0:00:01.880,0:00:04.040
Bir addım geri gedərək[br]bunların

0:00:04.040,0:00:06.360
bəzilərini silirəm.

0:00:06.360,0:00:09.380
Bu prosesin ilk [br]yarısında

0:00:09.380,0:00:14.120
ateroskleroz[br]baş verir.

0:00:14.120,0:00:17.080
İndi isə ikinci[br]yarısını tamamlayacağıq.

0:00:17.080,0:00:19.750
Bütün proseslər

0:00:19.750,0:00:21.340
daxili təbəqədə baş verir.

0:00:21.340,0:00:24.069
Onların hamısı eyni[br]qalacaq.

0:00:24.069,0:00:25.735
Makrofaqlar haqqında[br]bəhs etdik.

0:00:25.735,0:00:28.690
Süngər hüceyrələrini necə[br]formalaşdırdıqları və

0:00:28.690,0:00:32.520
bütün yağları yedikdən sonra [br]necə "yağ gölü" əmələ

0:00:32.520,0:00:35.130
gətirdikləri barədə danışdıq.

0:00:35.130,0:00:37.630
Hazırki şəkil bu prosesə

0:00:37.630,0:00:39.700
qədər olan hissəni [br]təsvir edir.

0:00:39.700,0:00:43.090
Bundan sonra nə baş verəcəyi[br]barədə danışaq.

0:00:43.090,0:00:48.700
Beşinci addım[br]saya əzələlərində

0:00:48.700,0:00:50.929
baş verir. Biz bu

0:00:50.929,0:00:52.970
əzələlər barəsində[br]danışmamışıq. Onlar

0:00:52.970,0:01:01.930
titrəyir və ya bir növ[br]rəqs edirlər.

0:01:01.930,0:01:08.430
Daxili təbəqənin üzərinə[br]rəqs yazım.

0:01:08.430,0:01:11.880
Bütün proseslər daxili[br]təbəqənin üzərində baş verir.

0:01:11.880,0:01:12.639
Bütün hərəkətin

0:01:12.639,0:01:14.160
burada olduğunu [br]görə bilərsiniz.

0:01:14.160,0:01:15.780
"Rəqs edirlər" ifadəsi bir qədər

0:01:15.780,0:01:17.310
yalnış ola bilər.

0:01:17.310,0:01:19.460
Əslində isə

0:01:19.460,0:01:24.210
bu qırmızı, saya əzələ

0:01:24.210,0:01:30.640
hüceyrələri [br]köç etməyə

0:01:30.640,0:01:33.220
və ya hərəkətə[br]başlayırlar.

0:01:33.220,0:01:35.730
Boşluğa doğru[br]yerini dəyişməyə başlayırlar.

0:01:35.730,0:01:37.540
Buradakılar bu tərəfə,

0:01:37.540,0:01:40.920
digərləri isə digər tərəfə doğru[br]yerdəyişirlər.

0:01:40.920,0:01:42.780
Yerdəyişməyə başladıqları an

0:01:42.780,0:01:45.010
hərəkətlilik artır.

0:01:45.010,0:01:46.160
Makrofaqlar buradadır.

0:01:46.160,0:01:51.470
Yağ gölməçəsində[br]ASL var.

0:01:51.470,0:01:54.500
Hüceyrələr tərəfindən çoxlu[br]kimyəvi maddələr buraxılır.

0:01:54.500,0:01:56.340
Bu nəyinsə baş verdiyindən[br]xəbər verir.

0:01:56.340,0:02:01.560
Oraya doğru bir növ köç baş verir.

0:02:01.560,0:02:03.570
Lifli qapaq hazırlamağa[br]başlayırlar.

0:02:03.570,0:02:07.090
Bu altıncı addımdr.

0:02:07.090,0:02:10.310
Altıncı addımda lifli qapaq hazırlanır.

0:02:10.310,0:02:15.060
Necə baş verdiyini aydınlaşdırım.

0:02:15.060,0:02:18.010
Saya əzələ hüceyrələri- SƏH[br]lifli qapaq

0:02:18.010,0:02:20.396
əmələ gətirir.

0:02:20.396,0:02:21.770
Lifli qapaq

0:02:21.770,0:02:22.645
nədir?

0:02:22.645,0:02:25.610
Uşaq olarkən

0:02:25.610,0:02:27.820
diqqətsizlik edib yıxıldığınız[br]anları düşünün.

0:02:27.820,0:02:28.830
Evə diziniz [br]qanamış

0:02:28.830,0:02:31.230
vəziyyətdə qayıdırdınız.

0:02:31.230,0:02:34.980
Qanayan yara

0:02:34.980,0:02:38.540
sonradan qabığa [br]çevrilirdi.

0:02:38.540,0:02:42.450
Saya əzələ hüceyrələri[br]lifli qapaqlarla

0:02:42.450,0:02:47.190
yağ gölü[br]üzərində

0:02:47.190,0:02:50.330
qabıq[br]formalaşdırır.

0:02:50.330,0:02:52.270
Yağ gölməçəsini[br]sarı rənglə qeyd edirəm.

0:02:52.270,0:02:54.640
Saya əzələ hüceyrələri

0:02:54.640,0:02:59.050
onun üzərində

0:02:59.050,0:03:02.880
qapaq əmələ[br]gətirir.

0:03:02.880,0:03:06.610
Onları silərək[br]yeni rəsm çəkim.

0:03:06.610,0:03:09.900
Gölməçənin getdikcə[br]böyüdüyünü fərz edək.

0:03:09.900,0:03:14.065
Getdikcə daha da[br]böyüyür.

0:03:14.065,0:03:16.800
Burada yığılmaqda davam edən[br]bütün ASL hüceyrələrindən

0:03:16.800,0:03:19.510
daha çox yağ var. Çünki[br]endotel hüceyrələr

0:03:19.510,0:03:21.290
düzgün

0:03:21.290,0:03:23.070
işləmirlər.

0:03:23.070,0:03:26.480
Beləliklə, qəribə[br]işləmə mexanizmli

0:03:26.480,0:03:31.220
endotel hüceyrə[br]dəstinə sahibik.

0:03:31.220,0:03:34.790
Nəticədə saya əzələ hüceyrələri

0:03:34.790,0:03:38.560
lifli qapaq hazırlamaq[br]qərarına gəlirlər.

0:03:38.560,0:03:39.860
Yeni rənglə işarə edək.

0:03:39.860,0:03:41.670
Qırmızı olsun.

0:03:41.670,0:03:46.320
Belə daha gözəl göründüyünü düşünürəm.

0:03:46.320,0:03:53.010
Qapaq

0:03:53.010,0:03:55.120
təbəqəyə qarışaraq[br]orada

0:03:55.120,0:03:58.010
yerləşir.

0:03:58.010,0:03:59.780
Endotel hüceyrələr [br]bəzən üzərində

0:03:59.780,0:04:03.960
olur, bəzən isə yox.

0:04:03.960,0:04:04.890
Endotel təbəqənin

0:04:04.890,0:04:07.350
pozulduğunu deyə bilərəm.

0:04:07.350,0:04:11.740
Qalın lifli qapaq[br]meydana gəlir.

0:04:11.740,0:04:14.120
Qapağın içində kollagen[br]və ya elastin

0:04:14.120,0:04:18.470
var.

0:04:18.470,0:04:25.655
Deməli, qapaq kollagen və

0:04:25.655,0:04:27.535
elastin zülallarından [br]formalaşır.

0:04:27.535,0:04:33.240
Onlar bədənimizdəki[br]bütün hüceyrələrin

0:04:33.240,0:04:36.450
yerində saxlanılmasına[br]kömək edən zülallardır.

0:04:36.450,0:04:38.890
İstər sümüklərimizdə, [br]istərsə də burnumuzda

0:04:38.890,0:04:40.930
həmin zülallardan[br]tapa bilərik.

0:04:40.930,0:04:46.700
Onlar lifli qapaq əmələ gətirirlər.

0:04:46.700,0:04:48.755
Hazırda

0:04:48.755,0:04:55.020
qapaqlı yağ

0:04:55.020,0:04:56.530
təbəqəmiz var.

0:04:56.530,0:04:59.270
Aydın səslənir.

0:04:59.270,0:05:01.430
Bu daha ağlabatan[br]yoldur.

0:05:01.430,0:05:03.970
Yağ gölməçəsi

0:05:03.970,0:05:06.389
üzərində lifli qapaq[br]mövcuddur.

0:05:06.389,0:05:07.930
Onun

0:05:07.930,0:05:11.242
qan damarlarına doğru

0:05:11.242,0:05:13.700
qabarmağa başladığını[br]görürük.

0:05:13.700,0:05:16.850
Kənardakı kiçik diaqramı[br]nəzərdən keçirək.

0:05:16.850,0:05:18.670
Gözəl, dairəvi formada[br]qan damarı

0:05:18.670,0:05:21.640
var.

0:05:21.640,0:05:26.910
Burada yerləşmiş

0:05:26.910,0:05:29.760
nəhəng yağ gölü[br]var.

0:05:29.760,0:05:32.081
Qapağı da

0:05:32.081,0:05:33.830
buraya əlavə edirəm.

0:05:33.830,0:05:37.990
Qan damarında nə baş verdi?

0:05:37.990,0:05:41.110
Damarın radiusu

0:05:41.110,0:05:49.360
kiçilməyə[br]başladı.

0:05:49.360,0:05:53.200
Böyük dəyişikliklərdən sonra

0:05:53.200,0:05:57.489
qan damarımız da [br]kiçildi.

0:05:57.489,0:05:59.280
Kiçilmiş radiusu

0:05:59.280,0:06:01.180
şəkildə

0:06:01.180,0:06:04.800
görə bilərik.

0:06:04.800,0:06:08.080
Radiusun müqavimətlə[br]əlaqəsini bilirik.

0:06:08.080,0:06:12.500
Deməli, müqavimət də[br]artdı.

0:06:12.500,0:06:16.310
Müqavimət qan axınına qarşı[br]artmağa başladı.

0:06:16.310,0:06:19.430
Buradan buraya qədər olan [br]məsafənin qısa olmasından

0:06:19.430,0:06:22.430
bəhs edirəm. Boşluğa doğru

0:06:22.430,0:06:24.540
nəsə daxil olur.

0:06:24.540,0:06:28.110
Bir qədər maraqlı olan[br]digər dəyişiklik isə

0:06:28.110,0:06:30.170
divarın əslində[br]daha sərt,

0:06:30.170,0:06:31.870
daha bərk

0:06:31.870,0:06:34.810
olmasıdır.

0:06:34.810,0:06:37.050
Haqqında danışmadığım

0:06:37.050,0:06:39.640
digər bir fakt isə

0:06:39.640,0:06:46.650
saya əzələ hüceyrələrində[br]yaranan kalsium

0:06:46.650,0:06:53.690
istehsalıdır. Biz bunu yeddinci[br]addım da

0:06:53.690,0:06:56.420
adlandıra bilərik.

0:06:56.420,0:06:58.357
Istehsal dedikdə[br]nəyi nəzərdə tuturam?

0:06:58.357,0:07:00.190
Bu

0:07:00.190,0:07:03.530
hüceyrələr

0:07:03.530,0:07:07.900
sümük əmələ

0:07:07.900,0:07:10.430
gətirirmə prosesində[br]iştirak edirlər.

0:07:10.430,0:07:13.860
Ölü süngər[br]hüceyrələr

0:07:13.860,0:07:17.100
kiçik ətraf mühit[br]yaradaraq

0:07:17.100,0:07:19.380
buraya daha[br]çox kalsium

0:07:19.380,0:07:22.330
istehsal etməliyəm deyə[br]düşünməyə başlayırlar.

0:07:22.330,0:07:24.840
Bir az kalsium külçəsini[br]buraxırlar.

0:07:24.840,0:07:28.220
Digər külçələri də

0:07:28.220,0:07:30.410
əlavə edirlər.

0:07:30.410,0:07:32.210
Anidən nəzər yetirdikdə

0:07:32.210,0:07:34.950
buranın çox əhəngli [br]olduğunu

0:07:34.950,0:07:40.210
düşünürük.

0:07:40.210,0:07:42.560
Bir qədər sümüyə bənzəyir.

0:07:42.560,0:07:45.620
Sümükdə baş verən budur.

0:07:45.620,0:07:49.620
Beləliklə, bütün sahə[br]əhəngləşməyə başlayır.

0:07:49.620,0:07:51.700
Bu bölgə kalsiumla[br]zənginləşdikcə

0:07:51.700,0:07:54.970
kalsium kristalları ilə

0:07:54.970,0:07:59.590
dolmağa başlayır. Bu zaman[br]arteriyalar

0:07:59.590,0:08:01.150
xırçıltılı olmağa[br]başlayır ki,

0:08:01.150,0:08:04.102
bu da xoş səslənmir.

0:08:04.102,0:08:05.560
Əslində onlar daha sərtdirlər.

0:08:05.560,0:08:10.835
Burada əsas məqam

0:08:16.280,0:08:21.470
daha çox sərtlik və daha az[br]uyğunluq əldə etməkdir.

0:08:21.470,0:08:24.510
Bu da damarın[br]xırçıldamasına və

0:08:24.510,0:08:30.910
elastik ola bilməməsinə[br]səbəb olur. Aşağı uyğunluq,

0:08:30.910,0:08:34.299
daha az elastiklik[br]deməkdir.[br]

0:08:34.299,0:08:36.210
Bütün dəyişikliklər

0:08:36.210,0:08:39.780
bunlardan ibarətdir.

0:08:39.780,0:08:42.610
Kiçik radius[br]müqaviməti artırır.

0:08:42.610,0:08:45.770
Aşağı uyğunluq dedikdə,

0:08:45.770,0:08:50.050
böyük və orta ölçülü[br]arteriyaların qan dövranı zamanı

0:08:50.050,0:08:54.540
balon kimi genişlənməsinin[br]çətinliyi nəzərdə tutulur.

0:08:54.540,0:08:57.950
İkisi də qan təzyiqinin[br]artmasına səbəb olacaq.