0:00:17.573,0:00:22.875
W 1879 roku archeolog amator[br]Marcelino Sanz de Sautoula

0:00:22.875,0:00:27.973
i jego córeczka Maria odkryli[br]w północnej Hiszpanii ciemną jaskinię.

0:00:27.973,0:00:32.527
Kiedy Maria się oddaliła,[br]dokonała niesamowitego odkrycia.

0:00:32.527,0:00:40.231
Ściany i sklepienia jaskini ozdobione były[br]prehistorycznymi obrazami i grafikami

0:00:40.231,0:00:46.069
liczącymi od 19 do 35 tysięcy lat.

0:00:46.069,0:00:51.116
Podobne ślady naszych przodków[br]są w jaskiniach na całym świecie.

0:00:51.116,0:00:55.230
Najstarsze, które znaleziono,[br]pochodzą sprzed 40 tysięcy lat.

0:00:55.230,0:00:59.495
Co te malowidła mówią nam[br]o prehistorycznym ludzkim umyśle

0:00:59.495,0:01:02.421
i życiu ich twórców?

0:01:02.421,0:01:09.123
Żeby zrobić farbę, pierwsi artyści[br]mieszali minerały, glinę, węgiel drzewny

0:01:09.123,0:01:11.665
i ochrę ze śliną lub tłuszczem zwierzęcym.

0:01:11.665,0:01:18.433
Malowali rękami i narzędziami[br]jak płatki mchu, gałązki, kości i włosy.

0:01:18.433,0:01:22.484
W wielu przypadkach ich obrazy[br]pokrywają się z konturami jaskini,

0:01:22.484,0:01:25.190
tworząc głębię i cień.

0:01:25.190,0:01:27.958
Najczęściej spotykane są[br]geometryczne kształty,

0:01:27.958,0:01:35.007
a następnie duże ssaki, takie jak żubry,[br]konie, mamuty, jelenie i dziki.

0:01:35.007,0:01:40.058
Postacie ludzkie pojawiają się rzadko,[br]podobnie jak odciski rąk.

0:01:40.058,0:01:44.065
Niektórzy sądzą, że te dzieła sztuki[br]są dziełem myśliwych

0:01:44.065,0:01:47.540
albo mędrców w stanie podobnym do transu.

0:01:47.540,0:01:52.588
Ale znaleziono obrazy namalowane[br]przez mężczyzn, kobiety, a nawet dzieci.

0:01:52.588,0:01:54.629
Dlaczego to robili?

0:01:54.629,0:01:57.928
Być może dokumentowali[br]wiedzę o naturalnym świecie,

0:01:57.928,0:01:59.702
jak współcześni naukowcy,

0:01:59.702,0:02:02.806
albo oznaczali terytorium plemienne.

0:02:02.806,0:02:06.193
Może obrazy były rezultatem[br]świętych rytuałów łowieckich

0:02:06.193,0:02:08.848
albo duchowych podróży.

0:02:08.848,0:02:14.838
A może były sztuką dla sztuki,[br]czystą przyjemnością i samorealizacją?

0:02:14.838,0:02:17.858
Podobnie jak w przypadku[br]nierozwiązanych antycznych zagadek,

0:02:17.858,0:02:19.925
może nigdy się tego nie dowiemy,

0:02:19.925,0:02:23.155
chyba że ktoś wynajdzie wehikuł czasu.

0:02:23.159,0:02:25.412
Choć odpowiedź jest niepewna,

0:02:25.412,0:02:29.969
te obrazy są najwcześniejszym[br]dowodem ludzkiej ekspresji,,

0:02:29.969,0:02:32.805
potwierdzającym ludzkie zdolności twórcze

0:02:32.805,0:02:36.144
na tysiące lat przed powstaniem pisma.

0:02:36.144,0:02:41.368
To wyrazisty język wizualny[br]przedstawiający otaczającą rzeczywistość,

0:02:41.368,0:02:43.248
tak jak współczesne formy sztuki,

0:02:43.248,0:02:47.487
od graffiti do animowanych jaskiń[br]w wirtualnej rzeczywistości.