0:00:06.794,0:00:12.118
چیمپانزییەک چەند هەڵووژەیەکی[br]زۆرگەیوو دەکەوێتە بەردەمی.

0:00:12.118,0:00:14.081
زۆربەیان پارچە بوون.

0:00:14.081,0:00:17.601
نزیکی دەکەنەوە لە[br]بۆنی میوە فریودەرەکە.

0:00:17.601,0:00:19.032
گەدەی پڕ دەکات و

0:00:19.032,0:00:23.042
هەست بە شتێک دەکات کە...[br]کاریگەری سەیرە.

0:00:23.042,0:00:26.032
ئەم مەیموونە ئاگادارنییە[br]کە لە بەردەم پڕۆسەیەکە

0:00:26.032,0:00:28.179
کە مرۆڤ سوودی لێ وەردەگرێت

0:00:28.179,0:00:33.192
بۆ درووست کردنی[br]بیرە، مەی، و خواردنەوەی کحولی تر.

0:00:33.192,0:00:37.438
شەکری ناو میوەی زۆر گەیوو[br]بوونەوەری زۆر بچووک ڕادەکێشێت

0:00:37.438,0:00:38.878
کە ناسراون بە هەوێن.

0:00:38.878,0:00:43.781
کاتێک هەوێنەکان شەکرەکە دەخۆن[br]ئاوێتەیەک درووست دەکەن ناوی ئیسانۆڵ-

0:00:43.781,0:00:46.791
جۆری کحولە لە ناو[br]خواردنەوە کحولیەکان.

0:00:46.791,0:00:49.766
ئەم پرۆسەیە پێی دەگووترێت هەڵهاتن.

0:00:49.766,0:00:51.861
کەس نازانێت لەچ کاتێک

0:00:51.861,0:00:54.611
مرۆڤ دەستی کرد بە درووست کردنی[br]خواردنەوەی هەڵهاتوو.

0:00:54.611,0:00:59.572
کۆنترین بەڵگە دەگەڕێتەوە بۆ[br]٧٠٠٠ ساڵ پێش زایین لە چین،

0:00:59.572,0:01:01.682
کاتێک پاشماوەی مەنجەڵی قوڕ

0:01:01.682,0:01:04.875
ئاشکرای کردووە کە خەڵک خواردنەوەی[br]کحولییان درووست کردووە

0:01:04.875,0:01:09.311
لە برنجی هەڵهاتوو، ئاڵەف،[br]ترێ، لەگەڵ هەنگوین.

0:01:09.311,0:01:11.111
لە چەند هەزارەیەکدا،

0:01:11.111,0:01:15.441
زۆربەی کەلتووری جیهانی[br]خواردنەوەکانیان هەڵدەهێنا.

0:01:15.441,0:01:19.663
میزۆپۆتامی و میسری دێرین[br]بیرەیان درووست دەکرد

0:01:19.663,0:01:21.919
لە دانەوێڵەی پاککراوی کۆگاکراو.

0:01:21.919,0:01:24.837
ئەم بیرەیە[br]بۆ هەموو چینێکی کۆمەڵایەتی بەردەست بوو،

0:01:24.837,0:01:28.232
تەنانەت کرێکارەکانیش[br]لە خواردنی رۆژانە وەریان دەگرت.

0:01:28.232,0:01:29.922
هەروەها مەیشیان درووست دەکرد،

0:01:29.922,0:01:32.882
بەڵام بەهۆی کەش و هەوا[br]گوونجاو نەبوو بۆ گەشەکردنی ترێ،

0:01:32.882,0:01:36.212
کارێکی دەگمەن و گران بوو.

0:01:36.212,0:01:40.162
بەڵام لە یۆنان و ڕۆمدا[br]کە ترێ ئاسان گەشە دەکات،

0:01:40.162,0:01:45.072
مەی زۆر بەردەست بوو[br]وەکو بیرە لە میسڕ و میزۆپۆتامیا.

0:01:45.072,0:01:48.702
چونکە هەوێن[br]هەموو شەکرێک هەڵدەهێنێت،

0:01:48.702,0:01:50.625
خەڵکی دێرین کحولیان درووست کرد

0:01:50.625,0:01:53.995
لەهەر ڕووەکێک و دانەوێڵەیەک[br]کە لەناوچەکەدا گەشەی دەکرد.

0:01:53.995,0:01:57.195
لە ئەمریکای باشوور،[br]خەڵکی چیچەیان لە دانەوێڵە درووست دەکرد،

0:01:57.195,0:01:59.912
هەندێك جار ڕووەکی هۆشبەریان تێ دەکرد.

0:01:59.912,0:02:03.806
کە ئێستا نیو مەکسیکۆیە[br]پۆڵک، لە شیلەی کاکتوس درووست کراوە،

0:02:03.806,0:02:05.316
خواردنەوەیەکی بەناوبانگ بوو،

0:02:05.316,0:02:09.476
لە کاتێکدا ئەفریقی ڕۆژهەڵات[br]بیرەی مۆز و دارخورمایان درووست دەکرد.

0:02:09.476,0:02:13.916
لە ناوچەی ئێستا کە ژاپۆنە،[br]خەڵک ساکێیان لە برنج درووست دەکرد.

0:02:13.916,0:02:17.689
نزیکە هەموو ناوچەیەکی جیهان[br]خواردنەوەی هەڵهاتووی تایبەتی خۆی هەبووە.

0:02:17.689,0:02:21.125
کاتێک کحول خواردن[br]بووە بەشێک لە ژیانی ڕۆژانە،

0:02:21.125,0:02:25.680
هەندێک دەسەڵاتداران کاریگەری[br]ئەرێنیان دەبینی-

0:02:25.680,0:02:28.920
پزیشکانی یۆنانی[br]دەیانگووت مەی بۆ تەندرووستی باشە،

0:02:28.920,0:02:32.305
و هۆزانڤانان[br]دانیان بەکاریگەریە بەهرەمەندیەکانی دانا.

0:02:32.305,0:02:36.427
بەڵام خەڵکیتر هەبوون[br]زیاتر نیگەرانی خراپیەکانی بوون.

0:02:36.427,0:02:38.970
فەیلەسووفی یۆنانی دەیانگووت مەیخۆنەوە.

0:02:38.970,0:02:43.547
نووسەری کۆنی مەسیحی و جوولەکە[br]لە ئەوروپا مەییان کردە ناو بۆنەگێڕانیان

0:02:43.547,0:02:46.936
بەلام خواردنەوەی زۆریان[br]بە کفر دانا.

0:02:46.936,0:02:49.715
و لە ڕۆژهەڵاتی ناوه‌ڕاستدا،[br]ئەفریقا، و ئیسپانیا،

0:02:49.715,0:02:52.691
یاسایەکی ئیسلامی لە دژی نزا کردن[br]کاتێک خواردووتەوە

0:02:52.691,0:02:57.052
بەرەبەرە بەهێز بوو[br]و بوو بە قەدەغەی کحول.

0:02:57.052,0:03:01.613
خواردنەوەی هەڵاتووی دێرین[br]ڕێژەی کحولی کەم بوو.

0:03:01.613,0:03:04.062
لە سەدا ١٣،

0:03:04.062,0:03:07.332
پاشماوەکانی کە هەوێن[br]درووستی دەکات لەهەڵهێناندا

0:03:07.332,0:03:09.692
ژەهراوی دەبن و دەیانکووژن.

0:03:09.692,0:03:11.220
کاتێک هەوێنەکان دەمرن،

0:03:11.220,0:03:15.000
هەڵاتن دەوەستێت[br]و ڕێژەی کحول جێگیر دەبێت.

0:03:15.000,0:03:18.900
کەواتە بۆ هەزارەها ساڵ[br]ڕێژەی کحول دیارکراو بوو.

0:03:18.900,0:03:21.234
ئەوە گۆڕا بەداهێنانی[br]پرۆسەیەک بەناوی

0:03:21.234,0:03:22.834
دڵۆپاندن.

0:03:22.834,0:03:27.280
نووسینی عەرەبی سەدەی نۆیەم[br]باسی شلەی کووڵاوی هەڵاتوو دەکات

0:03:27.280,0:03:29.708
بۆ هەڵماندنی کحول لە ناویدا.

0:03:29.708,0:03:32.681
کحول دەکووڵێت[br]لە پلەی گەرمی نزمتر لە ئاو،

0:03:32.681,0:03:34.741
بۆیە سەرەتا دەبێتە هەڵم.

0:03:34.741,0:03:39.490
ئەم هەڵمە بگرە و ساردی بکەرەوە،[br]و ئەوەی ماوە کحولی شلە

0:03:39.490,0:03:43.800
زۆر چڕترە لە هەر[br]خواردنەوەیەکی هەڵاتووی تر.

0:03:43.800,0:03:47.992
سەرەتا، ئەمانە بۆ [br]تەندرووستی بەکار دەهێنرا.

0:03:47.992,0:03:51.181
دواتر بوونە[br]کەل وپەلی بازرگانی

0:03:51.181,0:03:55.097
چونکە بە پێچەوانەی بیرە و مەی[br]ئەوان تێکناچن.

0:03:55.097,0:03:56.668
ڕەمی درووستکراو لە شەکر

0:03:56.668,0:03:59.358
لە کۆڵۆنی ئەوروپی لە کاریبیان[br]دروێنە دەکرێت

0:03:59.358,0:04:01.375
بووە پێداویستی بۆ دەریاوانان

0:04:01.375,0:04:03.595
و بازرگانی پێکرا لەگەڵ ئەمریکای باکوور.

0:04:03.595,0:04:06.663
ئەوروپیەکان بڕاندی وجینیان[br]هێنایە ئەفریقا

0:04:06.663,0:04:09.581
و بەکۆیلە، زەوی، و بەروبوومی

0:04:09.581,0:04:12.251
وەک ڕۆنی خورما و لاستیک گۆڕیانەوە.

0:04:12.251,0:04:16.001
ئیسپرتۆ لەم ناوچانە بووە[br]جۆرێک لە پارە.

0:04:16.001,0:04:17.903
لە چاخی گەڕاندا،

0:04:17.903,0:04:21.745
ئیسپرتۆ بووە بەشێکی گرنگ لە[br]گەشتی دەریای دوور و درێژ.

0:04:21.745,0:04:25.677
لە ئەوروپا بۆ ئاسیای ڕۆژهەڵات و ئەمریکاکان[br]گەشت بکەیت چەند مانگێکی دەوێت،

0:04:25.677,0:04:28.848
و ئاوی پاراو بهێڵیتەوە بۆ دەستەکە[br]کارێکی سەخت و ئاستەم بوو.

0:04:28.848,0:04:33.728
زیاد کردنی ستڵێك بڕاندی بۆ بەرمیلی ئاو[br]زیاتر بە پاراوی دەیهێشتەوە

0:04:33.728,0:04:38.520
چونکە کحول پارێزەرە[br]کە میکرۆبی زیانبەخش دەکووژێت.

0:04:38.520,0:04:40.320
بۆیە لە١٦٠٠کاندا،

0:04:40.320,0:04:43.890
کحول لە بەخشینی چێژێک بە[br]ئاژەڵانەوە بەرەو

0:04:43.890,0:04:49.754
بازرگانی جیهانی و گەشت کردن ڕۆیشت-[br]لەگەڵ هەموو ئاکامەکانیان.

0:04:49.754,0:04:50.999
هەتا کات دەڕۆیشت،

0:04:50.999,0:04:55.201
ڕۆلی لە کۆمەڵگەی مرۆڤایەتیدا[br]تەنها ئاڵۆزتر دەبوو.