[Script Info]
Title: 
[Events]
Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text
Dialogue: 0,0:00:06.79,0:00:12.12,Default,,0000,0000,0000,,Chú tinh tinh này\Nvô tình tìm thấy một mớ mận chín.
Dialogue: 0,0:00:12.12,0:00:14.08,Default,,0000,0000,0000,,Nhiều quả chín mọng nứt vỏ,
Dialogue: 0,0:00:14.08,0:00:17.60,Default,,0000,0000,0000,,hương trái cây lên men thu hút chú.
Dialogue: 0,0:00:17.60,0:00:19.03,Default,,0000,0000,0000,,Chú ăn đầy bụng
Dialogue: 0,0:00:19.03,0:00:23.04,Default,,0000,0000,0000,,và bắt đầu cảm thấy... \Nvài điều kì lạ.
Dialogue: 0,0:00:23.04,0:00:26.03,Default,,0000,0000,0000,,Chú tinh tinh này\Nđã vô tình phát hiện một quá trình
Dialogue: 0,0:00:26.03,0:00:28.18,Default,,0000,0000,0000,,mà sau đó, con người đã dùng
Dialogue: 0,0:00:28.18,0:00:33.19,Default,,0000,0000,0000,,để sản xuất bia, rượu và \Ncác thức uống có cồn khác.
Dialogue: 0,0:00:33.19,0:00:37.44,Default,,0000,0000,0000,,Lượng đường trong trái chín\Nhấp dẫn các vi sinh vật
Dialogue: 0,0:00:37.44,0:00:38.88,Default,,0000,0000,0000,,được gọi là nấm men.
Dialogue: 0,0:00:38.88,0:00:43.78,Default,,0000,0000,0000,,Nấm men tiêu thụ đường trong trái cây\Ntạo ra một hợp chất gọi là ethanol,
Dialogue: 0,0:00:43.78,0:00:46.79,Default,,0000,0000,0000,,là loại cồn\Ncó trong thức uống có cồn.
Dialogue: 0,0:00:46.79,0:00:49.77,Default,,0000,0000,0000,,Quá trình này được gọi là\Nsự lên men rượu.
Dialogue: 0,0:00:49.77,0:00:51.86,Default,,0000,0000,0000,,Không ai biết chính xác từ khi nào
Dialogue: 0,0:00:51.86,0:00:54.61,Default,,0000,0000,0000,,con người bắt đầu tạo ra\Nthức uống lên men.
Dialogue: 0,0:00:54.61,0:00:56.44,Default,,0000,0000,0000,,Bằng chứng cổ xưa nhất được tìm thấy
Dialogue: 0,0:00:56.45,0:01:01.91,Default,,0000,0000,0000,,là dư lượng cồn trong các bình gốm\N7000 năm trước công nguyên ở Trung Quốc,
Dialogue: 0,0:01:01.91,0:01:04.88,Default,,0000,0000,0000,,cho thấy\Ncon người đã sản xuất thức uống có cồn
Dialogue: 0,0:01:04.88,0:01:09.31,Default,,0000,0000,0000,,từ việc lên men gạo, kê, nho và mật ong.
Dialogue: 0,0:01:09.31,0:01:11.11,Default,,0000,0000,0000,,Chỉ trong vòng vài nghìn năm,
Dialogue: 0,0:01:11.11,0:01:15.44,Default,,0000,0000,0000,,các nền văn hóa khắp thế giới\Nđã tự lên men các thức uống của riêng mình
Dialogue: 0,0:01:15.44,0:01:19.66,Default,,0000,0000,0000,,Người Lưỡng Hà và Ai Cập cổ đại\Nlàm bia quanh năm
Dialogue: 0,0:01:19.66,0:01:21.92,Default,,0000,0000,0000,,từ các loại ngũ cốc trong kho.
Dialogue: 0,0:01:21.92,0:01:24.84,Default,,0000,0000,0000,,Loại bia này phổ biến\Ntrong mọi tầng lớp,
Dialogue: 0,0:01:24.84,0:01:28.23,Default,,0000,0000,0000,,nhân công thậm chí còn được cấp phát bia\Ntrong khẩu phần hàng ngày.
Dialogue: 0,0:01:28.23,0:01:29.92,Default,,0000,0000,0000,,Họ cũng sản xuất rượu,
Dialogue: 0,0:01:29.92,0:01:32.88,Default,,0000,0000,0000,,nhưng vì thời tiết\Nkhông thuận lợi để trồng nho,
Dialogue: 0,0:01:32.88,0:01:36.32,Default,,0000,0000,0000,,rượu trở thành\Nthức uống quý hiếm và đắt đỏ.
Dialogue: 0,0:01:36.32,0:01:40.16,Default,,0000,0000,0000,,Ngược lại, ở Hi Lạp và La Mã,\Nrất dễ để trồng nho,
Dialogue: 0,0:01:40.16,0:01:45.07,Default,,0000,0000,0000,,rượu phổ biến như bia\Nở Ai Cập và Lưỡng Hà.
Dialogue: 0,0:01:45.07,0:01:48.70,Default,,0000,0000,0000,,Vì nấm men lên men\Nhầu hết mọi loại cây có đường,
Dialogue: 0,0:01:48.70,0:01:50.62,Default,,0000,0000,0000,,nên người cổ đại sản xuất rượu
Dialogue: 0,0:01:50.62,0:01:53.100,Default,,0000,0000,0000,,từ bất kì loại cây nào\Ntrồng được nơi họ sống.
Dialogue: 0,0:01:53.100,0:01:57.20,Default,,0000,0000,0000,,Tại Nam Mỹ,\Nngười ta tạo ra chicha từ ngũ cốc,
Dialogue: 0,0:01:57.20,0:01:59.91,Default,,0000,0000,0000,,đôi khi thêm vào\Ncác loại thảo mộc gây ảo giác.
Dialogue: 0,0:01:59.91,0:02:03.49,Default,,0000,0000,0000,,Tại vùng đất nay là Mexico,\Npulque được làm từ nhựa xương rồng,
Dialogue: 0,0:02:03.49,0:02:05.47,Default,,0000,0000,0000,,là thức uống khoái khẩu của nhiều người.
Dialogue: 0,0:02:05.47,0:02:09.48,Default,,0000,0000,0000,,Người Đông Phi\Nlàm bia từ chuối và cây cọ.
Dialogue: 0,0:02:09.48,0:02:13.92,Default,,0000,0000,0000,,Tại vùng đất nay là Nhật,\Nngười ta làm sake từ gạo.
Dialogue: 0,0:02:13.92,0:02:17.69,Default,,0000,0000,0000,,Hầu như mọi vùng trên Trái Đất\Nđều có thức uống lên men của riêng họ.
Dialogue: 0,0:02:17.69,0:02:21.12,Default,,0000,0000,0000,,Từ khi rượu bia\Ntrở thành một phần của cuộc sống,
Dialogue: 0,0:02:21.12,0:02:25.68,Default,,0000,0000,0000,,vài nhà chức trách chú ý đến\Nlợi ích của rượu --
Dialogue: 0,0:02:25.68,0:02:28.92,Default,,0000,0000,0000,,các thầy thuốc Hi Lạp\Ncho rằng rượu có lợi cho sức khỏe,
Dialogue: 0,0:02:28.92,0:02:32.30,Default,,0000,0000,0000,,và các thi sĩ minh chứng cho rượu\Nlà khởi nguồn của sáng tạo.
Dialogue: 0,0:02:32.30,0:02:35.92,Default,,0000,0000,0000,,Những người khác quan ngại\Nviệc lạm dụng thức uống có cồn.
Dialogue: 0,0:02:35.92,0:02:38.98,Default,,0000,0000,0000,,Các nhà hiền triết Hi Lạp\Nkhuyến khích uống rượu có chừng mực.
Dialogue: 0,0:02:38.98,0:02:41.81,Default,,0000,0000,0000,,Những nhà truyền giáo\NDo Thái và Kito giáo sơ khai ở châu Âu
Dialogue: 0,0:02:41.81,0:02:46.94,Default,,0000,0000,0000,,đưa rượu vào các nghi lễ\Nnhưng xem việc say xỉn là một tội.
Dialogue: 0,0:02:46.94,0:02:49.72,Default,,0000,0000,0000,,Tại Trung Đông, châu Phi và Tây Ban Nha
Dialogue: 0,0:02:49.72,0:02:52.69,Default,,0000,0000,0000,,một điều luật của đạo Hồi\Nnghiêm cấm cầu nguyện khi say xỉn
Dialogue: 0,0:02:52.69,0:02:57.05,Default,,0000,0000,0000,,dần trở thành luật cấm rượu.
Dialogue: 0,0:02:57.05,0:03:01.61,Default,,0000,0000,0000,,Các thức uống lên men thời cổ đại\Ncó nồng độ cồn tương đối thấp.
Dialogue: 0,0:03:01.61,0:03:04.06,Default,,0000,0000,0000,,Khi nồng độ cồn đạt khoảng 13%,
Dialogue: 0,0:03:04.06,0:03:09.68,Default,,0000,0000,0000,,các sản phẩm phụ trong quá trình lên men\Nđộc hại và giết chết nấm men.
Dialogue: 0,0:03:09.69,0:03:11.22,Default,,0000,0000,0000,,Khi nấm men chết,
Dialogue: 0,0:03:11.22,0:03:15.00,Default,,0000,0000,0000,,quá trình lên men chấm dứt\Nvà nồng độ cồn ngừng tăng lên.
Dialogue: 0,0:03:15.00,0:03:18.90,Default,,0000,0000,0000,,Vì thế, trong suốt hàng ngàn năm, \Nnồng độ cồn trong rượu bị giới hạn.
Dialogue: 0,0:03:18.90,0:03:21.23,Default,,0000,0000,0000,,Điều này thay đổi\Nkhi một quá trình mới ra đời
Dialogue: 0,0:03:21.23,0:03:22.83,Default,,0000,0000,0000,,được gọi chưng cất.
Dialogue: 0,0:03:22.83,0:03:25.41,Default,,0000,0000,0000,,Các văn tự Ả Rập vào thế kỉ thứ IX
Dialogue: 0,0:03:25.41,0:03:29.71,Default,,0000,0000,0000,,miêu tả việc đun các dung dịch lên men\Nđể làm bốc hơi cồn.
Dialogue: 0,0:03:29.71,0:03:34.74,Default,,0000,0000,0000,,Cồn sôi ở nhiệt độ thấp hơn nước,\Nnên bốc hơi trước.
Dialogue: 0,0:03:34.74,0:03:37.16,Default,,0000,0000,0000,,Thu lượng khí bay hơi này, làm nguội,
Dialogue: 0,0:03:37.17,0:03:43.80,Default,,0000,0000,0000,,sẽ có được cồn có nồng độ cao hơn\Nnhững thức uống lên men khác.
Dialogue: 0,0:03:43.80,0:03:47.99,Default,,0000,0000,0000,,Lúc đầu, các loại rượu mạnh này\Nđược dùng cho mục đích chữa bệnh.
Dialogue: 0,0:03:47.99,0:03:51.18,Default,,0000,0000,0000,,Sau đó, rượu mạnh trở thành\Nmột mặt hàng thương mại quan trọng
Dialogue: 0,0:03:51.18,0:03:55.10,Default,,0000,0000,0000,,vì khác với bia và rượu, \Nrượu mạnh không bị hư.
Dialogue: 0,0:03:55.10,0:03:56.67,Default,,0000,0000,0000,,Rượu rum làm từ đường
Dialogue: 0,0:03:56.67,0:03:59.36,Default,,0000,0000,0000,,được thu hoạch từ thuộc địa châu Âu\Nở vùng Caribbean
Dialogue: 0,0:03:59.36,0:04:03.43,Default,,0000,0000,0000,,trở thành mặt hàng chủ lực\Nthủy thủ bán cho Bắc Mỹ.
Dialogue: 0,0:04:03.43,0:04:06.99,Default,,0000,0000,0000,,Người châu Âu mang\Nrượu brandy và gin đến châu Phi
Dialogue: 0,0:04:06.99,0:04:12.51,Default,,0000,0000,0000,,đổi lấy nô lệ, đất đai,\Nvà các hàng hóa như dầu cọ và cao su.
Dialogue: 0,0:04:12.51,0:04:16.12,Default,,0000,0000,0000,,Rượu mạnh trở thành\Nmột dạng tiền tệ ở các vùng này.
Dialogue: 0,0:04:16.12,0:04:17.87,Default,,0000,0000,0000,,Trong thời kì khai phá,
Dialogue: 0,0:04:17.87,0:04:21.94,Default,,0000,0000,0000,,rượu mạnh đóng vai trò quan trọng\Ntrong những chuyến đi biển đường dài.
Dialogue: 0,0:04:21.94,0:04:25.70,Default,,0000,0000,0000,,Giong buồm từ châu Âu đến Đông Á\Nvà châu Mỹ có thể mất vài tháng,
Dialogue: 0,0:04:25.70,0:04:28.79,Default,,0000,0000,0000,,và việc trữ nước sạch cho thủy thủ đoàn\Nlà một thử thách.
Dialogue: 0,0:04:28.79,0:04:33.79,Default,,0000,0000,0000,,Thêm một gàu brandy vào thùng chứa nước\Ngiúp giữ nước sạch lâu hơn
Dialogue: 0,0:04:33.79,0:04:38.09,Default,,0000,0000,0000,,vì cồn là một chất bảo quản\Ngiết các vi khuẩn có hại.
Dialogue: 0,0:04:38.09,0:04:40.51,Default,,0000,0000,0000,,Vì thế, đến những năm 1600,
Dialogue: 0,0:04:40.51,0:04:43.98,Default,,0000,0000,0000,,rượu đã chuyển từ chất\Nchỉ gây kích thích động vật
Dialogue: 0,0:04:43.98,0:04:47.24,Default,,0000,0000,0000,,thành động lực\Ncho việc khai khá và thương mại toàn cầu
Dialogue: 0,0:04:47.24,0:04:49.82,Default,,0000,0000,0000,,theo sau là những hậu họa của nó.
Dialogue: 0,0:04:49.82,0:04:51.37,Default,,0000,0000,0000,,Thời gian dần trôi qua,
Dialogue: 0,0:04:51.37,0:04:55.69,Default,,0000,0000,0000,,vai trò của cồn trong xã hội loài người\Nngày càng trở nên phức tạp hơn.