[Script Info]
Title: 
[Events]
Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text
Dialogue: 0,0:00:06.37,0:00:09.26,Default,,0000,0000,0000,,Bir şeye ücret öderken\Nkağıt parçası uzatırsanız,
Dialogue: 0,0:00:09.26,0:00:11.35,Default,,0000,0000,0000,,başınız belaya girebilir.
Dialogue: 0,0:00:11.37,0:00:15.31,Default,,0000,0000,0000,,Tabi bu kağıt parçası 100 dolarlık\Nbir banknot olmadığı takdirde.
Dialogue: 0,0:00:15.34,0:00:18.89,Default,,0000,0000,0000,,Peki ama bir banknotu diğer\Nkağıt parçalarından ayırıp
Dialogue: 0,0:00:18.91,0:00:20.77,Default,,0000,0000,0000,,değerli kılan şey nedir?
Dialogue: 0,0:00:20.79,0:00:23.42,Default,,0000,0000,0000,,Sonuçta banknotun kendisiyle\Npek bir şey yapamazsınız.
Dialogue: 0,0:00:23.44,0:00:25.06,Default,,0000,0000,0000,,Onu yiyemezsiniz.
Dialogue: 0,0:00:25.08,0:00:26.73,Default,,0000,0000,0000,,Onunla inşaat yapamazsınız.
Dialogue: 0,0:00:26.73,0:00:28.80,Default,,0000,0000,0000,,Yakmanız da yasadışı olur.
Dialogue: 0,0:00:28.97,0:00:30.65,Default,,0000,0000,0000,,Öyleyse nedir önemli olan?
Dialogue: 0,0:00:30.77,0:00:32.99,Default,,0000,0000,0000,,Elbette muhtemelen yanıtı biliyorsunuz.
Dialogue: 0,0:00:33.02,0:00:35.41,Default,,0000,0000,0000,,Banknot devlet tarafından basılır ve
Dialogue: 0,0:00:35.43,0:00:37.46,Default,,0000,0000,0000,,resmi para birimidir;
Dialogue: 0,0:00:37.48,0:00:40.02,Default,,0000,0000,0000,,diğer kağıt parçaları ise değildir.
Dialogue: 0,0:00:40.23,0:00:42.33,Default,,0000,0000,0000,,Ama bu banknotu yasal kılan şeydir.
Dialogue: 0,0:00:42.36,0:00:44.74,Default,,0000,0000,0000,,Banknotları değerli kılan şey ise
Dialogue: 0,0:00:44.74,0:00:47.55,Default,,0000,0000,0000,,etrafta onlardan ne kadar bulunduğudur.
Dialogue: 0,0:00:48.03,0:00:51.47,Default,,0000,0000,0000,,Tarih boyunca dolar da dahil\Npek çok para birimi
Dialogue: 0,0:00:51.50,0:00:53.50,Default,,0000,0000,0000,,değerli mallarla ilişkilendirilmiş ve
Dialogue: 0,0:00:53.52,0:00:55.96,Default,,0000,0000,0000,,dolaşımdaki miktar, devletin altın ya da
Dialogue: 0,0:00:55.96,0:00:58.79,Default,,0000,0000,0000,,gümüş rezervlerine göre belirlenmiştir.
Dialogue: 0,0:00:59.17,0:01:01.93,Default,,0000,0000,0000,,Ancak bu sistemin 1971 senesinde\NAmerika'da yasaklanmasıyla beraber,
Dialogue: 0,0:01:01.95,0:01:05.76,Default,,0000,0000,0000,,dolar itibari para hâline gelmiştir.
Dialogue: 0,0:01:05.79,0:01:08.91,Default,,0000,0000,0000,,Yani herhangi bir dış\Nkaynakla ilişkili olmayıp,
Dialogue: 0,0:01:08.91,0:01:13.42,Default,,0000,0000,0000,,ne miktarda basılacağı\Nsadece hükümet ilkelerine dayanır.
Dialogue: 0,0:01:13.64,0:01:16.58,Default,,0000,0000,0000,,Devletin hangi mercii\Nbu ilkeleri belirler?
Dialogue: 0,0:01:16.61,0:01:19.57,Default,,0000,0000,0000,,Yasama mı, yürütme mi, yargı mı?
Dialogue: 0,0:01:19.60,0:01:22.04,Default,,0000,0000,0000,,Şaşırtıcı yanıt: Hiçbiri!
Dialogue: 0,0:01:22.07,0:01:26.38,Default,,0000,0000,0000,,İşin aslı, parasal ilkeler bağımsız\Nbir Federal Rezerv Sistemi,
Dialogue: 0,0:01:26.38,0:01:28.72,Default,,0000,0000,0000,,diğer adıyla Fed tarafından konur.
Dialogue: 0,0:01:28.72,0:01:32.60,Default,,0000,0000,0000,,Fed, ülke çapındaki büyük şehirlerde\Nbulunan 12 bölgesel bankadan oluşmuştur.
Dialogue: 0,0:01:32.62,0:01:35.32,Default,,0000,0000,0000,,Başkan tarafından atanıp\Nsenato tarafından onaylanan
Dialogue: 0,0:01:35.32,0:01:38.13,Default,,0000,0000,0000,,yönetim kurulu meclise rapor verir ve
Dialogue: 0,0:01:38.13,0:01:41.60,Default,,0000,0000,0000,,Fed'in tüm kârı\NA.B.D. hazinesine gider.
Dialogue: 0,0:01:41.62,0:01:45.71,Default,,0000,0000,0000,,Ancak Fed'in günden güne değişen\Npolitikalardan etkilenmemesi için
Dialogue: 0,0:01:45.79,0:01:49.24,Default,,0000,0000,0000,,hükümetin hiç bir organının\Ndoğrudan kontrolüne verilmemiştir.
Dialogue: 0,0:01:49.26,0:01:52.46,Default,,0000,0000,0000,,Peki neden Fed sonsuz\Nsayıda yüzlük banknot basıp
Dialogue: 0,0:01:52.46,0:01:54.23,Default,,0000,0000,0000,,herkesin mutlu ve zengin\Nolmasını sağlamıyor?
Dialogue: 0,0:01:54.25,0:01:56.87,Default,,0000,0000,0000,,Çünkü eğer öyle yapsaydı,\Nbanknotların bir değeri kalmazdı.
Dialogue: 0,0:01:56.90,0:01:58.100,Default,,0000,0000,0000,,Para biriminin amacını düşünün.
Dialogue: 0,0:01:59.02,0:02:01.83,Default,,0000,0000,0000,,Eşya ve hizmet karşılığı\Nolarak kullanılır.
Dialogue: 0,0:02:01.86,0:02:04.05,Default,,0000,0000,0000,,Eğer dolaşımdaki toplam\Npara miktarı,
Dialogue: 0,0:02:04.07,0:02:07.100,Default,,0000,0000,0000,,ekonomideki mal ve hizmetlerin toplam\Ndeğerinden daha hızlı artarsa,
Dialogue: 0,0:02:07.100,0:02:10.76,Default,,0000,0000,0000,,aynı miktarda para giderek bu şeylerden
Dialogue: 0,0:02:10.76,0:02:13.34,Default,,0000,0000,0000,,daha az miktarda pay alabilmeye başlar.
Dialogue: 0,0:02:13.37,0:02:15.20,Default,,0000,0000,0000,,İşte buna enflasyon denir.
Dialogue: 0,0:02:15.23,0:02:18.20,Default,,0000,0000,0000,,Öte yandan,\Neğer para miktarı aynı kalırken
Dialogue: 0,0:02:18.20,0:02:21.08,Default,,0000,0000,0000,,daha fazla eşya ve hizmet\Nüretilmeye başlarsa,
Dialogue: 0,0:02:21.08,0:02:24.73,Default,,0000,0000,0000,,paranın değeri artar ve\Nbu sürece deflasyon denir.
Dialogue: 0,0:02:24.84,0:02:26.62,Default,,0000,0000,0000,,Hangisi daha kötü?
Dialogue: 0,0:02:26.64,0:02:28.45,Default,,0000,0000,0000,,Çok fazla enflasyon, bugün\Ncüzdanınızda olan paranın
Dialogue: 0,0:02:28.45,0:02:31.13,Default,,0000,0000,0000,,yarın değer kaybedeceği anlamına gelir.
Dialogue: 0,0:02:31.16,0:02:33.16,Default,,0000,0000,0000,,O yüzden hemen harcamak istersiniz.
Dialogue: 0,0:02:33.18,0:02:37.01,Default,,0000,0000,0000,,Bu iş yaşamını ivmelendirirken,\Naşırı tüketime de teşvik eder.
Dialogue: 0,0:02:37.04,0:02:39.88,Default,,0000,0000,0000,,Ayrıca stok mallarının fiyatı artar;
Dialogue: 0,0:02:39.90,0:02:41.62,Default,,0000,0000,0000,,yiyecek ve yakıt gibi.
Dialogue: 0,0:02:41.64,0:02:44.73,Default,,0000,0000,0000,,Dolayısıyla tüketici kıtlığı gelişir ve\Nbu da daha fazla enflasyon demektir.
Dialogue: 0,0:02:45.70,0:02:49.10,Default,,0000,0000,0000,,Deflasyon ise insanları para\Nsaklamaya iter.
Dialogue: 0,0:02:49.12,0:02:51.11,Default,,0000,0000,0000,,Tüketici harcamalarını düşürür.
Dialogue: 0,0:02:51.11,0:02:52.77,Default,,0000,0000,0000,,İş kârını aşağıya çekerek,
Dialogue: 0,0:02:52.77,0:02:55.93,Default,,0000,0000,0000,,daha fazla işsizlik ve daha az\Nharcamaya neden olur.
Dialogue: 0,0:02:55.95,0:02:58.23,Default,,0000,0000,0000,,Ekonominin küçülmesine sebebiyet verir.
Dialogue: 0,0:02:58.25,0:03:01.89,Default,,0000,0000,0000,,O yüzden pek çok ekonomist ikisinin de\Nfazlasının zararlı olduğu kanısındadır.
Dialogue: 0,0:03:01.92,0:03:06.81,Default,,0000,0000,0000,,Küçük ve sürekli bir enflasyon\Nekonomik büyüme için gereklidir.
Dialogue: 0,0:03:07.79,0:03:10.23,Default,,0000,0000,0000,,Fed, ne kadar paranın\Ndolaşımda olması gerektiğini,
Dialogue: 0,0:03:10.26,0:03:13.60,Default,,0000,0000,0000,,çok miktarda ekonomik\Nveri kullanarak belirlemiştir.
Dialogue: 0,0:03:13.62,0:03:15.66,Default,,0000,0000,0000,,Daha önceki enflasyon oranları,
Dialogue: 0,0:03:15.66,0:03:18.19,Default,,0000,0000,0000,,uluslararası trendler ve\Nişsizlik oranlar göz önüne alınmıştır.
Dialogue: 0,0:03:18.62,0:03:20.44,Default,,0000,0000,0000,,Goldilocks öyküsünde olduğu gibi,
Dialogue: 0,0:03:20.47,0:03:22.32,Default,,0000,0000,0000,,enflasyonu yıkıcı düzeylere getirmeden
Dialogue: 0,0:03:22.35,0:03:24.92,Default,,0000,0000,0000,,büyümeyi sürdürmek ve\Ninsanların iş bulabilmelerini
Dialogue: 0,0:03:24.94,0:03:27.67,Default,,0000,0000,0000,,sağlamak için sayıları\Ndoğru almaları gerekir.
Dialogue: 0,0:03:27.69,0:03:31.67,Default,,0000,0000,0000,,Fed cüzdanınızdaki kağıtların\Ndeğerini belirlemekle kalmayıp,
Dialogue: 0,0:03:31.78,0:03:36.52,Default,,0000,0000,0000,,onları kazandığınız işi bulma\Nkonusundaki şansınızı da etkiler.