0:00:06.794,0:00:12.118 Szympans natyka się na przejrzałe śliwki. 0:00:12.118,0:00:14.081 Te, które się rozpadły, 0:00:14.081,0:00:17.641 kuszą oszałamiającym zapachem. 0:00:17.641,0:00:19.032 Obżera się 0:00:19.032,0:00:23.042 i doświadcza czegoś dziwnego. 0:00:23.042,0:00:26.032 Niczego nieświadoma małpa[br]natknęła się na proces, 0:00:26.032,0:00:28.179 który ludzie wykorzystają 0:00:28.179,0:00:33.392 do produkcji piwa, wina[br]i innych napojów alkoholowych. 0:00:33.392,0:00:37.438 Cukry w przejrzałym owocu[br]przyciągają mikroskopijne organizmy, 0:00:37.438,0:00:39.018 czyli drożdże. 0:00:39.018,0:00:43.891 Żywiąc się cukrami, wytwarzają[br]związek chemiczny o nazwie etanol, 0:00:43.891,0:00:46.961 alkohol występujący[br]w napojach wyskokowych. 0:00:46.961,0:00:49.906 Ten proces to fermentacja. 0:00:49.906,0:00:51.861 Nie wiadomo dokładnie, 0:00:51.861,0:00:54.611 kiedy ludzie zaczęli produkować[br]fermentowane napoje. 0:00:54.611,0:00:59.572 Najstarsze ślady pochodzą[br]sprzed 9 tysięcy lat z Chin, 0:00:59.572,0:01:01.682 gdzie osad w glinianych naczyniach 0:01:01.682,0:01:04.875 wskazywał, że napoje te produkowano 0:01:04.875,0:01:09.451 ze sfermentowanego ryżu,[br]prosa, winogron i miodu. 0:01:09.451,0:01:11.111 W ciągu kilku tysięcy lat 0:01:11.111,0:01:15.441 różne kultury na całym świecie[br]produkowały własne alkohole. 0:01:15.441,0:01:18.663 Starożytni Mezopotamczycy i Egipcjanie 0:01:18.663,0:01:22.039 przez cały rok wytwarzali[br]piwo z ziaren zbóż. 0:01:22.039,0:01:24.837 Miały do niego dostęp[br]wszystkie klasy społeczne, 0:01:24.837,0:01:28.402 a robotnicy otrzymywali je nawet[br]w dziennych racjach żywnościowych. 0:01:28.402,0:01:29.922 Produkowano tam też wino, 0:01:29.922,0:01:32.882 ale ponieważ klimat[br]nie sprzyjał uprawie winogron, 0:01:32.882,0:01:36.212 było rzadkim i drogim przysmakiem. 0:01:36.212,0:01:40.242 Z kolei w Grecji i Rzymie,[br]gdzie winogrona rosły lepiej, 0:01:40.242,0:01:45.172 wino było tak łatwo dostępne,[br]jak piwo w Egipcie i Mezopotamii. 0:01:45.172,0:01:48.612 Ponieważ drożdże przekształcają[br]każdy cukier roślinny, 0:01:48.612,0:01:51.495 starożytni wytwarzali alkohol z tego, 0:01:51.495,0:01:54.135 co rosło tam, gdzie mieszkali. 0:01:54.135,0:01:57.195 W Ameryce Południowej[br]robiono z dostępnych roślin chichę, 0:01:57.195,0:02:00.092 czasem dodając halucynogenne zioła. 0:02:00.092,0:02:03.806 Na terenie obecnego Meksyku[br]pito głównie pulque 0:02:03.806,0:02:05.606 z soku kaktusowego, 0:02:05.606,0:02:09.476 a we Wschodniej Afryce[br]piwo palmowe i bananowe. 0:02:09.476,0:02:13.916 Na terenie obecnej Japonii[br]z ryżu produkowano sake. 0:02:13.916,0:02:18.009 Niemal każdy region na świecie[br]miał swój własny napój. 0:02:18.009,0:02:21.125 Alkohol stał się częścią codzienności, 0:02:21.125,0:02:25.850 a wiele autorytetów dostrzegło[br]jego pozytywny wpływ. 0:02:25.850,0:02:28.970 Greccy lekarze uważali wino za zdrowe, 0:02:28.970,0:02:32.305 a poeci zapewniali[br]o jego twórczym potencjale. 0:02:32.305,0:02:36.427 Innych martwiła możliwość[br]jego nadużywania. 0:02:36.427,0:02:38.970 Greccy filozofowie zalecali umiar. 0:02:38.970,0:02:43.547 Dawni żydzi i chrześcijanie[br]używali wina do rytuałów, 0:02:43.547,0:02:46.996 ale pijaństwo uważali za grzech. 0:02:46.996,0:02:49.715 Natomiast na Bliskim Wschodzie,[br]w Afryce i Hiszpanii, 0:02:49.715,0:02:52.691 islamski zakaz modlenia się po pijanemu 0:02:52.691,0:02:57.152 stał się zakazem picia alkoholu w ogóle. 0:02:57.152,0:03:01.613 Starożytne napoje alkoholowe[br]były raczej niskoprocentowe. 0:03:01.613,0:03:04.062 Przy około 13-procentowej[br]zawartości alkoholu 0:03:04.062,0:03:07.492 uboczne produkty fermentacji 0:03:07.492,0:03:09.742 stają się dla drożdży[br]szkodliwe i niszczą je. 0:03:09.742,0:03:11.220 Gdy drożdże giną, 0:03:11.220,0:03:15.090 fermentacja ustaje,[br]a zawartość alkoholu się stabilizuje. 0:03:15.090,0:03:18.900 Przez tysiące lat zawartość alkoholu[br]w napojach była więc niewielka. 0:03:18.900,0:03:21.234 Zmieniło się to wraz z odkryciem 0:03:21.234,0:03:22.834 procesu destylacji. 0:03:22.834,0:03:27.280 Arabskie pisma z dziewiątego wieku[br]opisują wrzące sfermentowane ciecze, 0:03:27.280,0:03:29.708 z których odparowywano alkohol. 0:03:29.708,0:03:32.681 Ma on niższą temperaturę wrzenia niż woda, 0:03:32.681,0:03:34.741 więc wyparuje wcześniej. 0:03:34.741,0:03:39.490 Schwytanie i schłodzenie pary[br]daje płynny alkohol, 0:03:39.490,0:03:43.800 o wiele bardziej skoncentrowany[br]niż fermentowane napoje. 0:03:43.800,0:03:47.992 Na początku te mocne alkohole[br]były używane do celów medycznych. 0:03:47.992,0:03:51.181 Później stały się ważnym[br]towarem handlowym, 0:03:51.181,0:03:55.097 bo w przeciwieństwie do piwa[br]czy wina, nie psuły się. 0:03:55.097,0:03:56.668 Rum produkowany z cukru 0:03:56.668,0:03:59.478 zebranego w europejskich[br]koloniach na Karaibach 0:03:59.478,0:04:01.745 stał się dla żeglarzy głównym towarem 0:04:01.745,0:04:04.105 eksportowanym do Ameryki Północnej. 0:04:04.105,0:04:07.153 Europejczycy sprowadzili[br]do Afryki brandy i gin, 0:04:07.153,0:04:09.241 wymieniając je na niewolników, 0:04:09.241,0:04:12.251 ziemię i produkty takie jak[br]olej palmowy czy kauczuk. 0:04:12.251,0:04:16.001 W tych rejonach alkohol[br]destylowany stał się walutą. 0:04:16.001,0:04:17.903 W Erze Wielkich Odkryć Geograficznych 0:04:17.903,0:04:21.745 alkohole grały ważną rolę[br]w dalekich wyprawach morskich. 0:04:21.745,0:04:25.677 Żeglowanie z Europy do wschodniej[br]Azji i Ameryk mogło trwać wiele miesięcy, 0:04:25.677,0:04:28.848 a zapewnienie załodze[br]świeżej wody bywało trudne. 0:04:28.848,0:04:33.728 Dodanie brandy do beczki sprawiało,[br]że woda pozostawała dłużej świeża, 0:04:33.728,0:04:38.660 bo alkohol jest konserwantem[br]zabijającym szkodliwe mikroby. 0:04:38.660,0:04:40.560 Do około 1600 roku 0:04:40.560,0:04:43.890 alkohol przeszedł drogę[br]od uprzyjemniania życia zwierzętom 0:04:43.890,0:04:49.754 do napędzania światowego handlu[br]i odkryć ze wszystkimi konsekwencjami. 0:04:49.754,0:04:50.999 Z biegiem czasu 0:04:50.999,0:04:55.201 jego rola w społeczeństwie[br]tylko się skomplikowała.