1
00:00:01,190 --> 00:00:05,718
Bugün sizlere yükselişte olan,
tartışmalara açık

2
00:00:05,742 --> 00:00:09,685
ama bir o kadar da heyecan
verici, hızla büyüyen

3
00:00:09,709 --> 00:00:12,338
bir bilim alanından bahsetmek istiyorum.

4
00:00:13,448 --> 00:00:17,496
Kuantum biyolojisi çok basit
bir soru sorar:

5
00:00:17,520 --> 00:00:18,870
Kuantum mekaniği ---

6
00:00:18,894 --> 00:00:22,196
modern fizik ve kimyanın 
çoğuna zemin teşkil eden,

7
00:00:22,220 --> 00:00:24,908
atom ve moleküllerin atomaltı dünyasının,

8
00:00:24,932 --> 00:00:28,420
o tuhaf, mükemmel ve
güçlü teorisi ---

9
00:00:28,444 --> 00:00:31,856
aynı zamanda canlı hücrelerde 
rol oynuyor olabilir mi?

10
00:00:31,880 --> 00:00:35,959
Yani, yaşayan organizmalarda
sadece kuantum mekaniği

11
00:00:35,983 --> 00:00:39,971
yardımıyla açıklanabilecek süreçler,

12
00:00:39,995 --> 00:00:42,738
mekanizmalar ya da fenomen var mı?

13
00:00:43,546 --> 00:00:45,183
Kuantum biyolojisi yeni değil;

14
00:00:45,207 --> 00:00:47,608
1930'ların başından beri ortalarda.

15
00:00:47,928 --> 00:00:51,643
Ama sadece son 10 yılda yapılan
titiz deneyler --

16
00:00:51,667 --> 00:00:55,131
biyokimya laboratuvarlarında
spektroskopi kullanılarak --


17
00:00:55,155 --> 00:01:01,872
kuantum mekaniğinin açıklamasını
gerektirecek, belli başlı

18
00:01:01,872 --> 00:01:04,813
mekanizmalarda oldukça temiz
ve güçlü bulgular göstermektedir.

19
00:01:05,474 --> 00:01:09,313
Kuantum biyolojisi; kuantum fizikçileri,
biyokimyacıları, moleküler biyologları

20
00:01:09,313 --> 00:01:12,668
bir araya getirmektedir
-- oldukça disiplinler arası bir alan.

21
00:01:12,692 --> 00:01:16,621
Ben kuantum fiziğinden geliyorum,
bu yüzden nükleer fizikçiyim.

22
00:01:16,645 --> 00:01:18,910
Kuantum mekaniğini anlamak için


23
00:01:18,934 --> 00:01:21,627
30 yıldan fazla harcadım.

24
00:01:21,627 --> 00:01:24,354
Kuantum mekaniği kurucularından 
olan Niels Bohr diyor ki;

25
00:01:24,354 --> 00:01:28,184
Kuantum fiziği kafanızı karıştırmadıysa 
onu tam olarak anlamamışsınız demektir.

26
00:01:28,237 --> 00:01:31,080
Bu yüzden bir bakıma mutluyum
hâlâ beni şaşırttığı için.

27
00:01:31,104 --> 00:01:32,849
Bu iyi bir şey.

28
00:01:32,873 --> 00:01:39,758
Ama evrendeki en küçük yapıları 
inceliyorum demek bu --

29
00:01:39,782 --> 00:01:41,857
gerçekliği oluşturan bloklar.

30
00:01:41,881 --> 00:01:45,096
Eğer boyut ölçeğini düşünüyorsak,

31
00:01:45,120 --> 00:01:48,072
tenis topundan başlayarak
günlük nesneleri göz önüne alırsak

32
00:01:48,096 --> 00:01:50,997
ve sadece büyüklük ölçeklemesinde
aşağı doğru inersek --

33
00:01:51,021 --> 00:01:56,218
iğne deliğinden bir hücreye kadar,
bakteriye kadar, enzime kadar --

34
00:01:56,242 --> 00:01:57,971
sonunda nano-dünyaya erişirsiniz.

35
00:01:57,995 --> 00:02:00,490
Nanoteknoloji terimini
duymuş olabilirsiniz.

36
00:02:00,841 --> 00:02:03,694
Nanometre, bir metrenin milyarda biridir.

37
00:02:04,560 --> 00:02:08,930
Benim alanım atomun içinde 
küçük bir nokta olan atomik çekirdek.

38
00:02:08,954 --> 00:02:10,886
Ölçekte daha da küçük.

39
00:02:10,910 --> 00:02:12,828
Bu kuantum mekaniğinin alanı ve

40
00:02:12,852 --> 00:02:15,368
fizikçiler ve kimyagerlerin 
bu işe girişmeleri ve

41
00:02:15,392 --> 00:02:17,293
adapte olmaları uzun zaman aldı.

42
00:02:17,293 --> 00:02:21,705
Öte yandan biyologlar,
bana göre, ucuz kurtuldular.

43
00:02:22,071 --> 00:02:26,402
Toplu ve çubuklu molekül modelleriyle
gayet mutluydular.

44
00:02:26,426 --> 00:02:27,508
(Gülüşmeler)

45
00:02:27,532 --> 00:02:30,704
Toplar atom, çubuklar ise
atomlar arası bağlardır.

46
00:02:30,704 --> 00:02:33,248
Fiziksel olarak laboratuvarda
geliştiremediklerinde

47
00:02:33,272 --> 00:02:35,664
günümüzde, devasa molekülleri
simüle etmek için

48
00:02:35,688 --> 00:02:37,655
güçlü bilgisayarları var.

49
00:02:37,679 --> 00:02:41,343
100.000 atomlu
bir protein.

50
00:02:42,003 --> 00:02:46,338
Bunu açıklamak için çok da
kuantum mekaniğine ihtiyaç yok.

51
00:02:47,695 --> 00:02:50,584
Kuantum mekaniği 1920'lerde geliştirildi.

52
00:02:50,965 --> 00:02:57,845
Çok küçüklerin dünyasını açıklamak için
güzel ve güçlü matematik kuralları

53
00:02:57,869 --> 00:03:00,477
ve fikirlerin topluluğudur.

54
00:03:00,501 --> 00:03:03,873
Ve öyle bir dünya ki günlük hayatımızdan
oldukça farklı,

55
00:03:03,897 --> 00:03:05,416
trilyonlarca atomdan oluşan.

56
00:03:05,440 --> 00:03:08,997
Olasılık ve ihtimal üzerine 
inşa edilmiş bir dünya.

57
00:03:09,818 --> 00:03:11,120
Bulanık bir dünya.

58
00:03:11,144 --> 00:03:12,874
Tayflar dünyasıdır,

59
00:03:12,898 --> 00:03:16,246
parçacıkların aynı zamanda
yayılan dalgalar gibi davrandığı.

60
00:03:18,157 --> 00:03:21,019
Kuantum mekaniğini veya
kuantum fiziğini düşünürsek, o zaman,

61
00:03:21,043 --> 00:03:26,257
gerçekliğin kendisinin
temel dayanağı olarak,

62
00:03:26,281 --> 00:03:28,011
Kuantum fiziğinin organik kimyaya 


63
00:03:28,035 --> 00:03:30,455
dayanak oluşturduğunu
söylememiz şaşırtıcı olmaz.

64
00:03:30,479 --> 00:03:32,599
Neticede organik molekülleri oluşturmak

65
00:03:32,623 --> 00:03:35,264
için atomların birleşme kurallarını verir.

66
00:03:35,288 --> 00:03:38,527
Organik kimya;
karmaşıklıkta ölçeği büyütür

67
00:03:38,551 --> 00:03:41,873
ve elbette hayata yönlendiren
moleküler biyolojiyi verir.

68
00:03:42,174 --> 00:03:44,151
Yani bir bakıma, çok da şaşırtıcı değil.

69
00:03:44,175 --> 00:03:45,123
Neredeyse sıradan.

70
00:03:45,123 --> 00:03:47,143
"Elbette, hayat en nihayetinde kuantum


71
00:03:47,143 --> 00:03:49,963
mekaniğine dayanmak
zorunda." diyebilirsiniz.

72
00:03:50,143 --> 00:03:52,531
Ama diğer bütün şeyler de öyle.

73
00:03:52,555 --> 00:03:56,170
Yani bütün cansız maddeler de,
trilyonlarca atomdan oluşan.

74
00:03:56,501 --> 00:04:01,379
En nihayetinde, bu tuhaflığı

75
00:04:01,403 --> 00:04:03,586
araştırmamız gereken bir
kuantum seviyesi var.

76
00:04:03,610 --> 00:04:06,026
Ama günlük hayatta, bunu unutabiliriz.

77
00:04:06,404 --> 00:04:09,603
Çünkü bir kere trilyonlarca
atomu topladığınızda,

78
00:04:09,627 --> 00:04:12,242
o kuantum tuhaflığı birden dağılır.

79
00:04:15,288 --> 00:04:17,857
Kuantum biyolojisi bununla
ilgili değildir.

80
00:04:17,881 --> 00:04:20,437
Kuantum biyolojisi bu şekilde
aşikâr değildir.

81
00:04:20,461 --> 00:04:24,690
Tabii ki, kuantum mekaniği, moleküler 
seviyede hayata dayanak oluşturur.

82
00:04:25,254 --> 00:04:31,258
Kuantum biyolojisi çözülmesi zor
olanı araştırmaktır --

83
00:04:31,282 --> 00:04:35,758
kuantum mekaniğindeki mantık
dışı fikirleri--

84
00:04:35,782 --> 00:04:38,797
ve hayatın sürecini tanımlamada önemli

85
00:04:38,821 --> 00:04:41,273
bir rol oynadığını görmek içindir.

86
00:04:42,653 --> 00:04:47,873
İşte benim kuantum dünyasının 
mantık dışılığına

87
00:04:47,897 --> 00:04:49,343
mükemmel örneğim.

88
00:04:49,367 --> 00:04:50,618
Bu kuantum kayakçısı.

89
00:04:50,642 --> 00:04:53,282
Sağlam görünüyor,
tamamen sağlıklı görünüyor,

90
00:04:53,306 --> 00:04:57,433
fakat ağacın iki tarafından da aynı
anda geçmiş gibi görünüyor.

91
00:04:57,457 --> 00:04:59,120
Bu tarz izler görürseniz,

92
00:04:59,144 --> 00:05:01,453
bir tür akrobasi olduğunu
düşünürsünüz, tabii ki.

93
00:05:01,477 --> 00:05:04,068
Ama kuantum dünyasında
bu hep olur.

94
00:05:04,864 --> 00:05:08,330
Parçacıklar çoklu görev yürütebilirler,
aynı anda iki yerde olabilirler.

95
00:05:08,330 --> 00:05:10,242
Birden çok şey yapabilirler
aynı anda.

96
00:05:10,266 --> 00:05:12,909
Parçacıklar dalgalar gibi davranabilirler.

97
00:05:13,298 --> 00:05:14,897
Neredeyse sihir gibidir.

98
00:05:15,538 --> 00:05:18,287
Fizikçiler ve kimyagerler neredeyse
bir yüzyıl

99
00:05:18,311 --> 00:05:20,957
geçirdiler bu tuhaflığa alışmak için.

100
00:05:21,445 --> 00:05:22,885
Biyologları, kuantum mekaniğini

101
00:05:22,885 --> 00:05:26,044
öğrenmek istemedikleri veya
zorunlu kalmadıkları için suçlamıyorum.

102
00:05:26,044 --> 00:05:28,676
Gördüğünüz gibi bu tuhaflık çok narin

103
00:05:28,700 --> 00:05:31,294
ve biz fizikçiler bunu
laboratuvarlarımızda

104
00:05:31,294 --> 00:05:33,174
idame ettirmek için çok çalışıyoruz.

105
00:05:33,174 --> 00:05:37,378
Neredeyse mutlak sıfıra 
kadar sistemlerimizi soğutuyoruz,

106
00:05:37,402 --> 00:05:39,347
deneylerimize vakumlarda devam ediyoruz,

107
00:05:39,371 --> 00:05:42,898
herhangi bir dış parazitten
izole ediyoruz.

108
00:05:43,602 --> 00:05:48,680
Yaşayan hücrenin gürültülü, dağınık
ve samimi ortamından tamamen farklı.

109
00:05:49,960 --> 00:05:52,747
Biyoloji bizzat,
moleküler biyolojisi düşünürsek,

110
00:05:52,771 --> 00:05:56,228
hayatın bütün süreçlerini tanımlamada
iyi iş çıkarmış gibi görünüyor

111
00:05:56,252 --> 00:05:58,738
kimya açısından --
kimyasal reaksiyonlar.

112
00:05:58,762 --> 00:06:03,612
Bunlar indirgemeci,
deterministik kimyasal reaksiyonlar,

113
00:06:03,636 --> 00:06:08,750
özellikle hayatın kendisinin de
aynı şeylerden yapıldığını gösteren

114
00:06:08,774 --> 00:06:11,834
ve makro dünyada kuantum
mekaniğini unutursak,

115
00:06:11,858 --> 00:06:15,104
biyolojide de unutabiliriz aynı şekilde.

116
00:06:15,706 --> 00:06:19,070
Bir kişi aynı düşüncede değil bu fikirle.

117
00:06:20,062 --> 00:06:23,531
Erwin Schrödinger,
Schrödinger'in Kedisi ile ünlü,

118
00:06:23,555 --> 00:06:24,872
Avusturyalı bir fizikçiydi.

119
00:06:24,896 --> 00:06:28,079
1920'lerdeki kuantum mekaniğinin
kurucularındandı.

120
00:06:28,663 --> 00:06:31,370
1944'te "Hayat Nedir?"
adlı bir kitap yazdı.

121
00:06:31,839 --> 00:06:33,570
Son derece etkileyiciydi.

122
00:06:33,594 --> 00:06:36,475
DNA'nın İkili-sarmal yapısının
kaşiflerinden

123
00:06:36,499 --> 00:06:39,022
Francis Crick ve James Watson'ı etkiledi.

124
00:06:39,343 --> 00:06:43,011
Kitaptaki bir tanımı
yorumlamak gerekirse, diyor ki:

125
00:06:43,035 --> 00:06:48,821
Moleküler düzeyde,
yaşayan organizmalar belirli bir düzene,

126
00:06:48,845 --> 00:06:52,077
bir yapıya sahiptir, cansız maddelerin
aynı karmaşıklığındaki

127
00:06:52,101 --> 00:06:56,837
moleküller ve atomların rastgele 
termodinamik sürtünmeleri

128
00:06:56,861 --> 00:07:00,567
onlar için farklıdır.

129
00:07:01,504 --> 00:07:06,518
Hatta, yaşayan cisimler bu
düzende, bu yapıda davranıyor

130
00:07:06,542 --> 00:07:10,376
gibi görünüyor, tıpkı kuantum 
mekaniğin önemli bir rol oynadığı

131
00:07:10,400 --> 00:07:13,433
mutlak sıfıra yakın
soğutulmuş cansız cisimler gibi.

132
00:07:14,280 --> 00:07:18,440
Bu yapıda özel bir şey var
-- sıra --

133
00:07:18,464 --> 00:07:20,024
yaşayan bir canlının içinde.

134
00:07:20,048 --> 00:07:25,341
Schrödinger, kuantum mekaniğin hayatta 
bir rol oynayabileceği üzerine düşündü.

135
00:07:26,096 --> 00:07:29,521
Oldukça spekülatif, 
geniş kapsamlı bir fikir

136
00:07:29,545 --> 00:07:32,418
ve çok da başarıya ulaşmadı.

137
00:07:33,446 --> 00:07:35,269
Ancak başlangıçta da 
değindiğim gibi,

138
00:07:35,269 --> 00:07:37,892
son 10 yılda, deneyler gösteriyor ki,

139
00:07:37,916 --> 00:07:41,971
biyolojideki bazı fenomenlerde
kuantum mekaniği

140
00:07:41,995 --> 00:07:43,758
gerekli gibi görünüyor.

141
00:07:43,782 --> 00:07:46,905
Heyecan verici olanlardan
bazılarını paylaşmak istiyorum.

142
00:07:48,215 --> 00:07:51,922
Bu kuantum dünyasının en çok
bilinen fenomenlerinden bir tanesi,

143
00:07:51,946 --> 00:07:53,647
kauntum tünelleme.

144
00:07:53,671 --> 00:07:58,060
Soldaki kutu, kuantum oluşumunun
dalga benzeri,

145
00:07:58,084 --> 00:08:00,845
yayılan dağılımını gösteriyor --
bir parçacık, elektron

146
00:08:00,869 --> 00:08:04,506
benzeridir, duvardan seken
küçük bir top değildir.

147
00:08:04,530 --> 00:08:09,269
Katı bir duvardan mutlak sızma olasılığı
olan bir dalgadır,

148
00:08:09,293 --> 00:08:12,699
diğer tarafa doğru sıçrayan
bir tayf gibi.

149
00:08:12,723 --> 00:08:16,821
Kutunun sağ tarafında zayıf bir
ışık lekesi görebilirsiniz.

150
00:08:17,773 --> 00:08:22,385
Kuantum tünelleme; bir parçacığın
delinmez bir bariyere çarpabileceğini


151
00:08:22,409 --> 00:08:24,683
ve yine de bir şekilde, sihir yoluyla,

152
00:08:24,683 --> 00:08:27,637
bir tarafta kaybolup diğer
tarafta görünebileceğini öne sürer.

153
00:08:27,658 --> 00:08:31,909
Bunu açıklamanın en hoş yolu;
bir duvara top atmak istiyorsanız

154
00:08:31,933 --> 00:08:35,510
duvarın üzerinden aşması için
yeterli enerjiyi vermeniz gerekir.

155
00:08:35,534 --> 00:08:38,592
Kuantum dünyasında; duvarın
üzerinden atmanıza gerek yok,

156
00:08:38,616 --> 00:08:42,023
duvara atabilirsiniz ve kesin bir sıfırdan
farklı olasılıkla

157
00:08:42,047 --> 00:08:45,370
sizin tarafınızda gözden kaybolup
diğer tarafta görünür.

158
00:08:45,394 --> 00:08:47,072
Bu bir tahmin değil bu arada.

159
00:08:47,096 --> 00:08:50,492
Mutluyuz, yani, "mutlu" tam olarak
doğru söz değil --

160
00:08:50,516 --> 00:08:52,561
(Gülüşmeler)

161
00:08:52,585 --> 00:08:54,203
aşinayız buna.

162
00:08:54,227 --> 00:08:56,972
(Gülüşmeler)

163
00:08:56,996 --> 00:08:59,290
Kuantum tünelleme 
her zaman gerçekleşir;

164
00:08:59,314 --> 00:09:01,981
üstelik Güneş'imizin 
parlamasının da sebebi.

165
00:09:02,395 --> 00:09:04,344
Parçacıklar bir araya
gelerek kaynaşırlar

166
00:09:04,344 --> 00:09:07,886
ve Güneş kuantum tünelleme ile
hidrojeni helyuma çevirir.

167
00:09:09,464 --> 00:09:14,684
70'ler ve 80'lerde, kuantum tünellemenin
aynı zamanda yaşayan hücrelerde de

168
00:09:14,708 --> 00:09:15,900
gerçekleştiği keşfedildi.

169
00:09:16,290 --> 00:09:22,556
Enzimler, hayatın o yükünü çeken,
kimyasal reaksiyonların katalizörleri--

170
00:09:22,580 --> 00:09:26,620
enzimler yaşayan hücrelerdeki kimyasal
reaksiyonları hızlandıran

171
00:09:26,620 --> 00:09:29,233
biyomoleküllerdir,
birçok büyüklük kertesi tarafından.

172
00:09:29,233 --> 00:09:31,281
Nasıl yaptıkları her zaman bir gizemdir.

173
00:09:31,650 --> 00:09:32,839
Keşfedildi ki

174
00:09:32,863 --> 00:09:37,715
enzimlerin evrimleşerek faydalandığı 
hilelerden bir tanesi

175
00:09:37,739 --> 00:09:42,967
atomaltı parçaçıkları, elektronlar 
ve protonlar gibi, molekülün

176
00:09:42,991 --> 00:09:47,652
bir tarafından diğer tarafına 
kuantum tünellemeyle transfer etmeleri.

177
00:09:48,333 --> 00:09:51,184
Verimli, hızlı,
gözden kaybolabiliyor --

178
00:09:51,208 --> 00:09:54,319
bir proton bir noktada gözden kaybolup
diğer tarafta belirebilir.

179
00:09:54,343 --> 00:09:56,632
Enzimler bunun meydana
gelmesine yardım ediyor.

180
00:09:56,632 --> 00:09:59,231
Bu araştırma 80'lerde 
özellikle Berkeley'deki

181
00:09:59,255 --> 00:10:03,216
bir grup tarafından,
Judith Klinman, yürütülmüştür.

182
00:10:03,216 --> 00:10:05,701
İngiltere'deki diğer gruplar
da enzimlerin gerçekten

183
00:10:05,701 --> 00:10:07,566
bunu yapabildiğini tasdiklediler.

184
00:10:09,048 --> 00:10:11,597
Benim grubumun yürüttüğü araştırmada --

185
00:10:11,621 --> 00:10:14,055
bahsettiğim gibi
bir nükleer fizikçiyim,

186
00:10:14,079 --> 00:10:17,134
ancak fark ettim ki atomik çekirdeklerinde
kullandığım kuantum

187
00:10:17,158 --> 00:10:22,243
mekaniği aletlerim var ve onları farklı
alanlarda da kullanabilirim.

188
00:10:23,404 --> 00:10:25,214
Sorduğunuz bir soru ise

189
00:10:25,238 --> 00:10:29,536
DNA mutasyonunda kuantum
tünellemenin bir rolü olup olmadığı.

190
00:10:29,843 --> 00:10:33,503
Tekrardan, bu yeni bir fikir değil,
1960'ların başına kadar dayanıyor.

191
00:10:33,527 --> 00:10:36,488
DNA'nın iki ipliği, ikili sarmal yapı

192
00:10:36,512 --> 00:10:39,335
basamaklarla birbirine tutunuyor
bükülmüş bir merdiven gibi.

193
00:10:39,359 --> 00:10:42,866
Ve o merdivenin basamakları
hidrojen bağlarıdır --

194
00:10:42,890 --> 00:10:46,680
protonlar iki iplik arasında
yapışkan gibi davranırlar.

195
00:10:46,704 --> 00:10:51,454
Yakınlaşırsanız, yaptıkları o
büyük molekülleri tutmaktır --

196
00:10:51,478 --> 00:10:53,085
nükleotidler -- birlikte.

197
00:10:54,130 --> 00:10:55,280
Biraz daha yakınlaşın.

198
00:10:55,304 --> 00:10:57,220
Bu bir bilgisayar simülasyonu.

199
00:10:57,855 --> 00:11:01,397
Ortadaki iki beyaz top proton

200
00:11:01,421 --> 00:11:03,720
ve ikili hidrojen bağı olduğunu
görebilirsiniz.

201
00:11:03,744 --> 00:11:07,058
Göremediğiniz düşey inen ipliklerin biri

202
00:11:07,082 --> 00:11:11,640
bir tarafında bulunur,
diğeri diğer tarafında.

203
00:11:12,410 --> 00:11:15,805
Bu iki proton diğer tarafa sıçrayabilir.

204
00:11:15,829 --> 00:11:17,265
Beyaz iki topu izleyin.

205
00:11:17,748 --> 00:11:19,746
Diğer tarafa atlayabilirler.

206
00:11:20,239 --> 00:11:25,885
DNA'nın iki ipliği daha sonra ayrılırsa, 
kendini eşleme sürecine götüren

207
00:11:25,909 --> 00:11:29,108
ve iki proton yanlış pozisyonlardaysa

208
00:11:29,132 --> 00:11:30,895
bu durum mutasyona neden olabilir.

209
00:11:31,204 --> 00:11:33,076
Bu yarım asırdır biliniyor.

210
00:11:33,100 --> 00:11:35,443
Soru ise: Bu yapmaları ne kadar olası

211
00:11:35,467 --> 00:11:37,845
ve yaparlarsa da nasıl yapıyorlar?

212
00:11:37,869 --> 00:11:40,888
Duvarın üzerinden giden top
gibi diğer tarafa atlıyorlar mı?

213
00:11:40,912 --> 00:11:42,859
Ya da yeterli enerjiye
sahip olmasalar da

214
00:11:42,859 --> 00:11:45,089
karşıya kuantum tünelleme mi yapıyorlar?

215
00:11:45,089 --> 00:11:49,341
Eski belirtiler kuantum tünellemenin
burada rol oynayabileceğini gösteriyor.

216
00:11:49,365 --> 00:11:51,489
Ne kadar önemli olduğunu
hâlâ bilmiyoruz,

217
00:11:51,513 --> 00:11:53,305
hâlâ sonuca bağlanmamış bir sorun.

218
00:11:54,199 --> 00:11:55,349
Spekülatif bir durum

219
00:11:55,373 --> 00:11:57,960
ama çok önemli olan sorulardan biri,

220
00:11:57,960 --> 00:12:00,486
kuantum mekaniği mutasyonda 
önemli bir rol oynuyorsa

221
00:12:00,510 --> 00:12:02,809
elbette bunun büyük sonuçları olacaktır,

222
00:12:02,833 --> 00:12:05,527
mutasyonun belli tiplerini anlamak için

223
00:12:05,551 --> 00:12:09,307
hatta muhtemelen hücrenin
kanserli hücreye dönüşümü gibi.

224
00:12:10,803 --> 00:12:16,102
Kuantum mekaniğinin biyolojideki
diğer bir örneği ise kuantum koheransı,

225
00:12:16,126 --> 00:12:18,479
biyolojideki en önemli
süreçlerden bir tanesi,

226
00:12:18,503 --> 00:12:22,444
fotosentez: Bitkiler ve 
bakteriler güneş ışığı enerjisi

227
00:12:22,468 --> 00:12:25,422
kullanarak biyokütle üretmesi.

228
00:12:26,215 --> 00:12:30,367
Kuantum koheransı, kuantum oluşumlarının 
aynı anda birden çok işi yapması fikridir.

229
00:12:30,912 --> 00:12:32,516
Bu kuantum tayfıdır.

230
00:12:32,540 --> 00:12:35,492
Dalga gibi davranan bir nesnedir,

231
00:12:35,516 --> 00:12:38,418
bir yöne ya da diğerine 
hareket etmekle kalmıyor,

232
00:12:38,442 --> 00:12:41,762
hatta birden çok yolları
takip edebiliyor aynı zamanda.

233
00:12:42,708 --> 00:12:46,624
Birkaç yıl önce,
bilim dünyası yayınlanan

234
00:12:46,648 --> 00:12:50,232
bir makalenin gösterdiği bakteri içinde
fotosentez yaparken

235
00:12:50,256 --> 00:12:54,032
meydana gelen kuantum koheransı

236
00:12:54,056 --> 00:12:55,742
kanıtı ile şok oldu.

237
00:12:55,766 --> 00:12:58,830
Fikir ise, ışığın temel birimi
olan foton, güneş ışığı,

238
00:12:58,854 --> 00:13:02,198
kuantum ışığı klorofil molekülü 
tarafından yakalandı,

239
00:13:02,222 --> 00:13:04,617
daha sonra kimyasal enerjiye
dönüştürülebileceği

240
00:13:04,617 --> 00:13:06,861
reaksiyon merkezi denilen
yere gönderildi.

241
00:13:06,861 --> 00:13:09,573
Ve oraya gidince, yalnızca
tek bir rotayı takip etmiyor,

242
00:13:09,597 --> 00:13:11,812
aynı anda birden çok rotayı takip ediyor,

243
00:13:11,836 --> 00:13:16,173
reaksiyon merkezine ısı 
israf etmeksizin en verimli

244
00:13:16,197 --> 00:13:17,958
yolla ulaşımı optimize etmek için.

245
00:13:19,228 --> 00:13:22,537
Kuantum koheransı canlı
hücrede gerçekleşiyor.

246
00:13:22,561 --> 00:13:24,681
Göze çarpan bir fikir,

247
00:13:24,705 --> 00:13:30,634
yeni makalelerlede de kanıtlar 
neredeyse haftalık olarak artıyor,

248
00:13:30,634 --> 00:13:33,176
bunun gerçekten de 
meydana geldiğini onaylayarak.

249
00:13:33,555 --> 00:13:38,294
Üçüncü ve son örneğim ise
bu en güzel, en müthiş olan fikir.

250
00:13:38,318 --> 00:13:42,381
Hâlâ spekülatif ama sizinle
paylaşmalıyım.

251
00:13:42,405 --> 00:13:47,017
Avrupalı kızılgerdan
İskandinavya'dan Akdeniz'e göç eder,

252
00:13:47,041 --> 00:13:49,676
her sonbahar ve diğer tüm


253
00:13:49,700 --> 00:13:53,073
deniz canlıları hatta böcekler gibi,

254
00:13:53,097 --> 00:13:57,397
Dünya'nın manyetik alanını
hissederek yön alırlar.

255
00:13:58,968 --> 00:14:01,395
Şimdi, Dünya'nın manyetik alanı
çok ama çok zayıf;

256
00:14:01,419 --> 00:14:03,499
buzdolabı magnetinden 100
kat daha zayıf

257
00:14:03,523 --> 00:14:06,932
ama yine de kimyayı etkiliyor --


258
00:14:06,932 --> 00:14:09,932
bir şekilde -- yaşayan bir 
organizma içerisinde.

259
00:14:09,932 --> 00:14:13,738
Şüphesiz -- Alman bir kuş
uzmanı çifti,

260
00:14:13,762 --> 00:14:18,006
Wolfgang ve Roswitha Wiltschko,
1970'lerde kızılgerdanın

261
00:14:18,046 --> 00:14:22,023
Dünya'nın manyetik alanını 
bir şekilde hissederek,

262
00:14:22,047 --> 00:14:25,374
yönsel bilgi vererek -- dâhili pusula gibi
yolunu bulduğunu onayladı.

263
00:14:25,398 --> 00:14:27,647
Bulmaca, gizem ise:
Bunu nasıl yapıyor?

264
00:14:28,351 --> 00:14:31,381
Elimizdeki tek teori --

265
00:14:31,405 --> 00:14:34,841
doğru teori mi bilmiyoruz
ancak elimizdeki tek teori --

266
00:14:34,865 --> 00:14:37,849
kuantum dolanıklığı diye bilinen
bir şey ile yapıyor olması.

267
00:14:38,567 --> 00:14:40,941
Kızılgerdanın retinasında --

268
00:14:40,965 --> 00:14:45,031
sizi kandırmıyorum -- kızılgerdanın
retinasında "cryptochrome" adında

269
00:14:45,031 --> 00:14:46,601
bir protein var ışığa duyarlı.

270
00:14:46,625 --> 00:14:50,564
Cryptochrome' larda, bir çift
elektron kuantum dolanıktır.

271
00:14:50,588 --> 00:14:53,820
Kuantum dolanıklığı, iki parçacık çok uzak

272
00:14:53,844 --> 00:14:56,631
ancak bir şekilde birbiriyle
bağlantılı kaldıklarında olur.

273
00:14:56,631 --> 00:14:58,707
Einstein bile bu fikirden 
nefret etmiş ve

274
00:14:58,707 --> 00:15:00,800
"tuhaf uzaktan etki" olarak 
adlandırmıştır.

275
00:15:00,800 --> 00:15:02,405
(Gülüşmeler)

276
00:15:02,429 --> 00:15:05,872
Yani Einstein sevmemişse
bizde bu durumdan rahatsız olabiliriz.

277
00:15:05,896 --> 00:15:08,749
Tek bir molekülde iki kuantum 
dolanık elektron

278
00:15:08,773 --> 00:15:10,314
zarif bir şekilde dans ediyorlar,

279
00:15:10,314 --> 00:15:12,809
kuşların uçtuğu alana duyarlı

280
00:15:12,833 --> 00:15:14,364
Dünya'nın manyetik alanında.

281
00:15:14,848 --> 00:15:17,458
Doğru cevap olup olmadığını bilmiyoruz

282
00:15:17,482 --> 00:15:20,069
ancak kuantum mekaniği kuşların yön


283
00:15:20,069 --> 00:15:23,069
bulmasına yardım ediyor olsa,
müthiş olmaz mıydı?

284
00:15:23,069 --> 00:15:25,790
Kuantum biyoloji hâlâ emekleme çağında.

285
00:15:25,814 --> 00:15:29,298
Hâlâ spekülatif.

286
00:15:29,742 --> 00:15:31,277
Ama bilimde sağlam temellere

287
00:15:31,277 --> 00:15:33,917
dayanacağına inanıyorum.

288
00:15:33,917 --> 00:15:37,726
Ayrıca inanıyorum ki
önümüzdeki 10 yılda,

289
00:15:37,750 --> 00:15:42,591
gerçekleşeceğini göreceğiz,
hayata yayılıyor --

290
00:15:42,615 --> 00:15:47,211
kuantum dünyasından faydalanacak
hileler geliştiren hayata.

291
00:15:48,026 --> 00:15:49,454
Takipte olun!

292
00:15:49,478 --> 00:15:50,635
Teşekkürler.

293
00:15:50,659 --> 00:15:52,861
(Alkışlar)