0:00:06.351,0:00:10.161
Heb je ooit bij het zwembad zo'n groot [br]rood bord met "niet rennen" gezien?

0:00:10.161,0:00:13.429
Meestal zie je [br]dat men doet wat het bord zegt.

0:00:13.438,0:00:16.892
Hoewel het bord goed beschrijft [br]hoe mensen lopen,

0:00:16.892,0:00:21.301
is het niet zo dat mensen lopen, [br]omdat het bord "niet rennen" zegt?

0:00:21.301,0:00:24.171
Dus, beschrijft dit bord [br]de omgeving van het zwembad,

0:00:24.171,0:00:28.113
of doet het iets anders, [br]iets veel krachtiger?

0:00:28.113,0:00:30.600
Het verschil tussen een bewering [br]die iets beschrijft

0:00:30.600,0:00:32.207
en een die iets opdraagt,

0:00:32.207,0:00:35.443
is een idee ontwikkeld door [br]de Britse taalkundige J.L Austin.

0:00:35.443,0:00:37.096
Hij definieert dit onderscheid

0:00:37.096,0:00:39.316
als twee verschillende [br]onderdelen van taal:

0:00:39.316,0:00:41.627
constatieven en performatieven.

0:00:41.627,0:00:45.285
Constatieven zijn zinnen die [br]iets beschrijven als waar of niet waar.

0:00:45.285,0:00:48.567
Performatieven zijn zinnen [br]die een actie weergeven.

0:00:48.567,0:00:52.537
Anders gezegd: een constatief is, [br]en een performatief doet.

0:00:52.546,0:00:55.329
Om deze twee delen van [br]spraak te onderscheiden,

0:00:55.329,0:00:59.459
onderzoeken we eerst de constatieven [br]rondom het park van het zwembad.

0:00:59.459,0:01:03.907
Het eerste bord zegt: [br]"Het park sluit om 18.00 uur."

0:01:03.907,0:01:08.685
Een vriendelijke medewerker bevestigt [br]dat het park echt om zes uur sluit.

0:01:08.685,0:01:12.247
Deze bewering is dus een echte constatief.

0:01:12.247,0:01:15.048
Vlakbij zit een meneer met een krant [br]op een bankje.

0:01:15.048,0:01:17.041
De krantenkop luidt: [br]"Hittegolf!"

0:01:17.041,0:01:20.224
Maar de lucht is bewolkt en [br]het voelt frisjes aan.

0:01:20.224,0:01:24.862
Deze kop is een foute constatief, [br]want het blijkt niet waar te zijn.

0:01:24.862,0:01:28.691
Voordat het gaat regenen, [br]gooien we ons blikje frisdrank weg

0:01:28.691,0:01:31.002
in de blauwe bak [br]waarop "hergebruik" staat.

0:01:31.002,0:01:32.397
Dit is een performatief.

0:01:32.397,0:01:35.825
Performatieven zijn zinnen [br]die tot actie aanzetten.

0:01:35.825,0:01:40.672
Anders dan een boodschap overbrengen, [br]zet het mensen aan, het doet iets.

0:01:40.672,0:01:43.569
In dit geval vraagt de performatief [br]'hergebruik'

0:01:43.569,0:01:46.903
aan mensen om hun afval [br]in de juiste bak te doen.

0:01:46.903,0:01:51.748
Woorden leiden niet alleen tot actie, [br]soms zijn woorden zelf een actie.

0:01:51.748,0:01:54.484
Dit is wat we een 'taalhandeling' noemen.

0:01:54.484,0:01:56.869
Dit omvat, maar is niet beperkt tot,

0:01:56.869,0:01:59.586
bevelen, beloven, verontschuldigen,

0:01:59.586,0:02:02.447
waarschuwen, straffen, dopen

0:02:02.447,0:02:04.051
en zelfs trouwen.

0:02:04.051,0:02:06.147
Kijk maar naar de trouwerij [br]bij het prieel.

0:02:06.147,0:02:08.532
Het stel zegt de woorden: [br]"ja, dat verklaar ik".

0:02:08.532,0:02:11.202
De taalhandeling is: [br]"ja, dat verklaar ik".

0:02:11.202,0:02:13.893
Deze woorden maken [br]het stel getrouwd.

0:02:13.893,0:02:17.738
"Ja, dat verklaar ik" is de actie [br]die hun wereld fundamenteel verandert.

0:02:17.738,0:02:21.331
Maar performatieven zijn afhankelijk [br]van context en aanvaarding.

0:02:21.331,0:02:24.060
Dit noemen we 'waarheidscondities'.

0:02:24.060,0:02:26.530
Stel je voor dat de [br]burgemeester erbij was

0:02:26.530,0:02:29.325
en zegt: "Bij monde [br]van mijn macht als burgemeester,

0:02:29.336,0:02:32.499
noem ik dit prieel [br]"Het Pizzapaleis van de burgemeester."

0:02:32.499,0:02:35.857
Dit zou een taalhandeling zijn, [br]waarmee hij het prieel een naam geeft.

0:02:35.857,0:02:39.580
Omdat het de burgemeester is, [br]zou het prieel nu deze naam dragen.

0:02:39.580,0:02:43.186
Maar als een gewone voorbijganger

0:02:43.186,0:02:45.759
het prieel naar zijn kat noemt,

0:02:45.759,0:02:48.381
dan zou de naam niet veranderen.

0:02:48.381,0:02:50.630
Waarheidsconditites zijn voorwaarden

0:02:50.630,0:02:52.734
waaronder een performatief[br]gedaan kan worden.

0:02:52.734,0:02:54.540
Dit is redelijk logisch.

0:02:54.540,0:02:56.904
Een performatief hoort [br]autoriteit te hebben,

0:02:56.904,0:02:59.397
het moet begrepen worden, [br]het moet duidelijk zijn,

0:02:59.397,0:03:01.483
en het moet uitgevoerd [br]kunnen worden,

0:03:01.483,0:03:04.152
Als een performatief niet [br]aan deze eisen voldoet,

0:03:04.152,0:03:07.124
dan heeft het geen macht[br]om actie aan te geven.

0:03:07.124,0:03:11.040
Zelfs als een perfomatief aan de regels [br]voldoet en duidelijk gesteld is,

0:03:11.040,0:03:13.581
betekent dit niet dat hij [br]ook gevolgd wordt.

0:03:13.581,0:03:14.680
Terug naar het zwembad,

0:03:14.680,0:03:17.455
waar een luide groep jongeren[br]naar de duikplank snelt.

0:03:17.455,0:03:20.417
"Niet rennen" [br]lijkt geen invloed te hebben,

0:03:20.422,0:03:24.396
en ze moeten de consequenties dragen [br]voor het feit dat ze het bord negeren.

0:03:24.400,0:03:26.844
Ze zullen zelf performatieven [br]moeten gebruiken,

0:03:26.844,0:03:28.985
zoals zich verontschuldigen [br]bij de badmeester

0:03:28.985,0:03:31.102
en beloven dat ze het [br]niet meer zullen doen.

0:03:31.102,0:03:33.963
Misschien antwoordt de badmeester [br]zelf met een performatief,

0:03:33.963,0:03:37.572
door ze voor de rest van de dag [br]uit het zwembad te weren.

0:03:37.572,0:03:41.801
Uiteindelijk moeten deze pubers leren [br]de kracht van woorden te respecteren.