WEBVTT

00:00:06.414 --> 00:00:08.748
دی ئێن ئەی تەنها لە یەک خانەت

00:00:08.748 --> 00:00:12.997
رۆژانە هەزارن جار زیانی بەردەکەوێت.

00:00:12.997 --> 00:00:16.465
ئەوە جارانی سەدان تریلۆن خانەی
ناو جەستەت بکە،

00:00:16.465 --> 00:00:21.575
رۆژانە ملیارەها هەڵەی دی ئێن ئەی هەیە.

00:00:21.575 --> 00:00:23.826
و لەبەر ئەوەی دێ ئێن ئەی نەخشەسازی دەکات

00:00:23.826 --> 00:00:26.431
بۆ ئەو پڕۆتینانەی کە خانە پێویستیەتی
بۆ چالاکیەکانی،

00:00:26.431 --> 00:00:30.574
زیان بەرکەوتن دەبێتە هۆی کێشەی گەورە،
وەک شێرپەنجە.

00:00:30.574 --> 00:00:32.634
هەڵەکان بە شێوەی جیاواز ڕوودەدەن.

00:00:32.634 --> 00:00:37.905
هەندێکجار نیوکلۆتایدەکان، کە پێکهاتەی
بنچینەیی دی ئێن ئەیین، زیانیان بەردەکەوێت،

00:00:37.905 --> 00:00:41.092
هەندێکجاری تریش نیوکلۆتایدەکان
بەهەڵە لەگەڵ یەک دادەنرێن،

00:00:41.092 --> 00:00:43.049
دەبێتە هۆی دروستبوونی گۆڕان،

00:00:43.049 --> 00:00:48.257
و پچڕان لە هەر یەک لە لایەکانی دەکرێت
کار بکاتە سەر لەبەرگرتنەوەی دی ئێن ئەی،

00:00:48.257 --> 00:00:52.083
یان دەکرێت ببێتە هۆی ئەوەی چەند بەشێکی
دی ئێن ئەی تێکەڵ ببن.

00:00:52.083 --> 00:00:56.409
بەخۆشحالیەوە، خانەکانت ڕێگەی تایبەتیان
هەیە بۆ چارەسەرکردنی زۆربەی ئەم کێشانە

00:00:56.409 --> 00:00:58.119
زۆربەی کات.

00:00:58.119 --> 00:01:01.908
ئەم ڕێڕەوی چاکردنەوانە
هەموویان پشت دەبەستن بە ئەنزیمی تایبەت.

00:01:01.908 --> 00:01:05.313
ڕێڕەوە جیاوازەکان
وەڵامی زیانە جیاوازەکان دەدەنەوە.

00:01:05.313 --> 00:01:07.882
یەکێک لە هەڵە باوەکان
بریتییە لە بە هەڵە دانانی بنکە.

00:01:07.882 --> 00:01:10.232
هەر نیوکلۆتایدێک بنکەیەکی هەیە،

00:01:10.232 --> 00:01:12.262
و لە کاتێ; لەبەرگرتنەوەی دی ئێن ئەی،

00:01:12.262 --> 00:01:16.633
ئەنزیمی دی ئێن ئەی پۆلیمەریز
پێویستە هاوبەشی دروست بێنێت

00:01:16.633 --> 00:01:20.582
بۆ ئەوەی بیبەستێت بە بنکەکان
لە هەر یەک لە لایەکانی.

00:01:20.582 --> 00:01:24.217
ئادنین لەگەڵ سایمین،
و گوانین لەگەڵ سایتۆسین.

00:01:24.217 --> 00:01:27.169
بەڵام نزیکەی لە هەر سەد هەزار زیادکردنێک،

00:01:27.169 --> 00:01:28.976
هەڵەیەک دەکات،

00:01:28.976 --> 00:01:31.286
ئەنزیمەکە دەستبەجێ
زۆربەی ئەم هەڵانە دەگرێت،

00:01:31.286 --> 00:01:35.940
و چەند نیوکلۆتایدێک دەپچڕێنێت و
بە نیوکلۆتایدی دروست جێیان دەگرێتەوە.

00:01:35.940 --> 00:01:37.810
لە ئەگەری بازدان بەسەر چەند دانەیەک،

00:01:37.810 --> 00:01:41.369
دەستەیەکی دووەمی پڕۆتین دێن 
بەدوایدا و پشکنین دەکەن.

00:01:41.369 --> 00:01:42.848
ئەگەر بەهەڵە دانان بدۆزنەوە،

00:01:42.848 --> 00:01:46.257
نیوکلۆتایدە هەڵەکان دەبڕن و دەیانگۆڕن.

00:01:46.257 --> 00:01:48.478
ئەمە پێ دەوترێت چاکردنەوەی بەهەڵەدانان.

00:01:48.478 --> 00:01:52.238
بەیەکەوە، ئەم دوو سیستەمە 
ژمارەی هەڵەکردنی بنکەکان کەم دەکەنەوە

00:01:52.238 --> 00:01:55.482
بۆ نزیکەی یەک لە ملیارێک.

00:01:55.482 --> 00:01:59.149
بەڵام دەکرێت دی ئێن ئەی دوای
لەبەرگرتنەوەش زیانی بەربکەوێت.

00:01:59.149 --> 00:02:02.900
زۆرێک لە گەردە جیاوازەکان دەتوانن گۆڕانی 
کیمیاوی بەسەر نیوکلۆتایدەکان بهێنن.

00:02:02.900 --> 00:02:06.245
هەندێك لەمانە لە بەرکەوتەی ژینگەیەوە دێن،

00:02:06.245 --> 00:02:09.202
وەک پێکهاتەی تایبەت لە دوکەڵێ توتن.

00:02:09.202 --> 00:02:12.349
بەڵام ئەوانی تر گەردن کە بە
سروشتی لەناو خانەکاندا هەن،

00:02:12.349 --> 00:02:14.917
وەک هایدرۆجینی پێرۆکساید.

00:02:14.917 --> 00:02:17.143
هەندێک گۆڕانکاری کیمیاوی ئەوەندە باون

00:02:17.143 --> 00:02:21.348
کە ئەنزیمی تایبەت بەخۆیان هەیە
بۆ چارەسەرکردنی زیانەکانیان.

00:02:21.348 --> 00:02:24.885
بەڵام خانە ڕێڕەوی گشتگیرتری
چاکردنەوەشی هەیە.

00:02:24.885 --> 00:02:27.231
ئەگەر تەنها یەک بنکە زیانی بەربکەوێت،

00:02:27.231 --> 00:02:32.143
دەتوانرێت بە پرۆسەیەک چاک بکرێتەوە کە
پێی دەوترێت چاکردنەوەی بنکە بە بڕین.

00:02:32.143 --> 00:02:34.528
ئەنزیمێک بنکە زیان پێگەیشتوەکە دەقرتێنێت،

00:02:34.528 --> 00:02:40.410
و ئەنزیمی تر دێت و چواردەوری
دەبرێت و نیوکلۆتایدەکان دەگۆڕێت.

00:02:40.410 --> 00:02:45.290
زیانی ڕووناکی سەروو بنەوشەیی
کەمێک گرانترە چاکردنەوەی.

00:02:45.290 --> 00:02:49.274
هەندێك کات، وا لە دوو نیوکلۆتایدی
نزیک یەک دەکات پێکەوە بنوسێن،

00:02:49.274 --> 00:02:52.394
کە شێوەی دی ئێن ئەی تێک دەدات.

00:02:52.394 --> 00:02:55.567
زیانی وەک ئەمە پێویستی بە
پرۆسەیەکی ئاڵۆزتر هەیە

00:02:55.567 --> 00:02:58.975
کە پێی دەوترێت چاکردنەوەی
نیوکلۆتاید بە بڕین.

00:02:58.975 --> 00:03:04.015
گروپێک لە پڕۆتین پارچەیەکی دڕێژی
٢٤ یا زیاتر لە نیوکلۆتاید لادەدەن،

00:03:04.015 --> 00:03:06.745
لەگەڵ نیوکلۆتایدی نوێ دەیانگۆڕنەوە.

00:03:06.745 --> 00:03:10.700
تیشکی بەهێزی، وەک گاما و ئێکس ڕەی،

00:03:10.700 --> 00:03:13.101
زیان بە شێوەیەکی تر دەگەێنن.

00:03:13.101 --> 00:03:18.285
دەتوانن لایەک یان هەردوولای
پشتی دی ئێن ئەی بقرتێنن،

00:03:18.285 --> 00:03:21.303
شکانی هەردوولا ترسناکترین جۆرە.

00:03:21.303 --> 00:03:24.066
تەنها یەک دانە دەتوانێت
ببێتە هۆی مردنی خانە.

00:03:24.066 --> 00:03:27.503
دوو باوترین ڕێڕەوی چاکردنەوەی پچڕانی دوولا

00:03:27.503 --> 00:03:33.081
پێی دەوترێت دووبارەپێکهێنانەوەی هامالەگس و
پێک بەستنی ناهەمالەگەس.

00:03:33.081 --> 00:03:39.186
جۆری یەکەم پارچەیەکی ساغ بەکاردێنێت
لە دی ئێن ئەیەکی هاوشێوە وەک نمونە.

00:03:39.186 --> 00:03:43.850
ئەنزیمەکان پارچە زیان پێگەیشتوو و
زیان پێنەگەیشتووەکە دەوردەدەن،

00:03:43.850 --> 00:03:46.449
وایان لێدەکەن زنجیرەی نیوکلۆتاید بگۆڕنەوە،

00:03:46.449 --> 00:03:49.244
لە کۆتاییدا بۆشایەکەیان پڕدەکەنەوە.

00:03:49.244 --> 00:03:53.229
دوو بەشی دوولای تەواو بەدەست دێت.

00:03:53.229 --> 00:03:55.891
پێکبەستنی نا هەمالەگەس، لەلایەکی تر،

00:03:55.891 --> 00:03:58.108
پشت بە نمونە نابەستێت.

00:03:58.108 --> 00:04:02.540
لە جیاتی ئەوە، زنجیرەیەک پڕۆتین
چەند نیوکلۆتایدێک دەبڕن

00:04:02.540 --> 00:04:06.565
و لایە پچڕاوەکان پێکەوە دەلکێنن.

00:04:06.565 --> 00:04:08.554
ئەم پڕۆسەیە زۆر ورد نییە.

00:04:08.554 --> 00:04:12.187
دەکرێت ببێتە هۆی ئەوەی جینەکان
تێکەڵ، ببن یان بجوڵێن.

00:04:12.187 --> 00:04:16.332
بەڵام کاتێک دی ئێن ئەی هاوشێوە
بەردەست نیە سودی هەیە.

00:04:16.332 --> 00:04:20.149
گۆڕان لە دی ئێن ئەی هەموو کات خراپ نییە.

00:04:20.149 --> 00:04:23.751
گۆڕانی سوودبەخش ڕێگە بە پەرەسەندن دەدات.

00:04:23.751 --> 00:04:27.663
بەڵام زۆربەی کات واباشترە
دی ئێن ئەی وەی خۆی بمێنێتەوە.

00:04:27.663 --> 00:04:31.776
خەوش لە چاکردنەوەی دی ئێن ئەی
پەیوەستە بە زوو بەتەمن چوون

00:04:31.776 --> 00:04:34.010
و زۆز جۆری شێرپەنجە.

00:04:34.010 --> 00:04:36.224
بۆیە ئەگەر بو دوای نهێنی
گەنج مانەوە دەگەڕێیت،

00:04:36.224 --> 00:04:39.160
ئەو نهێنیە وا لەناو خانەکانتدا
کاردەکات،