
âm 20 đến âm 30 độ.

00:10:13.074 --> 00:10:15.606
Có những bà mẹ đang mang thai
vào thời gian đó

00:10:16.082 --> 00:10:22.114
Và đồng nghiệp Suzanne King của tôi đã
theo dõi những đứa con của các bà mẹ này.

00:10:22.138 --> 00:10:23.852
trong 15 năm.

NOTE Paragraph

00:10:24.565 --> 00:10:28.795
Và điều đã xảy ra là,
khi sự căng thẳng gia tăng -

00:10:28.795 --> 00:10:31.443
và ở đây chúng tôi đã có cách đo
khách quan căng thẳng:

00:10:31.467 --> 00:10:35.905
Bạn đã mất điện trong bao lâu?
Bạn dành thời gian của bạn ở đâu?

00:10:35.929 --> 00:10:40.816
Liệu đó là ở nhà mẹ chồng/vợ hay
một ngôi nhà nông thôn sang trọng nào đó?

00:10:40.816 --> 00:10:43.774
Tất cả các thứ này gộp lại
tạo một thang đo căng thẳng xã hội,

00:10:43.774 --> 00:10:45.020
và bạn có thể hỏi rằng:

00:10:45.044 --> 00:10:48.088
Bọn trẻ kia đã trông như thế nào?

00:10:48.112 --> 00:10:50.746
Dường như rằng khi stress gia tăng,

00:10:50.770 --> 00:10:52.828
các đứa trẻ bị
bệnh tự kỷ nhiều hơn

00:10:52.852 --> 00:10:55.391
chúng bị nhiều bệnh liên quan đến
chuyển hoá hơn.

00:10:55.415 --> 00:10:58.247
và chúng bị nhiều bệnh tự miễn hơn.

00:10:58.787 --> 00:11:01.211
Chúng tôi đã lập bản đồ
tình trạng methyl hoá,

00:11:01.235 --> 00:11:06.773
và một lần nữa, và bạn sẽ thấy gene xanh 
trở nên đỏ khi mức độ căng thẳng tăng cao,

00:11:06.797 --> 00:11:10.289
và các gene đỏ biến thành xanh
khi sự căng thẳng tăng,

00:11:10.313 --> 00:11:14.863
một sự sắp xếp lại của cả một hệ gene
khi phản ứng lại với sự căng thẳng.

NOTE Paragraph

00:11:17.442 --> 00:11:20.651
Vậy nếu chúng ta có thể
lập trình các gene

00:11:20.675 --> 00:11:24.552
Nếu chúng ta không phải chỉ là nô lệ 
của lịch sử của các gene của chúng ta,

00:11:24.552 --> 00:11:28.020
rằng chúng có thể được lập trình, 
ta có thể "phản" lập trình chúng không?

00:11:28.093 --> 00:11:32.675
Vì các nguyên nhân biểu sinh có thể
gây ra các bệnh như ung thư

00:11:33.659 --> 00:11:35.462
bệnh liên quan đến trao đổi chất

00:11:35.486 --> 00:11:37.589
và các bệnh về sức khoẻ thần kinh.

NOTE Paragraph

00:11:38.120 --> 00:11:40.813
Bây giờ ta hãy nói về chứng nghiện cocaine.

00:11:41.575 --> 00:11:44.631
Nghiện cocaine là 
một bệnh trạng kinh khủng

00:11:44.655 --> 00:11:48.422
có thể dẫn đến tử vong và 
sự mất đi chất lượng sống của con người.

00:11:49.545 --> 00:11:51.470
Chúng ta đã đặt ra câu hỏi:

00:11:51.494 --> 00:11:54.733
rằng ta có thể tái lập bộ não bị nghiện

00:11:54.757 --> 00:11:59.681
để làm cho con vật đó không bị nghiện nữa?

00:12:00.377 --> 00:12:04.657
Chúng tôi đã dùng 
một mô hình nghiện cocaine

00:12:04.681 --> 00:12:06.770
tóm lược lại những gì xảy ra ở người.

00:12:06.794 --> 00:12:09.462
Ở con người, khi bạn học trung học,

00:12:09.486 --> 00:12:11.510
Vài đứa bạn bảo bạn dùng cocaine,

00:12:11.510 --> 00:12:13.456
bạn dùng cocaine, và chẳng có gì xảy ra.

00:12:13.456 --> 00:12:17.465
hàng tháng trôi qua, có gì đó làm bạn nhớ
những gì đã xảy ra trong lần đầu tiên đó,

00:12:17.505 --> 00:12:19.435
Một sự thúc đẩy đẩy bạn đến với cocaine,

00:12:19.435 --> 00:12:22.095
Thế rồi bạn bị nghiện
và cuộc đời bạn thay đổi.

NOTE Paragraph

00:12:22.095 --> 00:12:23.891
Ở chuột, chúng tôi làm điều tương tự.

00:12:23.891 --> 00:12:25.410
Đồng nghiệp của tôi, Gal Yadid,

00:12:25.434 --> 00:12:28.434
đã huấn luyện loài vật này
cho chúng quen với cocaine,

00:12:28.458 --> 00:12:31.586
sau đó là một tháng không cocaine.

00:12:31.610 --> 00:12:35.180
Sau đó gợi lại cho chúng về lần đầu tiên
chúng nhìn thấy cocaine

00:12:35.180 --> 00:12:38.276
bằng việc gợi lại màu của cái lồng
nơi lần đầu chúng thấy cocaine.

00:12:38.276 --> 00:12:39.802
Và chúng trở nên điên cuồng.

00:12:39.826 --> 00:12:42.273
Chúng sẽ ấn cái bẩy để lấy được cocaine

00:12:42.297 --> 00:12:43.556
cho đến khi chết.

00:12:44.047 --> 00:12:48.490
Ban đầu chúng tôi cho rằng sự khác biệt
giữa các con vật này

00:12:48.514 --> 00:12:51.215
là trong suốt thời kì trên, khi
không có gì xảy ra,

00:12:51.239 --> 00:12:52.965
không có cocaine xung quanh,

00:12:52.965 --> 00:12:55.026
hệ gene biểu sinh của chúng
được bố trí lại.

00:12:55.026 --> 00:12:57.869
Các gene của chúng được
đánh dấu lại theo một cách khác,

00:12:57.893 --> 00:13:01.635
và khi có gì gợi nhớ
thì hệ gene đó đã sẵn sàng

00:13:01.659 --> 00:13:03.948
để phát triển tính trạng
nghiện cocaine này.

NOTE Paragraph

00:13:04.565 --> 00:13:11.335
Vì thế nên chúng tôi đã điều trị chúng với
thuốc hoặc là làm tăng sự methyl hoá DNA,

00:13:11.359 --> 00:13:13.583
thứ đã là dấu hiệu gene
biểu sinh để theo dõi,

00:13:13.607 --> 00:13:17.090
hoặc là giảm những điểm đánh dấu
gene biểu sinh.

00:13:17.114 --> 00:13:20.323
Và chúng tôi thấy rằng nếu gia tăng sự 
methyl hoá,

00:13:20.323 --> 00:13:22.376
các con vật thậm chí còn
phát điên hơn nữa.

00:13:22.376 --> 00:13:24.784
Chúng trở nên thèm khát cocaine,

00:13:24.808 --> 00:13:28.234
Nhưng nếu chúng tôi
giảm sự methyl hoá DNA,

00:13:28.258 --> 00:13:30.362
thì chúng không bị nghiện nữa.

00:13:30.386 --> 00:13:32.005
Chúng tôi đã tái lập trình chúng.

00:13:32.029 --> 00:13:35.335
và một sự khác biệt cơ bản giữa
thuốc biểu sinh

00:13:35.359 --> 00:13:36.665
và các loại thuốc khác

00:13:36.689 --> 00:13:38.861
là với thuốc biểu sinh

00:13:38.885 --> 00:13:43.017
chúng tôi loại bỏ những tín hiệu
từ sự trải nghiệm,

00:13:43.041 --> 00:13:45.168
và khi chúng đã biến mất,

00:13:45.192 --> 00:13:48.197
chúng sẽ không quay lại
nếu bạn không có trải nghiệm tương tự.

00:13:48.197 --> 00:13:49.891
Loài vật giờ đã được lập trình lại.

00:13:49.915 --> 00:13:54.136
Vậy nên khi chúng tôi thăm chúng 30, 60
ngày sau đó,

00:13:54.160 --> 00:13:57.079
tương đương với nhiều năm của
cuộc đời con người,

00:13:57.103 --> 00:14:02.409
chúng vẫn không bị nghiện - bởi
chỉ một cách điều trị biểu sinh duy nhất.

NOTE Paragraph

00:14:04.472 --> 00:14:07.743
Vậy ta đã học được gì về DNA?

00:14:07.767 --> 00:14:10.892
DNA không phải chỉ là một chuỗi các ký tự;

00:14:10.916 --> 00:14:13.035
Cũng không phải chỉ là một bản thảo.

00:14:13.059 --> 00:14:15.430
DNA là một bộ phim năng động.

00:14:16.367 --> 00:14:21.278
Trải nghiệm của ta đang được ghi vào
bộ phim đó, thứ mang tính tương tác.

00:14:21.302 --> 00:14:24.855
Bạn giống như đang xem một bộ phim
về đời mình, với DNA,

00:14:24.879 --> 00:14:26.661
với cái điều khiển từ xa của bạn.

00:14:26.685 --> 00:14:30.074
Bạn có thể loại bỏ một diễn viên
và thêm vào một diễn viên.

00:14:30.872 --> 00:14:36.767
Và vì vậy bạn có, mặc cho bản chất
định tính của di truyền học,

00:14:36.791 --> 00:14:40.480
Bạn có sự kiểm soát cách các gene
của mình biểu hiện,

00:14:40.504 --> 00:14:43.774
và điều này tạo ra một thông điệp
tích cực to lớn

00:14:43.798 --> 00:14:47.306
cho khả năng đối mặt 
với một số bệnh nan y

00:14:47.330 --> 00:14:50.234
như là ung thư, sức khoẻ thần kinh,

00:14:50.258 --> 00:14:53.186
theo một cách tiếp cận mới,

00:14:53.210 --> 00:14:55.744
nhìn nhận chúng như sự không thích nghi.

00:14:55.768 --> 00:14:58.842
Và nếu ta có thể can thiệp
một cách biểu sinh,

00:14:58.866 --> 00:15:02.362
[ta có thể] đảo ngược cuốn phim bằng việc
thay thế một diễn viên

00:15:02.386 --> 00:15:05.243
và thiết lập một cốt truyện mới.

NOTE Paragraph

00:15:06.028 --> 00:15:08.525
Vậy những gì tôi đã kể cho
các bạn nghe hôm nay,

00:15:08.549 --> 00:15:13.641
DNA của chúng ta được cấu thành
bởi hai thành phần,

00:15:13.665 --> 00:15:15.490
hai lớp thông tin,

00:15:16.106 --> 00:15:19.781
Một lớp thông tin thì cũ,

00:15:19.805 --> 00:15:23.310
tiến hóa từ hàng triệu năm
của quá trình tiến hoá.

00:15:23.334 --> 00:15:26.510
Nó được cố định và rất khó để thay đổi.

00:15:27.411 --> 00:15:31.261
Lớp thông tin còn lại là
lớp gene biểu sinh,

00:15:31.285 --> 00:15:35.180
rất cởi mở và năng động

00:15:35.204 --> 00:15:39.796
và tạo nên một câu chuyện
mang tính tương tác,

00:15:39.820 --> 00:15:46.608
cho phép ta nắm trong tay, đến mức độ
nào đó, số phận của mình.

00:15:47.695 --> 00:15:51.151
để giúp cho các số phận của các đứa trẻ

00:15:51.175 --> 00:15:55.330
và hy vọng là để chiến thắng bệnh tật

00:15:55.354 --> 00:15:59.770
và những vấn đề sức khoẻ nghiêm trọng,

00:15:59.794 --> 00:16:03.405
những căn bệnh đã hành hạ
loài người trong một thời gian dài.

NOTE Paragraph

00:16:03.429 --> 00:16:06.822
Mặc dù chúng ta được xác định

00:16:06.846 --> 00:16:08.601
bởi hệ gene của mình,

00:16:08.625 --> 00:16:11.692
chúng ta vẫn có được một mức độ tự do

00:16:11.716 --> 00:16:15.849
thứ có thể thiết lập cuộc sống của ta 
thành một cuộc sống đầy trách nhiệm.

NOTE Paragraph

00:16:15.873 --> 00:16:17.093
Cảm ơn

NOTE Paragraph

00:16:17.117 --> 00:16:22.072
(Tiếng vỗ tay)