1
00:00:05,932 --> 00:00:07,964
Nếu muốn dùng giấy
để chi trả

2
00:00:07,964 --> 00:00:09,439
cho một thứ gì đó

3
00:00:09,439 --> 00:00:11,374
bạn có thể khiến mình
gặp rắc rối

4
00:00:11,374 --> 00:00:13,357
dĩ nhiên, trừ phi
tờ giấy đó

5
00:00:13,357 --> 00:00:15,335
là tờ một trăm đô-la

6
00:00:15,335 --> 00:00:17,128
Điều gì khiến 
tờ một trăm đô đó

7
00:00:17,128 --> 00:00:18,832
thú vị và có giá trị hơn

8
00:00:18,832 --> 00:00:20,793
so với những tờ giấy khác?

9
00:00:20,793 --> 00:00:23,357
Sau cùng, tờ 100 đô
cũng không làm được gì nhiều.

10
00:00:23,357 --> 00:00:24,789
Bạn không thể ăn nó.

11
00:00:24,789 --> 00:00:26,446
Không thể xây thứ gì với nó.

12
00:00:26,446 --> 00:00:29,064
Còn đốt nó là vi phạm pháp luật

13
00:00:29,064 --> 00:00:30,871
Vậy vấn đề là gì?

14
00:00:30,871 --> 00:00:33,029
Bạn có thể biết 
câu trả lời rồi đấy.

15
00:00:33,029 --> 00:00:35,069
Tờ 100 đô
được Chính phủ ấn hành

16
00:00:35,069 --> 00:00:37,484
và được quy định 
là đồng tiền chính thức.

17
00:00:37,484 --> 00:00:40,190
trong khi những tờ giấy khác 
thì không.

18
00:00:40,190 --> 00:00:42,356
Đó là điều khiến 
tờ 100 đô hợp pháp.

19
00:00:42,356 --> 00:00:45,038
Thứ khiến nó có giá trị, 
mặt khác,

20
00:00:45,038 --> 00:00:48,035
lại là số lượng tiền 
được lưu hành.

21
00:00:48,035 --> 00:00:50,086
Trong lịch sử, phần lớn tiền tệ,

22
00:00:50,086 --> 00:00:51,496
bao gồm đồng đô-la mỹ,

23
00:00:51,496 --> 00:00:53,523
gắn với hàng hóa có giá trị

24
00:00:53,523 --> 00:00:55,376
và số lượng tiền trong lưu thông

25
00:00:55,376 --> 00:00:58,511
phụ thuộc vào dự trữ vàng 
hoặc bạc của Chính phủ.

26
00:00:58,511 --> 00:01:01,954
Nhưng sau khi Chính phủ Mỹ 
bãi bỏ hệ thống này vào năm 1971,

27
00:01:01,954 --> 00:01:05,506
đồng đô-la trở thành 
đồng tiền danh nghĩa hợp pháp

28
00:01:05,506 --> 00:01:08,221
nghĩa là không phụ thuộc 
bất kì nguồn lực bên ngoài nào

29
00:01:08,221 --> 00:01:11,183
mà thay vào đó 
là chính sách của chính phủ

30
00:01:11,183 --> 00:01:13,644
quyết định in bao nhiêu tiền.

31
00:01:13,644 --> 00:01:16,606
Vậy cơ quan chính phủ nào
đặt ra chính sách này?

32
00:01:16,606 --> 00:01:19,266
Cơ quan Hành pháp, 
Lập pháp hay Tư pháp?

33
00:01:19,266 --> 00:01:22,068
Câu trả lời đáng ngạc nhiên là 
không cơ quan nào ở trên cả

34
00:01:22,068 --> 00:01:24,509
Trên thực tế, chính sách tiền tệ 
được quy định

35
00:01:24,509 --> 00:01:26,825
bởi Hệ thống dự trữ liên bang độc lập

36
00:01:26,825 --> 00:01:28,576
còn gọi là Cục dự trữ liên bang Mỹ

37
00:01:28,576 --> 00:01:30,414
bao gồm 12 ngân hàng khu vực

38
00:01:30,414 --> 00:01:32,489
tại các thành phố lớn 
khắp cả nước.

39
00:01:32,489 --> 00:01:33,954
Hội đồng thống đốc

40
00:01:33,954 --> 00:01:35,240
được Tổng thống bổ nhiệm

41
00:01:35,240 --> 00:01:36,619
và Thượng viện phê chuẩn

42
00:01:36,619 --> 00:01:38,121
sẽ báo cáo lên Quốc hội,

43
00:01:38,121 --> 00:01:41,529
tất cả lợi nhuận của FED 
đều được giao cho Kho bạc Nhà nước

44
00:01:41,529 --> 00:01:43,499
Để tránh khỏi ảnh hưởng

45
00:01:43,499 --> 00:01:45,786
của những thăng trầm 
chính trị hàng ngày

46
00:01:45,786 --> 00:01:49,382
Fed không chịu sự kiểm soát trực tiếp 
của bất kì cơ quan Chính phủ nào

47
00:01:49,382 --> 00:01:51,130
Vậy vì sao Fed không tự quyết định

48
00:01:51,130 --> 00:01:52,416
in vô vàn tờ một trăm đô

49
00:01:52,416 --> 00:01:54,206
để ai cũng giàu có và hạnh phúc

50
00:01:54,206 --> 00:01:56,895
Bởi vì sau đó những tờ tiền 
sẽ mất đi giá trị.

51
00:01:56,895 --> 00:01:59,020
Mục đích của tiền tệ,

52
00:01:59,020 --> 00:02:01,856
là để trao đổi
hàng hóa và dịch vụ.

53
00:02:01,856 --> 00:02:04,036
Nếu tổng lượng tiền 
trong lưu thông

54
00:02:04,036 --> 00:02:07,255
tăng nhanh hơn 
tổng giá trị hàng hóa và dịch vụ

55
00:02:07,255 --> 00:02:08,568
trong nền kinh tế,

56
00:02:08,568 --> 00:02:10,218
mỗi tờ tiền 
sẽ chỉ có thể

57
00:02:10,218 --> 00:02:13,244
mua được lượng hàng hóa
ít hơn so với trước đây.

58
00:02:13,244 --> 00:02:15,266
Đây được gọi là lạm phát,

59
00:02:15,266 --> 00:02:17,997
Ngược lại, nếu cung tiền 
không đổi,

60
00:02:17,997 --> 00:02:20,618
trong khi có 
nhiều hàng hóa và dịch vụ hơn,

61
00:02:20,618 --> 00:02:22,588
giá trị mỗi tờ đô-la sẽ tăng lên

62
00:02:22,588 --> 00:02:24,501
gọi là giảm phát.

63
00:02:24,501 --> 00:02:26,530
Vậy, tình trạng nào tồi tệ hơn?

64
00:02:26,530 --> 00:02:27,517
Lạm phát quá cao

65
00:02:27,517 --> 00:02:29,271
nghĩa là tiền trong ví bạn 
hôm nay

66
00:02:29,271 --> 00:02:30,755
sẽ mất giá vào ngày mai

67
00:02:30,755 --> 00:02:32,781
khiến bạn muốn tiêu nó 
ngay lập tức.

68
00:02:32,781 --> 00:02:35,009
Bên cạnh kích thích 
sản xuất kinh doanh,

69
00:02:35,009 --> 00:02:37,097
nó cũng khuyến khích 
sự tiêu dùng quá mức

70
00:02:37,097 --> 00:02:40,009
hoặc tích trữ nhu yếu phẩm, 
như thức ăn, nhiên liệu,

71
00:02:40,009 --> 00:02:42,989
làm giá cả tăng lên
dẫn tới tình trạng dư thừa

72
00:02:42,989 --> 00:02:44,954
làm lạm phát còn nghiêm trọng hơn

73
00:02:44,954 --> 00:02:47,526
Tuy nhiên, giảm phát 
lại làm cho người dân

74
00:02:47,526 --> 00:02:48,990
muốn cất giữ tiền,

75
00:02:48,990 --> 00:02:50,773
người tiêu dùng giảm chi tiêu

76
00:02:50,773 --> 00:02:52,591
làm giảm lợi nhuận kinh doanh,

77
00:02:52,591 --> 00:02:54,078
gia tăng 
tình trạng thất nghiệp

78
00:02:54,078 --> 00:02:57,544
chi tiêu kém
cũng khiến nền kinh tế xuống dốc

79
00:02:57,544 --> 00:02:59,891
Vì vậy, phần lớn 
các nhà kinh tế học tin rằng

80
00:02:59,891 --> 00:03:02,260
quá nhiều lạm phát hay giảm phát 
đều nguy hiểm,

81
00:03:02,260 --> 00:03:04,368
lạm phát thấp và ổn định

82
00:03:04,368 --> 00:03:07,005
là cần thiết để tăng trưởng kinh tế.

83
00:03:07,005 --> 00:03:10,027
Fed sử dụng một lượng 
dữ liệu kinh tế khổng lồ

84
00:03:10,027 --> 00:03:13,378
để quyết định số lượng tiền
được đưa vào lưu thông,

85
00:03:13,378 --> 00:03:18,271
bao gồm tỉ lệ lạm phát trước đây,
xu hướng toàn cầu, và tỉ lệ thất nghiệp.

86
00:03:18,271 --> 00:03:21,879
Như trong câu chuyện của Goldilocks,
họ cần những con số chính xác

87
00:03:21,879 --> 00:03:24,633
để kích thích tăng trưởng 
và kiểm soát thất nghiệp

88
00:03:24,633 --> 00:03:27,509
mà không để cho lạm phát 
tới ngưỡng nguy hiểm.

89
00:03:27,509 --> 00:03:29,004
Fed không chỉ quyết định

90
00:03:29,004 --> 00:03:31,387
tờ giấy trong ví bạn 
trị giá bao nhiêu

91
00:03:31,387 --> 00:03:34,785
mà còn quyết định cơ hội bạn có 
hay giữ được việc làm

92
00:03:34,785 --> 00:03:37,680
giúp bạn kiếm ra tiền.