WEBVTT 00:00:06.794 --> 00:00:12.118 Chú tinh tinh này vô tình tìm thấy một mớ mận chín. 00:00:12.118 --> 00:00:14.081 Nhiều quả chín mọng nứt vỏ, 00:00:14.081 --> 00:00:17.601 hương trái cây lên men thu hút chú. 00:00:17.601 --> 00:00:19.032 Chú ăn đầy bụng 00:00:19.032 --> 00:00:23.042 và bắt đầu cảm thấy... vài điều kì lạ. 00:00:23.042 --> 00:00:26.032 Chú tinh tinh này đã vô tình phát hiện một quá trình 00:00:26.032 --> 00:00:28.179 mà sau đó, con người đã dùng 00:00:28.179 --> 00:00:33.192 để sản xuất bia, rượu và các thức uống có cồn khác. 00:00:33.192 --> 00:00:37.438 Lượng đường trong trái chín hấp dẫn các vi sinh vật 00:00:37.438 --> 00:00:38.878 được gọi là nấm men. 00:00:38.878 --> 00:00:43.781 Nấm men tiêu thụ đường trong trái cây tạo ra một hợp chất gọi là ethanol, 00:00:43.781 --> 00:00:46.791 là loại cồn có trong thức uống có cồn. 00:00:46.791 --> 00:00:49.766 Quá trình này được gọi là sự lên men rượu. 00:00:49.766 --> 00:00:51.861 Không ai biết chính xác từ khi nào 00:00:51.861 --> 00:00:54.611 con người bắt đầu tạo ra thức uống lên men. 00:00:54.611 --> 00:00:56.441 Bằng chứng cổ xưa nhất được tìm thấy 00:00:56.451 --> 00:01:01.912 là dư lượng cồn trong các bình gốm 7000 năm trước công nguyên ở Trung Quốc, 00:01:01.912 --> 00:01:04.875 cho thấy con người đã sản xuất thức uống có cồn 00:01:04.875 --> 00:01:09.311 từ việc lên men gạo, kê, nho và mật ong. 00:01:09.311 --> 00:01:11.111 Chỉ trong vòng vài nghìn năm, 00:01:11.111 --> 00:01:15.441 các nền văn hóa khắp thế giới đã tự lên men các thức uống của riêng mình 00:01:15.441 --> 00:01:19.663 Người Lưỡng Hà và Ai Cập cổ đại làm bia quanh năm 00:01:19.663 --> 00:01:21.919 từ các loại ngũ cốc trong kho. 00:01:21.919 --> 00:01:24.837 Loại bia này phổ biến trong mọi tầng lớp, 00:01:24.837 --> 00:01:28.232 nhân công thậm chí còn được cấp phát bia trong khẩu phần hàng ngày. 00:01:28.232 --> 00:01:29.922 Họ cũng sản xuất rượu, 00:01:29.922 --> 00:01:32.882 nhưng vì thời tiết không thuận lợi để trồng nho, 00:01:32.882 --> 00:01:36.320 rượu trở thành thức uống quý hiếm và đắt đỏ. 00:01:36.320 --> 00:01:40.162 Ngược lại, ở Hi Lạp và La Mã, rất dễ để trồng nho, 00:01:40.162 --> 00:01:45.072 rượu phổ biến như bia ở Ai Cập và Lưỡng Hà. 00:01:45.072 --> 00:01:48.702 Vì nấm men lên men hầu hết mọi loại cây có đường, 00:01:48.702 --> 00:01:50.625 nên người cổ đại sản xuất rượu 00:01:50.625 --> 00:01:53.995 từ bất kì loại cây nào trồng được nơi họ sống. 00:01:53.995 --> 00:01:57.195 Tại Nam Mỹ, người ta tạo ra chicha từ ngũ cốc, 00:01:57.195 --> 00:01:59.912 đôi khi thêm vào các loại thảo mộc gây ảo giác. 00:01:59.912 --> 00:02:03.486 Tại vùng đất nay là Mexico, pulque được làm từ nhựa xương rồng, 00:02:03.486 --> 00:02:05.470 là thức uống khoái khẩu của nhiều người. 00:02:05.470 --> 00:02:09.476 Người Đông Phi làm bia từ chuối và cây cọ. 00:02:09.476 --> 00:02:13.916 Tại vùng đất nay là Nhật, người ta làm sake từ gạo. 00:02:13.916 --> 00:02:17.689 Hầu như mọi vùng trên Trái Đất đều có thức uống lên men của riêng họ. 00:02:17.689 --> 00:02:21.125 Từ khi rượu bia trở thành một phần của cuộc sống, 00:02:21.125 --> 00:02:25.680 vài nhà chức trách chú ý đến lợi ích của rượu -- 00:02:25.680 --> 00:02:28.920 các thầy thuốc Hi Lạp cho rằng rượu có lợi cho sức khỏe, 00:02:28.920 --> 00:02:32.305 và các thi sĩ minh chứng cho rượu là khởi nguồn của sáng tạo. 00:02:32.305 --> 00:02:35.917 Những người khác quan ngại việc lạm dụng thức uống có cồn. 00:02:35.917 --> 00:02:38.980 Các nhà hiền triết Hi Lạp khuyến khích uống rượu có chừng mực. 00:02:38.980 --> 00:02:41.807 Những nhà truyền giáo Do Thái và Kito giáo sơ khai ở châu Âu 00:02:41.807 --> 00:02:46.936 đưa rượu vào các nghi lễ nhưng xem việc say xỉn là một tội. 00:02:46.936 --> 00:02:49.715 Tại Trung Đông, châu Phi và Tây Ban Nha 00:02:49.715 --> 00:02:52.691 một điều luật của đạo Hồi nghiêm cấm cầu nguyện khi say xỉn 00:02:52.691 --> 00:02:57.052 dần trở thành luật cấm rượu. 00:02:57.052 --> 00:03:01.613 Các thức uống lên men thời cổ đại có nồng độ cồn tương đối thấp. 00:03:01.613 --> 00:03:04.062 Khi nồng độ cồn đạt khoảng 13%, 00:03:04.062 --> 00:03:09.682 các sản phẩm phụ trong quá trình lên men độc hại và giết chết nấm men. 00:03:09.692 --> 00:03:11.220 Khi nấm men chết, 00:03:11.220 --> 00:03:15.000 quá trình lên men chấm dứt và nồng độ cồn ngừng tăng lên. 00:03:15.000 --> 00:03:18.900 Vì thế, trong suốt hàng ngàn năm, nồng độ cồn trong rượu bị giới hạn. 00:03:18.900 --> 00:03:21.234 Điều này thay đổi khi một quá trình mới ra đời 00:03:21.234 --> 00:03:22.834 được gọi chưng cất. 00:03:22.834 --> 00:03:25.410 Các văn tự Ả Rập vào thế kỉ thứ IX 00:03:25.410 --> 00:03:29.708 miêu tả việc đun các dung dịch lên men để làm bốc hơi cồn. 00:03:29.708 --> 00:03:34.741 Cồn sôi ở nhiệt độ thấp hơn nước, nên bốc hơi trước. 00:03:34.741 --> 00:03:37.160 Thu lượng khí bay hơi này, làm nguội, 00:03:37.170 --> 00:03:43.800 sẽ có được cồn có nồng độ cao hơn những thức uống lên men khác. 00:03:43.800 --> 00:03:47.992 Lúc đầu, các loại rượu mạnh này được dùng cho mục đích chữa bệnh. 00:03:47.992 --> 00:03:51.181 Sau đó, rượu mạnh trở thành một mặt hàng thương mại quan trọng 00:03:51.181 --> 00:03:55.097 vì khác với bia và rượu, rượu mạnh không bị hư. 00:03:55.097 --> 00:03:56.668 Rượu rum làm từ đường 00:03:56.668 --> 00:03:59.358 được thu hoạch từ thuộc địa châu Âu ở vùng Caribbean 00:03:59.358 --> 00:04:03.432 trở thành mặt hàng chủ lực thủy thủ bán cho Bắc Mỹ. 00:04:03.432 --> 00:04:06.987 Người châu Âu mang rượu brandy và gin đến châu Phi 00:04:06.987 --> 00:04:12.507 đổi lấy nô lệ, đất đai, và các hàng hóa như dầu cọ và cao su. 00:04:12.507 --> 00:04:16.123 Rượu mạnh trở thành một dạng tiền tệ ở các vùng này. 00:04:16.123 --> 00:04:17.871 Trong thời kì khai phá, 00:04:17.871 --> 00:04:21.943 rượu mạnh đóng vai trò quan trọng trong những chuyến đi biển đường dài. 00:04:21.945 --> 00:04:25.695 Giong buồm từ châu Âu đến Đông Á và châu Mỹ có thể mất vài tháng, 00:04:25.695 --> 00:04:28.793 và việc trữ nước sạch cho thủy thủ đoàn là một thử thách. 00:04:28.793 --> 00:04:33.790 Thêm một gàu brandy vào thùng chứa nước giúp giữ nước sạch lâu hơn 00:04:33.790 --> 00:04:38.090 vì cồn là một chất bảo quản giết các vi khuẩn có hại. 00:04:38.090 --> 00:04:40.513 Vì thế, đến những năm 1600, 00:04:40.513 --> 00:04:43.979 rượu đã chuyển từ chất chỉ gây kích thích động vật 00:04:43.979 --> 00:04:47.244 thành động lực cho việc khai khá và thương mại toàn cầu 00:04:47.244 --> 00:04:49.823 theo sau là những hậu họa của nó. 00:04:49.823 --> 00:04:51.366 Thời gian dần trôi qua, 00:04:51.366 --> 00:04:55.690 vai trò của cồn trong xã hội loài người ngày càng trở nên phức tạp hơn.