1
00:00:00,644 --> 00:00:03,227
Μερικές φορές λοιπόν θυμώνω,

2
00:00:03,857 --> 00:00:07,375
και μου πήρε πολλά χρόνια 
για να μπορώ να πω αυτές τις λέξεις.

3
00:00:08,125 --> 00:00:09,726
Στη δουλειά μου,

4
00:00:09,750 --> 00:00:12,777
μερικές φορές τρέμω ολόκληρη, 
είμαι εξοργισμένη.

5
00:00:14,125 --> 00:00:17,658
Αλλά όσο δικαιολογημένος 
κι αν έχει υπάρξει ο θυμός μου,

6
00:00:18,023 --> 00:00:19,810
καθόλη τη διάρκεια της ζωής μου,

7
00:00:19,834 --> 00:00:24,771
πάντα με έκαναν να πιστεύω 
πως ο θυμός μου είναι υπερβολή,

8
00:00:24,795 --> 00:00:26,699
μια παρερμηνεία,

9
00:00:26,723 --> 00:00:29,390
πως θα με κάνει αγενή και αντιπαθή.

10
00:00:30,406 --> 00:00:35,893
Κυρίως σαν κορίτσι, έμαθα, σαν κορίτσι,
πως ο θυμός είναι ένα συναίσθημα

11
00:00:35,917 --> 00:00:38,625
που καλύτερα να καταπνίγεται.

12
00:00:39,957 --> 00:00:41,837
Σκεφτείτε τη μητέρα μου για λίγο.

13
00:00:41,861 --> 00:00:44,664
Όταν ήμουν 15 χρονών, ήρθα σπίτι 
από το σχολείο μια μέρα,

14
00:00:44,688 --> 00:00:48,106
και αυτή στεκόταν σε μια μακριά βεράντα
έξω από την κουζίνα μας,

15
00:00:48,130 --> 00:00:49,857
κρατώντας μια τεράστια στοίβα πιάτα.

16
00:00:50,813 --> 00:00:56,268
Σκεφτείτε πόσο άναυδη είχα μείνει 
όταν άρχισε να τα πετάει σαν Φρίσμπι...

17
00:00:56,292 --> 00:00:57,598
(Γέλια)

18
00:00:57,622 --> 00:00:59,789
στον καυτό, υγρό αέρα.

19
00:01:00,511 --> 00:01:04,226
Όταν κάθε πιάτο είχε θρυμματιστεί
σε χιλιάδες κομμάτια

20
00:01:04,250 --> 00:01:05,476
στον λόφο από κάτω,

21
00:01:05,500 --> 00:01:09,723
γύρισε και μου είπε, πρόσχαρα,
«Πώς ήταν η μέρα σου;»

22
00:01:09,747 --> 00:01:13,650
(Γέλια)

23
00:01:13,674 --> 00:01:18,750
Τώρα βλέπετε πώς θα έβλεπε ένα παιδί
ένα περιστατικό σαν κι αυτό

24
00:01:19,214 --> 00:01:24,417
νομίζοντας πως ο θυμός είναι σιωπηρός,
καταστροφικός, ακόμα και τρομακτικός.

25
00:01:25,333 --> 00:01:31,143
Ειδικά αν το άτομο που είναι θυμωμένο
είναι κορίτσι ή γυναίκα.

26
00:01:31,167 --> 00:01:32,667
Το ερώτημα είναι γιατί.

27
00:01:33,375 --> 00:01:36,583
Ο θυμός είναι ένα ανθρώπινο συναίσθημα,
ούτε καλό ούτε κακό.

28
00:01:37,375 --> 00:01:38,934
Στην ουσία αποτελεί σήμα.

29
00:01:38,958 --> 00:01:42,833
Μας προειδοποιεί για κάποια ταπείνωση,
απειλή, προσβολή και κίνδυνο.

30
00:01:43,625 --> 00:01:49,476
Κι όμως, σε κάθε πολιτισμό, ο θυμός 
χρησιμοποιείται αποκλειστικά ως δικαίωμα

31
00:01:49,500 --> 00:01:50,792
των αγοριών και των αντρών.

32
00:01:51,792 --> 00:01:53,650
Σίγουρα υπάρχουν διαφορές.

33
00:01:53,674 --> 00:01:55,934
Έτσι στις ΗΠΑ, για παράδειγμα,

34
00:01:55,958 --> 00:01:59,976
έναν θυμωμένο μαύρο
τον βλέπουν σαν εγκληματία,

35
00:02:00,000 --> 00:02:02,583
αλλά ένας θυμωμένος λευκός
διέπεται από πολιτική αρετή.

36
00:02:03,500 --> 00:02:07,333
Ανεξαρτήτως του πού είμαστε, ωστόσο,
το συναίσθημα διακρίνεται με βάση το φύλο.

37
00:02:07,917 --> 00:02:12,704
Και γι' αυτό μαθαίνουμε στα παιδιά να
περιφρονούν τον θυμό στο γυναικείο φύλο,

38
00:02:12,728 --> 00:02:16,410
και μεγαλώνουμε για να γίνουμε ενήλικες 
που το ποινικοποιούν.

39
00:02:17,917 --> 00:02:19,545
Τι θα λέγατε να μην το κάνουμε;

40
00:02:20,708 --> 00:02:24,164
Τι θα λέγατε να μην αποκόπτουμε 
τον θυμό από τη θηλυκότητα;

41
00:02:24,188 --> 00:02:27,976
Καθώς αποκόπτοντας τον θυμό από αυτή
σημαίνει πως αποκόπτουμε το γυναικείο φύλο

42
00:02:28,000 --> 00:02:31,226
από το συναίσθημα που μας προστατεύει
καλύτερα από την αδικία.

43
00:02:31,583 --> 00:02:35,671
Αντίθετα τι θα λέγατε να σκεφτούμε
να αναπτύξουμε τη συναισθηματική ικανότητα

44
00:02:35,695 --> 00:02:37,011
για αγόρια και κορίτσια;

45
00:02:37,833 --> 00:02:41,582
Ακόμα κοινωνικοποιούμε
σε σημαντικό βαθμό τα παιδιά μας

46
00:02:41,606 --> 00:02:43,875
με πολύ διττούς και αντίθετους τρόπους.

47
00:02:44,500 --> 00:02:49,424
Τα αγόρια στηρίζονται σε παράλογες, 
άκαμπτες νόρμες αρρενωπότητας --

48
00:02:49,448 --> 00:02:53,518
τους είπαν να αποκηρύσσουν τη γυναικεία
συναισθηματικότητα της θλίψης ή του φόβου

49
00:02:53,542 --> 00:02:57,167
και να ασπάζονται την επιθετικότητα
και τον θυμό ως ένδειξη ανδρισμού.

50
00:02:58,083 --> 00:03:02,518
Από την άλλη πλευρά, τα κορίτσια
μαθαίνουν να είναι σεβαστικά,

51
00:03:02,542 --> 00:03:05,542
ο θυμός είναι ασύμβατος με τον σεβασμό.

52
00:03:06,081 --> 00:03:11,248
Έτσι όπως μάθαμε να σταυρώνουμε 
τα πόδια και να στρώνουμε τα μαλλιά μας,

53
00:03:12,167 --> 00:03:15,010
μάθαμε να μαζευόμαστε και 
να καταπίνουμε την περηφάνια μας.

54
00:03:16,208 --> 00:03:20,053
Αυτό που συμβαίνει πολύ συχνά
είναι ότι για όλους μας,

55
00:03:20,077 --> 00:03:23,348
η προσβολή γίνεται επικείμενη 
στο τι αντιλαμβανόμαστε ως θηλυκότητα.

56
00:03:24,674 --> 00:03:29,332
Υπάρχει μια μεγάλη προσωπική
και πολιτική ιστορία σε αυτόν τον διχασμό.

57
00:03:30,205 --> 00:03:35,799
Με το θυμό, περνάμε από κακομαθημένες
πριγκίπισσες και έφηβοι με ορμόνες,

58
00:03:35,823 --> 00:03:40,140
σε απαιτητικές γυναίκες 
που γκρινιάζουν με διαπεραστική φωνή.

59
00:03:40,600 --> 00:03:42,704
Έχουμε και γεύσεις πάντως: διαλέξτε μία.

60
00:03:43,208 --> 00:03:46,247
Είστε πικάντικη Λατίνα όταν θυμώνετε;

61
00:03:46,549 --> 00:03:52,215
Ή μια λυπημένη Ασιάτιδα;
Μια θυμωμένη μαύρη; Ή μια τρελή λευκή;

62
00:03:53,675 --> 00:03:55,101
Διαλέξτε.

63
00:03:55,125 --> 00:03:59,800
Αλλά στην πραγματικότητα,
όταν λέμε τι είναι σημαντικό για εμάς,

64
00:03:59,824 --> 00:04:02,101
που είναι αυτό που μεταδίδει ο θυμός,

65
00:04:02,125 --> 00:04:06,000
ο κόσμος είναι πιο πιθανό να θυμώσει
μαζί μας, επειδή είμαστε θυμωμένοι.

66
00:04:06,708 --> 00:04:11,917
Είτε είμαστε στο σπίτι ή στο σχολείο 
ή στη δουλειά ή σε μία πολιτική αρένα,

67
00:04:12,417 --> 00:04:16,416
ο θυμός επιβεβαιώνει τον ανδρισμό,
και ανατρέπει τη θηλυκότητα.

68
00:04:17,055 --> 00:04:19,802
Έτσι οι άντρες επιβραβεύονται 
όταν τον επιδεικνύουν,

69
00:04:19,826 --> 00:04:22,410
και οι γυναίκες τιμωρούνται
όταν κάνουν το ίδιο.

70
00:04:23,917 --> 00:04:26,523
Αυτό μας βάζει σε υπερβολικά
μειονεκτική θέση,

71
00:04:26,547 --> 00:04:30,467
ιδίως όταν πρόκειται για την υπεράσπιση 
του εαυτού μας και των συμφερόντων μας.

72
00:04:31,583 --> 00:04:35,710
Αν αντιμετωπίσουμε απειλητική παρενόχληση
στο δρόμο, έναν αρπακτικό εργοδότη,

73
00:04:35,734 --> 00:04:37,773
έναν σεξιστή, έναν ρατσιστή συμμαθητή,

74
00:04:38,311 --> 00:04:42,255
ο εγκέφαλός μας ουρλιάζει,
«Πλάκα μου κάνεις;»

75
00:04:42,922 --> 00:04:45,843
Και το στόμα μας λέει, «Τι πράγμα;»

76
00:04:46,208 --> 00:04:48,893
(Γέλια)

77
00:04:48,917 --> 00:04:50,160
Σωστά;

78
00:04:51,097 --> 00:04:54,231
Είναι αντιφατικό, καθώς ο θυμός συγχέεται

79
00:04:54,255 --> 00:04:57,684
με το άγχος και τον φόβο 
και το ρίσκο και την εκδίκηση.

80
00:04:57,708 --> 00:05:01,360
Αν ρωτήσετε τις γυναίκες τι φοβούνται
πιο πολύ ως αποτέλεσμα του θυμού τους,

81
00:05:01,384 --> 00:05:02,979
δεν λένε τη βία.

82
00:05:03,003 --> 00:05:04,458
Λένε την κοροϊδία.

83
00:05:05,233 --> 00:05:06,638
Σκεφτείτε τι σημαίνει αυτό.

84
00:05:08,487 --> 00:05:12,725
Αν έχετε πολλαπλές περιθωριοποιημένες 
ταυτότητες, δεν είναι απλά κοροϊδία.

85
00:05:13,050 --> 00:05:17,081
Αν υπερασπιστείτε τον εαυτό σας,
αν διεκδικήσετε αυτά που θέλετε,

86
00:05:17,423 --> 00:05:19,446
μπορεί να υπάρξουν ολέθριες συνέπειες.

87
00:05:20,113 --> 00:05:25,018
Αναπαράγουμε αυτά τα μοτίβα
όχι με απόλυτη ευθύτητα,

88
00:05:25,042 --> 00:05:27,712
αλλά στην καθημερινή κοινοτυπία της ζωής.

89
00:05:29,000 --> 00:05:32,101
Όταν η κόρη μου πήγαινε
στο νήπιο, κάθε πρωί

90
00:05:32,125 --> 00:05:35,559
έχτιζε ένα περίτεχνο κάστρο --
με κορδέλες και τουβλάκια --

91
00:05:35,583 --> 00:05:38,631
και κάθε πρωί το ίδιο αγόρι 
το κατεδάφιζε με χαιρεκακία.

92
00:05:39,708 --> 00:05:43,792
Οι γονείς του ήταν εκεί, αλλά ποτέ 
δεν παρενέβαιναν εκ των προτέρων.

93
00:05:44,432 --> 00:05:47,583
Χαίρονταν λέγοντας 
το τετριμμένο σχόλιο έπειτα:

94
00:05:48,208 --> 00:05:49,875
«Τα αγόρια θα παραμείνουν αγόρια».

95
00:05:50,292 --> 00:05:53,333
«Είναι τόσο δελεαστικό, 
που δεν μπορούσε να κρατηθεί».

96
00:05:54,292 --> 00:05:58,104
Εγώ έκανα αυτό που πολλά κορίτσια 
και πολλές γυναίκες έμαθαν να κάνουν.

97
00:05:58,128 --> 00:06:00,206
Προληπτικά τήρησα την τάξη,

98
00:06:00,230 --> 00:06:02,761
και έμαθα στην κόρη μου να κάνει το ίδιο.

99
00:06:03,460 --> 00:06:05,436
Χρησιμοποίησε τα λόγια της.

100
00:06:06,333 --> 00:06:08,583
Προσπάθησε ήπια να τον απομακρύνει.

101
00:06:08,958 --> 00:06:12,999
Πήγε σε άλλο σημείο της τάξης 
για να χτίσει, αλλά μάταια.

102
00:06:13,777 --> 00:06:19,755
Έτσι εγώ και οι άλλοι ενήλικες από κοινού
κατασκευάσαμε ένα ανδρικό δικαίωμα.

103
00:06:20,417 --> 00:06:23,247
Θα έτρεχε αχαλίνωτος
και θα έλεγχε το περιβάλλον,

104
00:06:23,747 --> 00:06:28,350
αυτή συγκρατούσε τα συναισθήματά της
και εξυπηρετούσε τις ανάγκες του.

105
00:06:29,080 --> 00:06:33,393
Απογοητεύσαμε και τους δύο 
μην δίνοντας στον θυμό της την ώθηση

106
00:06:33,417 --> 00:06:35,417
και την επίλυση που του άξιζε.

107
00:06:36,103 --> 00:06:39,444
Τώρα, αυτός είναι ένας μικρόκοσμος
ενός πολύ μεγαλύτερου προβλήματος.

108
00:06:39,881 --> 00:06:43,254
Καθώς πολιτισμικά, παγκοσμίως,

109
00:06:43,929 --> 00:06:47,571
ευνοούμε την επίδοση του ανδρισμού --

110
00:06:47,873 --> 00:06:51,039
και τη δύναμη και το κύρος 
που συνοδεύουν αυτή την επίδοση --

111
00:06:51,063 --> 00:06:55,167
εις βάρος των δικαιωμάτων, των αναγκών και
των λόγων των παιδιών και των γυναικών.

112
00:06:56,917 --> 00:07:01,368
Έτσι πιθανόν δεν θα εκπλήξει
όλους εμάς σε αυτή την αίθουσα

113
00:07:01,392 --> 00:07:07,364
το ότι οι γυναίκες αναφέρουν πως θυμώνουν
με μεγαλύτερη διάρκεια και ένταση

114
00:07:07,388 --> 00:07:08,538
απ' ό,τι οι άντρες.

115
00:07:09,710 --> 00:07:12,917
Αυτό οφείλεται εν μέρει στα κοινωνικά 
πρέπει του να συλλογιζόμαστε,

116
00:07:12,941 --> 00:07:14,901
να κρατάμε μέσα τις σκέψεις μας.

117
00:07:15,750 --> 00:07:19,401
Αλλά επίσης πρέπει να βρούμε
κοινωνικά αποδεκτούς τρόπους

118
00:07:19,425 --> 00:07:22,741
για να εκφράζουμε την ένταση 
του συναισθήματος που έχουμε

119
00:07:23,248 --> 00:07:26,804
και την επίγνωση της αβεβαιότητας 
που αυτό επιφέρει.

120
00:07:27,630 --> 00:07:29,209
Οπότε κάνουμε διάφορα πράγματα.

121
00:07:30,186 --> 00:07:35,601
Αν οι άντρες ήξεραν πόσο συχνά οι γυναίκες
ήμασταν γεμάτες οργή όταν κλαίγαμε,

122
00:07:35,625 --> 00:07:37,083
θα συγκλονίζονταν.

123
00:07:37,402 --> 00:07:39,059
(Γέλια)

124
00:07:39,083 --> 00:07:40,664
Χρησιμοποιούμε ήπια γλώσσα.

125
00:07:41,042 --> 00:07:43,434
«Έχουμε αγανακτήσει. Αλλά δεν πειράζει».

126
00:07:43,458 --> 00:07:45,333
(Γέλια)

127
00:07:45,917 --> 00:07:49,003
Χάνουμε την αυτοδιάθεσή μας
καθώς και την ικανότητα

128
00:07:49,027 --> 00:07:54,669
να αναγνωρίζουμε τις φυσιολογικές
αλλαγές που δείχνουν θυμό.

129
00:07:55,667 --> 00:07:58,019
Κυρίως, ωστόσο, αρρωσταίνουμε.

130
00:07:59,125 --> 00:08:03,686
Ο θυμός εμπλέκεται σήμερα 
σε μια σειρά ασθενειών

131
00:08:03,710 --> 00:08:06,543
που τις αποκαλούν έτσι απλά
«ασθένειες των γυναικών».

132
00:08:07,210 --> 00:08:12,773
Υψηλότερα ποσοστά χρόνιου πόνου,
αυτοάνοσων και διατροφικών διαταραχών,

133
00:08:12,797 --> 00:08:16,241
ψυχικών διαταραχών, άγχους,
αυτοτραυματισμού, κατάθλιψης.

134
00:08:17,257 --> 00:08:21,350
Ο θυμός επηρεάζει το ανοσοποιητικό
καθώς και το καρδιαγγειακό μας σύστημα.

135
00:08:21,374 --> 00:08:25,693
Ορισμένες μελέτες ακόμα δείχνουν 
πως επηρεάζει τα ποσοστά θνησιμότητας,

136
00:08:25,717 --> 00:08:28,081
ιδίως στις μαύρες γυναίκες με καρκίνο.

137
00:08:30,271 --> 00:08:34,866
Έχω αγανακτήσει με τις γυναίκες που 
οι ίδιες ξέρω ότι είναι αγανακτισμένες.

138
00:08:37,198 --> 00:08:39,722
Ο θυμός μας φέρνει μεγάλη αναστάτωση,

139
00:08:40,246 --> 00:08:44,405
και η σύγκρουση έρχεται επειδή
είναι ο ρόλος μας να καθησυχάζουμε.

140
00:08:45,372 --> 00:08:46,944
Υπάρχει αποδεκτός θυμός.

141
00:08:46,968 --> 00:08:52,739
Όταν μένουμε στη «λωρίδα» μας 
και στηρίζουμε το κατεστημένο.

142
00:08:53,255 --> 00:08:55,358
Ως μητέρες ή δασκάλες,

143
00:08:56,167 --> 00:09:01,136
μπορούμε να νευριάζουμε, αλλά όχι
για το τεράστιο κόστος της ανατροφής.

144
00:09:01,875 --> 00:09:03,643
Να θυμώνουμε με τις μητέρες μας.

145
00:09:03,667 --> 00:09:07,372
Ας πούμε, ως έφηβοι -- οι κανόνες
και οι κανονισμοί της πατριαρχίας --

146
00:09:07,396 --> 00:09:09,602
δεν κατηγορούμε τα συστήματα, αλλά αυτούς.

147
00:09:09,626 --> 00:09:13,542
Μπορούμε να θυμώνουμε με άλλες γυναίκες
επειδή σε ποιον δεν αρέσουν οι καυγάδες;

148
00:09:14,411 --> 00:09:19,959
Να θυμώνουμε με άντρες χαμηλότερου στάτους
σε μια εκφραστική ιεραρχία

149
00:09:20,284 --> 00:09:22,750
που υποστηρίζει τον ρατσισμό 
ή την ξενοφοβία.

150
00:09:23,864 --> 00:09:26,159
Ωστόσο έχουμε τεράστια επιρροή σε αυτό.

151
00:09:26,543 --> 00:09:30,532
Καθώς τα συναισθήματα είναι
το πλαίσιο της αυτοπεποίθησής μας,

152
00:09:31,625 --> 00:09:34,172
και o κόσμος δεν νιώθει άνετα
με τον θυμό μας.

153
00:09:34,792 --> 00:09:39,402
Θα έπρεπε να κάνουμε τον κόσμο να νιώθει
άνετα με τη δυσφορία που νιώθουν

154
00:09:39,426 --> 00:09:42,378
όταν οι γυναίκες λένε όχι, απροκάλυπτα.

155
00:09:43,917 --> 00:09:48,583
Μπορούμε να σκεφτόμαστε τα συναισθήματα
με βάση την ικανότητα και όχι το φύλο.

156
00:09:49,465 --> 00:09:53,394
Τα άτομα που μπορούν να επεξεργάζονται 
τον θυμό τους και να βγάζουν κάποιο νόημα

157
00:09:53,798 --> 00:09:56,458
είναι πιο δημιουργικά, πιο αισιόδοξα,

158
00:09:56,958 --> 00:09:58,292
έχουν μεγαλύτερη οικειότητα,

159
00:09:58,917 --> 00:10:00,473
επιλύουν προβλήματα πιο εύκολα,

160
00:10:02,260 --> 00:10:04,519
έχουν πιο ανεπτυγμένη πολιτική ικανότητα.

161
00:10:05,251 --> 00:10:08,440
Είμαι γυναίκα που γράφει 
για γυναίκες και συναισθήματα,

162
00:10:08,464 --> 00:10:11,122
έτσι πολύ λίγοι άντρες με εξουσία

163
00:10:11,146 --> 00:10:15,106
θα λάβουν σοβαρά υπόψη αυτά που λέω,
ως ζήτημα πολιτικής.

164
00:10:15,789 --> 00:10:21,737
Σκεφτόμαστε την πολιτική και τον θυμό 
με βάση την περιφρόνηση και την οργή

165
00:10:21,761 --> 00:10:24,717
που τροφοδοτούν μια αύξηση 
φαλλοκρατικού φασισμού στον κόσμο.

166
00:10:25,375 --> 00:10:28,519
Αλλά αν αυτό είναι το δηλητήριο,
αυτό είναι και το αντίδοτο.

167
00:10:29,542 --> 00:10:33,396
Έχουμε έναν θυμό ελπίδας,
και το βλέπουμε κάθε μέρα

168
00:10:33,420 --> 00:10:37,206
στον θυμό των γυναικών που αντιστέκονται
και των περιθωριοποιημένων ατόμων.

169
00:10:37,833 --> 00:10:42,334
Σχετίζεται με τη συμπόνοια
και την ενσυναίσθηση και την αγάπη,

170
00:10:42,358 --> 00:10:45,515
και θα έπρεπε να αναγνωρίζουμε
και αυτό τον θυμό.

171
00:10:47,643 --> 00:10:54,625
Οι κοινωνίες που δεν σέβονται τον θυμό
των γυναικών δεν σέβονται τις γυναίκες.

172
00:10:55,543 --> 00:11:01,555
Ο πραγματικός κίνδυνος του θυμού μας
δεν είναι ότι θα σπάσει δεσμούς ή κλισέ.

173
00:11:02,167 --> 00:11:07,273
Δείχνει ακριβώς πόσο σοβαρά 
παίρνουμε τους εαυτούς μας,

174
00:11:07,297 --> 00:11:11,201
και περιμένουμε και από τους άλλους
να μας πάρουν κι αυτοί στα σοβαρά.

175
00:11:12,074 --> 00:11:15,934
Όταν συμβαίνει αυτό, 
αυξάνονται οι πιθανότητες

176
00:11:15,958 --> 00:11:20,167
οι γυναίκες να μπορούν
να χαμογελούν όταν το θέλουν.

177
00:11:21,285 --> 00:11:22,674
(Χειροκρότημα)

178
00:11:22,698 --> 00:11:23,849
Σας ευχαριστώ.

179
00:11:23,873 --> 00:11:30,563
(Χειροκρότημα) (Φωνές)