0:00:05.932,0:00:07.964
Nếu muốn dùng giấy[br]để chi trả

0:00:07.964,0:00:09.439
cho một thứ gì đó

0:00:09.439,0:00:11.374
bạn có thể khiến mình[br]gặp rắc rối

0:00:11.374,0:00:13.357
dĩ nhiên, trừ phi[br]tờ giấy đó

0:00:13.357,0:00:15.335
là tờ một trăm đô-la

0:00:15.335,0:00:17.128
Điều gì khiến [br]tờ một trăm đô đó

0:00:17.128,0:00:18.832
thú vị và có giá trị hơn

0:00:18.832,0:00:20.793
so với những tờ giấy khác?

0:00:20.793,0:00:23.357
Sau cùng, tờ 100 đô[br]cũng không làm được gì nhiều.

0:00:23.357,0:00:24.789
Bạn không thể ăn nó.

0:00:24.789,0:00:26.446
Không thể xây thứ gì với nó.

0:00:26.446,0:00:29.064
Còn đốt nó là vi phạm pháp luật

0:00:29.064,0:00:30.871
Vậy vấn đề là gì?

0:00:30.871,0:00:33.029
Bạn có thể biết [br]câu trả lời rồi đấy.

0:00:33.029,0:00:35.069
Tờ 100 đô[br]được Chính phủ ấn hành

0:00:35.069,0:00:37.484
và được quy định [br]là đồng tiền chính thức.

0:00:37.484,0:00:40.190
trong khi những tờ giấy khác [br]thì không.

0:00:40.190,0:00:42.356
Đó là điều khiến [br]tờ 100 đô hợp pháp.

0:00:42.356,0:00:45.038
Thứ khiến nó có giá trị, [br]mặt khác,

0:00:45.038,0:00:48.035
lại là số lượng tiền [br]được lưu hành.

0:00:48.035,0:00:50.086
Trong lịch sử, phần lớn tiền tệ,

0:00:50.086,0:00:51.496
bao gồm đồng đô-la mỹ,

0:00:51.496,0:00:53.523
gắn với hàng hóa có giá trị

0:00:53.523,0:00:55.376
và số lượng tiền trong lưu thông

0:00:55.376,0:00:58.511
phụ thuộc vào dự trữ vàng [br]hoặc bạc của Chính phủ.

0:00:58.511,0:01:01.954
Nhưng sau khi Chính phủ Mỹ [br]bãi bỏ hệ thống này vào năm 1971,

0:01:01.954,0:01:05.506
đồng đô-la trở thành [br]đồng tiền danh nghĩa hợp pháp

0:01:05.506,0:01:08.221
nghĩa là không phụ thuộc [br]bất kì nguồn lực bên ngoài nào

0:01:08.221,0:01:11.183
mà thay vào đó [br]là chính sách của chính phủ

0:01:11.183,0:01:13.644
quyết định in bao nhiêu tiền.

0:01:13.644,0:01:16.606
Vậy cơ quan chính phủ nào[br]đặt ra chính sách này?

0:01:16.606,0:01:19.266
Cơ quan Hành pháp, [br]Lập pháp hay Tư pháp?

0:01:19.266,0:01:22.068
Câu trả lời đáng ngạc nhiên là [br]không cơ quan nào ở trên cả

0:01:22.068,0:01:24.509
Trên thực tế, chính sách tiền tệ [br]được quy định

0:01:24.509,0:01:26.825
bởi Hệ thống dự trữ liên bang độc lập

0:01:26.825,0:01:28.576
còn gọi là Cục dự trữ liên bang Mỹ

0:01:28.576,0:01:30.414
bao gồm 12 ngân hàng khu vực

0:01:30.414,0:01:32.489
tại các thành phố lớn [br]khắp cả nước.

0:01:32.489,0:01:33.954
Hội đồng thống đốc

0:01:33.954,0:01:35.240
được Tổng thống bổ nhiệm

0:01:35.240,0:01:36.619
và Thượng viện phê chuẩn

0:01:36.619,0:01:38.121
sẽ báo cáo lên Quốc hội,

0:01:38.121,0:01:41.529
tất cả lợi nhuận của FED [br]đều được giao cho Kho bạc Nhà nước

0:01:41.529,0:01:43.499
Để tránh khỏi ảnh hưởng

0:01:43.499,0:01:45.786
của những thăng trầm [br]chính trị hàng ngày

0:01:45.786,0:01:49.382
Fed không chịu sự kiểm soát trực tiếp [br]của bất kì cơ quan Chính phủ nào

0:01:49.382,0:01:51.130
Vậy vì sao Fed không tự quyết định

0:01:51.130,0:01:52.416
in vô vàn tờ một trăm đô

0:01:52.416,0:01:54.206
để ai cũng giàu có và hạnh phúc

0:01:54.206,0:01:56.895
Bởi vì sau đó những tờ tiền [br]sẽ mất đi giá trị.

0:01:56.895,0:01:59.020
Mục đích của tiền tệ,

0:01:59.020,0:02:01.856
là để trao đổi[br]hàng hóa và dịch vụ.

0:02:01.856,0:02:04.036
Nếu tổng lượng tiền [br]trong lưu thông

0:02:04.036,0:02:07.255
tăng nhanh hơn [br]tổng giá trị hàng hóa và dịch vụ

0:02:07.255,0:02:08.568
trong nền kinh tế,

0:02:08.568,0:02:10.218
mỗi tờ tiền [br]sẽ chỉ có thể

0:02:10.218,0:02:13.244
mua được lượng hàng hóa[br]ít hơn so với trước đây.

0:02:13.244,0:02:15.266
Đây được gọi là lạm phát,

0:02:15.266,0:02:17.997
Ngược lại, nếu cung tiền [br]không đổi,

0:02:17.997,0:02:20.618
trong khi có [br]nhiều hàng hóa và dịch vụ hơn,

0:02:20.618,0:02:22.588
giá trị mỗi tờ đô-la sẽ tăng lên

0:02:22.588,0:02:24.501
gọi là giảm phát.

0:02:24.501,0:02:26.530
Vậy, tình trạng nào tồi tệ hơn?

0:02:26.530,0:02:27.517
Lạm phát quá cao

0:02:27.517,0:02:29.271
nghĩa là tiền trong ví bạn [br]hôm nay

0:02:29.271,0:02:30.755
sẽ mất giá vào ngày mai

0:02:30.755,0:02:32.781
khiến bạn muốn tiêu nó [br]ngay lập tức.

0:02:32.781,0:02:35.009
Bên cạnh kích thích [br]sản xuất kinh doanh,

0:02:35.009,0:02:37.097
nó cũng khuyến khích [br]sự tiêu dùng quá mức

0:02:37.097,0:02:40.009
hoặc tích trữ nhu yếu phẩm, [br]như thức ăn, nhiên liệu,

0:02:40.009,0:02:42.989
làm giá cả tăng lên[br]dẫn tới tình trạng dư thừa

0:02:42.989,0:02:44.954
làm lạm phát còn nghiêm trọng hơn

0:02:44.954,0:02:47.526
Tuy nhiên, giảm phát [br]lại làm cho người dân

0:02:47.526,0:02:48.990
muốn cất giữ tiền,

0:02:48.990,0:02:50.773
người tiêu dùng giảm chi tiêu

0:02:50.773,0:02:52.591
làm giảm lợi nhuận kinh doanh,

0:02:52.591,0:02:54.078
gia tăng [br]tình trạng thất nghiệp

0:02:54.078,0:02:57.544
chi tiêu kém[br]cũng khiến nền kinh tế xuống dốc

0:02:57.544,0:02:59.891
Vì vậy, phần lớn [br]các nhà kinh tế học tin rằng

0:02:59.891,0:03:02.260
quá nhiều lạm phát hay giảm phát [br]đều nguy hiểm,

0:03:02.260,0:03:04.368
lạm phát thấp và ổn định

0:03:04.368,0:03:07.005
là cần thiết để tăng trưởng kinh tế.

0:03:07.005,0:03:10.027
Fed sử dụng một lượng [br]dữ liệu kinh tế khổng lồ

0:03:10.027,0:03:13.378
để quyết định số lượng tiền[br]được đưa vào lưu thông,

0:03:13.378,0:03:18.271
bao gồm tỉ lệ lạm phát trước đây,[br]xu hướng toàn cầu, và tỉ lệ thất nghiệp.

0:03:18.271,0:03:21.879
Như trong câu chuyện của Goldilocks,[br]họ cần những con số chính xác

0:03:21.879,0:03:24.633
để kích thích tăng trưởng [br]và kiểm soát thất nghiệp

0:03:24.633,0:03:27.509
mà không để cho lạm phát [br]tới ngưỡng nguy hiểm.

0:03:27.509,0:03:29.004
Fed không chỉ quyết định

0:03:29.004,0:03:31.387
tờ giấy trong ví bạn [br]trị giá bao nhiêu

0:03:31.387,0:03:34.785
mà còn quyết định cơ hội bạn có [br]hay giữ được việc làm

0:03:34.785,0:03:37.680
giúp bạn kiếm ra tiền.