[Script Info]
Title: 
[Events]
Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text
Dialogue: 0,0:00:06.41,0:00:08.75,Default,,0000,0000,0000,,ADN ở bên trong một trong các\Ntế bào của bạn
Dialogue: 0,0:00:08.75,0:00:12.100,Default,,0000,0000,0000,,bị phá hoại hàng vạn lần một ngày.
Dialogue: 0,0:00:12.100,0:00:16.46,Default,,0000,0000,0000,,Nhân con số đó với khoảng trăm nghìn\Ntỉ tế bào trong cơ thể bạn,
Dialogue: 0,0:00:16.46,0:00:21.58,Default,,0000,0000,0000,,và ta có khoảng 10 mũ 18 \Nsai sót trong ADN mỗi ngày
Dialogue: 0,0:00:21.58,0:00:26.38,Default,,0000,0000,0000,,Và vì ADN là khuôn mẫu tạo nên protein\Ncần thiết cho tế bào cơ thể hoạt động
Dialogue: 0,0:00:26.39,0:00:30.57,Default,,0000,0000,0000,,sự hư hoại này sẽ dẫn đến hậu quả \Nnghiêm trọng, ví dụ như ung thư.
Dialogue: 0,0:00:30.57,0:00:32.63,Default,,0000,0000,0000,,Có nhiều dạng sai sót trong ADN.
Dialogue: 0,0:00:32.63,0:00:37.90,Default,,0000,0000,0000,,Có thể các nuclêôtít tạo nên ADN bị \Như hại,
Dialogue: 0,0:00:37.90,0:00:41.09,Default,,0000,0000,0000,,hoặc các nuclêôtít bắt cặp không đúng,
Dialogue: 0,0:00:41.09,0:00:43.05,Default,,0000,0000,0000,,dẫn đến đột biến,
Dialogue: 0,0:00:43.05,0:00:48.26,Default,,0000,0000,0000,,hay sự mất đoạn của một hoặc hai mạch đơn\Nlàm ngăn chặn quá trình nhân đôi ADN,
Dialogue: 0,0:00:48.26,0:00:52.08,Default,,0000,0000,0000,,hoặc thậm chí đảo lộn các phần của ADN.
Dialogue: 0,0:00:52.08,0:00:56.41,Default,,0000,0000,0000,,May mắn là các tế bào của bạn \Nhầu như luôn có cách
Dialogue: 0,0:00:56.41,0:00:58.12,Default,,0000,0000,0000,,để giải quyết các sai sót này.
Dialogue: 0,0:00:58.12,0:01:01.91,Default,,0000,0000,0000,,Việc sửa chữa những sai sót ấy nhờ vào \Ncác enzym đặc hiệu.
Dialogue: 0,0:01:01.91,0:01:05.31,Default,,0000,0000,0000,,Các enzym khác nhau sẽ phụ trách\Nsửa chữa các lỗi khác nhau.\N
Dialogue: 0,0:01:05.31,0:01:07.88,Default,,0000,0000,0000,,Một sai sót thường gặp là \Nsai sót trong bắt cặp bazơ.
Dialogue: 0,0:01:07.88,0:01:10.23,Default,,0000,0000,0000,,Mỗi nuclêôtít có một loại bazơ nitơ,
Dialogue: 0,0:01:10.23,0:01:12.26,Default,,0000,0000,0000,,trong quá trình nhân đôi ADN,
Dialogue: 0,0:01:12.26,0:01:16.63,Default,,0000,0000,0000,,enzym ADN polymerase có tác dụng bắt \Ncặp các nuclêôtít theo đúng nguyên tắc
Dialogue: 0,0:01:16.63,0:01:20.58,Default,,0000,0000,0000,,giúp tạo ra mạch mới bổ sung với \Nmạch nguyên mẫu.
Dialogue: 0,0:01:20.58,0:01:24.22,Default,,0000,0000,0000,,Adenine(A) với Thymine(T), Guanine(G) với Cytosine(X).
Dialogue: 0,0:01:24.22,0:01:27.17,Default,,0000,0000,0000,,Nhưng cứ một trong số trăm nghìn lần\Nlần bổ sung,
Dialogue: 0,0:01:27.17,0:01:28.98,Default,,0000,0000,0000,,sẽ có một lần bắt cặp sai.
Dialogue: 0,0:01:28.98,0:01:31.29,Default,,0000,0000,0000,,Các enzyme hầu như nhận ra lỗi này ngay,
Dialogue: 0,0:01:31.29,0:01:35.94,Default,,0000,0000,0000,,và phá bỏ các nuclêôtít rồi thay thế \Nchúng bằng nuclêôtít đúng.
Dialogue: 0,0:01:35.94,0:01:37.81,Default,,0000,0000,0000,,Trong một số trường hợp hiếm các\Nenzym này không nhận ra,
Dialogue: 0,0:01:37.81,0:01:41.37,Default,,0000,0000,0000,,sẽ có những protein khác đến kiểm\Ntra lại.
Dialogue: 0,0:01:41.37,0:01:42.85,Default,,0000,0000,0000,,Nếu tìm ra sự bắt cặp sai,
Dialogue: 0,0:01:42.85,0:01:46.26,Default,,0000,0000,0000,,chúng sẽ cắt bỏ nuclêôtít sai và thay\Nthế lại.
Dialogue: 0,0:01:46.26,0:01:48.48,Default,,0000,0000,0000,,Đây gọi là cơ chế \Nsửa chữa ghép đôi lệch.
Dialogue: 0,0:01:48.48,0:01:52.24,Default,,0000,0000,0000,,Hai hệ thống này giúp giảm bớt\Nsố lượng các sai sót bắt cặp
Dialogue: 0,0:01:52.24,0:01:55.48,Default,,0000,0000,0000,,khoảng một phần tỉ lần.
Dialogue: 0,0:01:55.48,0:01:59.15,Default,,0000,0000,0000,,Nhưng ADN cũng có thể bị phá hỏng \Nsau khi đã nhân đôi.
Dialogue: 0,0:01:59.15,0:02:02.90,Default,,0000,0000,0000,,Nhiều phân tử khác nhau gây biến đổi \Nhóa học cho các nuclêôtít.
Dialogue: 0,0:02:02.90,0:02:06.24,Default,,0000,0000,0000,,Một phần là do tác nhân môi trường,
Dialogue: 0,0:02:06.24,0:02:09.20,Default,,0000,0000,0000,,như các hợp chất trong khói thuốc lá.
Dialogue: 0,0:02:09.20,0:02:12.35,Default,,0000,0000,0000,,Nhưng các phân tử khác lại nằm trong \Ntế bào,
Dialogue: 0,0:02:12.35,0:02:14.92,Default,,0000,0000,0000,,như Hidrô Perôxít.
Dialogue: 0,0:02:14.92,0:02:17.14,Default,,0000,0000,0000,,Một số biến đổi hóa học hay xảy ra
Dialogue: 0,0:02:17.14,0:02:21.35,Default,,0000,0000,0000,,nên sẽ có một số enzym đặc hiệu để\Nsửa chữa các hư hại.
Dialogue: 0,0:02:21.35,0:02:24.88,Default,,0000,0000,0000,,Nhưng tế bào còn có các cơ chế\Nsửa lỗi tổng quát hơn.
Dialogue: 0,0:02:24.88,0:02:27.23,Default,,0000,0000,0000,,Nếu chỉ có một bazơ bị hỏng,
Dialogue: 0,0:02:27.23,0:02:32.14,Default,,0000,0000,0000,,nó có thể sửa chữa bằng cơ chế\Nsửa chữa cắt bỏ bazơ.
Dialogue: 0,0:02:32.14,0:02:34.53,Default,,0000,0000,0000,,Một enzym cắt bazơ bị hỏng,
Dialogue: 0,0:02:34.53,0:02:40.41,Default,,0000,0000,0000,,và một enzym khác sẽ ở gần đó để tìm \Nvà thay thế nuclêôtít đó.
Dialogue: 0,0:02:40.41,0:02:45.29,Default,,0000,0000,0000,,Sự phá hoại của tia tử ngoại sẽ khó sửa \Nchữa hơn.
Dialogue: 0,0:02:45.29,0:02:49.27,Default,,0000,0000,0000,,Đôi khi nó làm cho hai nuclêôtít gần \Nnhau dính lại,
Dialogue: 0,0:02:49.27,0:02:52.39,Default,,0000,0000,0000,,gây phá hỏng cấu trúc xoắn kép của ADN.
Dialogue: 0,0:02:52.39,0:02:55.57,Default,,0000,0000,0000,,Hư hại này cần quá trình sửa chữa\Nphức tạp hơn
Dialogue: 0,0:02:55.57,0:02:58.98,Default,,0000,0000,0000,,gọi là cơ chế sửa chữa cắt bỏ nuclêôtít.
Dialogue: 0,0:02:58.98,0:03:04.02,Default,,0000,0000,0000,,Một nhóm protein sẽ loại bỏ một đoạn\Ndài khoảng 24 nuclêôtít,
Dialogue: 0,0:03:04.02,0:03:06.74,Default,,0000,0000,0000,,và thay thế bằng một đoạn hoàn toàn\Nmới.
Dialogue: 0,0:03:06.74,0:03:10.70,Default,,0000,0000,0000,,Các bức xạ tần số rất cao \Nnhư tia gamma và tia X
Dialogue: 0,0:03:10.70,0:03:13.10,Default,,0000,0000,0000,,sẽ phá hoại ADN theo cách khác.
Dialogue: 0,0:03:13.10,0:03:18.28,Default,,0000,0000,0000,,Chúng thường làm đứt một hay cả hai \Nđoạn ADN.
Dialogue: 0,0:03:18.28,0:03:21.30,Default,,0000,0000,0000,,Đứt mạch kép là dạng nguy hiểm nhất.
Dialogue: 0,0:03:21.30,0:03:24.07,Default,,0000,0000,0000,,Thậm chí còn gây chết tế bào.
Dialogue: 0,0:03:24.07,0:03:27.50,Default,,0000,0000,0000,,Có hai cách thông dụng nhất để\Nchữa đứt mạch kép ADN
Dialogue: 0,0:03:27.50,0:03:33.08,Default,,0000,0000,0000,,gọi là tái tổ hợp tương đồng và kết nối \Nđầu cuối có tính chất không tương đồng.
Dialogue: 0,0:03:33.08,0:03:37.77,Default,,0000,0000,0000,,Tái tổ hợp tương đồng sử dụng các \Nphần không bị hư hại của ADN
Dialogue: 0,0:03:37.77,0:03:39.19,Default,,0000,0000,0000,,làm mạch nguyên mẫu.
Dialogue: 0,0:03:39.19,0:03:43.85,Default,,0000,0000,0000,,Các enzym sẽ trộn lẫn các mạch hư \Nhại và không hư hại,
Dialogue: 0,0:03:43.85,0:03:46.45,Default,,0000,0000,0000,,khiến chúng trao đổi trình tự nuclêôtít,
Dialogue: 0,0:03:46.45,0:03:49.24,Default,,0000,0000,0000,,và cuối cùng bổ sung vào những đoạn \Ncòn thiếu
Dialogue: 0,0:03:49.24,0:03:53.14,Default,,0000,0000,0000,,cuối cùng tạo ra hai mạch đôi ADN\Nhoàn chỉnh tách rời.
Dialogue: 0,0:03:53.14,0:03:55.89,Default,,0000,0000,0000,,Ngược lại, kết nối đầu cuối \Ncó tính chất không tương đồng
Dialogue: 0,0:03:55.89,0:03:58.11,Default,,0000,0000,0000,,không cần sử dụng mạch nguyên mẫu.
Dialogue: 0,0:03:58.11,0:04:02.54,Default,,0000,0000,0000,,Thay vào đó, một chuỗi protein cắt đi\Nmột vài nuclêôtít
Dialogue: 0,0:04:02.54,0:04:06.56,Default,,0000,0000,0000,,và hàn hai đầu bị cắt lại để làm\Nchúng dính lại với nhau.
Dialogue: 0,0:04:06.56,0:04:08.55,Default,,0000,0000,0000,,Quá trình này không được chính xác lắm.
Dialogue: 0,0:04:08.55,0:04:12.19,Default,,0000,0000,0000,,Nó có thể khiến các gen trộn lẫn hay \Ndi chuyển lộn xộn.
Dialogue: 0,0:04:12.19,0:04:16.33,Default,,0000,0000,0000,,Nhưng nó sẽ có hiệu quả khi không\Ncó các ADN tương đồng khác.
Dialogue: 0,0:04:16.33,0:04:20.15,Default,,0000,0000,0000,,Đương nhiên, những thay đổi trên ADN không\Nphải lúc nào cũng xấu.
Dialogue: 0,0:04:20.15,0:04:23.72,Default,,0000,0000,0000,,Đột biến có lợi sẽ giúp ích cho\Nsự tiến hóa của sinh vật.
Dialogue: 0,0:04:23.72,0:04:27.66,Default,,0000,0000,0000,,Nhưng chúng ta hầu như đều muốn\NADN giữ nguyên.
Dialogue: 0,0:04:27.66,0:04:31.78,Default,,0000,0000,0000,,Khiếm khuyết khi sửa chữa ADN có thể \Ndẫn đến lão hóa sớm
Dialogue: 0,0:04:31.78,0:04:34.01,Default,,0000,0000,0000,,và các loại ung thư.
Dialogue: 0,0:04:34.01,0:04:36.22,Default,,0000,0000,0000,,Vậy nên nếu bạn đang tìm kiếm\Nsuối nguồn tươi trẻ,
Dialogue: 0,0:04:36.22,0:04:39.16,Default,,0000,0000,0000,,nó đang hoạt động ngay trong\Ntế bào của bạn,
Dialogue: 0,0:04:39.16,0:04:42.72,Default,,0000,0000,0000,,hàng tỉ tỉ lần một ngày.