[Script Info]
Title: 
[Events]
Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text
Dialogue: 0,0:00:06.41,0:00:08.75,Default,,0000,0000,0000,,DNA w jednej z twoich komórek
Dialogue: 0,0:00:08.75,0:00:12.100,Default,,0000,0000,0000,,zostaje uszkodzone \Ndziesiątki tysięcy razy dziennie.
Dialogue: 0,0:00:12.100,0:00:16.46,Default,,0000,0000,0000,,Pomnóż to przez sto bilionów komórek\Nw twoim organizmie
Dialogue: 0,0:00:16.46,0:00:21.58,Default,,0000,0000,0000,,i masz trylion błędów w DNA dziennie.
Dialogue: 0,0:00:21.58,0:00:23.83,Default,,0000,0000,0000,,DNA stanowi matrycę do budowy białek
Dialogue: 0,0:00:23.83,0:00:26.43,Default,,0000,0000,0000,,niezbędnych komórkom, aby funkcjonować,
Dialogue: 0,0:00:26.43,0:00:30.57,Default,,0000,0000,0000,,dlatego uszkodzenia powodują\Npoważne problemy, takie jak rak.
Dialogue: 0,0:00:30.57,0:00:32.63,Default,,0000,0000,0000,,Błędy przybierają różne formy.
Dialogue: 0,0:00:32.63,0:00:37.90,Default,,0000,0000,0000,,Czasem nukleotydy, \Nklocki budujące DNA, zostają uszkodzone,
Dialogue: 0,0:00:37.90,0:00:41.09,Default,,0000,0000,0000,,a czasem nieprawidłowo sparowane,
Dialogue: 0,0:00:41.09,0:00:43.05,Default,,0000,0000,0000,,powodując mutacje,
Dialogue: 0,0:00:43.05,0:00:48.26,Default,,0000,0000,0000,,a ubytki w jednej bądź obu niciach\Nmogą zakłócać replikację DNA,
Dialogue: 0,0:00:48.26,0:00:52.08,Default,,0000,0000,0000,,a nawet pomieszać różne fragmenty DNA.
Dialogue: 0,0:00:52.08,0:00:56.41,Default,,0000,0000,0000,,Na szczęście, komórki znają sposoby,\Naby naprawić większość problemów,
Dialogue: 0,0:00:56.41,0:00:58.12,Default,,0000,0000,0000,,w większości przypadków.
Dialogue: 0,0:00:58.12,0:01:01.91,Default,,0000,0000,0000,,Wszystkie mechanizmy naprawy \Nzależą od wyspecjalizowanych enzymów.
Dialogue: 0,0:01:01.91,0:01:05.26,Default,,0000,0000,0000,,Różne enzymy odpowiadają \Nna różne uszkodzenia.
Dialogue: 0,0:01:05.26,0:01:08.02,Default,,0000,0000,0000,,Nieprawidłowo sparowane zasady\Nto jeden z częstych błędów.
Dialogue: 0,0:01:08.02,0:01:10.23,Default,,0000,0000,0000,,Każdy nukleotyd zawiera zasadę,
Dialogue: 0,0:01:10.23,0:01:12.26,Default,,0000,0000,0000,,a podczas replikacji DNA,
Dialogue: 0,0:01:12.26,0:01:16.63,Default,,0000,0000,0000,,enzym zwany polimerazą DNA\Nma dostarczyć odpowiednią zasadę
Dialogue: 0,0:01:16.63,0:01:20.58,Default,,0000,0000,0000,,do sparowania z zasadami\Nna matrycowej nici.
Dialogue: 0,0:01:20.58,0:01:24.22,Default,,0000,0000,0000,,Adeninę z tyminą i guaninę z cytozyną.
Dialogue: 0,0:01:24.22,0:01:27.17,Default,,0000,0000,0000,,Raz na sto tysięcy addycji
Dialogue: 0,0:01:27.17,0:01:28.98,Default,,0000,0000,0000,,przytrafia się błąd.
Dialogue: 0,0:01:28.98,0:01:31.29,Default,,0000,0000,0000,,Enzym od razu wyłapuje większość z nich
Dialogue: 0,0:01:31.29,0:01:35.60,Default,,0000,0000,0000,,i wycina kilka nukleotydów, \Naby zastąpić je właściwymi.
Dialogue: 0,0:01:35.60,0:01:38.02,Default,,0000,0000,0000,,W razie gdyby błędy nie zostały wyłapane,
Dialogue: 0,0:01:38.02,0:01:41.27,Default,,0000,0000,0000,,drugi zestaw białek sprawdza jeszcze raz.
Dialogue: 0,0:01:41.27,0:01:42.85,Default,,0000,0000,0000,,Gdy znajdują niedopasowane pary,
Dialogue: 0,0:01:42.85,0:01:46.26,Default,,0000,0000,0000,,wycinają niewłaściwy nukleotyd \Ni podmieniają go.
Dialogue: 0,0:01:46.26,0:01:48.48,Default,,0000,0000,0000,,To naprawa niedopasowanych zasad.
Dialogue: 0,0:01:48.48,0:01:52.24,Default,,0000,0000,0000,,Oba systemy redukują\Nilość niedopasowanych zasad
Dialogue: 0,0:01:52.24,0:01:55.36,Default,,0000,0000,0000,,do około jednego na miliard.
Dialogue: 0,0:01:55.36,0:01:59.24,Default,,0000,0000,0000,,DNA może ulec uszkodzeniu po replikacji.
Dialogue: 0,0:01:59.24,0:02:02.90,Default,,0000,0000,0000,,Różne cząsteczki mogą spowodować \Nchemiczne zmiany w nukleotydach.
Dialogue: 0,0:02:02.90,0:02:06.24,Default,,0000,0000,0000,,Niektóre z nich to czynniki środowiskowe,
Dialogue: 0,0:02:06.24,0:02:09.20,Default,,0000,0000,0000,,jak niektóre związki w dymie tytoniowym.
Dialogue: 0,0:02:09.20,0:02:12.35,Default,,0000,0000,0000,,Inne to związki występujące w komórkach,
Dialogue: 0,0:02:12.35,0:02:14.92,Default,,0000,0000,0000,,jak na przykład nadtlenek wodoru.
Dialogue: 0,0:02:14.92,0:02:17.14,Default,,0000,0000,0000,,Niektóre zmiany chemiczne są tak częste,
Dialogue: 0,0:02:17.14,0:02:21.35,Default,,0000,0000,0000,,że mają specyficzne enzymy \Nnaprawiające błąd.
Dialogue: 0,0:02:21.35,0:02:24.88,Default,,0000,0000,0000,,Komórka zna także ogólne sposoby napraw.
Dialogue: 0,0:02:24.88,0:02:27.23,Default,,0000,0000,0000,,Jeśli tylko jedna zasada jest uszkodzona,
Dialogue: 0,0:02:27.23,0:02:32.14,Default,,0000,0000,0000,,zazwyczaj można ją naprawić\Nw procesie wycinania zasad.
Dialogue: 0,0:02:32.14,0:02:34.53,Default,,0000,0000,0000,,Jeden z enzymów wycina uszkodzoną zasadę,
Dialogue: 0,0:02:34.53,0:02:40.41,Default,,0000,0000,0000,,a inne enzymy przycinają to miejsce\Ni zastępują nukleotydy.
Dialogue: 0,0:02:40.41,0:02:45.29,Default,,0000,0000,0000,,Promieniowanie UV może wywołać szkodę,\Nktóra jest trudniejsza do naprawienia.
Dialogue: 0,0:02:45.29,0:02:49.27,Default,,0000,0000,0000,,Czasami dwa sąsiadujące nukleotydy\Nprzyłączają się do siebie,
Dialogue: 0,0:02:49.27,0:02:52.39,Default,,0000,0000,0000,,zniekształcając strukturę\Npodwójnej helisy DNA.
Dialogue: 0,0:02:52.39,0:02:55.57,Default,,0000,0000,0000,,Takie uszkodzenia wymagają\Nbardziej złożonego procesu
Dialogue: 0,0:02:55.57,0:02:58.98,Default,,0000,0000,0000,,zwanego naprawą\Npoprzez wycinanie nukleotydów.
Dialogue: 0,0:02:58.98,0:03:04.02,Default,,0000,0000,0000,,Grupa protein usuwa długą nić,\Nzłożoną z 24 lub więcej nukleotydów,
Dialogue: 0,0:03:04.02,0:03:06.74,Default,,0000,0000,0000,,i zastępuje ją nową.
Dialogue: 0,0:03:06.74,0:03:10.70,Default,,0000,0000,0000,,Promieniowanie o wysokiej częstotliwości,\Njak gamma i rentgenowskie,
Dialogue: 0,0:03:10.70,0:03:13.10,Default,,0000,0000,0000,,wywołuje inny rodzaj uszkodzeń.
Dialogue: 0,0:03:13.10,0:03:18.28,Default,,0000,0000,0000,,Mogą one uszkodzić\Njedną lub obie nici szkieletu DNA.
Dialogue: 0,0:03:18.28,0:03:21.18,Default,,0000,0000,0000,,Pęknięcia obu nici\Nsą najniebezpieczniejsze.
Dialogue: 0,0:03:21.18,0:03:24.17,Default,,0000,0000,0000,,Jedno takie uszkodzenie może\Ndoprowadzić do śmierci komórki.
Dialogue: 0,0:03:24.17,0:03:27.50,Default,,0000,0000,0000,,Dwa powszechne sposoby\Nnaprawy uszkodzeń w obu niciach
Dialogue: 0,0:03:27.50,0:03:33.08,Default,,0000,0000,0000,,to rekombinacja homologiczna\Ni łączenie niehomologicznych końców.
Dialogue: 0,0:03:33.08,0:03:39.19,Default,,0000,0000,0000,,Rekombinacja homologiczna używa za wzór\Nnieuszkodzony fragment podobnego DNA.
Dialogue: 0,0:03:39.19,0:03:43.85,Default,,0000,0000,0000,,Enzymy przeplatają\Nuszkodzone i nieuszkodzone nici,
Dialogue: 0,0:03:43.85,0:03:46.45,Default,,0000,0000,0000,,sprawiają, że wymieniają\Nsekwencję nukleotydów,
Dialogue: 0,0:03:46.45,0:03:49.24,Default,,0000,0000,0000,,i wypełniają brakujące luki,
Dialogue: 0,0:03:49.24,0:03:53.23,Default,,0000,0000,0000,,aby utworzyć dwa kompletne\Nsegmenty podwójnej nici.
Dialogue: 0,0:03:53.23,0:03:55.89,Default,,0000,0000,0000,,Łączenie niehomologicznych końców\N
Dialogue: 0,0:03:55.89,0:03:58.11,Default,,0000,0000,0000,,nie korzysta ze wzoru.
Dialogue: 0,0:03:58.11,0:04:02.54,Default,,0000,0000,0000,,Zamiast tego grupa protein\Nprzycina kilka nukleotydów,
Dialogue: 0,0:04:02.54,0:04:06.56,Default,,0000,0000,0000,,a potem łączy przerwane końce ze sobą
Dialogue: 0,0:04:06.56,0:04:08.55,Default,,0000,0000,0000,,Ten proces nie jest tak dokładny.
Dialogue: 0,0:04:08.55,0:04:12.19,Default,,0000,0000,0000,,Może spowodować, że geny ulegną\Npomieszaniu lub przemieszczeniu.
Dialogue: 0,0:04:12.19,0:04:16.33,Default,,0000,0000,0000,,Jest jednak użyteczny,\Ngdy siostrzane DNA jest niedostępne.
Dialogue: 0,0:04:16.33,0:04:20.15,Default,,0000,0000,0000,,Oczywiście zmiany w DNA\Nnie zawsze są szkodliwe.
Dialogue: 0,0:04:20.15,0:04:23.75,Default,,0000,0000,0000,,Korzystne mutacje pozwalają\Ngatunkom ewoluować.
Dialogue: 0,0:04:23.75,0:04:27.66,Default,,0000,0000,0000,,W większości przypadków\NDNA ma pozostać niezmienne.
Dialogue: 0,0:04:27.66,0:04:31.78,Default,,0000,0000,0000,,Uszkodzenia w procesach naprawy DNA\Nwiążą się z przedwczesnym starzeniem
Dialogue: 0,0:04:31.78,0:04:34.01,Default,,0000,0000,0000,,i wieloma rodzajami raka.
Dialogue: 0,0:04:34.01,0:04:36.22,Default,,0000,0000,0000,,Jeśli szukacie fontanny młodości,
Dialogue: 0,0:04:36.22,0:04:39.61,Default,,0000,0000,0000,,to wypływa ona z waszych komórek
Dialogue: 0,0:04:39.61,0:04:42.23,Default,,0000,0000,0000,,miliardy razy dziennie.