0:00:00.644,0:00:03.227
Nganjëherë nxehem,

0:00:03.857,0:00:07.375
dhe më janë dashur shumë vjet[br]që të mund t'i them këto fjalë.

0:00:08.125,0:00:09.726
Gjatë punës sime,

0:00:09.750,0:00:12.777
ndonjëherë më dridhet trupi, [br]ndjehem tejet e tërbuar.

0:00:14.125,0:00:17.658
Por pa marrë parasysh sa i arsyeshëm[br]ka qenë inati im,

0:00:18.023,0:00:19.810
përgjatë jetës sime,

0:00:19.834,0:00:24.771
gjithnjë më është vënë në dukje [br]se inati im është i tepërt,

0:00:24.795,0:00:26.699
një shfytyrim,

0:00:26.723,0:00:29.390
se më bën të dukem si e pasjellshme[br]dhe e pakëndshme.

0:00:30.406,0:00:35.893
Sidomos si e re, kam mësuar se [br]inati është një ndjenjë

0:00:35.917,0:00:38.625
që është më mirë të ngelet i pashprehur.

0:00:39.957,0:00:41.837
Në mendje më bie nëna ime.

0:00:41.861,0:00:44.664
Isha 15 vjeçe, dhe një ditë kur u ktheva[br]nga shkolla,

0:00:44.688,0:00:48.106
ajo po rrinte në verandën e gjatë [br]përjashta kuzhinës sonë,

0:00:48.130,0:00:49.857
me një pirg të madh pjatash në duar.

0:00:50.813,0:00:56.268
Parafytyroni sa e shtangur mbeta kur[br]ajo filloi t'i flakte tutje si frisbi...

0:00:56.292,0:00:57.598
(Të qeshura)

0:00:57.622,0:00:59.789
në ajrin e nxehtë, me lagështi.

0:01:00.511,0:01:04.226
Kur secila nga ato u bë copë-copë

0:01:04.250,0:01:05.476
në bregun matanë,

0:01:05.500,0:01:09.723
ajo u kthye brenda dhe m'u drejtua[br]hareshëm, "Si të kaloi dita?"

0:01:09.747,0:01:13.650
(Të qeshura)

0:01:13.674,0:01:18.750
E keni parasysh se si një fëmijë [br]mund ta shikojë një ndodhi të tillë

0:01:19.214,0:01:24.417
dhe të mendojë se inati është i heshtur,[br]shkatërrimtar, dhe madje i frikshëm.

0:01:25.333,0:01:31.143
Sidomos kur ajo që është e inatosur[br]është një vajzë ose grua.

0:01:31.167,0:01:32.667
Pyetja është pse.

0:01:33.375,0:01:36.583
Inati është ndjenjë njerëzore,[br]as e mirë e as e keqe.

0:01:37.375,0:01:38.934
Në fakt është ndjenjë lajmëtare.

0:01:38.958,0:01:42.833
Na paralajmëron për ofendim, kanosje,[br]fyerje dhe cenim.

0:01:43.625,0:01:49.476
Dhe prapëseprapë, në kultura të ndryshme[br]inati është i rezervuar si pronë morale

0:01:49.500,0:01:50.792
e djemve dhe burrave.

0:01:51.792,0:01:53.650
Pa dyshim se ka edhe dallime.

0:01:53.674,0:01:55.934
Për shembull, në Shtetet e Bashkuara

0:01:55.958,0:01:59.976
një burrë i racës së zezë, shihet [br]si kriminel,

0:02:00.000,0:02:02.583
por një i bardhë do të [br]thotë se ka vyrtyt qytetar.

0:02:03.500,0:02:07.333
Sidoqoftë, pavarësisht se ku ndodhemi[br]ndjenja është e ndarë në gjini.

0:02:07.917,0:02:12.704
Andaj ne i mësojmë fëmijët ta përbuzin[br]inatin te vajzat dhe gratë,

0:02:12.728,0:02:16.410
dhe pastaj shndërrohemi në[br]të rritur që e ndëshkojnë atë.

0:02:17.917,0:02:19.545
Po çfarë nëse s'do ta bënim këtë?

0:02:20.708,0:02:24.164
Çfarë nëse nuk do ta shkëpusnim[br]inatin nga feminiteti?

0:02:24.188,0:02:27.976
Sepse kjo domethënë[br]se i shkëpusim vajzat dhe gratë

0:02:28.000,0:02:31.226
nga ndjenja që na mbron më së[br]miri nga padrejtësia.

0:02:31.583,0:02:35.671
Çka nëse do të mendonim se si [br]ta zhvillonim aftësinë emocionale

0:02:35.695,0:02:37.011
te djemtë dhe vajzat?

0:02:37.833,0:02:41.582
Fakt është se fëmijëve akoma ua mësojmë [br]normat shoqërore

0:02:41.606,0:02:43.875
në mënyra binare dhe të kundërta.

0:02:44.500,0:02:49.424
Djemve u mësohen rregulla absurde,[br]e të paepura të maskulinitetit;

0:02:49.448,0:02:53.518
u thuhet të heqin dorë nga ndjenjat[br]femërore të trishtimit dhe frikës,

0:02:53.542,0:02:57.167
dhe t'i përvetësojnë ashpërsinë dhe inatin[br]si simbol i burrërisë së vërtetë.

0:02:58.083,0:03:02.518
Nga ana tjetër, vajzat mësohen[br]të jenë të nënshtruara,

0:03:02.542,0:03:05.542
dhe inati është në kundërshti [br]me nënshtrimin.

0:03:06.081,0:03:11.248
Njashtu si kemi mësuar t'i kryqëzojmë[br]këmbët dhe t'i zbusim flokët,

0:03:12.167,0:03:15.010
kemi mësuar të mbajmë gojën të kyçur [br]dhe ta ulim kokën.

0:03:16.208,0:03:20.053
Ajo që ndodh pothuajse gjithnjë [br]është se për të gjithë ne,

0:03:20.077,0:03:23.348
përulësia bëhet pjesë e pashmangshme[br]e idesë sonë për feminitetin.

0:03:24.674,0:03:29.332
Ndarja e tillë bazohet në një përallë [br]të gjatë personale dhe politike.

0:03:30.205,0:03:35.799
Kur nxehemi, nga princeza të llastuara [br]dhe adoleshente që u vlojnë hormonet,

0:03:35.823,0:03:40.140
kthehemi në gra nazeqare, dhe grindavece[br]çjerrëse të neveritshme.

0:03:40.600,0:03:42.704
Por jemi me shije;[br]zgjedhni shijen tuaj.

0:03:43.208,0:03:46.247
A jeni një hispanike djegëse kur nxeheni?

0:03:46.549,0:03:52.215
Apo një vajzë e trishtë aziatike? Zezake [br]e tërbuar? A një e bardhë e çmendur?

0:03:53.675,0:03:55.101
Mund të zgjedhni.

0:03:55.125,0:03:59.800
Por si rrjedhojë, kur e themi atë[br]që është e rëndësishme për ne,

0:03:59.824,0:04:02.101
e cila është ajo që zemërimi përçon,

0:04:02.125,0:04:06.000
ka më shumë të ngjarë që njerëzit [br]të nxehen me ne sepse jemi nxehur.

0:04:06.708,0:04:11.917
Pavarësisht nëse jemi në shtëpi, shkollë,[br]në punë, apo në skenën politike,

0:04:12.417,0:04:16.416
inati i shkon për shtat maskulinitetit,[br]dhe e pështjellon feminitetin.

0:04:17.055,0:04:19.802
Prandaj kur e shfaqin, burrat shpërblehen

0:04:19.826,0:04:22.410
ndërsa gratë ndëshkohen për[br]të njëjtin veprim.

0:04:23.917,0:04:26.523
Kjo na le në kushte tejet [br]të paleverdishme,

0:04:26.547,0:04:30.467
sidomos kur duhet ta mbrojmë[br]vetveten dhe interesat tanë.

0:04:31.583,0:04:35.710
Nëse ballafaqohemi me ndonjë [br]ngacmues rruge, punëdhënës makut,

0:04:35.734,0:04:37.773
një shok klase seksist dhe racist,

0:04:38.311,0:04:42.255
truri ynë ulërin, [br]"Mos po tallesh me mua?"

0:04:42.922,0:04:45.843
Dhe goja jonë thotë, "Më falni, çfarë?"

0:04:46.208,0:04:48.893
(Të qeshura)

0:04:48.917,0:04:50.160
Apo jo?

0:04:51.097,0:04:54.231
Dhe biem ndesh sepse[br]zemërata ngatërrohet

0:04:54.255,0:04:57.684
me ankthin, frikën, dhe[br]rrezikun e hakmarrjes.

0:04:57.708,0:05:01.360
Pyesni gratë për reagimin ndaj inatit[br]të tyre i cili i frikëson më shumë,

0:05:01.384,0:05:02.979
dhe nuk do të thonë dhuna.

0:05:03.003,0:05:04.458
Thonë tallja.

0:05:05.233,0:05:06.638
Mendoni se ç'do të thotë kjo.

0:05:08.487,0:05:12.725
Nëse keni të bëni me identitete të[br]margjinalizuara, nuk është vetëm tallja.

0:05:13.050,0:05:17.081
Nëse i del për zot vetvetes, nëse[br]e shpreh qëndrimin tënd,

0:05:17.423,0:05:19.446
pasojat mund të jenë të tmerrshme.

0:05:20.113,0:05:25.018
Tani ne e përsërisim këtë shembull jo në[br]rrethana madhore dhe zemërdhënëse,

0:05:25.042,0:05:27.712
por në banalitetin e jetës së përditshme.

0:05:29.000,0:05:32.101
Kur vajza ime shkonte në kopsht,[br]çdo mëngjes

0:05:32.125,0:05:35.559
ajo ndërtonte një kështjellë të përbërë,[br]me shirita e blloqe,

0:05:35.583,0:05:38.631
dhe çdo mëngjes i njëjti djalosh[br]me kënaqësi i'a prishte.

0:05:39.708,0:05:43.792
Prindërit ishin të pranishëm, por ata[br]kurrë nuk ndërhynin.

0:05:44.432,0:05:47.583
Ata nuk ngurronin për t'i [br]dhënë arsyetimet e rëndomta:

0:05:48.208,0:05:49.875
"Kështu janë djemtë."

0:05:50.292,0:05:53.333
"Është aq tunduese, dhe ai nuk [br]mund t'i shmanget."

0:05:54.292,0:05:58.104
E bëra atë që shumë vajza janë[br]mësuar ta bëjnë.

0:05:58.128,0:06:00.206
E ruajta qetësinë si masë parandaluese,

0:06:00.230,0:06:02.761
dhe e mësova vajzën time ta bënte [br]të njëjtën gjë.

0:06:03.460,0:06:05.436
Ajo i përdori fjalët e saja.

0:06:06.333,0:06:08.583
Ajo u përpoq ta zbrapste.

0:06:08.958,0:06:12.999
E ndërroi edhe vendin ku ndërtonte,[br]por më kot.

0:06:13.777,0:06:19.755
Kështu ne të rriturit sëbashku ndërtuam [br]një privilegj të caktuar mashkullor.

0:06:20.417,0:06:23.247
Ai mund të rendte i shfrenuar dhe të [br]bëntë si t'i tekej,

0:06:23.747,0:06:28.350
ndërsa ajo i mbante ndjenjat në vete,[br]dhe u përshtatej nevojave të tij.

0:06:29.080,0:06:33.393
Ne i zhgënjyem që të dy, duke mos e lënë[br]atë ta nxirrte inatin nga brenda

0:06:33.417,0:06:35.417
she ta hiqte qafe siç i takonte.

0:06:36.103,0:06:39.444
Kjo është vetëm minituarë e një [br]problemi shumë më të madh.

0:06:39.881,0:06:43.254
Sepse anembanë botës, në[br]aspektin kulturor

0:06:43.929,0:06:47.571
i japim më shumë përparësi [br]performancës mashkullore,

0:06:47.873,0:06:51.039
pushtetit dhe privilegjit që e [br]shoqërojnë këtë performancë,

0:06:51.063,0:06:55.167
sesa të drejtave, nevojave dhe fjalëve[br]të fëmijëve dhe grave.

0:06:56.917,0:07:01.368
Ndoshta është afërmendsh për[br]të pranishmit

0:07:01.392,0:07:07.364
se gratë e mbajnë inatin më gjatë,[br]dhe i njëjti është më i ngjeshur

0:07:07.388,0:07:08.538
se te burrat.

0:07:09.710,0:07:12.917
Kjo pak është edhe si pasojë e faktit[br]se jemi mësuar të përsiatemi,

0:07:12.941,0:07:14.901
ta mbajmë brenda e ta shoshisim [br]me vete.

0:07:15.750,0:07:19.401
Por duhet të gjejmë mënyra të [br]pranueshme në shoqëri

0:07:19.425,0:07:22.741
për ta shprehur vrullin [br]e ndjenjave që kemi,

0:07:23.248,0:07:26.804
dhe ndërgjegjësimin që e sjell [br]mbi brishtësinë tonë.

0:07:27.630,0:07:29.209
Andaj bëjmë disa gjëra.

0:07:30.186,0:07:35.601
Po ta dinin burrat se sa shpesh ne qajmë [br]kur na kaplon tërbimi,

0:07:35.625,0:07:37.083
do të mbeteshin gojëhapur.

0:07:37.402,0:07:39.059
(Të qeshura)

0:07:39.083,0:07:40.664
Ne përdorim gjuhë nënvlerësuese.

0:07:41.042,0:07:43.434
"Jemi të irrituara. Jo, vërtet s'ka gjë."

0:07:43.458,0:07:45.333
(Të qeshura)

0:07:45.917,0:07:49.003
Ne e objektivizojmë vetveten, derisa[br]e humbasim edhe aftësinë

0:07:49.027,0:07:54.669
për t'i njohur ndryshimet fiziologjike që[br]shërbejnë si tregues të inatit.

0:07:55.667,0:07:58.019
Në përgjithësi, sëmuremi.

0:07:59.125,0:08:03.686
Së fundi, është gjetur lidhja në mes të[br]zemërimit dhe një numri të madh sëmundjesh

0:08:03.710,0:08:06.543
që shpërfillen si "sëmundje të grave."

0:08:07.210,0:08:12.773
Shkallë më e lartë e dhimbjeve kronike,[br]çrregullimet e të ngrënit dhe autoimune,

0:08:12.797,0:08:16.241
shqetësim mendor, ankth, lëndimi[br]i vetvetes, depresion.

0:08:17.257,0:08:21.350
Inati ndikon në sistemin tonë imunitar,[br]në sistemin kardiovaskular.

0:08:21.374,0:08:25.693
Sipas disa studimeve, ndikon edhe [br]në shkallën e vdekshmërisë,

0:08:25.717,0:08:28.081
sidomos te gratë me ngjyrë[br]të prekura nga kanceri.

0:08:30.271,0:08:34.866
Më kanë ardhur në majë të hundës gratë që[br]u ka ardhur në majë të hundës.

0:08:37.198,0:08:39.722
Inati na sjell shumë kokëçarje,

0:08:40.246,0:08:44.405
dhe kjo bie ndesh me rolin tonë[br]si vendosëse të qetësisë.

0:08:45.372,0:08:46.944
Ka zemërata të pranueshme.

0:08:46.968,0:08:52.739
Mund të nxehemi kur shikojmë punët tona[br]dhe e mbështesim gjendjen ekzistuese.

0:08:53.255,0:08:55.358
Si nëna dhe mësuese,

0:08:56.167,0:09:01.136
mund të xhindosemi, por nuk mund të [br]nxehemi për shpenzimet e mbarështimit.

0:09:01.875,0:09:03.643
Mund t'i mbajmë mëri nënat tona.

0:09:03.667,0:09:07.372
Për shembull, si adoleshente --[br]rregullat dhe normat patriarkale --

0:09:07.396,0:09:09.602
nuk e fajësojmë sistemin, por ato.

0:09:09.626,0:09:13.542
Mund të nxehemi me gratë tjera, se kujt [br]nuk i'a do qejfi një sherr mes femrash?

0:09:14.411,0:09:19.959
Dhe mund të nxehemi me burrat në pozitën[br]shoqërore më të ulët në hieararkinë

0:09:20.284,0:09:22.750
që e përkrah racizmin dhe ksenofobinë.

0:09:23.864,0:09:26.159
Por ne kemi pushtet të pamasë.

0:09:26.543,0:09:30.532
Sepse ndjenjat janë fushë veprimi[br]i autoriteti tonë,

0:09:31.625,0:09:34.172
dhe njerëzit vihen në siklet nga[br]inati jonë.

0:09:34.792,0:09:39.402
Ne duhet t'i bëjmë njerëzit të ndjehen [br]rehat me sikletin që e ndjenjë

0:09:39.426,0:09:42.378
kur gratë thonë jo, pa u përulur syri.

0:09:43.917,0:09:48.583
Mund të mendojmë për ndjenjat në suaza[br]të zotësisë dhe jo gjinisë.

0:09:49.465,0:09:53.394
Njerëzit që dinë ta shoshitin inatin, [br]dhe t'ia zbulojnë domethënien

0:09:53.798,0:09:56.458
janë më kreativë, më optimistë,

0:09:56.958,0:09:58.292
kanë marrëdhënie të ngushta,

0:09:58.917,0:10:00.473
i zgjidhin më lehtë problemet,

0:10:02.260,0:10:04.519
kanë efikasitet më të lartë politik.

0:10:05.251,0:10:08.440
Unë jam një grua që shkruan për[br]gratë dhe ndjenjat,

0:10:08.464,0:10:11.122
andaj shumë pak burra të pushtetshëm

0:10:11.146,0:10:15.106
do ta marrin me gjithë mend këtë që [br]po e them sa i përket politikës.

0:10:15.789,0:10:21.737
Ne e mendojmë politikën njësh me[br]përçmimin, përbuzjen dhe tërbimin

0:10:21.761,0:10:24.717
që po i japin krahë[br]maço-fashizmit në botë.

0:10:25.375,0:10:28.519
Por nëse ky është helmi, [br]është edhe kundërhelmi.

0:10:29.542,0:10:33.396
Kemi një inat shpresëdhënës,[br]dhe e hasim çdo ditë,

0:10:33.420,0:10:37.206
në inatin e qëndrueshëm të grave[br]dhe njerëzve të margjinalizuar.

0:10:37.833,0:10:42.334
Ka të bëjë me dhembshurinë, [br]prekshmërinë dhe dashurinë,

0:10:42.358,0:10:45.515
dhe duhet ta miratojmë edhe [br]atë lloj inati.

0:10:47.643,0:10:54.625
Çështja është se mosrespektimi i inatit të[br]grave tregon se nuk respektohen as ato.

0:10:55.543,0:11:01.555
Inati jonë nuk është i rrezikshëm se[br]then pjata e këput lidhje.

0:11:02.167,0:11:07.273
Por sepse ai tregon se sa [br]seriozisht e marrim veten tonë,

0:11:07.297,0:11:11.201
dhe se presim që edhe njerëzit tjerë[br]të na marrin po aq seriozisht.

0:11:12.074,0:11:15.934
Kur të ndodhë kjo, ka shumë mundësi

0:11:15.958,0:11:20.167
që gratë do të mund të buzëqeshin[br]kur të dëshirojnë.

0:11:21.285,0:11:22.674
(Duartrokitje)

0:11:22.698,0:11:23.849
Ju falemnderit.

0:11:23.873,0:11:30.563
(Duartrokitje)