0:00:07.008,0:00:11.881
ساڵی ١٩٠٥، دەروونناسان[br]ئەڵفرێد بینێت و تیۆدۆر سایمۆن

0:00:11.881,0:00:16.664
تاقیکردنەوەیەکیان درووستکرد بۆ منداڵەکانی[br]کێشەیان هەبوو لە قوتابخانە لە فەڕەنسا.

0:00:16.664,0:00:21.219
بۆ ئەوە درووستکرابوو بزانن کام منداڵ[br]پێویستی بە سەرنجی تایبەتە،

0:00:21.219,0:00:25.916
شێوازەکەیان بوو بە بناغەی[br]تاقیکردنەوەی ئای کیو.

0:00:25.916,0:00:28.046
لە سەرەتاکانی سەدەی ١٩دا،

0:00:28.046,0:00:32.403
توێژەرەوەکان گریمانەی ئەوەیان دانا[br]تواناکانی فێربوون وەک تێگەشتن لە دەنگ،

0:00:32.403,0:00:35.503
کارکردنی بیرەوەری، و تواناکانی[br]دەستکاریکردنی شێوەکان بە هزری خوود

0:00:35.503,0:00:40.512
وێنەدانەوەن بۆ زیرەکییەکی گشتی.

0:00:40.512,0:00:45.690
سایمۆن و بینێت ژمارەیەک تاقیکردنەوەیان[br]درووستکرد بۆ پێوانەیی هەر یەکێک لەم

0:00:45.690,0:00:49.470
توانایانە ,ئەنجامەکانیان[br]یەکخست بۆ یەک ئەنجام.

0:00:49.470,0:00:52.050
پرسیارەکان بۆ تەمەنە جیاوازەکان گونجێنران،

0:00:52.050,0:00:56.868
و خاڵەکانی منداڵەکەش وێنەدانەوەی توانای[br]بووە بەراورد بە منداڵەکانی تری تەمەنەکەی.

0:00:56.868,0:01:02.148
دابەشکردنی نمرەی کەسەکە بەسەر[br]تەمەنەکەیدا و لێکدانی ئەنجامەکە لەگەڵ ١٠٠

0:01:02.148,0:01:06.459
کۆلکەی زیرەکی، یان ئای کیوی لێدەرئەچێت.

0:01:06.459,0:01:11.507
ئەمڕۆ، نمرەی ١٠٠ نمرەی تێکڕای خەڵکە،

0:01:11.507,0:01:16.837
لەسەدا ٦٨ی خەڵک نمرەی ١٠٠[br]کەم و زیادی ١٥ ئەهێنن.

0:01:16.837,0:01:20.207
سایمۆن و بینێت پێیان وابوو شارەزاییەکانی[br]تاقیکردنەوەکەیان هەڵیئەسەنگاند

0:01:20.207,0:01:22.717
وێنەدانەوەی زیرەکی گشتی بووە.

0:01:22.717,0:01:24.527
بەڵام ئەوکاتە و ئێستاش،

0:01:24.527,0:01:29.158
هیچ پێناسەیەکی زیرەکی گشتی نییە[br]هەمووان کۆک بن لەسەری.

0:01:29.158,0:01:32.708
ئەوەش دەرگاکەی بە کراوەیی هێشتۆتەوە[br]بۆ خەڵک هەتا تاقیکردنەوەکە بەکاربێنن

0:01:32.708,0:01:37.888
بۆ خزمەتی گریمانەکانی پێشتر هێناویانەتە[br]بەرچاوی خۆیان دەربارەی زیرەکی.

0:01:37.888,0:01:42.118
ئەوەی دەستیپێکرد وەک ڕێگایەک بۆ ناسینەوەی[br]ئەوانەی پێویستیان بە یارمەتی ئەکادیمییە

0:01:42.118,0:01:46.044
بەخێرایی بوو بە ڕێگایەک بۆ دابەشکردنی[br]خەڵک بە شێوازی تر،

0:01:46.044,0:01:50.044
زۆرجار بۆ خزمەتی ئایدیۆلۆجیا [br]پڕ لە کێشەکان.

0:01:50.044,0:01:52.584
یەکێک لە بەکارهێنانە فراوانەکانی لەکاتی

0:01:52.584,0:01:57.857
جەنگی جیهانی دووهەمدا بوو لە ئەمریکا،[br]کاتێک سوپا تاقیکردنەوەی ئای کیوی بەکار

0:01:57.857,0:02:02.127
هێنا بۆ جیاکردنەوەی تازە دامەزراوەکان و[br]هەڵبژاردنیان بۆ ڕاهێنانی ئەفسەری.

0:02:02.127,0:02:05.417
ئەوکاتە، زۆر کەس باوەڕیان[br]بە باشترکردنی جینات هەبوو،

0:02:05.417,0:02:09.207
بیرۆکەی ئەوەی خەسڵەتە جینییە[br]خوازراو و نەخوازراوەکان

0:02:09.207,0:02:14.537
دەکرێت و پێویستە کۆنترۆڵبکرێت لە مرۆڤدا[br]لەڕێگەی بەیەک گەیاندنی هەڵبژێردراوەوە.

0:02:14.537,0:02:17.127
چەندین کێشە هەبوو لەم ڕەوتی بیرکردنەوەیە،

0:02:17.127,0:02:21.203
لەنێویاندا بیرۆکەی ئەوەی زیرەکی[br]جێگیر و بۆماوەیی نییە،

0:02:21.203,0:02:24.213
بەڵکو بەستراویشەتەوە بە ڕەچەڵەکی کەسەکەوە.

0:02:24.213,0:02:26.053
لەژێر کاریگەری باشترکردنی جیناتدا،

0:02:26.053,0:02:29.293
زاناکان ئەنجامەکانی ناو [br]بەکارهێنانەکەی سوپایان بەکارهێنا

0:02:29.293,0:02:32.533
بۆ ئەوەی جاڕی پڕ هەڵە بدەن[br]کە چەند کۆمەڵە ڕەچەڵەکێک

0:02:32.533,0:02:35.862
لەڕووی زیرەکییەوە لەسەروو ئەوانی ترەوەن.

0:02:35.862,0:02:38.872
بێ ئەوەی گوێ بەوە بدەن زۆربەی[br]هەڵبژێردراوەکانی تاقیکرابوونەوە

0:02:38.872,0:02:41.552
پەنابەرەکان بوون تازە کە هاتبوون[br]بۆ ویلایەتە یەکگرتووەکان

0:02:41.552,0:02:45.362
کە خوێندنێکی ڕەسمی یان[br]بەرکەوتنیان بۆ زمانی ئینگلیزی نەبووە،

0:02:45.362,0:02:50.174
چینایەتییەکی زیرەکی چەوتییان[br]لەناو کۆمەڵە ڕەچەڵەکەکاندا درووستکرد.

0:02:50.174,0:02:55.289
یەکگرتنی هەڵبژاردنی جینات و تاقیکردنەوەی[br]زیرەکی نەک تەنیا کاریکردە سەر زانست،

0:02:55.289,0:02:57.609
بەڵکو یاسا دانانیش.

0:02:57.609,0:03:01.402
ساڵی ١٩٢٤، ویلایەتی ڤێرجینیا[br]یاسایەکی دەرکرد

0:03:01.402,0:03:06.747
ڕێگەی دەدا بە نەزۆککردنی بەزۆری[br]ئەوانەی ئای کیویان نزم بوو --

0:03:06.747,0:03:11.008
بڕیارێک کە دادگای باڵای ویلایەتە[br]یەکگرتووەکان پشتگیری لێکرد.

0:03:11.008,0:03:15.008
لە ئەڵمانیای نازی، حکومەت ڕێگەیدا[br]بە کووشتنی منداڵەکان

0:03:15.008,0:03:17.028
لەسەر بنچینەی ئای کیوی نزم.

0:03:17.028,0:03:20.068
دوای هۆڵۆکۆست و جوڵەی[br]مافی شارستانی

0:03:20.068,0:03:22.798
بەکارهێنانە جیاکەرەکانی[br]تاقیکردنەوەی ئای کیو

0:03:22.798,0:03:26.548
لەسەر زەمینە زانستی و [br]ڕەوشتییەکانیش ڕکابەری کران.

0:03:26.548,0:03:31.528
زانایان دەستیانکرد بە کۆکردنەوەی بەڵگە[br]لەسەر کاریگەری چواردەور لەسەر ئای کیو.

0:03:31.528,0:03:37.209
بۆ نموونە، لە کاتێکدا تاقیکردنەوەکانی[br]ئای کیو ماوە ماوە ئەگۆڕدران لە ٢٠%دا،

0:03:37.209,0:03:41.663
نەوە نوێکان بەردەوام نمرەی بەرزتریان[br]لەسەر تاقیکردنەوە کۆنەکان ئەھێنا

0:03:41.663,0:03:43.833
لە چاو نەوەکانی پێش خۆیان.

0:03:43.833,0:03:46.393
ئەم دیاردەیە ناسراوە بە[br]کاریگەری فلین،

0:03:46.393,0:03:51.468
زۆر لەوە خێراتر ڕوویدا هەتا هۆکارەکەی[br]خەسڵەتی بۆماوەیی بووبێت.

0:03:51.468,0:03:54.668
لەجیاتی ئەوە، ئەگەری زۆرە هۆکارەکەی[br]هی چواردەور بووبێت --

0:03:54.668,0:03:59.501
خوێندنی باشتر، تەندروستی باشتر، و[br]خواردنی باشتر.

0:03:59.501,0:04:01.021
لە ناوەڕاستەکانی[br]سەدەی بیستەمدا،

0:04:01.021,0:04:04.411
دەروونناسەکان هەوڵیشیاندا[br]تاقیکردنەوەی ئای کیو بەکاربێنن

0:04:04.411,0:04:07.501
بۆ هەڵسەنگاندنی دۆخەکان[br]وەک لە زیرەکی گشتی،

0:04:07.501,0:04:13.096
بەتایبەتی شیزۆفرینیا، خەمۆکی، و[br]گرفتە دەروونییەکانی تر.

0:04:13.096,0:04:17.881
ئەم دەستنیشانکردنانە بەشێکی پشتی دەبەست[br]بە بڕیاردانی ئەو کەسەی هەڵسەنگاندنی ئەکرد،

0:04:17.881,0:04:22.096
و چەند تاقیکردنەوەیەکی بەکاردەهێنا[br]بۆ دیاریکردنی ئای کیو --

0:04:22.096,0:04:27.586
پەیڕەوێک دواتر توێژینەوەکان دەریانخست[br]زانیاری پزیشکی بەسوودی دابین نەکردووە.

0:04:27.586,0:04:32.973
ئەمڕۆ، تاقیکردنەوەی ئای کیو چەندین[br]پێکهاتە و جۆری پرسیاری هەیە

0:04:32.973,0:04:34.643
وەک تاقیکردنەوە کۆنەکان، هەرچەندە

0:04:34.643,0:04:38.861
تەکنیکی باشترمان هەیە بۆ ناسینەوەی[br]بەلایەکدابردن لە تاقیکردنەوەکەدا.

0:04:38.861,0:04:42.801
چیتر بۆ دەستنیشانکردنی[br]نەخۆشییە دەروونییەکان بەکارنایەن.

0:04:42.801,0:04:46.948
بەڵام پەیڕەوێکی هاوشێوە بە بەکارهێنانی[br]نمرەی چەند پرسیارێک

0:04:46.948,0:04:50.968
هێشتا بەکاردێت بۆ دەستنیشانکردنی[br]گرفتەکانی فێربوون،

0:04:50.968,0:04:53.868
ئەویش دژی ڕێنمایی پسپۆڕەکان.

0:04:53.868,0:04:57.328
دەروونناسەکان لە سەرانسەری جیهاندا[br]هێشتا تاقیکردنەوەی ئای کیو بەکاردێنن

0:04:57.328,0:04:59.788
بۆ ناسینەوەی گرفتی فێربوون،

0:04:59.788,0:05:02.186
و ئەنجامەکانیش دەتوانرێت[br]بەکاربهێنرێت بۆ دیاریکردنی

0:05:02.186,0:05:06.826
پشتیوانی فێربوونی گونجاو، ڕاهێنان[br]بۆ کارکردن، و هاوکاریکردن لە ژیاندا.

0:05:06.826,0:05:11.505
تاقیکردنەوەکانی ئایکیو پێشتر بەکارهێنراون[br]بۆ ڕەواییپێدان بە پەیڕەوە ترسناکەکان و

0:05:11.505,0:05:14.675
ئایدۆلۆجیاکانی لەڕووی[br]زانستییەوە بێبنەما بوون.

0:05:14.675,0:05:17.775
ئەوە واتای ئەوە نییە تاقیکردنەوەکە خۆی[br]بێکەڵک بێت --

0:05:17.775,0:05:22.344
ڕاستییەکەی، کارێکی باش ئەکات لە پێوانەیی[br]بۆ بیرکردنەوە و چارەسەرکردنی کێشە

0:05:22.344,0:05:23.764
بەو شێوەیەی بۆی درووستکراوە.

0:05:23.764,0:05:28.451
بەڵام ئەوە هەمان شت نییە وەک[br]پێوانەیی توانای شاردراوەی کەسێک.

0:05:28.451,0:05:32.451
هەرچەندە چەندین پرسی ئاڵۆزی[br]سیاسی، مێژوویی، زانستی،

0:05:32.451,0:05:36.071
و کلتوری هەیە لەسەر تاقیکردنەوەی ئای کیو،

0:05:36.071,0:05:38.921
توێژەری زیاتر و زیاتر[br]کۆکن لەسەر ئەم خاڵە،

0:05:38.921,0:05:42.615
و ئەو بیرۆکەیە ڕەتئەکەنەوە کە بتوانرێت[br]کەسەکان پۆڵێن بکرێن

0:05:42.615,0:05:44.905
لەسەر بنەمای یەک پێوەری ژمارەیی.