WEBVTT

00:00:09.131 --> 00:00:12.231
Những người hâm mộ 
dòng nhạc post-punk

00:00:12.231 --> 00:00:15.610
có gì giống
những chiến binh man rợ thời cổ?

00:00:15.610 --> 00:00:16.792
Không giống lắm.

00:00:16.792 --> 00:00:20.211
Vậy tại sao cả hai đều 
được gọi là người Goth?

00:00:20.211 --> 00:00:21.502
Đó là trùng hợp kì lạ

00:00:21.502 --> 00:00:26.101
hay là mối liên hệ mật thiết 
trải dài nhiều thế kỉ?

00:00:26.101 --> 00:00:28.773
Câu chuyện bắt đầu ở thời La Mã cổ đại.

00:00:28.773 --> 00:00:32.741
Khi Để chế được mở rộng, 
nó phải chịu nhiều cuộc tấn công xâm lược

00:00:32.741 --> 00:00:36.862
của các dân tộc bán du mục 
dọc biên giới.

00:00:36.862 --> 00:00:41.649
Trong số những tộc người mạnh nhất 
có tộc German hay gọi là người Goth

00:00:41.649 --> 00:00:43.930
bao gồm hai nhánh,

00:00:43.930 --> 00:00:45.165
người Visigoth

00:00:45.165 --> 00:00:47.153
và người Ostrogoth.

00:00:47.153 --> 00:00:50.303
Vài tộc người German 
là kẻ thù của Đế chế La Mã,

00:00:50.303 --> 00:00:55.253
trong khi một số khác lại liên minh
với quân đội La Mã.

00:00:55.253 --> 00:00:57.862
Khi Đế chế La Mã chia làm hai,

00:00:57.862 --> 00:01:01.613
quân đội các bộ tộc này đóng vai trò 
lớn hơn trong vấn đề quốc phòng

00:01:01.613 --> 00:01:04.438
và tranh giành quyền lực nội bộ.

00:01:04.438 --> 00:01:08.924
Vào thế kỉ thứ 5, cuộc nổi dậy trục lợi 
lãnh đạo bởi một chiến binh tên là Odoacer

00:01:08.924 --> 00:01:12.874
đã chiếm thành Rome và 
phế truất Hoàng đế Tây La Mã.

00:01:12.874 --> 00:01:15.753
Odoacer và người kế vị tên là 
Theoderic của tộc Ostrogoth

00:01:15.753 --> 00:01:19.494
về cơ bản vẫn dưới quyền 
của Hoàng đế Đông La Mã

00:01:19.494 --> 00:01:22.194
và duy trì tập tục La Mã.

00:01:22.194 --> 00:01:26.204
Về phần Tây La Mã, đế chế này 
không bao giờ thống nhất trở lại.

00:01:26.204 --> 00:01:29.363
Nơi đây phân thành các
vương quốc nhỏ được cai trị bởi người Goth

00:01:29.363 --> 00:01:31.264
và các tộc người German khác,

00:01:31.264 --> 00:01:34.004
họ dần quen với văn hóa địa phương

00:01:34.004 --> 00:01:38.177
dù nhiều trong các bộ tộc vẫn cố
ghi tên mình trên bản đồ.

00:01:38.177 --> 00:01:40.638
Đây là kết thúc thời Cổ đại

00:01:40.638 --> 00:01:43.775
và mở đầu cho thời kì 
nhiều người gọi là Thời kì Tăm tối.

00:01:43.775 --> 00:01:46.524
Dù văn hóa Lã Mã không hoàn toàn mai một,

00:01:46.524 --> 00:01:50.554
ảnh hưởng của nó suy giảm, và một 
phong cách nghệ thuật mới xuất hiện

00:01:50.554 --> 00:01:53.705
hướng vào chủ nghĩa tượng trưng 
tôn giáo và tính biểu tượng

00:01:53.705 --> 00:01:56.605
thay vì sự cân đối và chủ nghĩa hiện thực.

00:01:56.605 --> 00:01:58.805
Sự thay đổi này lan sang 
lĩnh vực kiến trúc

00:01:58.805 --> 00:02:04.487
với việc xây dựng Tu viện Thánh Denis 
ở Pháp vào năm 1137.

00:02:04.487 --> 00:02:07.846
Mái vòm nhọn, 
kiến trúc trụ chống và cửa sổ lớn

00:02:07.846 --> 00:02:11.456
khiến cho công trình trở nên 
thanh mảnh và hoa mĩ.

00:02:11.456 --> 00:02:14.205
Nó nhấn mạnh vào 
phần nội thất phóng khoáng và rực rỡ

00:02:14.205 --> 00:02:19.912
thay vì những bức tường và trụ cột 
vững chắc của các công trình kiểu cũ.

00:02:19.912 --> 00:02:21.336
Trong những thế kỉ tiếp theo,

00:02:21.336 --> 00:02:25.156
kiến trúc này là hình mẫu cho 
các Nhà thờ lớn trên khắp châu Âu.

00:02:25.156 --> 00:02:26.496
Song kiểu cách vẫn thay đổi.

00:02:26.496 --> 00:02:31.437
Phong trào Phục hưng của người Ý
tôn vinh văn hóa Hy Lạp và La Mã Cổ đại,

00:02:31.437 --> 00:02:36.986
phong cách mới này bắt đầu có vẻ 
thô kệch và thấp kém hơn.

00:02:36.986 --> 00:02:40.116
Trong cuốn sách "Cuộc Đời Các Nghệ Sĩ" 
viết năm 1550,

00:02:40.116 --> 00:02:45.127
Giorgio Vasari lần đầu tiên 
gọi phong cách này là Gothic,

00:02:45.127 --> 00:02:47.526
một sự ám chỉ xúc phạm đến 
những người man rợ

00:02:47.526 --> 00:02:50.847
vốn bị cho là đã tàn phá 
nền văn minh đế chế cổ đại.

00:02:50.847 --> 00:02:55.397
Tên gọi xuất hiện và sớm được dùng 
để chỉ toàn bộ giai đoạn Trung cổ,

00:02:55.397 --> 00:03:01.317
vốn gắn liền với bóng tối, 
mê tín, và sự tối giản.

00:03:01.317 --> 00:03:05.849
Dù vậy, qua thời gian
quan niệm về cái đẹp cũng thay đổi.

00:03:05.849 --> 00:03:09.248
Vào thế kỉ thứ 18, một giai đoạn 
gọi là Thời kì Khai sáng xuất hiện,

00:03:09.248 --> 00:03:13.357
coi trọng lí luận khoa học 
hơn tất cả mọi thứ.

00:03:13.357 --> 00:03:17.169
Phản ứng với trào lưu này, các tác giả 
trường phái Lãng mạn như Goethe và Byron

00:03:17.169 --> 00:03:21.068
cố gắng lí tưởng hóa những ảo vọng về 
quá khứ của phong cảnh tự nhiên

00:03:21.068 --> 00:03:24.227
và các thần lực bí ẩn.

00:03:24.227 --> 00:03:27.588
Từ đây, từ Gothic lại được 
chuyển nghĩa một lần nữa

00:03:27.588 --> 00:03:33.388
để chỉ thể loại văn học vốn là một nhánh 
tăm tối hơn của Văn học Lãng mạn.

00:03:33.388 --> 00:03:35.906
Thuật ngữ được Horace Walpole 
sử dụng lần đầu tiên

00:03:35.906 --> 00:03:40.429
trong tiểu thuyết "Lâu Đài Xứ Otranto" 
ra đời năm 1764 của ông

00:03:40.429 --> 00:03:44.048
nhằm gợi nhắc đến cốt truyện 
và không khí trong truyện.

00:03:44.048 --> 00:03:47.148
Nhiều yếu tố trong cuốn tiểu thuyết này 
trở thành đặc trưng riêng

00:03:47.148 --> 00:03:51.558
truyền cảm hứng cho nhiều 
tác phẩm kinh điển và vô số bộ phim.

00:03:51.558 --> 00:03:56.831
Thuật ngữ Gothic chỉ dành cho văn học 
và điện ảnh cho đến những năm 1970

00:03:56.831 --> 00:03:59.678
khi một bối cảnh âm nhạc mới xuất hiện.

00:03:59.678 --> 00:04:03.400
Lấy chất liệu từ các nhóm nhạc như 
The Doors và The Velvet Underground,

00:04:03.400 --> 00:04:04.679
nhóm nhạc post-punk ở Anh,

00:04:04.679 --> 00:04:05.868
như Joy Division,

00:04:05.868 --> 00:04:06.739
Bauhaus,

00:04:06.739 --> 00:04:07.750
và The Cure,

00:04:07.750 --> 00:04:10.419
kết hợp ca từ ảm đạm 
và sự chỏi âm của nhạc punk

00:04:10.419 --> 00:04:13.599
với những hình ảnh lấy cảm hứng 
từ thời Nữ hoàng Victoria,

00:04:13.599 --> 00:04:14.720
truyện kinh dị,

00:04:14.720 --> 00:04:17.949
và mốt thời trang huyền bí lưỡng tính.

00:04:17.949 --> 00:04:21.599
Đến đầu những năm 1980, những 
nhóm nhạc như vậy đều được mô tả

00:04:21.599 --> 00:04:24.471
là rock Gothic bởi báo giới âm nhạc,

00:04:24.471 --> 00:04:28.089
và thể loại này nổi tiếng từ 
những câu lạc bộ đèn mờ

00:04:28.089 --> 00:04:31.130
đến các hãng 
thu âm lớn và kênh MTV.

00:04:31.130 --> 00:04:35.671
Ngày nay, bất chấp sự chú ý và 
định kiến tiêu cực của truyền thông,

00:04:35.671 --> 00:04:40.849
âm nhạc và thời trang Gothic vẫn tiếp tục 
là một hiện tượng ngầm nổi bật

00:04:40.849 --> 00:04:42.710
với nhiều thể loại nhỏ hơn,

00:04:42.710 --> 00:04:44.081
như cybergoth,

00:04:44.081 --> 00:04:45.077
gothabilly,

00:04:45.077 --> 00:04:46.138
gothic metal,

00:04:46.138 --> 00:04:48.796
và thậm chí steampunk.

00:04:48.796 --> 00:04:51.051
Lịch sử từ Gothic gắn liền

00:04:51.051 --> 00:04:54.744
với hàng ngàn năm diễn ra 
các phong trào phản văn hóa,

00:04:54.744 --> 00:04:57.620
từ những kẻ xâm lược 
ngoại bang trở thành vua

00:04:57.620 --> 00:05:01.083
qua những tháp hình chóp 
thay thế những trụ cột chắc chắn

00:05:01.083 --> 00:05:04.524
đến những nghệ sĩ tìm 
vẻ đẹp ẩn trong bóng tối.

00:05:04.524 --> 00:05:07.462
Từng chặng đường đều là
một phần của một cuộc cách mạng

00:05:07.482 --> 00:05:14.461
và xu hướng trở về quá khứ để 
thay đổi hiện tại của nhân loại.