1
00:00:00,644 --> 00:00:03,227
Nganjëherë nxehem,

2
00:00:03,857 --> 00:00:07,375
dhe më janë dashur shumë vjet
që të mund t'i them këto fjalë.

3
00:00:08,125 --> 00:00:09,726
Gjatë punës sime,

4
00:00:09,750 --> 00:00:12,777
ndonjëherë më dridhet trupi, 
ndjehem tejet e tërbuar.

5
00:00:14,125 --> 00:00:17,658
Por pa marrë parasysh sa i arsyeshëm
ka qenë inati im,

6
00:00:18,023 --> 00:00:19,810
përgjatë jetës sime,

7
00:00:19,834 --> 00:00:24,771
gjithnjë më është vënë në dukje 
se inati im është i tepërt,

8
00:00:24,795 --> 00:00:26,699
një shfytyrim,

9
00:00:26,723 --> 00:00:29,390
se më bën të dukem si e pasjellshme
dhe e pakëndshme.

10
00:00:30,406 --> 00:00:35,893
Sidomos si e re, kam mësuar se 
inati është një ndjenjë

11
00:00:35,917 --> 00:00:38,625
që është më mirë të ngelet i pashprehur.

12
00:00:39,957 --> 00:00:41,837
Në mendje më bie nëna ime.

13
00:00:41,861 --> 00:00:44,664
Isha 15 vjeçe, dhe një ditë kur u ktheva
nga shkolla,

14
00:00:44,688 --> 00:00:48,106
ajo po rrinte në verandën e gjatë 
përjashta kuzhinës sonë,

15
00:00:48,130 --> 00:00:49,857
me një pirg të madh pjatash në duar.

16
00:00:50,813 --> 00:00:56,268
Parafytyroni sa e shtangur mbeta kur
ajo filloi t'i flakte tutje si frisbi...

17
00:00:56,292 --> 00:00:57,598
(Të qeshura)

18
00:00:57,622 --> 00:00:59,789
në ajrin e nxehtë, me lagështi.

19
00:01:00,511 --> 00:01:04,226
Kur secila nga ato u bë copë-copë

20
00:01:04,250 --> 00:01:05,476
në bregun matanë,

21
00:01:05,500 --> 00:01:09,723
ajo u kthye brenda dhe m'u drejtua
hareshëm, "Si të kaloi dita?"

22
00:01:09,747 --> 00:01:13,650
(Të qeshura)

23
00:01:13,674 --> 00:01:18,750
E keni parasysh se si një fëmijë 
mund ta shikojë një ndodhi të tillë

24
00:01:19,214 --> 00:01:24,417
dhe të mendojë se inati është i heshtur,
shkatërrimtar, dhe madje i frikshëm.

25
00:01:25,333 --> 00:01:31,143
Sidomos kur ajo që është e inatosur
është një vajzë ose grua.

26
00:01:31,167 --> 00:01:32,667
Pyetja është pse.

27
00:01:33,375 --> 00:01:36,583
Inati është ndjenjë njerëzore,
as e mirë e as e keqe.

28
00:01:37,375 --> 00:01:38,934
Në fakt është ndjenjë lajmëtare.

29
00:01:38,958 --> 00:01:42,833
Na paralajmëron për ofendim, kanosje,
fyerje dhe cenim.

30
00:01:43,625 --> 00:01:49,476
Dhe prapëseprapë, në kultura të ndryshme
inati është i rezervuar si pronë morale

31
00:01:49,500 --> 00:01:50,792
e djemve dhe burrave.

32
00:01:51,792 --> 00:01:53,650
Pa dyshim se ka edhe dallime.

33
00:01:53,674 --> 00:01:55,934
Për shembull, në Shtetet e Bashkuara

34
00:01:55,958 --> 00:01:59,976
një burrë i racës së zezë, shihet 
si kriminel,

35
00:02:00,000 --> 00:02:02,583
por një i bardhë do të 
thotë se ka vyrtyt qytetar.

36
00:02:03,500 --> 00:02:07,333
Sidoqoftë, pavarësisht se ku ndodhemi
ndjenja është e ndarë në gjini.

37
00:02:07,917 --> 00:02:12,704
Andaj ne i mësojmë fëmijët ta përbuzin
inatin te vajzat dhe gratë,

38
00:02:12,728 --> 00:02:16,410
dhe pastaj shndërrohemi në
të rritur që e ndëshkojnë atë.

39
00:02:17,917 --> 00:02:19,545
Po çfarë nëse s'do ta bënim këtë?

40
00:02:20,708 --> 00:02:24,164
Çfarë nëse nuk do ta shkëpusnim
inatin nga feminiteti?

41
00:02:24,188 --> 00:02:27,976
Sepse kjo domethënë
se i shkëpusim vajzat dhe gratë

42
00:02:28,000 --> 00:02:31,226
nga ndjenja që na mbron më së
miri nga padrejtësia.

43
00:02:31,583 --> 00:02:35,671
Çka nëse do të mendonim se si 
ta zhvillonim aftësinë emocionale

44
00:02:35,695 --> 00:02:37,011
te djemtë dhe vajzat?

45
00:02:37,833 --> 00:02:41,582
Fakt është se fëmijëve akoma ua mësojmë 
normat shoqërore

46
00:02:41,606 --> 00:02:43,875
në mënyra binare dhe të kundërta.

47
00:02:44,500 --> 00:02:49,424
Djemve u mësohen rregulla absurde,
e të paepura të maskulinitetit;

48
00:02:49,448 --> 00:02:53,518
u thuhet të heqin dorë nga ndjenjat
femërore të trishtimit dhe frikës,

49
00:02:53,542 --> 00:02:57,167
dhe t'i përvetësojnë ashpërsinë dhe inatin
si simbol i burrërisë së vërtetë.

50
00:02:58,083 --> 00:03:02,518
Nga ana tjetër, vajzat mësohen
të jenë të nënshtruara,

51
00:03:02,542 --> 00:03:05,542
dhe inati është në kundërshti 
me nënshtrimin.

52
00:03:06,081 --> 00:03:11,248
Njashtu si kemi mësuar t'i kryqëzojmë
këmbët dhe t'i zbusim flokët,

53
00:03:12,167 --> 00:03:15,010
kemi mësuar të mbajmë gojën të kyçur 
dhe ta ulim kokën.

54
00:03:16,208 --> 00:03:20,053
Ajo që ndodh pothuajse gjithnjë 
është se për të gjithë ne,

55
00:03:20,077 --> 00:03:23,348
përulësia bëhet pjesë e pashmangshme
e idesë sonë për feminitetin.

56
00:03:24,674 --> 00:03:29,332
Ndarja e tillë bazohet në një përallë 
të gjatë personale dhe politike.

57
00:03:30,205 --> 00:03:35,799
Kur nxehemi, nga princeza të llastuara 
dhe adoleshente që u vlojnë hormonet,

58
00:03:35,823 --> 00:03:40,140
kthehemi në gra nazeqare, dhe grindavece
çjerrëse të neveritshme.

59
00:03:40,600 --> 00:03:42,704
Por jemi me shije;
zgjedhni shijen tuaj.

60
00:03:43,208 --> 00:03:46,247
A jeni një hispanike djegëse kur nxeheni?

61
00:03:46,549 --> 00:03:52,215
Apo një vajzë e trishtë aziatike? Zezake 
e tërbuar? A një e bardhë e çmendur?

62
00:03:53,675 --> 00:03:55,101
Mund të zgjedhni.

63
00:03:55,125 --> 00:03:59,800
Por si rrjedhojë, kur e themi atë
që është e rëndësishme për ne,

64
00:03:59,824 --> 00:04:02,101
e cila është ajo që zemërimi përçon,

65
00:04:02,125 --> 00:04:06,000
ka më shumë të ngjarë që njerëzit 
të nxehen me ne sepse jemi nxehur.

66
00:04:06,708 --> 00:04:11,917
Pavarësisht nëse jemi në shtëpi, shkollë,
në punë, apo në skenën politike,

67
00:04:12,417 --> 00:04:16,416
inati i shkon për shtat maskulinitetit,
dhe e pështjellon feminitetin.

68
00:04:17,055 --> 00:04:19,802
Prandaj kur e shfaqin, burrat shpërblehen

69
00:04:19,826 --> 00:04:22,410
ndërsa gratë ndëshkohen për
të njëjtin veprim.

70
00:04:23,917 --> 00:04:26,523
Kjo na le në kushte tejet 
të paleverdishme,

71
00:04:26,547 --> 00:04:30,467
sidomos kur duhet ta mbrojmë
vetveten dhe interesat tanë.

72
00:04:31,583 --> 00:04:35,710
Nëse ballafaqohemi me ndonjë 
ngacmues rruge, punëdhënës makut,

73
00:04:35,734 --> 00:04:37,773
një shok klase seksist dhe racist,

74
00:04:38,311 --> 00:04:42,255
truri ynë ulërin, 
"Mos po tallesh me mua?"

75
00:04:42,922 --> 00:04:45,843
Dhe goja jonë thotë, "Më falni, çfarë?"

76
00:04:46,208 --> 00:04:48,893
(Të qeshura)

77
00:04:48,917 --> 00:04:50,160
Apo jo?

78
00:04:51,097 --> 00:04:54,231
Dhe biem ndesh sepse
zemërata ngatërrohet

79
00:04:54,255 --> 00:04:57,684
me ankthin, frikën, dhe
rrezikun e hakmarrjes.

80
00:04:57,708 --> 00:05:01,360
Pyesni gratë për reagimin ndaj inatit
të tyre i cili i frikëson më shumë,

81
00:05:01,384 --> 00:05:02,979
dhe nuk do të thonë dhuna.

82
00:05:03,003 --> 00:05:04,458
Thonë tallja.

83
00:05:05,233 --> 00:05:06,638
Mendoni se ç'do të thotë kjo.

84
00:05:08,487 --> 00:05:12,725
Nëse keni të bëni me identitete të
margjinalizuara, nuk është vetëm tallja.

85
00:05:13,050 --> 00:05:17,081
Nëse i del për zot vetvetes, nëse
e shpreh qëndrimin tënd,

86
00:05:17,423 --> 00:05:19,446
pasojat mund të jenë të tmerrshme.

87
00:05:20,113 --> 00:05:25,018
Tani ne e përsërisim këtë shembull jo në
rrethana madhore dhe zemërdhënëse,

88
00:05:25,042 --> 00:05:27,712
por në banalitetin e jetës së përditshme.

89
00:05:29,000 --> 00:05:32,101
Kur vajza ime shkonte në kopsht,
çdo mëngjes

90
00:05:32,125 --> 00:05:35,559
ajo ndërtonte një kështjellë të përbërë,
me shirita e blloqe,

91
00:05:35,583 --> 00:05:38,631
dhe çdo mëngjes i njëjti djalosh
me kënaqësi i'a prishte.

92
00:05:39,708 --> 00:05:43,792
Prindërit ishin të pranishëm, por ata
kurrë nuk ndërhynin.

93
00:05:44,432 --> 00:05:47,583
Ata nuk ngurronin për t'i 
dhënë arsyetimet e rëndomta:

94
00:05:48,208 --> 00:05:49,875
"Kështu janë djemtë."

95
00:05:50,292 --> 00:05:53,333
"Është aq tunduese, dhe ai nuk 
mund t'i shmanget."

96
00:05:54,292 --> 00:05:58,104
E bëra atë që shumë vajza janë
mësuar ta bëjnë.

97
00:05:58,128 --> 00:06:00,206
E ruajta qetësinë si masë parandaluese,

98
00:06:00,230 --> 00:06:02,761
dhe e mësova vajzën time ta bënte 
të njëjtën gjë.

99
00:06:03,460 --> 00:06:05,436
Ajo i përdori fjalët e saja.

100
00:06:06,333 --> 00:06:08,583
Ajo u përpoq ta zbrapste.

101
00:06:08,958 --> 00:06:12,999
E ndërroi edhe vendin ku ndërtonte,
por më kot.

102
00:06:13,777 --> 00:06:19,755
Kështu ne të rriturit sëbashku ndërtuam 
një privilegj të caktuar mashkullor.

103
00:06:20,417 --> 00:06:23,247
Ai mund të rendte i shfrenuar dhe të 
bëntë si t'i tekej,

104
00:06:23,747 --> 00:06:28,350
ndërsa ajo i mbante ndjenjat në vete,
dhe u përshtatej nevojave të tij.

105
00:06:29,080 --> 00:06:33,393
Ne i zhgënjyem që të dy, duke mos e lënë
atë ta nxirrte inatin nga brenda

106
00:06:33,417 --> 00:06:35,417
she ta hiqte qafe siç i takonte.

107
00:06:36,103 --> 00:06:39,444
Kjo është vetëm minituarë e një 
problemi shumë më të madh.

108
00:06:39,881 --> 00:06:43,254
Sepse anembanë botës, në
aspektin kulturor

109
00:06:43,929 --> 00:06:47,571
i japim më shumë përparësi 
performancës mashkullore,

110
00:06:47,873 --> 00:06:51,039
pushtetit dhe privilegjit që e 
shoqërojnë këtë performancë,

111
00:06:51,063 --> 00:06:55,167
sesa të drejtave, nevojave dhe fjalëve
të fëmijëve dhe grave.

112
00:06:56,917 --> 00:07:01,368
Ndoshta është afërmendsh për
të pranishmit

113
00:07:01,392 --> 00:07:07,364
se gratë e mbajnë inatin më gjatë,
dhe i njëjti është më i ngjeshur

114
00:07:07,388 --> 00:07:08,538
se te burrat.

115
00:07:09,710 --> 00:07:12,917
Kjo pak është edhe si pasojë e faktit
se jemi mësuar të përsiatemi,

116
00:07:12,941 --> 00:07:14,901
ta mbajmë brenda e ta shoshisim 
me vete.

117
00:07:15,750 --> 00:07:19,401
Por duhet të gjejmë mënyra të 
pranueshme në shoqëri

118
00:07:19,425 --> 00:07:22,741
për ta shprehur vrullin 
e ndjenjave që kemi,

119
00:07:23,248 --> 00:07:26,804
dhe ndërgjegjësimin që e sjell 
mbi brishtësinë tonë.

120
00:07:27,630 --> 00:07:29,209
Andaj bëjmë disa gjëra.

121
00:07:30,186 --> 00:07:35,601
Po ta dinin burrat se sa shpesh ne qajmë 
kur na kaplon tërbimi,

122
00:07:35,625 --> 00:07:37,083
do të mbeteshin gojëhapur.

123
00:07:37,402 --> 00:07:39,059
(Të qeshura)

124
00:07:39,083 --> 00:07:40,664
Ne përdorim gjuhë nënvlerësuese.

125
00:07:41,042 --> 00:07:43,434
"Jemi të irrituara. Jo, vërtet s'ka gjë."

126
00:07:43,458 --> 00:07:45,333
(Të qeshura)

127
00:07:45,917 --> 00:07:49,003
Ne e objektivizojmë vetveten, derisa
e humbasim edhe aftësinë

128
00:07:49,027 --> 00:07:54,669
për t'i njohur ndryshimet fiziologjike që
shërbejnë si tregues të inatit.

129
00:07:55,667 --> 00:07:58,019
Në përgjithësi, sëmuremi.

130
00:07:59,125 --> 00:08:03,686
Së fundi, është gjetur lidhja në mes të
zemërimit dhe një numri të madh sëmundjesh

131
00:08:03,710 --> 00:08:06,543
që shpërfillen si "sëmundje të grave."

132
00:08:07,210 --> 00:08:12,773
Shkallë më e lartë e dhimbjeve kronike,
çrregullimet e të ngrënit dhe autoimune,

133
00:08:12,797 --> 00:08:16,241
shqetësim mendor, ankth, lëndimi
i vetvetes, depresion.

134
00:08:17,257 --> 00:08:21,350
Inati ndikon në sistemin tonë imunitar,
në sistemin kardiovaskular.

135
00:08:21,374 --> 00:08:25,693
Sipas disa studimeve, ndikon edhe 
në shkallën e vdekshmërisë,

136
00:08:25,717 --> 00:08:28,081
sidomos te gratë me ngjyrë
të prekura nga kanceri.

137
00:08:30,271 --> 00:08:34,866
Më kanë ardhur në majë të hundës gratë që
u ka ardhur në majë të hundës.

138
00:08:37,198 --> 00:08:39,722
Inati na sjell shumë kokëçarje,

139
00:08:40,246 --> 00:08:44,405
dhe kjo bie ndesh me rolin tonë
si vendosëse të qetësisë.

140
00:08:45,372 --> 00:08:46,944
Ka zemërata të pranueshme.

141
00:08:46,968 --> 00:08:52,739
Mund të nxehemi kur shikojmë punët tona
dhe e mbështesim gjendjen ekzistuese.

142
00:08:53,255 --> 00:08:55,358
Si nëna dhe mësuese,

143
00:08:56,167 --> 00:09:01,136
mund të xhindosemi, por nuk mund të 
nxehemi për shpenzimet e mbarështimit.

144
00:09:01,875 --> 00:09:03,643
Mund t'i mbajmë mëri nënat tona.

145
00:09:03,667 --> 00:09:07,372
Për shembull, si adoleshente --
rregullat dhe normat patriarkale --

146
00:09:07,396 --> 00:09:09,602
nuk e fajësojmë sistemin, por ato.

147
00:09:09,626 --> 00:09:13,542
Mund të nxehemi me gratë tjera, se kujt 
nuk i'a do qejfi një sherr mes femrash?

148
00:09:14,411 --> 00:09:19,959
Dhe mund të nxehemi me burrat në pozitën
shoqërore më të ulët në hieararkinë

149
00:09:20,284 --> 00:09:22,750
që e përkrah racizmin dhe ksenofobinë.

150
00:09:23,864 --> 00:09:26,159
Por ne kemi pushtet të pamasë.

151
00:09:26,543 --> 00:09:30,532
Sepse ndjenjat janë fushë veprimi
i autoriteti tonë,

152
00:09:31,625 --> 00:09:34,172
dhe njerëzit vihen në siklet nga
inati jonë.

153
00:09:34,792 --> 00:09:39,402
Ne duhet t'i bëjmë njerëzit të ndjehen 
rehat me sikletin që e ndjenjë

154
00:09:39,426 --> 00:09:42,378
kur gratë thonë jo, pa u përulur syri.

155
00:09:43,917 --> 00:09:48,583
Mund të mendojmë për ndjenjat në suaza
të zotësisë dhe jo gjinisë.

156
00:09:49,465 --> 00:09:53,394
Njerëzit që dinë ta shoshitin inatin, 
dhe t'ia zbulojnë domethënien

157
00:09:53,798 --> 00:09:56,458
janë më kreativë, më optimistë,

158
00:09:56,958 --> 00:09:58,292
kanë marrëdhënie të ngushta,

159
00:09:58,917 --> 00:10:00,473
i zgjidhin më lehtë problemet,

160
00:10:02,260 --> 00:10:04,519
kanë efikasitet më të lartë politik.

161
00:10:05,251 --> 00:10:08,440
Unë jam një grua që shkruan për
gratë dhe ndjenjat,

162
00:10:08,464 --> 00:10:11,122
andaj shumë pak burra të pushtetshëm

163
00:10:11,146 --> 00:10:15,106
do ta marrin me gjithë mend këtë që 
po e them sa i përket politikës.

164
00:10:15,789 --> 00:10:21,737
Ne e mendojmë politikën njësh me
përçmimin, përbuzjen dhe tërbimin

165
00:10:21,761 --> 00:10:24,717
që po i japin krahë
maço-fashizmit në botë.

166
00:10:25,375 --> 00:10:28,519
Por nëse ky është helmi, 
është edhe kundërhelmi.

167
00:10:29,542 --> 00:10:33,396
Kemi një inat shpresëdhënës,
dhe e hasim çdo ditë,

168
00:10:33,420 --> 00:10:37,206
në inatin e qëndrueshëm të grave
dhe njerëzve të margjinalizuar.

169
00:10:37,833 --> 00:10:42,334
Ka të bëjë me dhembshurinë, 
prekshmërinë dhe dashurinë,

170
00:10:42,358 --> 00:10:45,515
dhe duhet ta miratojmë edhe 
atë lloj inati.

171
00:10:47,643 --> 00:10:54,625
Çështja është se mosrespektimi i inatit të
grave tregon se nuk respektohen as ato.

172
00:10:55,543 --> 00:11:01,555
Inati jonë nuk është i rrezikshëm se
then pjata e këput lidhje.

173
00:11:02,167 --> 00:11:07,273
Por sepse ai tregon se sa 
seriozisht e marrim veten tonë,

174
00:11:07,297 --> 00:11:11,201
dhe se presim që edhe njerëzit tjerë
të na marrin po aq seriozisht.

175
00:11:12,074 --> 00:11:15,934
Kur të ndodhë kjo, ka shumë mundësi

176
00:11:15,958 --> 00:11:20,167
që gratë do të mund të buzëqeshin
kur të dëshirojnë.

177
00:11:21,285 --> 00:11:22,674
(Duartrokitje)

178
00:11:22,698 --> 00:11:23,849
Ju falemnderit.

179
00:11:23,873 --> 00:11:30,563
(Duartrokitje)