WEBVTT

00:00:01.740 --> 00:00:04.610
Bir şüşə flakonun içində plazma var.

00:00:04.610 --> 00:00:06.950
Bir azdan onu qeyd edəcəm.

00:00:06.950 --> 00:00:11.500
Burada üzən natriumum və

00:00:11.500 --> 00:00:15.270
bənövşəyi rəngdə bəzi anionlar var.

00:00:15.270 --> 00:00:19.290
Bu isə natriuma birləşən hər hansı maddədir.

00:00:19.290 --> 00:00:23.200
Bu mənfi yüklənmiş ion, daha çox xlor və

00:00:23.200 --> 00:00:26.900
ya bikarbonat ola bilər.

00:00:26.900 --> 00:00:31.540
Burada həmçinin qlükoza da var.

00:00:31.540 --> 00:00:40.610
Bundan başqa urea nitrogeni də dediyimiz urea var.

00:00:40.610 --> 00:00:42.940
Plazmada bir neçə maddə var,

00:00:42.940 --> 00:00:44.550
kimsə sizdən soruşur ki,

00:00:44.550 --> 00:00:47.890
plazmanın ümumi osmolyarlığı nə qədərdir?

00:00:47.890 --> 00:00:49.670
Siz bilirsiz ki, bu hər litr qanda

00:00:49.670 --> 00:00:56.290
olan osmolların miqdarıdır.

00:00:56.290 --> 00:00:59.770
Bir litr plazma yazmaq daha dəqiq olardı.

00:00:59.770 --> 00:01:02.450
Çünki, biz burada plazma haqqında danışırıq.

00:01:02.450 --> 00:01:06.475
Yəni, plazmanın bir litrində.

00:01:06.475 --> 00:01:08.600
Bu suala cavab vermək üçün

00:01:08.600 --> 00:01:10.260
plazmanın hər litrində olan

00:01:10.260 --> 00:01:13.400
osmollar haqqında bilməliyik.

00:01:13.400 --> 00:01:14.650
Bunun üzərindən keçək.

00:01:14.650 --> 00:01:16.358
Sizə bəzi laborator göstəricilər verəcəm,

00:01:16.358 --> 00:01:19.300
bu zaman görəcəksiz ki, 4 vacib həllolan

00:01:19.300 --> 00:01:23.290
maddənin göstəriciləri osmolyarlığı

00:01:23.290 --> 00:01:25.550
düzgün hesablamağa

00:01:25.550 --> 00:01:29.000
imkan verir.

00:01:29.000 --> 00:01:32.245
Yəni plazmada olan bütün osmolları

00:01:32.245 --> 00:01:32.870
bilməyə ehtiyac yoxdu.

00:01:32.870 --> 00:01:34.403
4 əsas maddəyə əsaslanaraq

00:01:34.403 --> 00:01:35.600
bunu hesablamaq olar.

00:01:35.600 --> 00:01:37.825
Gəlin onlardan birincisi, natrium ilə başlayaq.

00:01:40.930 --> 00:01:43.600
Laborator göstəriciləri boz rəngdə

00:01:43.600 --> 00:01:47.280
yazacam, natriumun miqdarı

00:01:47.280 --> 00:01:49.630
laborator göstəricilərə əsasən

00:01:49.630 --> 00:01:52.580
hər litrdə

00:01:52.580 --> 00:01:53.920
140 milliekvivalentdir.

00:01:53.920 --> 00:01:57.680
Bəs bunu osmola necə çevirmək olar?

00:01:57.680 --> 00:02:00.320
Məxrəc artıq hazırdır.

00:02:00.320 --> 00:02:04.960
Dərhal deyə bilərsiz ki, cavab elə bir

00:02:04.960 --> 00:02:07.630
litrdə 140 milimola bərabərdir.

00:02:07.630 --> 00:02:10.210
Çünki, bilirsiz ki, natrium bir

00:02:10.210 --> 00:02:11.680
valentlidir, yəni monovalentdir.

00:02:14.510 --> 00:02:16.440
Monovalent olduğu üçün ekvivalent sayı

00:02:16.440 --> 00:02:19.546
mol sayına bərabərdir.

00:02:19.546 --> 00:02:20.920
Molu bildikdən sonra

00:02:20.920 --> 00:02:22.920
osmola keçə bilərsiz.

00:02:22.920 --> 00:02:28.040
Dedik ki, bir litrdə 140 osmol və va ya milliosmol var.

00:02:28.040 --> 00:02:31.900
Natrium suyun tərkibində ondan

00:02:31.900 --> 00:02:34.420
gözlənilən xüsusiyyətləri göstərir.

00:02:34.420 --> 00:02:36.400
O parçalanmır, çünki onsuz da

00:02:36.400 --> 00:02:38.850
tək hissəcikdir.

00:02:38.850 --> 00:02:42.480
O vahid hissəcik kimi davranır.

00:02:42.480 --> 00:02:43.880
Vahid hissəcik.

00:02:43.880 --> 00:02:45.850
Əgər tək hissəlidirsə, bir litrdə

00:02:45.850 --> 00:02:49.120
140 milliosmol olacaq.

00:02:49.120 --> 00:02:53.310
Problemin dörddə birini effektiv şəkildə həll etdik.

00:02:53.310 --> 00:02:57.390
4 ayrı həll olan maddənin osmolyarlığını

00:02:57.390 --> 00:02:59.990
müəyyən edib hamısını toplamalıyıq.

00:02:59.990 --> 00:03:01.740
Artıq natriumu hesabladıq.

00:03:01.740 --> 00:03:04.410
İndi isə aniona baxaq.

00:03:04.410 --> 00:03:08.100
Anion üçün ipucu onun natriumla eyni olduğunu hesab etməkdir.

00:03:08.100 --> 00:03:10.580
Natriumla eyni, lakin onu əksi.

00:03:10.580 --> 00:03:13.260
Biz bilirik ki, bu 140-dır.

00:03:13.260 --> 00:03:17.320
Burada da 140 rəqəmindən istifadə edəcik.

00:03:17.320 --> 00:03:24.020
Natrium müsbət yüklüdür,

00:03:24.020 --> 00:03:25.520
indi isə sizə mənfi yüklü maddə

00:03:25.520 --> 00:03:27.440
lazımdır.

00:03:27.440 --> 00:03:30.190
Bütün neqativ yükün anionlardan

00:03:30.190 --> 00:03:31.490
gəldiyini düşünək .

00:03:31.490 --> 00:03:33.400
Bunlar xloid və bikarbonat

00:03:33.400 --> 00:03:37.235
kimi maddələrdir.

00:03:37.235 --> 00:03:39.110
Bu maddələrin miqdarını bilməyə

00:03:39.110 --> 00:03:41.000
ehtiyac yoxdur, sadəcə 140-ı götürür,

00:03:41.000 --> 00:03:45.200
2-ə vururuq və digər yarısının

00:03:45.200 --> 00:03:48.880
anion olduğunu hesab edirik.

00:03:48.880 --> 00:03:51.260
İndi isə bu vahidləri çevirməliyik.

00:03:51.260 --> 00:03:56.400
Bir litrdə milliosmollara baxmalıyıq.

00:03:56.400 --> 00:03:58.910
Anion təkvalentlidir, yəni monovaletdir,

00:03:58.910 --> 00:04:02.370
bu da bizə millimolu verir.

00:04:02.370 --> 00:04:04.340
Yuxarıdakı məntiqin eynisindən istifadə edirik.

00:04:04.340 --> 00:04:06.920
İndicə dedik ki, bu millimoldur və tək bir

00:04:06.920 --> 00:04:11.310
hissəcikdir, yəni o parçalanmır,

00:04:11.310 --> 00:04:14.230
suyu dəf edir və iki istiqamətdə gedir,

00:04:14.230 --> 00:04:19.550
məntiqli olaraq, ikiqat effekti var,

00:04:19.550 --> 00:04:22.770
əvvəlki kimi hər litrdə 140 milliosmol

00:04:22.770 --> 00:04:24.220
ilə bitirəcik.

00:04:24.220 --> 00:04:26.840
Bu bizim ikinci hissəmiz idi, elə deyil ?

00:04:26.840 --> 00:04:28.020
2 hissə artıq hazırdır.

00:04:28.020 --> 00:04:31.360
Biz natriumu və anionu hesabladıq.

00:04:31.360 --> 00:04:33.150
İndi isə qlükozaya keçək.

00:04:33.150 --> 00:04:36.900
Laboratoriyanın bizə verdiyi göstəricilərdən

00:04:36.900 --> 00:04:39.280
qlükozanın vahid şəklində necə hesablandığını

00:04:39.280 --> 00:04:41.250
sizə bir saniyədə izah edəcəm.

00:04:41.250 --> 00:04:45.670
İstifadə olunan vahidə necə keçə bilərik ?

00:04:45.670 --> 00:04:51.060
Gəlin keçid edək.

00:04:51.060 --> 00:04:52.370
-

00:04:52.370 --> 00:04:53.670
Lövhədə bir az boş sahə açaq.

00:04:53.670 --> 00:04:58.170
Deyək ki, qlükoza buradadır.

00:04:58.170 --> 00:05:00.830
Laboratoriya deyir ki, sizin analiz cavabları

00:05:00.830 --> 00:05:01.427
hazırdır, nəticə 90 mq/dl-dir.

00:05:01.427 --> 00:05:02.025
Bu qlükozanın çox tez-tez rast

00:05:02.025 --> 00:05:03.220
gəlinən laborator göstəricisidir.

00:05:03.220 --> 00:05:05.610
Etməli olduğumuz bir şey də milliqramdan mola

00:05:05.610 --> 00:05:08.580
necə keçildiyini başa düşməkdir.

00:05:08.580 --> 00:05:12.590
Siz bilirsiz ki, qlükoza necə görünür.

00:05:12.590 --> 00:05:14.020
Bu onun formuludur.

00:05:14.020 --> 00:05:17.330
Onun ümumi kütləsini, atom kütləsini

00:05:17.330 --> 00:05:20.420
hesablamaq üçün burada olan 6 karbon

00:05:20.420 --> 00:05:22.420
atomunu onun kütləsinə,

00:05:22.420 --> 00:05:25.860
yəni 12-ə vururuq, üzərinə hidrogenin

00:05:25.860 --> 00:05:27.600
kütləsini-biri onun sayına-on ikiyə

00:05:27.600 --> 00:05:29.580
vurub cavabı-on ikini gəlirik, bunun da üzərinə

00:05:29.580 --> 00:05:32.280
oksigenin kütləsini 6-a vurub əlavə edirik.

00:05:32.280 --> 00:05:35.590
Bu da 72, 12 və 96 edir, toplayanda

00:05:35.590 --> 00:05:38.390
cavab 180 alınır.

00:05:38.390 --> 00:05:43.590
Qlükoza molekulu 180 atom kütlə vahidinə bərabərdir.

00:05:43.590 --> 00:05:47.290
Bu da o deməkdir ki, qlükozanın bir molu

00:05:47.290 --> 00:05:56.740
180 qrama bərabərdir.

00:05:56.740 --> 00:06:01.320
Biz milliqramlardan danışırdıq, bu isə

00:06:01.320 --> 00:06:03.190
qramdır, buna görə də onu 1000 ilə

00:06:03.190 --> 00:06:13.510
azaldacam.

00:06:13.510 --> 00:06:15.807
1 millimol qlükoza 180 miliqrama bərabərdir.

00:06:15.807 --> 00:06:18.390
Tək etdiyim 1000-ə bölmək oldu.

00:06:18.390 --> 00:06:22.920
İndi bu vahidi götürüb çevirmələrimi edə bilərəm.

00:06:22.920 --> 00:06:31.160


00:06:31.160 --> 00:06:33.400


00:06:33.400 --> 00:06:37.430


00:06:37.430 --> 00:06:41.240


00:06:41.240 --> 00:06:45.130


00:06:45.130 --> 00:06:50.440


00:06:50.440 --> 00:06:52.360


00:06:52.360 --> 00:06:55.220


00:06:55.220 --> 00:06:59.930


00:06:59.930 --> 00:07:02.310


00:07:02.310 --> 00:07:06.180


00:07:06.180 --> 00:07:08.420


00:07:08.420 --> 00:07:13.740


00:07:13.740 --> 00:07:16.550


00:07:16.550 --> 00:07:20.680


00:07:20.680 --> 00:07:25.770


00:07:25.770 --> 00:07:30.200


00:07:30.200 --> 00:07:32.040


00:07:32.040 --> 00:07:36.270


00:07:36.270 --> 00:07:38.772


00:07:38.772 --> 00:07:40.730


00:07:40.730 --> 00:07:45.340


00:07:45.340 --> 00:07:50.200


00:07:50.200 --> 00:07:54.230


00:07:54.230 --> 00:07:58.030


00:07:58.030 --> 00:08:00.670


00:08:00.670 --> 00:08:03.660


00:08:03.660 --> 00:08:08.200


00:08:08.200 --> 00:08:11.140


00:08:11.140 --> 00:08:16.560


00:08:16.560 --> 00:08:18.340


00:08:18.340 --> 00:08:20.240


00:08:20.240 --> 00:08:22.550


00:08:22.550 --> 00:08:26.090


00:08:26.090 --> 00:08:32.530


00:08:32.530 --> 00:08:34.360


00:08:34.360 --> 00:08:36.330


00:08:36.330 --> 00:08:37.940


00:08:37.940 --> 00:08:39.159


00:08:39.159 --> 00:08:42.140


00:08:42.140 --> 00:08:46.490


00:08:46.490 --> 00:08:48.300


00:08:48.300 --> 00:08:51.440


00:08:51.440 --> 00:08:56.660


00:08:56.660 --> 00:08:58.410


00:08:58.410 --> 00:09:01.321


00:09:01.321 --> 00:09:03.820


00:09:03.820 --> 00:09:06.500


00:09:06.500 --> 00:09:11.000


00:09:11.000 --> 00:09:22.430


00:09:22.430 --> 00:09:28.450


00:09:28.450 --> 00:09:32.030


00:09:32.030 --> 00:09:36.040


00:09:36.040 --> 00:09:44.250


00:09:44.250 --> 00:09:47.950


00:09:47.950 --> 00:09:50.260


00:09:50.260 --> 00:09:56.860


00:09:56.860 --> 00:10:02.360


00:10:02.360 --> 00:10:04.240


00:10:04.240 --> 00:10:06.419


00:10:06.419 --> 00:10:08.210


00:10:08.210 --> 00:10:14.790


00:10:14.790 --> 00:10:17.090


00:10:17.090 --> 00:10:22.620


00:10:22.620 --> 00:10:25.550


00:10:25.550 --> 00:10:31.470


00:10:31.470 --> 00:10:34.400


00:10:34.400 --> 00:10:39.380


00:10:39.380 --> 00:10:41.870


00:10:41.870 --> 00:10:44.170


00:10:44.170 --> 00:10:47.880


00:10:47.880 --> 00:10:49.420


00:10:49.420 --> 00:10:51.760


00:10:51.760 --> 00:10:53.510


00:10:53.510 --> 00:10:58.540


00:10:58.540 --> 00:11:01.670


00:11:05.330 --> 00:11:10.830


00:11:10.830 --> 00:11:13.810


00:11:13.810 --> 00:11:22.710


00:11:22.710 --> 00:11:30.330


00:11:30.330 --> 00:11:36.980


00:11:36.980 --> 00:11:42.790


00:11:42.790 --> 00:11:49.460


00:11:49.460 --> 00:11:52.030


00:11:52.030 --> 00:11:57.090


00:11:57.090 --> 00:12:00.380


00:12:00.380 --> 00:12:01.970


00:12:01.970 --> 00:12:04.710


00:12:04.710 --> 00:12:07.030


00:12:07.030 --> 00:12:09.460


00:12:09.460 --> 00:12:09.960


00:12:09.960 --> 00:12:12.750


00:12:12.750 --> 00:12:15.380


00:12:15.380 --> 00:12:24.900


00:12:24.900 --> 00:12:40.800


00:12:40.800 --> 00:12:45.450


00:12:45.450 --> 00:12:48.370


00:12:48.370 --> 00:12:49.650


00:12:49.650 --> 00:12:52.850


00:12:52.850 --> 00:12:55.030


00:12:55.030 --> 00:12:59.230