WEBVTT

00:00:00.846 --> 00:00:03.984
ئێمە گەواهيدەرى
پێشكەوتنە مەزنەكانى مرۆڤين.

00:00:04.452 --> 00:00:07.885
لەماوەى ساڵانى دەيەى ڕابردوو،
بازرگانى جيهانى فراوان بوو،

00:00:07.909 --> 00:00:12.690
سێيەكى دانيشتوانى جيهانى 
لە هەژارى پڕوكێنەر بەرزكردەوە.

00:00:12.714 --> 00:00:15.693
ئێستا ئێمە گەواهيدەرى
ئەو كەوتنە سەرسووڕهێنەرەين.

00:00:15.752 --> 00:00:17.988
هەوڵەكانمان بۆ بەرزكردنەوەى 
ئاستى خەڵك بەجێهێشت

00:00:18.012 --> 00:00:21.474
لە پشت ئەو كەسانەى كە بەدەست سەخترين
شێوەكانى هەژاريەوە دەنالێنن،

00:00:21.498 --> 00:00:23.019
هەژاريەكى بێ وێنە.

NOTE Paragraph

00:00:23.043 --> 00:00:27.164
بەپێى پێناسەى دراويى
ماناى هەژارى بێ وێنە چييە

00:00:27.188 --> 00:00:29.042
ئەوەى هەموومان پێى ئاشناين:

00:00:29.066 --> 00:00:31.236
بە كەمتر لە ٢ دۆلار لە ڕۆژێكدا بژيت.

00:00:31.620 --> 00:00:34.847
تەنانەت لە خاوەنداريەتى سەرمايەش تێدەپەرێت

00:00:34.871 --> 00:00:36.910
وەك ئاژەڵ يان زەوى.

00:00:36.934 --> 00:00:41.002
هەژاريبوون واتە ڕووتكردنەوەى شكۆداريت،

00:00:41.026 --> 00:00:42.658
ئامانجەكەت و نرخى خۆت.

00:00:43.114 --> 00:00:45.085
واتە ژيان بە گۆشەگيرى،

00:00:45.109 --> 00:00:47.430
چونگە بەسەر كۆمەڵگاكەت بارگرانيت.

00:00:48.004 --> 00:00:51.321
واتە ناتوانيت داهاتووى باشتر وێنا بكەيت

00:00:51.345 --> 00:00:53.004
بۆ خۆت و بۆ خێزانەكەت.

NOTE Paragraph

00:00:53.941 --> 00:00:55.764
لە كۆتايى ساڵى ٢٠١٩،

00:00:55.788 --> 00:01:00.694
نزييكەى ٤٠٠ مليۆن كەس لە سەرتاسەرى
جيهان لە هەژاريەكى بێ ويێنەدا دەژين.

00:01:00.718 --> 00:01:05.325
ئەمە لە ژمارەى دانيشتوانى ويلايەتە 
يەكگرتوەكانى ئەمريكا و كەنەدا زياترە.

00:01:06.071 --> 00:01:07.742
كاتێك كارەساتێك ڕوودەدات،

00:01:07.766 --> 00:01:12.299
كاتێك پەتايەك دێت، كارەساتێكى سروشتى 
يان قەيرانى دەستكردى مرۆڤ،

00:01:12.323 --> 00:01:15.188
ئەم ژمارانە لە ئاستى 
ئەستێرەناسيدا بەرز دەبنەوە.

NOTE Paragraph

00:01:16.038 --> 00:01:19.814
باوكم، فازيل عابد، لە پيشەكەى وازيهێنا

00:01:19.838 --> 00:01:23.717
بۆ دامەزراندنى BRAC 
لە ساڵى ١٩٧٢ لێرە لە بەنگلاديش.

00:01:23.741 --> 00:01:25.572
بەنگلاديش تێكشكاو بوو،

00:01:25.596 --> 00:01:28.522
دواى تێپەڕين بەگەردوولى وێرانكەر،

00:01:28.546 --> 00:01:31.365
جەنگى دڕندانەى بۆ سەربەخۆيى بەدواوە بوو.

00:01:31.849 --> 00:01:35.432
باوكم دركى پێكرد،
لەگەڵ هەژارترينى ناو هەژاراندا كار دەكات

00:01:35.456 --> 00:01:39.617
كە هەژارى لە كەمى داهات و سامان زياترە.

00:01:39.641 --> 00:01:42.171
هەروەها كەمى هيواش هەبوو.

00:01:42.965 --> 00:01:45.049
خەڵك لە هەژاريدا گيريان خواردبوو،

00:01:45.073 --> 00:01:48.796
چونكە هەستيان
بە جێگيرى باردووخۆيان كردبوو.

00:01:48.820 --> 00:01:51.828
هەژاريى بۆ ئەوان وەك خۆر و مانگ وابوو --

00:01:51.852 --> 00:01:54.176
شتانێك بوو
لەلايەن خوداوە پێيان بەخشرا بوو.

NOTE Paragraph

00:01:54.703 --> 00:01:57.621
تاوەكو بەرنامەى كەمكردنەوەى
هەژاريى سەركەوتوو ببێت،

00:01:57.645 --> 00:02:00.675
پێويستيان بە هيواو باوەڕ بەخۆبوون دەبێت

00:02:00.699 --> 00:02:02.807
بۆيە، بە كەمێك پشتگيرى،

00:02:02.831 --> 00:02:05.277
خەڵك دەتوانن خۆيان لە هەژارى دوور بخەنەوە.

NOTE Paragraph

00:02:05.737 --> 00:02:09.128
BRAC بەردەوامبوو لە پێشەنگ بوو
بۆ نزيك بوونەوە لە دەرچوون،

00:02:09.152 --> 00:02:13.023
رێگە چارەيەك بۆ هەژارييەكى بێ وێنە
كە ڕوو لە هەژارى داهات دەكات

00:02:13.023 --> 00:02:14.869
و ڕوو لە هەژارى هيوا دەكات.

00:02:14.869 --> 00:02:18.073
ئەو نزيكبوونەوەيە بەشێوەيەكى 
سەرەكى لەگەڵ ئافرەتاندا گيراواتەبەر،

00:02:18.117 --> 00:02:21.141
چونكە زۆرترين كاريگەرى لەسەر ئافرەتان هەيە

00:02:21.165 --> 00:02:24.504
بەڵام لەگەڵ ئەوەشدا 
توانايان دەخەنەگەڕ خۆيان و خێزانەكانيان

00:02:24.528 --> 00:02:25.680
لێ دەربهێنن.

NOTE Paragraph

00:02:25.704 --> 00:02:27.337
لە ماوەى دوو ساڵدا،

00:02:27.361 --> 00:02:29.428
ئێمە چوار شتمان كرد.

00:02:29.769 --> 00:02:32.989
يەكەميان، پێداويستيە بنەڕەتيەكانى
ئافرەتانمان دابين كرد

00:02:33.013 --> 00:02:35.508
بە خواردن يان پارە پێدان،

00:02:35.532 --> 00:02:38.112
گەرەنتى بەڕێژەى كەمترين بۆ ڕزگار بوون.

00:02:38.136 --> 00:02:41.362
دووەم، گواستنەوەيان بۆ ژيانێكى شايستە

00:02:41.386 --> 00:02:44.269
بە بەخشينى سەرمايە پێيان، وەك ئاژەڵ،

00:02:44.293 --> 00:02:48.412
و فێريان بكەين چۆن پارەى لێ بەدەست بخەن.

00:02:48.412 --> 00:02:50.355
سێيەم، فێريان بكەين داهات پاشەكەوت بكەن،

00:02:50.379 --> 00:02:52.248
و وەبەرهێنان لە داهاتە نوێيەكەيان بكەن.

00:02:52.272 --> 00:02:55.820
هەروەها چوارەم، يارمەتيان بۆ
تێكەڵاو بوونى كۆمەڵايەتى بدەين،

00:02:55.844 --> 00:02:58.180
بەچەند گروپێكى وەك ئەوە دەست پێدەكەين

00:02:58.204 --> 00:03:00.057
پاشان لەگەڵ كەمەڵگەكەى.

00:03:00.573 --> 00:03:04.247
هەريەكێك لەم پێكهاتانە
كليلى سەركەوتنى پێكهاتەكانى ترە،

00:03:04.271 --> 00:03:08.009
بەڵام جادووى ڕاستەقسنە هيوا و هەستى ئەگەرە

00:03:08.033 --> 00:03:11.602
ئافرەتان بەو ڕێنماييە نزيكانەى
كە وەريدەگرن پەرەدەسێنن.

NOTE Paragraph

00:03:12.098 --> 00:03:14.469
با باسى جۆريناتان بۆ بكەم.

00:03:14.493 --> 00:03:18.933
جۆرينا لە گوندێكى دوورە دەستى
باكوورى بەنگلاديش لەدايك بووە.

00:03:18.957 --> 00:03:20.449
هەرگيز بۆ خوێندنگا نەچووە،

00:03:20.473 --> 00:03:24.647
لە تەمەنى ١٥ ساڵى، هاوسەرگيرى
لەگەڵ هاوسەرێكى بەدكار كرد.

00:03:24.671 --> 00:03:26.710
لە كۆتايدا لێى جيابۆوە،

00:03:26.734 --> 00:03:28.514
بێ پارە بەجێيهێشت

00:03:28.538 --> 00:03:33.047
و لەگەڵ دوو منداڵ هەرگيز بۆ خوێندنگا
نەچوون و تووشى بەدخۆراكيەكى سەخت بوون.

00:03:33.071 --> 00:03:35.336
هيچ كەسى نەبوو دواى يامەتى لێ بكات،

00:03:35.360 --> 00:03:36.828
هيچ هيوايەكيشى نەبوو.

00:03:37.366 --> 00:03:41.534
جۆرينا لە ساڵى ٢٠٠٥
پەيوەندى بەبەرنامەى دەرچووانى BRAC كرد.

00:03:42.050 --> 00:03:43.999
ئەو هەفتەيە دۆلارێكى وەرگرت،

00:03:44.023 --> 00:03:45.182
دوو مانگا،

00:03:45.206 --> 00:03:46.757
مەشقپێكردن لەلايەن دامەزراوەكە

00:03:46.781 --> 00:03:49.019
و لەلايەن ڕێبەرەكەوە
هەفتانە سەردانى دەكرا.

00:03:49.499 --> 00:03:51.464
دەستى بە بنياتنانى سامانەكەى كرد،

00:03:51.488 --> 00:03:53.183
بەڵام لە هەمووى گرينگتر،

00:03:53.207 --> 00:03:57.100
دەستى بە وێنا كردنى دواڕۆژێكى
باشتر بۆ خۆى و منداڵەكانى كرد.

00:03:57.611 --> 00:04:00.456
ئەگەر ئەمڕۆ سەردانى گوندى جۆرينا بكەيت،

00:04:00.480 --> 00:04:04.426
گەورەترين كۆگاى گشتى لەلايان 
جۆريناوە بەڕێوە دەبردرێت دەبينيت.

00:04:04.450 --> 00:04:06.926
و بە شانازيەوە ئەو خاكەى
كەڕيويەتى نيشانت دەدات

00:04:06.950 --> 00:04:08.509
و ئەو خانووەى كە درووستى كرد.

NOTE Paragraph

00:04:09.125 --> 00:04:12.345
لەو كاتەوەى لە ٢٠٠٢ 
دەستمان بەو بەرنامە كردووە،

00:04:12.369 --> 00:04:14.281
٢ مليۆن ئافرەتم لە بەنگلاديش دەرهێنا

00:04:14.305 --> 00:04:18.163
خۆيان و خێزانەكانيان 
لە هەژاريەكى بێ وێنە.

00:04:18.187 --> 00:04:20.526
ئەوە نزيكەى نۆ مليۆن كەس دەبێت.

00:04:21.026 --> 00:04:24.623
بەرنامەكە، بڕى ٥٠٠ دۆلار
بۆ هەر خێزانێك دابين دەكات،

00:04:24.647 --> 00:04:26.356
تەنها دوو ساڵە كاردەكات،

00:04:26.380 --> 00:04:28.964
بەڵام كاريگەريەكەى زياتر دەبێت.

NOTE Paragraph

00:04:28.988 --> 00:04:32.031
تۆژەران لە خوێندنگاى
ئابوورى لەندەن دۆزيويانەتەوە

00:04:32.055 --> 00:04:34.906
كە تاوەكو ٧ ساڵ دواى چوونە ناو بەرنامەكە،

00:04:34.930 --> 00:04:39.464
٩٢% بەشداربووان داهاتەكانيان و سەرمايە

00:04:39.488 --> 00:04:41.992
و بەكاربرنەكانى خۆيان
زياد كردوە يان پاراستوە.

00:04:42.531 --> 00:04:44.798
ئەستێر دۆفلۆ و ئابجێت بانجيرى،

00:04:44.822 --> 00:04:48.239
ئابوورى ناسانى MIT 
كە ساڵى پار خەڵاتى نۆبڵيان بەدەستهێنا،

00:04:48.263 --> 00:04:50.649
هەڵسەنگاندنيان بۆ چەندين وڵات كرد

00:04:50.673 --> 00:04:54.594
كە دەرچوون بە يەكێك
لە كاريگەرترين ڕێگەكان پێناسە دەكات

00:04:54.618 --> 00:04:56.373
بۆ شكاندنى تەڵەى هەژارى.

NOTE Paragraph

00:04:56.742 --> 00:04:58.785
بەڵام باوكم ڕازى نەبوو

00:04:58.809 --> 00:05:02.066
بۆ ئەوەى چارەسەرێك بدۆزێتەوە 
لەگەڵ هەندێك كەسدا كاربكات.

00:05:02.090 --> 00:05:05.616
هەمووكات دەيويست بزانێت 
ئايا ئێمە بەتەواوى ئاواتەخواز بووين

00:05:05.640 --> 00:05:07.013
لەم بوارەدا.

00:05:07.037 --> 00:05:10.776
بۆيە كاتێك پێوەرى نەتەوەيمان
لە بەنگلاديش بەدەست هێنا،

00:05:10.800 --> 00:05:13.900
دەيويست چۆن لە ئاستى
جيهانيدا فراوانترى بكەين بزانێت.

00:05:14.313 --> 00:05:16.967
هەروەها دەبێت حكومەتەكان بەشدارى بكەن.

00:05:16.991 --> 00:05:19.781
حكومەتەكان پێشتر 
مليارەها دۆلار تەرخان دەكەن

00:05:19.805 --> 00:05:22.251
لەسەر بەرنامەكانى كەمكردنەوەى هەژارى.

00:05:22.275 --> 00:05:24.832
بەڵام زۆر لەم پارەيە بەفيڕۆ دەدرێت،

00:05:24.856 --> 00:05:27.993
چەنكە ئەم بەرنامانە
يان بە هەژارترين كەس ناگات،

00:05:28.017 --> 00:05:32.474
يان كاريگەرى درێژخايەنيان نييە.

NOTE Paragraph

00:05:33.085 --> 00:05:35.739
ئێمە كار بۆ تێكەڵ كردنى حوكمەت دەكەين

00:05:35.763 --> 00:05:40.201
بۆ يارمەتيدانيان لە هەڵگرتنەوە
و فراوانكردنى بەرنامەكانى دەرچوون،

00:05:40.225 --> 00:05:44.128
دووهێندە كردنى 
كاريگەرى مليارەها دۆلار

00:05:44.152 --> 00:05:47.179
كە پێشتر تەرخانكرابوو بۆ 
ڕووبەڕو بوونەوەى هەژارى بێوێنە.

00:05:47.898 --> 00:05:51.858
پلانمانە يارمەتى ٢١ مليۆن كەسى تر بدەين

00:05:51.882 --> 00:05:54.349
تاوەكو خۆيان 
لە هەژارى بێ وێنە ڕزگار بكەن

00:05:54.373 --> 00:05:57.577
لە هەشت وڵاتدا لە ماوەى شەش ساڵى داهاتوو

00:05:57.601 --> 00:06:01.753
لەگەڵ تيمەكانى BRAC
لە هەر شوێن و وڵاتێك دەچەسپێنێت.

NOTE Paragraph

00:06:02.410 --> 00:06:07.814
باوكم لە مانگى خەرمانانى ٢٠١٩، 
نەخۆشى شێرپەنجەى مێشكى بۆ دياريكرا

00:06:07.838 --> 00:06:09.722
٤ مانگى بۆ ژيان هەبوو.

00:06:10.360 --> 00:06:15.534
دواى ٤٧ ساڵ سەركردايەتى 
لە ڕێكخراوى BRAC دەستى لە كار كێشايەوە،

00:06:15.558 --> 00:06:18.529
باسى هەموو ژيانى كرد،

00:06:18.553 --> 00:06:21.806
سەركەوتنى گەشبينى
بەسەر بێ هيواييدا دەبينى،

00:06:21.830 --> 00:06:25.154
كاتێك پڕيشكى باوەڕ بە خود 
لەلاى خەڵك دەدرەوشێتەوە،

00:06:25.178 --> 00:06:28.576
هەژارترينيان دەتوانن ژيانيان بگۆڕن.

NOTE Paragraph

00:06:29.375 --> 00:06:31.542
باوكم لە مانگى بەفرانبار كۆچى دوايى كرد.

00:06:33.149 --> 00:06:36.523
ئاگرى بۆ مليۆنەها خەڵك داگيرساند،

00:06:36.547 --> 00:06:38.558
و لە ڕۆژانى كۆتايى ژيانيدا،

00:06:38.582 --> 00:06:43.346
داواى لێ كردين، كە بەردەوامبين 
و كار بۆ مليۆنەها كەسى تر بكەين.

NOTE Paragraph

00:06:43.887 --> 00:06:46.971
ئەمە هەلێكە بۆ ئێمە،

00:06:46.995 --> 00:06:50.466
كەواتە با واز لە وێناكردنى
جيهانێكى بێ هەژارى بهێنين

00:06:50.490 --> 00:06:53.325
و پێكەوە ئەم جيهانە بنيات بنێين.

NOTE Paragraph

00:06:53.707 --> 00:06:54.944
سوپاستان دەكەم.