WEBVTT

00:00:06.351 --> 00:00:07.021
Έχετε δει ποτέ

00:00:07.021 --> 00:00:10.301
μια μεγάλη, κόκκινη πινακίδα «Μην Τρέχετε»
σε δημόσια πισίνα;

00:00:10.301 --> 00:00:11.159
Ως επί το πλείστον,

00:00:11.159 --> 00:00:13.438
ο ρυθμός στο δάπεδο αντικατοπτρίζει
αυτό το εκφώνημα.

00:00:13.438 --> 00:00:15.532
Αν και η πινακίδα περιγράφει με ακρίβεια

00:00:15.532 --> 00:00:16.925
τις κινήσεις των θαμώνων,

00:00:16.925 --> 00:00:18.491
δεν αληθεύει ότι οι άνθρωποι περπατούν

00:00:18.491 --> 00:00:21.290
επειδή η πινακίδα τούς λέει «όχι τρέξιμο»;

00:00:21.290 --> 00:00:24.171
Άρα, αυτή η πινακίδα απεικονίζει
το περιβάλλον της πισίνας

00:00:24.171 --> 00:00:25.763
ή κάνει κάτι άλλο,

00:00:25.763 --> 00:00:27.932
κάτι πιο ισχυρό;

00:00:27.932 --> 00:00:30.600
Η διαφορά ανάμεσα σε μια δήλωση που περιγράφει

00:00:30.600 --> 00:00:31.797
και μια που διατάζει

00:00:31.797 --> 00:00:35.553
είναι μια ιδέα που αναπτύχθηκε
από τον Βρετανό γλωσσολόγο Τ. Λ. Ώστιν.

00:00:35.553 --> 00:00:37.096
Ορίζει αυτήν τη διάκριση

00:00:37.096 --> 00:00:39.316
σαν δυο διαφορετικές γλωσσικές πράξεις:

00:00:39.316 --> 00:00:40.267
τα διαπιστωτικά

00:00:40.267 --> 00:00:41.633
και τα επιτελεστικά.

00:00:41.633 --> 00:00:42.995
Τα διαπιστωτικά είναι προτάσεις

00:00:42.995 --> 00:00:45.274
οι οποίες περιγράφουν κάτι σαν αληθές ή εσφαλμένο

00:00:45.274 --> 00:00:46.857
και τα επιτελεστικά είναι προτάσεις

00:00:46.857 --> 00:00:48.562
που υποδηλώνουν μια ενέργεια.

00:00:48.562 --> 00:00:50.637
Με άλλα λόγια, ένα διαπιστωτικό είναι

00:00:50.637 --> 00:00:52.546
κι ένα επιτελεστικό κάνει.

00:00:52.546 --> 00:00:55.329
Για να διαχωρίσουμε αυτά τα δυο μέρη του λόγου,

00:00:55.329 --> 00:00:57.289
ας αρχίσουμε εξετάζοντας τα διαπιστωτικά

00:00:57.289 --> 00:00:59.457
γύρω από το πάρκο έξω από την πισίνα.

00:00:59.457 --> 00:01:01.507
Η πρώτη πινακίδα που συναντούμε λέει:

00:01:01.507 --> 00:01:03.922
«Το πάρκο κλείνει στις 6 μ.μ.».

00:01:03.922 --> 00:01:06.345
Αφού ελέγξουμε μ' έναν φιλικό υπεύθυνο του πάρκου

00:01:06.345 --> 00:01:08.682
ότι το πάρκο, πράγματι, κλείνει στις 6,

00:01:08.682 --> 00:01:10.067
μπορούμε να επιβεβαιώσουμε πως αυτό το εκφώνημα

00:01:10.067 --> 00:01:11.809
είναι ένα αληθινό διαπιστωτικό.

00:01:11.809 --> 00:01:13.608
Κοντά, υπάρχει ένας άνδρας πάνω σε παγκάκι

00:01:13.608 --> 00:01:15.731
με εφημερίδα, και η επικεφαλίδα λέει:

00:01:15.731 --> 00:01:17.016
«Καύσωνας!».

00:01:17.016 --> 00:01:20.024
Όμως, ο ουρανός είναι συννεφιασμένος
και κάνει αρκετή παγωνιά.

00:01:20.024 --> 00:01:22.522
Η σημερινή επικεφαλίδα είναι ψευδώς διαπιστωτική

00:01:22.522 --> 00:01:24.859
κι αποδεικνύεται πως είναι λανθασμένη.

00:01:24.859 --> 00:01:26.781
Πριν αρχίσει να πέφτει η βροχή,

00:01:26.781 --> 00:01:28.477
ας πετάξουμε το κουτάκι της σόδας μας

00:01:28.477 --> 00:01:30.782
στο μπλε καλάθι απορριμμάτων
που λέει «Ανακύκλωση».

00:01:30.782 --> 00:01:32.067
Αυτό είναι ένα επιτελεστικό.

00:01:32.067 --> 00:01:33.565
Τα επιτελεστικά είναι προτάσεις

00:01:33.565 --> 00:01:35.823
που σκοπεύουν να εμπνεύσουν δράσεις.

00:01:35.823 --> 00:01:37.702
Αντί να μεταφέρει ένα μήνυμα,

00:01:37.702 --> 00:01:39.229
επιδρά επάνω στον κόσμο,

00:01:39.229 --> 00:01:40.661
κάνει κάτι.

00:01:40.661 --> 00:01:43.249
Σε αυτήν την περίπτωση,
το επιτελεστικό του «Ανακύκλωση»

00:01:43.249 --> 00:01:45.233
ζητά από τους ανθρώπους
να βάλουν τα απορρίμματά τους

00:01:45.233 --> 00:01:46.895
στο κατάλληλο δοχείο.

00:01:46.895 --> 00:01:49.258
Οι λέξεις δεν επιφέρουν μόνον δράσεις,

00:01:49.258 --> 00:01:51.732
κάποιες φορές, οι ίδιες οι λέξεις είναι δράσεις.

00:01:51.732 --> 00:01:54.484
Αυτό είναι γνωστό σαν «γλωσσικές πράξεις».

00:01:54.484 --> 00:01:56.869
Αυτές οι ενέργειες συμπεριλαμβάνουν
αλλά δεν περιορίζονται σε

00:01:56.869 --> 00:01:57.649
εντολές,

00:01:57.649 --> 00:01:58.477
υπόσχεση,

00:01:58.477 --> 00:01:59.436
συγγνώμη,

00:01:59.436 --> 00:02:00.397
προειδοποίηση,

00:02:00.397 --> 00:02:01.279
επιβολή ποινής,

00:02:01.279 --> 00:02:02.142
βάπτισμα

00:02:02.142 --> 00:02:03.781
κι ακόμη σε γάμο.

00:02:03.781 --> 00:02:06.147
Ρίξτε μια ματιά στο γάμο κοντά στο κιόσκι.

00:02:06.147 --> 00:02:08.532
Το ζευγάρι λέει τη λέξη «Δέχομαι».

00:02:08.532 --> 00:02:11.202
Η γλωσσική πράξη εδώ είναι η λέξη «Δέχομαι».

00:02:11.202 --> 00:02:13.623
Αυτή η λέξη προκαλεί τον γάμο μεταξύ τους.

00:02:13.623 --> 00:02:15.568
Το «Δέχομαι» έχει επίδραση επάνω τους

00:02:15.568 --> 00:02:17.729
κι άλλαξε ολοκληρωτικά τον κόσμο τους.

00:02:17.729 --> 00:02:19.541
Όμως, τα επιτελεστικά εξαρτώνται

00:02:19.541 --> 00:02:21.327
από το γενικότερο πλαίσιο και την αποδοχή.

00:02:21.327 --> 00:02:23.820
Αυτά είναι γνωστά σαν συνθήκες επιτυχίας.

00:02:23.820 --> 00:02:25.980
Για φανταστείτε αν εμφανιζόταν
ο δήμαρχος στον γάμο

00:02:25.980 --> 00:02:28.145
κι έλεγε: «Με την δικαιοδοσία που μου παρέχεται

00:02:28.145 --> 00:02:29.336
»σαν Δήμαρχος της πολιτείας,

00:02:29.336 --> 00:02:32.499
ονομάζω αυτό το κιόσκι 
"Το Παλάτι της Πίτσας του Δημάρχου".»

00:02:32.499 --> 00:02:34.097
Οι λέξεις του θα ήταν μια γλωσσική πράξη

00:02:34.097 --> 00:02:35.927
με την οποία ονόμασε το κιόσκι.

00:02:35.927 --> 00:02:37.520
Επειδή είναι ο δήμαρχος,

00:02:37.520 --> 00:02:39.622
το κιόσκι θα ήταν γνωστό με το νέο του όνομα.

00:02:39.622 --> 00:02:41.366
Αλλά αν κάποιος που δεν είναι ο δήμαρχος,

00:02:41.366 --> 00:02:43.176
απλά μία συνηθισμένη περαστική,

00:02:43.176 --> 00:02:45.759
αποφασίζει να ονομάσει το κιόσκι
με το όνομα της αγαπημένης της γάτας,

00:02:45.759 --> 00:02:48.381
το πιθανότερο είναι πως δεν θα άλλαζε το όνομα.

00:02:48.381 --> 00:02:50.630
Οι συνθήκες επιτυχίας είναι οι κανόνες

00:02:50.630 --> 00:02:52.734
κάτω από τις οποίες το επιτελεστικό
μπορεί να αναπαρασταθεί.

00:02:52.734 --> 00:02:54.540
Αυτά είναι αρκετά λογικά.

00:02:54.540 --> 00:02:56.904
Το επιτελεστικό θα έπρεπε να έχει κανονική εξουσία,

00:02:56.904 --> 00:02:58.037
θα πρέπει να είναι κατανοητό,

00:02:58.037 --> 00:02:59.229
θα πρέπει να είναι καθαρό

00:02:59.229 --> 00:03:01.483
και θα πρέπει να μπορεί να εκτελεστεί.

00:03:01.483 --> 00:03:04.152
Αν το επιτελεστικό δεν ανταποκρίνεται
σε αυτές τις συνθήκες,

00:03:04.152 --> 00:03:05.204
τότε δεν έχει τη δύναμη

00:03:05.204 --> 00:03:07.114
να σηματοδοτεί δράση.

00:03:07.114 --> 00:03:09.870
Αλλά επειδή απλά το επιτελεστικό
ανταποκρίνεται στις συνθήκες του

00:03:09.870 --> 00:03:11.039
και ορίζεται καθαρά,

00:03:11.039 --> 00:03:13.581
δεν σημαίνει πως ακολουθείται σιωπηρά.

00:03:13.581 --> 00:03:14.510
Ξανά στην πισίνα,

00:03:14.510 --> 00:03:17.455
μια θορυβώδης ομάδα εφήβων
παραβγαίνει στον βατήρα κατάδυσης.

00:03:17.455 --> 00:03:19.087
Η πινακίδα «Απαγορεύεται το τρέξιμο» δεν φαίνεται

00:03:19.087 --> 00:03:20.422
να έχει δύναμη επάνω τους

00:03:20.422 --> 00:03:22.056
και θα πρέπει ν' αντιμετωπίσουν τις συνέπειες

00:03:22.056 --> 00:03:24.400
του να παραβούν αυτό το επιτελεστικό.

00:03:24.400 --> 00:03:25.334
Ίσως και να πρέπει να αναγκαστούν να βγάλουν

00:03:25.334 --> 00:03:27.560
ορισμένα δικά τους επιτελεστικά,

00:03:27.560 --> 00:03:28.705
όπως το να ζητήσουν συγνώμη στον διασώστη

00:03:28.705 --> 00:03:31.102
και την υπόσχεση να μην ξανατρέξουν.

00:03:31.102 --> 00:03:32.353
Ίσως ο διασώστης αποκριθεί

00:03:32.353 --> 00:03:33.639
με ένα άλλο επιτελεστικό,

00:03:33.639 --> 00:03:35.652
τιμωρώντας τους με αποβολή από την πισίνα

00:03:35.652 --> 00:03:37.261
για το υπόλοιπο της ημέρας.

00:03:37.261 --> 00:03:39.283
Εξάλλου, αυτοί οι έφηβοι πρέπει να μάθουν

00:03:39.283 --> 00:03:41.568
να σέβονται την ισχύ των λέξεων.