TEDGlobal'da olduğumuza göre,
kim bana bunun Fransızca adını söyleyebilir?
Bakıyorum da hepiniz hurdy-gurdy'nin tarihi
ile ilgilisiniz. "Vielle à roue."
İspanyolcada "zanfona."
Ve İtalyancada, "ghironda", tamam mı?
Hurdy-gurdy ya da teker keman.
Bunlar hurdy-gurdy'nin farklı türleri ve şekilleri.
Hurdy-gurdy, müzik üretmek için bir kol kullanır.
Bu kol bir tekeri çevirir, teker de telleri çalar,
aynı kemanın yayları gibi. Hurdy-gurdy,
müzik üretmek için bunları yapan tek müzik aletidir.
Üç farklı türde tele sahiptir.
İlki devamlı olarak gaydaya
benzer bir ses çıkaran bas telidir.
İkincisi melodi telidir.
Bir piyano gibi akortlu, tahta bir klavye ile çalınıyor.
Ve üçüncüsü oldukça yenilikçi.
Aynı zamanda bu, şu anda
bu tekniği kullanan tek müzik aletidir.
Hareketli köprü veya köpek olarak adlandırılan kısmı harekete geçirir.
Bu kolu çevirdiğimde ve biraz güç uyguladığımda
köpek havlaması gibi bir ses çıkarıyor, tamam mı?
Bunlar oldukça yenilikçi şeyler,
eğer ki hurdy-gurdy'nin 1000
yıl önce ortaya çıktığını düşünürseniz
ve çalmak için 2 kişi gerekiyordu,
biri kolu çeviriyordu
ve diğeri tahta mandalları
yukarı çekerek melodiyi çalıyordu.
Neyse ki bunların hepsi birkaç yüzyıl sonra değişti.
Artık, bir kişi bu aleti çalabilir
ve neredeyse -- bu oldukça ağır --
tek başına taşıyabilir.
Hurdy-gurdy genellikle tarihte, yüzyıllar boyunca
buradaki akustik müzik çalar ile
melodinin eşsizliğinin birleşimi sayesinde
dans müziklerinde kullanıldı.
Ve bugün, hurdy-gurdy her tür müzikte kullanılmakta --
geleneksel halk müziğinde,
dans, çağdaş
ve evrensel müzikte --
İngiltere'de, Fransa'da, İspanya'da
ve İtalya'da.
Ve bu tür bir hurdy-gurdy'nin sipariş edilip ele alınması 3-5 yıl sürüyor.
Bu alet özel çalgı yapımcıları
tarafından yapıldı, Avrupa'da da.
Ve akort etmesi çok güç.
Daha fazla yaygara yapmadan, dinlemek ister misiniz?
(Seyirciler: Evet.)
Caroline Phillips: Sizi duyamadım. Dinlemek ister misiniz? (Seyirciler: Evet!)
CP: Tamam.
Başlıyorum.
Pekala, Baskça şarkımı söylemek istiyorum,
bu yaşadığım yer Bask bölgesinde konuşulan dilin adı,
Fransa ile İspanya'da bulunan bir bölge.
(Müzik)
[Baskça]
(Müzik)
Teşekkürler.
(Alkışlar)
Bu bestelediğim şarkı
geleneksel Bask ritmine dayanmaktadır.
Ve bu biraz Kelt duyguları içeren bir şarkı.
(Müzik)
Teşekkürler.
(Alkışlar)