1
00:00:00,920 --> 00:00:02,604
Her şey Madrid'de

2
00:00:02,628 --> 00:00:04,460
karanlık bir barda başladı.

3
00:00:05,023 --> 00:00:09,247
McGill'den iş arkadaşım
Michael Meaney'le karşılaştım.

4
00:00:09,271 --> 00:00:11,576
Birkaç bira içip laflıyorduk

5
00:00:11,600 --> 00:00:13,653
ve bilim insanlarının yaptığı gibi

6
00:00:13,677 --> 00:00:15,123
bana çalışmasından bahsetti.

7
00:00:16,304 --> 00:00:23,258
Anne farelerin yavrularını 
doğum sonrasında nasıl yaladıklarıyla

8
00:00:23,282 --> 00:00:24,652
ilgilendiğinden bahsetti.

9
00:00:25,656 --> 00:00:28,075
Orada oturmuş kendime şöyle diyordum,

10
00:00:28,099 --> 00:00:31,099
"Vergilerimin nerede
harcandığı belli oldu,

11
00:00:31,123 --> 00:00:32,157
(Kahkahalar)

12
00:00:32,181 --> 00:00:34,959
bu tarz bir sosyal bilime."

13
00:00:35,835 --> 00:00:38,332
Sonra anlatmaya başladı.

14
00:00:38,356 --> 00:00:41,756
Fareler de insanlar gibi

15
00:00:41,780 --> 00:00:44,226
yavrularını farklı
şekillerde yalıyorlardı.

16
00:00:44,250 --> 00:00:46,985
Bazı anneler bunu çok yapıyordu;

17
00:00:47,009 --> 00:00:49,214
bazı anneler oldukça az

18
00:00:49,238 --> 00:00:51,208
ve çoğunluğu da 
bu ikisinin arasında.

19
00:00:51,867 --> 00:00:53,768
Fakat burada ilginç olan,

20
00:00:53,792 --> 00:00:58,710
yavrular büyüdükten sonra arkadaşım
onları takip etmeye devam ediyordu,

21
00:00:58,734 --> 00:01:02,913
anneleri öldükten çok daha sonra
yıllarca takip ediyordu

22
00:01:02,937 --> 00:01:05,005
ve tamamen farklı
hayvanlara dönüşüyorlardı.

23
00:01:05,029 --> 00:01:09,402
Yoğun ilgi gösterilmiş 
ve yalanmış olanlar,

24
00:01:09,426 --> 00:01:11,178
fazla yalanan ve bakım yapılanlar,

25
00:01:12,059 --> 00:01:13,423
stresli değildi.

26
00:01:14,022 --> 00:01:16,271
Cinsel davranışları farklıydı.

27
00:01:16,295 --> 00:01:19,250
Yaşam tarzları da

28
00:01:19,274 --> 00:01:24,754
annelerinden aynı yoğunlukta
ilgi görmemiş olanlardan farklıydı.

29
00:01:25,934 --> 00:01:29,098
Kendi kendime şu soruyu sordum:


30
00:01:29,122 --> 00:01:30,414
Bu büyü müydü?

31
00:01:31,002 --> 00:01:32,371
Bu nasıl oluyordu?

32
00:01:32,395 --> 00:01:34,604
Genetikçilerin düşünmenizi istediği gibi,

33
00:01:35,390 --> 00:01:39,362
belki de annede
yavrularda strese sebep olan

34
00:01:39,386 --> 00:01:43,023
"kötü anne" geni vardı

35
00:01:43,047 --> 00:01:45,594
ve bu nesilden nesile aktarıldı;

36
00:01:45,618 --> 00:01:48,318
bütün bunlar genlerle belirlenmişti.

37
00:01:48,342 --> 00:01:51,836
Ya da burada başka bir şeyler olması
mümkün müydü?

38
00:01:51,860 --> 00:01:55,431
Farelerde bu soruyu sorup
cevaplayabiliriz.

39
00:01:55,455 --> 00:01:59,060
Biz de bir çapraz-ebeveyn deneyi yaptık.


40
00:01:59,084 --> 00:02:03,839
Temelde bu, yavruları doğumda ayırıp

41
00:02:03,863 --> 00:02:05,730
farklı iki koruyucu anneye -

42
00:02:05,754 --> 00:02:09,082
gerçek anneler değil,
onlarla ilgilenecek annelere -

43
00:02:09,106 --> 00:02:11,360
çok yalayan ve az yalayan
annelere verilir.

44
00:02:11,384 --> 00:02:15,262
Ve bunun tam tersini az yalayan 
yavrularla da yapabilirsiniz.

45
00:02:15,708 --> 00:02:18,081
Elde ettiğimiz çarpıcı sonuç ise

46
00:02:18,105 --> 00:02:22,144
anneden alınan genin önemi olmamasıydı.

47
00:02:22,168 --> 00:02:27,916
Bu farelerin özelliklerini
biyolojik anneleri belirlemiyordu.

48
00:02:27,940 --> 00:02:31,946
Onlara bakan ve ilgi gösteren
anne belirliyordu.

49
00:02:32,771 --> 00:02:35,596
Peki bu nasıl oluyordu?

50
00:02:36,921 --> 00:02:38,724
Ben bir epigenetikçiyim.

51
00:02:38,748 --> 00:02:42,420
Anne karnında olduğumuz dönemde,

52
00:02:42,444 --> 00:02:44,160
embriyogenez sırasında,

53
00:02:44,184 --> 00:02:48,989
genlerin kimyasal bir işaretle 
nasıl işaretlendiği

54
00:02:49,013 --> 00:02:51,492
ve hangi genin hangi dokuda
ortaya çıkacağı

55
00:02:51,516 --> 00:02:52,698
konusuyla ilgileniyorum.

56
00:02:52,722 --> 00:02:56,892
Beyin, karaciğer ve gözlerde 
farklı genler bulunur.

57
00:02:57,718 --> 00:03:00,557
Kendimize şunu sorduk:

58
00:03:00,581 --> 00:03:06,562
Acaba annenin, bir şekilde, 
yavruların genlerini davranışlar yoluyla

59
00:03:06,562 --> 00:03:09,101
yeniden programlaması mümkün müdür?


60
00:03:09,125 --> 00:03:10,966
10 yıl süren çalışmaların ardından

61
00:03:10,966 --> 00:03:14,801
bulduğumuz şey,
annenin yalama, bakım ve ilgisinin

62
00:03:14,825 --> 00:03:18,268
biyokimyasal sinyallere çevrildiği,

63
00:03:18,292 --> 00:03:20,775
bu sinyallerin çekirdek ve DNA'ya giderek

64
00:03:20,799 --> 00:03:24,110
onu farklı şekilde programladığı,

65
00:03:24,134 --> 00:03:26,622
kademeli bir biyokimyasal
olaylar dizisi olduğuydu.

66
00:03:26,622 --> 00:03:31,132
Hayvan artık kendini 
hayata hazırlayabilir.

67
00:03:31,156 --> 00:03:33,777
Hayat zorlu ve çetin mi olacak?

68
00:03:33,801 --> 00:03:35,563
Bol bol yiyecek olacak mı?

69
00:03:35,587 --> 00:03:38,112
Çevrede çok fazla kedi ve yılan olacak mı?

70
00:03:38,136 --> 00:03:40,779
Ya da mesela ben
üst sınıf bir semtte mi yaşayacağım?

71
00:03:40,779 --> 00:03:43,190
Toplumsal olarak kabul görmek için 


72
00:03:43,214 --> 00:03:46,349
tek yapmam gereken 
doğru düzgün davranmak mı olacak?

73
00:03:46,978 --> 00:03:52,569
Şimdi bu sürecin hayatımız için 
ne kadar önemli olduğunu anlayabilirsiniz.

74
00:03:53,792 --> 00:03:56,704
DNA'mızı atalarımızdan miras alırız.

75
00:03:57,411 --> 00:03:59,340
DNA çok eskidir.

76
00:03:59,364 --> 00:04:01,432
Evrim sırasında, o da evrilmiştir.

77
00:04:01,938 --> 00:04:06,271
Ama günlerin yazın uzun kışın kısa 
olduğu Stockholm'de mi

78
00:04:06,295 --> 00:04:09,681
ya da yıl boyunca gece
ve gündüzün eşit olduğu

79
00:04:09,705 --> 00:04:11,010
Ekvador'da mı doğacağınızı

80
00:04:11,034 --> 00:04:14,567
DNA bilemez ve bize söyleyemez.

81
00:04:14,591 --> 00:04:18,386
Ve bu bizim fizyolojimiz üzerinde 
o kadar muazzam bir etkiye sahip ki.

82
00:04:19,489 --> 00:04:23,725
Yani burada önerdiğimiz şey, belki de
hayatımızın ilk yıllarında olanlar,

83
00:04:23,749 --> 00:04:25,916
anne vasıtasıyla gelen bu sinyaller,

84
00:04:25,940 --> 00:04:30,455
çocuğa ne tür bir sosyal dünyada 
yaşayacağını söylemektedir.

85
00:04:30,479 --> 00:04:33,879
Acımasız olacak,
kaygılı ve stresli olmalısın

86
00:04:33,903 --> 00:04:37,026
ya da kolay bir hayat olacak,
rahat olmalısın.

87
00:04:37,050 --> 00:04:40,240
Aydınlık bir dünya mı
yoksa karanlık bir dünya mı olacak?

88
00:04:40,264 --> 00:04:44,249
Bol yiyecek mi olacak
ya da yiyecek az mı olacak?

89
00:04:44,273 --> 00:04:45,797
Eğer yiyecek yoksa

90
00:04:45,821 --> 00:04:50,437
beyninin, her yemek gördüğünde 
bol bol yiyecek şekilde

91
00:04:50,461 --> 00:04:55,217
ya da her yemeği yağ olarak depolayacak 
şekilde gelişmesi daha iyi olur.

92
00:04:56,819 --> 00:04:58,249
Bu iyi bir şeydir.

93
00:04:58,273 --> 00:05:00,130
Evrim, değişmeyen, eski DNA'nın

94
00:05:00,154 --> 00:05:05,050
yeni ortamlarda dinamik bir şekilde 
işlev göstermesini sağlamak için

95
00:05:05,074 --> 00:05:06,923
bunu seçmiştir.

96
00:05:07,377 --> 00:05:09,960
Ancak bazen işler ters gidebilir;

97
00:05:10,706 --> 00:05:14,568
örneğin yoksul bir ailede
dünyaya gelmişseniz

98
00:05:14,592 --> 00:05:17,521
sinyaller şöyledir, ''Bol bol yemelisin,

99
00:05:17,545 --> 00:05:20,760
her fırsatta karşına çıkan
her bir yiyeceği tüketmelisin.''

100
00:05:20,784 --> 00:05:23,036
Fakat şimdi biz insanlar 
ve beynimiz evrildik

101
00:05:23,060 --> 00:05:25,156
ve evrimi daha da hızlı hâle getirdik.

102
00:05:25,180 --> 00:05:28,544
Şimdi bir dolara McDonald's'tan
bir şeyler alabilirsiniz.

103
00:05:28,568 --> 00:05:34,978
Bu nedenle annelerimiz tarafından 
bize verilen hazırlık

104
00:05:35,002 --> 00:05:37,594
uyum sağlamamıza yetmiyor.

105
00:05:38,351 --> 00:05:42,564
Bizi açlıktan ve kıtlıktan koruması 
gereken hazırlık

106
00:05:42,588 --> 00:05:45,045
obeziteye, kardiyovasküler problemlere

107
00:05:45,069 --> 00:05:48,039
ve metabolik rahatsızlıklara neden oluyor.

108
00:05:48,666 --> 00:05:51,642
Bu nedenle genlerin deneyimlerimizle,

109
00:05:51,642 --> 00:05:54,463
özellikle de hayatımızın
ilk yıllarındaki deneyimlerimizle

110
00:05:54,487 --> 00:05:57,861
belirlenmiş olması ihtimali 
bize hem sağlıkla hem de hastalıkla ilgili

111
00:05:57,861 --> 00:05:59,938
bir açıklama sağlayabilir.

112
00:06:00,612 --> 00:06:02,970
Ancak bu sadece fareler için mi geçerli?

113
00:06:02,994 --> 00:06:05,946
Sorun şu ki bunu insanlarda 
test edemiyoruz,

114
00:06:05,970 --> 00:06:10,082
çünkü etik olarak çocuğa rastgele 
kötü koşullar ve zorluklar yaşatamayız.

115
00:06:10,106 --> 00:06:13,410
Bu yüzden eğer yoksul bir çocuk
belirli bir özelliğe sahipse

116
00:06:13,434 --> 00:06:16,247
bunun yoksulluk sebebiyle mi

117
00:06:16,247 --> 00:06:20,021
yoksulların kötü genleri olmasından mı
kaynaklandığını bilmiyoruz.

118
00:06:20,045 --> 00:06:23,320
Dolayısıyla genetikçiler size 
insanların yoksul olmasının nedeninin

119
00:06:23,320 --> 00:06:25,240
genleri olduğunu söyleyecektir.

120
00:06:25,264 --> 00:06:27,224
Epigenetikçiler ise

121
00:06:27,248 --> 00:06:31,358
yoksul insanların kötü
veya fakirleşmiş ortamlarda olmasının

122
00:06:31,382 --> 00:06:34,346
bu fenotipi, yani bu özelliği 
oluşturduğunu söyleyecektir.

123
00:06:35,576 --> 00:06:41,418
Bu nedenle kuzenlerimiz maymunlarla 
bir araştırma yaptık.

124
00:06:42,087 --> 00:06:44,375
Meslektaşım Stephen Suomi,

125
00:06:44,375 --> 00:06:47,186
maymunları iki farklı
şekilde yetiştiriyor:

126
00:06:47,186 --> 00:06:49,891
Maymunu anneden rastgele ayırıp

127
00:06:49,915 --> 00:06:52,507
bir bakıcıyla yetiştiriyor,

128
00:06:52,531 --> 00:06:55,490
vekil annelik koşullarıyla.

129
00:06:55,514 --> 00:06:58,185
Yani bu maymunların anneleri yoktu,
bakıcıları vardı.

130
00:06:58,209 --> 00:07:02,829
Diğer maymunlar ise normal, 
doğal anneleri tarafından yetiştiriliyor.

131
00:07:02,853 --> 00:07:07,549
Yaşlandıklarında tamamen farklı 
hayvanlar oluyorlar.

132
00:07:07,573 --> 00:07:10,666
Anneleri olan maymunların
alkol umurlarında değildi,

133
00:07:10,690 --> 00:07:12,369
cinsel saldırganlıkları yoktu.

134
00:07:12,393 --> 00:07:16,160
Anneleri olmayan maymunlar ise 
agresifti, stresliydi

135
00:07:16,184 --> 00:07:17,798
ve alkolik olmuşlardı.

136
00:07:18,482 --> 00:07:23,964
Bu nedenle doğumdan hemen sonra 
DNA'ya baktık ve şu soruya yanıt aradık:

137
00:07:23,988 --> 00:07:26,755
Annenin bu değişikliğe
neden olması mümkün mü?

138
00:07:26,779 --> 00:07:32,137
Yavrunun DNA'sında 
annenin imzası var mı?

139
00:07:32,161 --> 00:07:34,413
Bunlar 14 günlük maymunlar

140
00:07:34,437 --> 00:07:38,513
ve burada gördüğünüz epigenetik alanında 
modern çalışma yöntemimiz.

141
00:07:38,537 --> 00:07:43,200
Metilasyon işaretleri olarak 
adlandırdığımız bu kimyasal işaretleri

142
00:07:43,224 --> 00:07:46,482
tek bir nükleotid çözünürlükte 
DNA üzerinde haritalayabiliyoruz.

143
00:07:46,506 --> 00:07:48,383
Bütün genomu haritalayabiliriz.

144
00:07:48,407 --> 00:07:51,474
Annesi olan maymun ile annesi olmayan
maymunu kıyaslayabiliriz.

145
00:07:51,498 --> 00:07:53,452
İşte bunun görsel sunumu.

146
00:07:53,476 --> 00:07:58,213
Metilasyona daha çok uğrayan genlerin
kırmızı olduğunu göreceksiniz.

147
00:07:58,237 --> 00:08:01,251
Daha az metilasyona uğrayan 
genler ise yeşil.

148
00:08:01,275 --> 00:08:03,759
Birçok genin değişmekte
olduğunu görebilirsiniz,

149
00:08:03,783 --> 00:08:06,497
çünkü anneye sahip olmamak
basit bir şey değil -

150
00:08:06,521 --> 00:08:08,052
her şeyi etkiliyor;

151
00:08:08,076 --> 00:08:11,584
yetişkinliğe eriştiğinizde
tüm dünyanızın nasıl görüneceğine dair

152
00:08:11,608 --> 00:08:13,367
sinyaller gönderiyor.

153
00:08:13,391 --> 00:08:15,812
İki maymun grubunun

154
00:08:15,836 --> 00:08:18,556
birbirinden son derece
iyi ayrıldığını görebilirsiniz.

155
00:08:19,392 --> 00:08:21,521
Bu, ne kadar erken gelişir?

156
00:08:22,078 --> 00:08:24,291
Bu maymunlar zaten annelerini görmüyordu,

157
00:08:24,315 --> 00:08:26,394
bu yüzden sosyal bir deneyime sahiptiler.

158
00:08:26,394 --> 00:08:30,303
Sosyal statümüzü doğum sırasında bile
hissedebiliyor muyuz?

159
00:08:31,131 --> 00:08:35,180
Bu deneyde, farklı sosyal statülere sahip
maymunların plasentalarını aldık.

160
00:08:37,698 --> 00:08:42,266
Sosyal sıralamayla ilgili olarak
ilginç olan şey,

161
00:08:42,266 --> 00:08:45,874
tüm canlı varlıkların kendi aralarında 
hiyerarşi yapacak olmaları.

162
00:08:46,345 --> 00:08:48,533
Birinci maymun patron,

163
00:08:48,557 --> 00:08:50,895
dördüncü maymun emir eri.

164
00:08:50,919 --> 00:08:53,358
Dört maymunu bir kafese koyduğunuzda

165
00:08:53,382 --> 00:08:56,393
her zaman bir patron 
ve bir emir eri olacaktır.

166
00:08:57,448 --> 00:09:01,296
İşin ilginç tarafı ise 
bir numaralı maymunun

167
00:09:01,320 --> 00:09:04,752
dört numaralı maymundan 
çok daha sağlıklı olması.

168
00:09:04,776 --> 00:09:06,580
Onları bir kafese koyduğunuzda 


169
00:09:06,604 --> 00:09:11,301
birinci maymun pek fazla yemeyecektir.

170
00:09:11,325 --> 00:09:13,162
Dördüncü maymun çok fazla yiyecektir.

171
00:09:14,129 --> 00:09:18,402
Burada metilasyon haritasında
gördüğünüz şey,

172
00:09:18,426 --> 00:09:21,201
yüksek sosyal statüsü olan hayvanlarla

173
00:09:21,225 --> 00:09:24,929
olmayanların birbirinden doğumda
belirgin bir şekilde ayrılması.

174
00:09:27,349 --> 00:09:31,580
Zaten sosyal bilgilere
sahip olarak doğarız

175
00:09:31,604 --> 00:09:34,657
ve bu sosyal bilgi iyi veya kötü değildir,

176
00:09:34,681 --> 00:09:36,100
sadece bizi hayata hazırlar

177
00:09:36,124 --> 00:09:40,365
çünkü yüksek veya düşük 
sosyal statüde olmamıza göre

178
00:09:40,389 --> 00:09:43,470
biyolojimizi farklı bir şekilde 
programlamamız gerekir.

179
00:09:44,326 --> 00:09:46,487
Ancak bunu insanlarda 
nasıl araştırabiliriz?

180
00:09:46,710 --> 00:09:50,298
Deneyler yapamayız, insanları bu şekilde
sıkıntı ve zorluklarla sınayamayız.

181
00:09:50,298 --> 00:09:52,775
Ancak, Tanrı insanlarla deneyler yapıyor

182
00:09:52,799 --> 00:09:55,087
ve bunlara doğal afetler deniyor.

183
00:09:55,111 --> 00:09:59,371
Kanada tarihinin 
en büyük doğal afetlerinden biri,

184
00:09:59,395 --> 00:10:01,805
benim eyaletim olan Quebec'te oldu.

185
00:10:01,829 --> 00:10:04,232
1998'deki buz fırtınası.

186
00:10:04,256 --> 00:10:06,960
Quebec'te kara kış zamanlarında,

187
00:10:06,960 --> 00:10:11,077
hava -20 ile -30 derece arasındayken
oluşan bir buz fırtınası yüzünden

188
00:10:11,101 --> 00:10:13,050
tüm elektrik sistemimizi kaybettik.

189
00:10:13,074 --> 00:10:15,606
O dönemde hamile olan kadınlar vardı.

190
00:10:16,082 --> 00:10:18,248
Meslektaşım Suzanne King,

191
00:10:18,248 --> 00:10:23,852
bu annelerin çocuklarını
15 yıl boyunca takip etti.

192
00:10:24,565 --> 00:10:28,811
Ortaya çıkan şuydu;
stres arttıkça -

193
00:10:28,835 --> 00:10:31,443
ve burada objektif
stres ölçülerimiz vardı:

194
00:10:31,467 --> 00:10:35,905
Ne kadar süreyle elektriksiz kalmıştınız?
Zamanınızı nerede geçirmiştiniz?

195
00:10:35,929 --> 00:10:40,556
Kayın validenizin dairesinde miydiniz
yoksa lüks bir kır evinde mi?

196
00:10:40,556 --> 00:10:43,804
Tüm bunlar bir araya getirilerek
bir sosyal stres ölçeği oluşturuldu

197
00:10:43,804 --> 00:10:45,240
ve şu soruyu sorabilirsiniz:

198
00:10:45,240 --> 00:10:48,088
Çocuklar ne durumdaydı?

199
00:10:48,112 --> 00:10:50,746
Stres arttıkça

200
00:10:50,770 --> 00:10:54,188
çocuklarda otizmin, metabolik
ve otoimmün hastalıkların

201
00:10:55,415 --> 00:10:58,247
daha fazla ortaya çıktığı görüldü.

202
00:10:58,787 --> 00:11:01,211
Metilasyon durumunu 
haritalandırdığımızda

203
00:11:01,235 --> 00:11:06,773
yine yeşil genlerin kırmızıya döndüğünü

204
00:11:06,797 --> 00:11:10,289
ve kırmızı genlerin 
yeşile döndüğünü görürsünüz.

205
00:11:10,313 --> 00:11:14,863
Strese tepki olarak 
genomun tamamı yeniden düzenleniyor.

206
00:11:17,442 --> 00:11:20,651
Eğer genlerimizi programlayabiliyorsak

207
00:11:20,675 --> 00:11:24,648
yani genetik tarihimizin kölesi değilsek


208
00:11:24,672 --> 00:11:27,300
bu programlamayı geri çevirebilir miyiz?

209
00:11:28,093 --> 00:11:32,675
Çünkü epigenetik sebepler kanser,

210
00:11:35,486 --> 00:11:37,589
ve akıl hastalıklarına yol açabilir.

211
00:11:33,659 --> 00:11:35,462
metabolik hastalıklar

212
00:11:38,120 --> 00:11:40,813
Kokain bağımlılığını ele alalım.

213
00:11:41,575 --> 00:11:44,631
Kokain bağımlılığı korkunç bir durum,

214
00:11:44,655 --> 00:11:48,422
insan hayatının mahvolmasına 
ve ölüme yol açabilir.

215
00:11:49,545 --> 00:11:51,470
Şu soruyu sorduk:

216
00:11:51,494 --> 00:11:54,733
Bağımlı beyni tekrar programlayarak

217
00:11:54,757 --> 00:11:59,681
bağımlı hayvanın bağımlılıktan
kurtulmasını sağlayabilir miyiz?

218
00:12:00,377 --> 00:12:04,657
İnsanlarda olanları yineleyen

219
00:12:04,681 --> 00:12:06,770
bir kokain bağımlılığı modeli kullandık.

220
00:12:06,794 --> 00:12:08,796
İnsanlarda, lisedeyken

221
00:12:08,796 --> 00:12:11,676
bazı arkadaşlarınız size 
kokain kullanmanızı önerir,

222
00:12:11,676 --> 00:12:13,396
kokain alırsınız, bir şey olmaz.

223
00:12:13,420 --> 00:12:17,621
Aylar geçer, bir şeyler size
ilk denemenizde neler olduğunu hatırlatır,

224
00:12:17,645 --> 00:12:19,285
bir şey sizi kokaine iter

225
00:12:19,309 --> 00:12:22,141
ve bağımlı olursunuz,
sonra hayatınız değişir.

226
00:12:22,165 --> 00:12:23,811
Farelerde de aynı şeyi yapıyoruz.

227
00:12:23,835 --> 00:12:25,410
Meslektaşım Gal Yadid,

228
00:12:25,434 --> 00:12:28,434
hayvanları kokaine alışacak
şekilde eğitiyor

229
00:12:28,458 --> 00:12:31,586
ve sonra bir ay boyunca kokaini kesiyor.

230
00:12:31,610 --> 00:12:35,140
Sonra kokaini ilk defa aldıkları zamanı
bir ipucuyla hatırlatmak için

231
00:12:35,140 --> 00:12:38,126
kafesin renklerini
o zamanki renklere çeviriyor.

232
00:12:38,150 --> 00:12:39,802
Ve çıldırıyorlar.

233
00:12:39,826 --> 00:12:42,273
Kokaini almak için

234
00:12:42,297 --> 00:12:43,976
ölene kadar kaldıraca basıyorlar.

235
00:12:44,047 --> 00:12:48,490
İlk olarak bu hayvanlar arasındaki farkın

236
00:12:48,514 --> 00:12:51,029
hiçbir şey olmadığı zaman,

237
00:12:51,029 --> 00:12:52,735
ortamda kokain olmadığı zaman,

238
00:12:52,735 --> 00:12:55,586
epigenomlarının yeniden düzenlenmesi
olduğunu tespit ettik.

239
00:12:55,586 --> 00:12:58,079
Genleri farklı bir şekilde
yeniden işaretleniyordu

240
00:12:58,079 --> 00:12:59,809
ve işaret geldiği zaman

241
00:12:59,809 --> 00:13:03,948
genomları bağımlılığa neden olan
fenotipi geliştirmeye hazırdı.

242
00:13:04,565 --> 00:13:10,599
Böylece bu hayvanları, 
incelenecek epigenetik işaretleyici olan

243
00:13:10,599 --> 00:13:13,583
DNA metilasyonunu arttıran
ya da epigenetik işaretleri azaltan

244
00:13:13,607 --> 00:13:17,090
ilaçlarla tedavi ettik.

245
00:13:17,114 --> 00:13:19,653
Eğer metilasyon miktarını arttırırsak

246
00:13:19,653 --> 00:13:22,496
bu hayvanların daha da fazla 
çılgına döndüğünü gördük.

247
00:13:22,496 --> 00:13:24,784
Kokain için daha çok kıvranıyorlar.

248
00:13:24,808 --> 00:13:28,234
Fakat DNA metilasyonunu azaltırsak

249
00:13:28,258 --> 00:13:30,362
hayvanlar artık bağımlılıktan kurtuluyor.

250
00:13:30,386 --> 00:13:32,005
Onları yeniden programladık.

251
00:13:32,029 --> 00:13:35,335
Epigenetik bir ilaç ile diğer ilaçlar
arasındaki temel fark

252
00:13:36,689 --> 00:13:38,861
epigenetik ilaçlarla

253
00:13:38,885 --> 00:13:43,017
deneyimin izlerini ortadan kaldırdığımızda

254
00:13:43,041 --> 00:13:45,012
ve bu izler bir kez gittiğinde

255
00:13:45,012 --> 00:13:48,313
aynı deneyimi yaşamadığınız sürece
onların geri gelmeyecek olmasıdır.

256
00:13:48,313 --> 00:13:50,091
Hayvan artık yeniden programlandı.

257
00:13:50,091 --> 00:13:54,136
Ardından 30 gün veya 60 gün sonra 
tekrar ziyaret ettiğimiz zaman,

258
00:13:54,160 --> 00:13:57,079
ki bu insanlara göre uzun yıllar sayılır,

259
00:13:57,103 --> 00:14:02,409
hayvanlar hâlâ bağımlı değillerdi -
tek bir epigenetik tedavi ile.

260
00:14:04,472 --> 00:14:07,743
Peki DNA hakkında ne öğrendik?

261
00:14:07,767 --> 00:14:10,892
DNA sadece bir harfler dizisi değildir;


262
00:14:10,916 --> 00:14:13,035
sadece bir kod değildir.

263
00:14:13,059 --> 00:14:15,430
DNA dinamik bir filmdir.

264
00:14:16,367 --> 00:14:21,278
Deneyimlerimiz bu interaktif
filme yazılmaktadır.

265
00:14:21,302 --> 00:14:24,855
DNA ile hayatınızın bir filmini 
izliyormuşsunuz gibi düşünün,

266
00:14:24,879 --> 00:14:26,661
DNA sizin uzaktan kumandanız.

267
00:14:26,685 --> 00:14:30,074
Bir oyuncuyu çıkarabilir 
ya da ekleyebilirsiniz.

268
00:14:30,872 --> 00:14:36,767
Genetiğin belirleyici doğasına rağmen

269
00:14:36,791 --> 00:14:40,480
genlerinizin görünüşü üzerinde 
kontrol sahibisiniz

270
00:14:40,504 --> 00:14:43,774
ve bu kanser gibi ölümcül hastalıklar

271
00:14:43,798 --> 00:14:47,306
ya da akıl sağlığımız açısından

272
00:14:47,330 --> 00:14:50,234
muazzam derecede
olumlu bir mesaj veriyor,

273
00:14:50,258 --> 00:14:53,186
çünkü artık onlara farklı bir yaklaşımla

274
00:14:53,210 --> 00:14:55,744
uyum sağlama bozukluğu
olarak bakabiliriz.

275
00:14:55,768 --> 00:14:58,842
Ve epigenetik olarak 
müdahale edebilirsek

276
00:14:58,866 --> 00:15:02,362
bir aktör çıkarıp 
yeni bir anlatı hazırlayarak

277
00:15:02,386 --> 00:15:05,243
filmi tersine çevirebiliriz.

278
00:15:06,028 --> 00:15:08,525
Bugün size bahsettiğim şey

279
00:15:08,549 --> 00:15:13,641
DNA'mız aslında iki bileşenden,

280
00:15:13,665 --> 00:15:15,490
iki bilgi katmanından oluşuyor.

281
00:15:16,106 --> 00:15:19,781
Bunlardan biri eski,

282
00:15:19,805 --> 00:15:23,310
evrimin milyonlaca yıllık 
tarihi boyunca evrildi.

283
00:15:23,334 --> 00:15:26,510
Sabit ve değiştirilmesi çok zor.

284
00:15:27,411 --> 00:15:31,261
Diğer bilgi katmanı ise

285
00:15:31,285 --> 00:15:35,180
açık ve dinamik olmakla birlikte

286
00:15:35,204 --> 00:15:39,796
interaktif bir anlatı oluşturuyor,

287
00:15:39,820 --> 00:15:46,608
kaderimizi büyük ölçüde 
kontrol edebilmemizi,

288
00:15:47,695 --> 00:15:51,151
çocuklarımızın kaderine
yardım etmemizi,

289
00:15:51,175 --> 00:15:55,330
ve öyle umuyoruz ki uzun bir süredir 
insanlığın başına bela olmuş olan

290
00:15:55,354 --> 00:15:59,770
hastalıkları ve sağlık sorunlarını

291
00:15:59,794 --> 00:16:03,405
alt etmemizi mümkün kılıyor.

292
00:16:03,429 --> 00:16:08,002
Genlerimiz tarafından
belirlenmiş olmamıza rağmen

293
00:16:08,625 --> 00:16:11,692
hayatımızı belirlememizi
ve sorumluluk almamızı mümkün kılacak

294
00:16:11,716 --> 00:16:15,849
özgürlüğe sahibiz.

295
00:16:15,873 --> 00:16:17,093
Teşekkürler.

296
00:16:17,117 --> 00:16:22,072
(Alkışlar)