WEBVTT

00:00:00.667 --> 00:00:03.953
Có vẻ như chúng ta đều đang đứng
trên đất cứng lúc này,

00:00:03.977 --> 00:00:05.350
nhưng không đâu.

00:00:05.753 --> 00:00:10.150
Những tảng đá và lớp đất dưới chúng ta
đan chéo nhau từ nhiều lớp

00:00:10.174 --> 00:00:11.573
và khoảng trống.

00:00:11.597 --> 00:00:16.526
Và những khoảng trống đó chứa đầy
vi sinh vật với số lượng vũ trụ,

00:00:16.550 --> 00:00:17.817
như những con này.

00:00:18.866 --> 00:00:22.229
Nơi sâu nhất mà chúng ta tìm thấy
vi sinh vật trong lòng Trái Đất

00:00:22.253 --> 00:00:24.141
là năm kilômét sâu.

00:00:24.165 --> 00:00:28.661
Vậy nếu như bạn đứng trên mặt đất
và bắt đầu chạy vào lòng đất,

00:00:28.664 --> 00:00:30.743
bạn có thể chạy cả năm kilômét

00:00:30.743 --> 00:00:33.044
và vi sinh vật xuất hiện
trên cả chặng đường.

NOTE Paragraph

00:00:33.044 --> 00:00:35.568
Có thể bạn chưa từng nghĩ về vi sinh vật

00:00:35.592 --> 00:00:37.282
sống ở sâu như vậy trong lòng đất,

00:00:37.306 --> 00:00:40.268
nhưng bạn chắc đã nghĩ về
vi sinh vật sống trong ruột bạn.

00:00:40.292 --> 00:00:42.109
Nếu tính các vi sinh vật trong ruột

00:00:42.133 --> 00:00:44.974
của tất cả mọi người
và động vật trên hành tinh này,

00:00:44.998 --> 00:00:48.907
tổng tất cả
khối lượng của chúng là 100.000 tấn.

00:00:48.931 --> 00:00:53.224
Đó là một quần xã sinh vật lớn
mà chúng ta mang trong bụng hằng ngày.

00:00:53.907 --> 00:00:55.324
Chúng ta nên cảm thấy tự hào.

NOTE Paragraph

00:00:55.348 --> 00:00:56.454
(Cười)

NOTE Paragraph

00:00:56.478 --> 00:01:00.350
Nhưng nó cũng chẳng là bao
nếu so với số vi sinh vật

00:01:00.374 --> 00:01:02.859
bao phủ bề mặt Trái Đất,

00:01:02.883 --> 00:01:05.714
như trong đất, sông và biển của chúng ta.

00:01:05.738 --> 00:01:09.611
Tất cả, khối lượng là khoảng hai tỉ tấn.

00:01:10.174 --> 00:01:12.770
Nhưng thật ra là
đa số vi sinh vật trên Trái Đất

00:01:12.794 --> 00:01:16.571
không ở trong biển hay ruột
hay nhà máy xử lí nước thải.

00:01:16.595 --> 00:01:19.372
Đa số chúng sống trong vỏ Trái Đất.

00:01:19.396 --> 00:01:23.245
Vậy tổng cộng,
khối lượng đó khoảng 40 tỉ tấn.

00:01:23.754 --> 00:01:27.045
Đó là quần xã sinh vật
lớn nhất trên hành tinh,

00:01:27.069 --> 00:01:30.505
và chúng ta còn không biết đến chúng
cho đến vài thập kỉ trước.

00:01:30.847 --> 00:01:33.542
Vậy khả năng của sự sống dưới đó,

00:01:33.566 --> 00:01:36.111
hay tác động của chúng đến con người,

00:01:36.135 --> 00:01:37.835
là vô hạn.

NOTE Paragraph

00:01:38.367 --> 00:01:40.239
Đây là biểu đồ mà mỗi chấm đỏ

00:01:40.263 --> 00:01:43.367
đại diện cho nơi mà chúng ta có
những mẫu vật tốt dưới bề mặt đất

00:01:43.645 --> 00:01:45.463
với các phương pháp vi sinh hiện đại,

00:01:45.487 --> 00:01:46.870
và có thể bạn sẽ ấn tượng

00:01:46.894 --> 00:01:49.204
rằng chúng ta hiểu rõ
về toàn thể hành tinh,

00:01:49.228 --> 00:01:52.085
nhưng thật ra,
nếu bạn nhớ rằng đây chỉ là những nơi

00:01:52.109 --> 00:01:54.470
mà chúng ta có mẫu vật,
nó thật sự tệ hơn.

00:01:54.470 --> 00:01:56.567
Nếu ta đều trên
tàu của người ngoài hành tinh

00:01:56.567 --> 00:02:00.006
cố tái tạo một bản đồ thế giới
từ những mẫu vật này,

00:02:00.030 --> 00:02:02.352
chúng ta sẽ không thể.

NOTE Paragraph

00:02:03.218 --> 00:02:05.519
Nhiều người thường nói với tôi,

00:02:05.543 --> 00:02:09.059
''Ừ, có nhiều vi sinh vật
dưới mặt đất nhưng...

00:02:09.083 --> 00:02:10.733
chúng không hoạt động mà?''

00:02:11.710 --> 00:02:13.227
Đó là một ý hay.

00:02:13.251 --> 00:02:18.101
Giống như cây sung hay bệnh sởi
hay chú chuột lang nhà của con tôi,

00:02:18.125 --> 00:02:21.156
vi sinh vật chắc cũng không làm gì cả.

00:02:21.180 --> 00:02:25.006
Chúng ta biết rằng chúng phải chậm,
vì chúng có quá nhiều.

00:02:25.030 --> 00:02:27.720
Nếu chúng đều phân chia
với tốc độ của E. coli,

00:02:27.744 --> 00:02:31.061
thì chúng sẽ tăng đôi khối lượng
của Trái Đất, bao gồm đất đá,

00:02:31.085 --> 00:02:32.561
chỉ qua một đêm.

00:02:33.046 --> 00:02:37.579
Thật ra, nhiều loài trong số chúng
chắc chưa qua một lần phân bào

00:02:37.603 --> 00:02:39.736
từ thời Ai Cập cổ đại.

00:02:40.180 --> 00:02:41.640
Điều đó thật điên rồ.

00:02:41.664 --> 00:02:47.242
Làm sao bạn có thể hiểu được
thứ mà có thể sống lâu đến thế?

NOTE Paragraph

00:02:47.266 --> 00:02:50.410
Nhưng tôi nghĩ đến
một việc tương tự mà tôi rất thích,

00:02:50.434 --> 00:02:52.255
nhưng nó rất lạ và phức tạp.

00:02:52.279 --> 00:02:54.450
Nên tôi hi vọng là
bạn có thể theo cùng tôi.

00:02:54.474 --> 00:02:55.720
Được rồi, cùng thử nào.

00:02:56.299 --> 00:02:59.148
Nó như việc
hiểu vòng đời của một cái cây...

00:02:59.172 --> 00:03:01.117
khi bạn chỉ sống trong một ngày.

00:03:01.141 --> 00:03:05.047
Vậy nếu như vòng đời của con người
chỉ là một ngày và ta sống vào mùa đông,

00:03:05.546 --> 00:03:07.061
thì cả đời bạn

00:03:07.195 --> 00:03:09.768
sẽ không thấy một cái cây có lá.

00:03:09.792 --> 00:03:11.847
Và sẽ có rất nhiều thế hệ người

00:03:11.871 --> 00:03:13.895
sẽ chỉ tồn tại một mùa đông

00:03:13.919 --> 00:03:16.315
thậm chí chẳng đủ để viết
một cuốn sách lịch sử

00:03:16.339 --> 00:03:20.165
nói gì đến việc
cây chỉ là một khúc gỗ chết

00:03:20.165 --> 00:03:21.696
chẳng thể làm gì cả.

00:03:21.696 --> 00:03:23.403
Tất nhiên, điều này thật buồn cười.

00:03:23.403 --> 00:03:25.577
Ta biết rằng cây chỉ đợi mùa hè

00:03:25.577 --> 00:03:26.926
để chúng hoạt động lại.

00:03:26.950 --> 00:03:29.125
Nhưng nếu vòng đời của con người

00:03:29.149 --> 00:03:32.228
ngắn hơn đáng kể so với của cây,

00:03:32.252 --> 00:03:36.107
ta chắc sẽ quên lãng hoàn toàn
sự thật hiển nhiên đó.

NOTE Paragraph

00:03:36.879 --> 00:03:41.807
Vậy khi ta nói những vi sinh vật dưới đất
không hoạt động,

00:03:41.831 --> 00:03:46.003
ta có như những người chết sau một ngày,
cố hiểu cây hoạt động thế nào không?

00:03:46.601 --> 00:03:48.491
Nếu những vi sinh vật sâu dưới đất này

00:03:48.515 --> 00:03:50.822
chỉ đợi cho đến
phiên bản mùa hè của chúng,

00:03:50.846 --> 00:03:53.913
nhưng vòng đời chúng ta quá ngắn để thấy?

00:03:54.784 --> 00:03:58.324
Nếu bạn lấy E. coli
và cho vào một ống nghiệm,

00:03:58.324 --> 00:03:59.714
không thức ăn hay dưỡng chất,

00:03:59.714 --> 00:04:02.182
và để yên đó hàng tháng cho đến hàng năm,

00:04:02.206 --> 00:04:05.222
đa số chúng chết, tất nhiên, vì chúng đói.

00:04:05.246 --> 00:04:07.552
Nhưng có một số ít sống.

00:04:07.576 --> 00:04:09.766
Nếu bạn lấy những tế bào sống sót đó

00:04:09.790 --> 00:04:12.657
và cho chúng cạnh tranh,
dưới điều kiện thiếu chất,

00:04:12.681 --> 00:04:15.855
với những E. coli mới,
phát triển nhanh,

00:04:15.879 --> 00:04:19.618
những con già nua ấy sẽ đánh bại
tụi ma mới kia

00:04:19.642 --> 00:04:20.990
bất cứ lần nào.

00:04:21.339 --> 00:04:25.942
Vậy đây là bằng chứng về
sự đền đáp của sự tiến hóa

00:04:25.966 --> 00:04:28.180
cho việc trở nên cực kì chậm.

00:04:28.736 --> 00:04:30.625
Vậy là có khả năng

00:04:30.649 --> 00:04:37.389
rằng có lẽ chúng ta không thể đánh đồng
việc chậm với không quan trọng.

00:04:38.402 --> 00:04:41.084
Có lẽ những vi sinh vật
khuất tầm mắt, khuất tâm trí

00:04:41.108 --> 00:04:43.315
có thể hữu ích cho nhân loại.

NOTE Paragraph

00:04:44.125 --> 00:04:45.407
OK, cho đến giờ ta đã biết

00:04:45.431 --> 00:04:47.537
có hai cách để sống dưới lòng đất.

00:04:47.871 --> 00:04:51.513
Đầu tiên là
chờ đồ ăn rỉ xuống từ mặt đất,

00:04:51.537 --> 00:04:56.045
như cố ăn đồ thừa từ
một buổi dã ngoại từ 1000 năm trước.

00:04:56.069 --> 00:04:58.093
Đó là một lối sống rất điên rồ,

00:04:58.117 --> 00:05:01.275
nhưng hiệu quả một cách đáng ngạc nhiên
cho vi sinh vật dưới đất.

00:05:01.698 --> 00:05:05.119
Khả năng khác là
vi sinh vật chỉ kiểu như,

00:05:05.143 --> 00:05:07.618
''Không, tôi không cần thế giới mặt đất.

00:05:07.642 --> 00:05:09.095
Tôi ổn dưới đây rồi.''

00:05:09.119 --> 00:05:10.791
Với những vi sinh vật
theo hướng này

00:05:10.815 --> 00:05:14.458
chúng phải lấy mọi thứ chúng cần để sống

00:05:14.482 --> 00:05:16.299
từ trong lòng đất.

00:05:18.205 --> 00:05:20.661
Vài thứ thì chúng dễ dàng lấy được.

00:05:20.685 --> 00:05:22.553
Chúng nhiều hơn dưới lòng đất,

00:05:22.577 --> 00:05:26.395
như nước hay dưỡng chất,
như ni-tơ và sắt và phốt pho

00:05:26.419 --> 00:05:27.592
hay nơi sống.

00:05:27.616 --> 00:05:30.776
Đó là những thứ mà ta
giết chóc để giành giật

00:05:30.800 --> 00:05:32.014
trên mặt đất này.

NOTE Paragraph

00:05:32.038 --> 00:05:35.569
Nhưng dưới lòng đất,
vấn đề là tìm đủ năng lượng.

00:05:36.101 --> 00:05:37.291
Trên mặt đất,

00:05:37.315 --> 00:05:41.403
cây cối có thể gắn kết hóa học
các phân tử CO2 thành đường

00:05:41.427 --> 00:05:44.403
ngay khi photon từ mặt trời
tiếp xúc với lá của chúng.

00:05:44.427 --> 00:05:46.955
Nhưng dưới lòng đất,
tất nhiên là không có ánh nắng,

00:05:46.979 --> 00:05:49.693
nên hệ sinh thái này
phải giải quyết vấn đề

00:05:49.717 --> 00:05:52.982
là ai sẽ làm ra thức ăn
cho mọi người khác.

00:05:53.416 --> 00:05:57.291
Lòng đất cần thứ gì đó như cây

00:05:57.315 --> 00:05:59.102
nhưng lại thở ra đất đá.

00:05:59.641 --> 00:06:02.776
May thay, thứ như vậy tồn tại,

00:06:02.800 --> 00:06:05.124
và nó gọi là tự dưỡng vô cơ hóa năng.

NOTE Paragraph

00:06:05.148 --> 00:06:06.156
(Cười)

NOTE Paragraph

00:06:06.180 --> 00:06:10.204
Đó là những vi sinh
dùng chất hóa học -- "hóa năng"

00:06:10.228 --> 00:06:12.458
từ đất đá -- "vô cơ"

00:06:12.482 --> 00:06:15.244
để tạo thức ăn -- "tự dưỡng."

00:06:15.268 --> 00:06:17.926
Và chúng có thể làm vậy
với vô số chất khác.

00:06:17.950 --> 00:06:21.783
Chúng có thể làm vậy với lưu huỳnh,
sắt, man-gan, ni-tơ, các-bon

00:06:21.807 --> 00:06:25.037
một vài có thể dùng cả electron trực tiếp.

00:06:25.530 --> 00:06:27.942
Ví dụ như bạn cắt một đầu của dây điện,

00:06:27.966 --> 00:06:29.875
chúng có thể dùng nó để thở như ống thở.

NOTE Paragraph

00:06:29.899 --> 00:06:31.031
(Cười)

NOTE Paragraph

00:06:31.031 --> 00:06:32.760
Vi sinh vật tự dưỡng vô cơ hóa năng

00:06:32.760 --> 00:06:35.395
có thể lấy năng lượng
từ những quá trình trên

00:06:35.419 --> 00:06:37.831
và dùng chúng để tạo thức ăn,
như cây cối vậy.

00:06:37.855 --> 00:06:40.798
Nhưng chúng ta biết rằng
cây làm nhiều hơn là chỉ tạo thức ăn.

00:06:41.103 --> 00:06:43.419
Chúng còn tạo sản phẩm phụ, ô-xi,

00:06:43.443 --> 00:06:45.471
mà chúng ta phụ thuộc 100% vào nó.

00:06:45.992 --> 00:06:49.277
Nhưng sản phẩm phụ mà
vi sinh tự dưỡng vô cơ hóa năng tạo ra

00:06:49.301 --> 00:06:51.268
thường dưới dạng khoáng chất,

00:06:51.292 --> 00:06:55.871
như gỉ sắt hay pirit sắt, vàng giả,

00:06:55.895 --> 00:06:57.895
hay cacminit, như đá vôi.

00:06:58.680 --> 00:07:05.283
Vậy thứ chúng ta có là
những vi sinh rất rất chậm, như đá,

00:07:06.243 --> 00:07:09.649
lấy năng lượng từ đá,

00:07:09.673 --> 00:07:12.870
tạo ra các sản phẩm phụ
là các loại đá khác.

00:07:13.268 --> 00:07:17.089
Vậy tôi đang nói về sinh học
hay tôi đang nói về địa chất?

00:07:17.466 --> 00:07:19.609
Lằn ranh giữa chúng rất mờ.

NOTE Paragraph

00:07:19.633 --> 00:07:20.637
(Cười)

NOTE Paragraph

00:07:20.661 --> 00:07:22.807
Vậy nếu tôi muốn thực hiện việc này,

00:07:22.831 --> 00:07:26.149
và tôi sẽ thành một nhà sinh học
nghiên cứu về vi sinh

00:07:26.173 --> 00:07:28.378
hoạt động giống như đất đá,

00:07:28.402 --> 00:07:31.776
vậy tôi nên bắt đầu học địa chất.

00:07:31.800 --> 00:07:34.910
Vậy phần thú vị nhất
của địa chất học là gì?

00:07:35.292 --> 00:07:36.460
Núi lửa.

NOTE Paragraph

00:07:36.484 --> 00:07:37.735
(Cười)

NOTE Paragraph

00:07:37.759 --> 00:07:41.480
Đây là khi nhìn vào trong
miệng núi lửa Poás ở Coasta Rica.

00:07:41.854 --> 00:07:45.632
Nhiều núi lửa trên Trái Đất
trồi lên vì mảng địa chất dưới biển

00:07:45.656 --> 00:07:47.466
va chạm với mảng địa chất lục địa.

00:07:47.490 --> 00:07:49.403
Khi mảng địa chất đại dương bị đè

00:07:49.427 --> 00:07:51.792
hay di chuyển dưới mảng địa chất lục địa,

00:07:51.816 --> 00:07:54.657
những thứ như nước, CO2 và các chất khác

00:07:54.681 --> 00:07:55.916
bị ép khỏi mảng địa chất,

00:07:55.940 --> 00:07:57.666
như vắt một chiếc khăn rửa mặt ướt.

00:07:58.382 --> 00:08:02.064
Theo cách đó,
những vùng bị đè như cổng vào đất sâu,

00:08:02.088 --> 00:08:05.849
nơi vật chất được trao đổi
giữa bề mặt và lòng đất.

NOTE Paragraph

00:08:05.873 --> 00:08:08.901
Gần đây tôi được
vài đồng nghiệp ở Costa Rica

00:08:08.925 --> 00:08:12.028
mời đến và làm việc với họ
về một số núi lửa.

00:08:12.052 --> 00:08:16.650
Và tất nhiên là tôi đồng ý,
vì, ý là, Costa Rica rất đẹp,

00:08:16.674 --> 00:08:19.954
nhưng cũng vì nó nằm trên
một trong những vùng bị đè.

00:08:20.478 --> 00:08:23.272
Chúng tôi muốn hỏi một câu cụ thể là:

00:08:23.296 --> 00:08:25.684
Vì sao CO2

00:08:25.708 --> 00:08:28.684
thoát ra từ
những mảng địa chất đại dương bị đè

00:08:28.708 --> 00:08:30.815
chỉ thoát ra từ núi lửa?

00:08:30.839 --> 00:08:34.133
Vì sao ta không thấy chúng trải đều
trên khu vực bị đè?

00:08:34.157 --> 00:08:36.640
Vi sinh vật có vai trò gì
trong chuyện này không?

NOTE Paragraph

00:08:36.664 --> 00:08:40.287
Đây là bức ảnh chụp tôi
trong núi lửa Poás,

00:08:40.311 --> 00:08:42.495
cùng với người đồng nghiệp
Donato Giovannelli.

00:08:42.519 --> 00:08:46.121
Cái hồ mà chúng tôi đứng cạnh
hoàn toàn là axit pin.

00:08:46.145 --> 00:08:49.867
Tôi biết vì chúng tôi đang đo độ pH
khi tấm hình được chụp.

00:08:50.362 --> 00:08:53.093
Và một số lúc
khi làm việc trong miệng núi lửa,

00:08:53.117 --> 00:08:57.696
tôi quay qua nói với đồng nghiệp
Costa Rica Carlos Ramírez rằng

00:08:57.720 --> 00:09:01.087
"Được rồi,
vậy nếu tự nhiên thứ này phun trào,

00:09:01.111 --> 00:09:02.844
cách thoát thân là như nào?''

00:09:03.269 --> 00:09:06.412
Và anh nói, "À, ừ,
câu hỏi hay, rất dễ thôi.

00:09:06.436 --> 00:09:09.514
Hãy quay lại và tận hưởng khung cảnh.''

NOTE Paragraph

00:09:09.538 --> 00:09:10.831
(Cười)

NOTE Paragraph

00:09:10.855 --> 00:09:12.402
"Vì nó sẽ là cảnh cuối của cô."

NOTE Paragraph

00:09:12.426 --> 00:09:13.561
(Cười)

NOTE Paragraph

00:09:13.585 --> 00:09:17.030
Và có thể anh ấy có hơi kịch tính,

00:09:17.054 --> 00:09:21.807
nhưng sau 54 ngày đứng cạnh cái hồ đó,

00:09:21.831 --> 00:09:23.252
chuyện này xảy ra.

NOTE Paragraph

00:09:23.276 --> 00:09:24.434
Khán giả: Ồ!

NOTE Paragraph

00:09:25.204 --> 00:09:26.854
Quá đáng sợ nhỉ?

NOTE Paragraph

00:09:26.878 --> 00:09:28.028
(Cười)

NOTE Paragraph

00:09:28.934 --> 00:09:33.287
Đây là vụ phun trào lớn nhất của
núi lửa này trong khoảng 60 năm lẻ gì đó,

00:09:33.311 --> 00:09:35.795
và không lâu sau khi video kết thúc,

00:09:35.819 --> 00:09:38.462
máy ảnh quay video bị thiêu rụi

00:09:38.486 --> 00:09:40.906
và cả cái hồ mà chúng tôi đang thí nghiệm

00:09:40.930 --> 00:09:42.330
bốc hơi hoàn toàn.

00:09:42.815 --> 00:09:44.617
Nhưng tôi muốn nói rõ rằng

00:09:44.641 --> 00:09:47.141
chúng tôi khá chắc là
chuyện đó sẽ không xảy ra

00:09:47.165 --> 00:09:49.418
vào ngày mà chúng tôi ở trong núi lửa,

00:09:49.442 --> 00:09:52.075
vì Costa Rica
theo dõi núi lửa này rất cẩn thận

00:09:52.099 --> 00:09:53.662
qua Viện OVSICORI,

00:09:53.686 --> 00:09:56.892
và chúng tôi có các nhà khoa học
từ Viện cùng với mình hôm đó.

00:09:56.916 --> 00:10:00.006
Nhưng thực tế rằng nó đã phun trào
chứng tỏ hoàn hảo

00:10:00.030 --> 00:10:02.538
rằng nếu bạn muốn tìm nơi khí CO2

00:10:02.562 --> 00:10:04.426
thoát ra từ mảng địa chất đại dương,

00:10:04.450 --> 00:10:07.553
thì bạn không cần tìm đâu xa hơn núi lửa.

NOTE Paragraph

00:10:07.577 --> 00:10:09.846
Nhưng nếu bạn đến Costa Rica,

00:10:09.870 --> 00:10:12.330
bạn có thể nhận ra là ngoài núi lửa

00:10:12.354 --> 00:10:15.598
có rất nhiều suối nước nóng ở mọi nơi.

00:10:16.069 --> 00:10:19.339
Nước trong những suối nước nóng này
thật ra trào lên

00:10:19.363 --> 00:10:21.664
từ những mảng địa chất đại dương bị đè.

00:10:21.688 --> 00:10:25.184
Và giả thuyết của chúng tôi là phải có CO2

00:10:25.208 --> 00:10:26.387
trào lên cùng chúng,

00:10:26.411 --> 00:10:29.593
nhưng một thứ sâu dưới lòng đất
đã lọc chúng ra.

NOTE Paragraph

00:10:29.617 --> 00:10:33.799
Vậy là chúng tôi dành hai tuần
lái xe khắp Costa Rica,

00:10:33.823 --> 00:10:36.720
lấy mẫu từ mọi suối nước nóng
mà chúng tôi tìm được

00:10:36.744 --> 00:10:38.418
nó rất tệ, để tôi kể cho bạn.

00:10:38.442 --> 00:10:44.078
Và chúng tôi dành hai năm tiếp theo
đo đạc và phân tích dữ liệu.

00:10:44.078 --> 00:10:47.801
Và nếu bạn không phải là nhà khoa học,
tôi cho bạn biết rằng những khám phá lớn

00:10:47.801 --> 00:10:49.896
không xảy ra
khi bạn ở một suối nước nóng đẹp

00:10:49.896 --> 00:10:51.044
hay trên sân khấu;

00:10:51.044 --> 00:10:54.490
nó xảy ra khi bạn còng lưng
với một cái máy tính lộn xộn

00:10:54.514 --> 00:10:56.831
hay khi bạn đang khắc phục
một thiết bị phức tạp,

00:10:56.855 --> 00:10:58.617
hay khi bạn gọi Skype với đồng nghiệp

00:10:58.617 --> 00:11:01.212
vì bạn hoàn toàn bối rối
vì dữ liệu của bạn.

00:11:01.236 --> 00:11:04.567
Khám phá khoa học,
giống như vi sinh vật dưới lòng đất,

00:11:04.591 --> 00:11:06.359
có thể rất rất chậm.

NOTE Paragraph

00:11:07.267 --> 00:11:10.616
Nhưng trong trường hợp của chúng tôi,
mọi công sức đã được đền đáp.

00:11:10.640 --> 00:11:14.918
Chúng tôi phát hiện rằng
hàng tấn CO2

00:11:14.942 --> 00:11:18.125
thoát ra từ mảng địa chất đại dương
bị đè sâu dưới lòng đất.

00:11:18.149 --> 00:11:20.498
Và thứ giữ chúng dưới lòng đất

00:11:20.522 --> 00:11:23.517
và giữ chúng không thoát vào khí quyển

00:11:23.541 --> 00:11:25.101
là thứ sâu dưới đất,

00:11:25.125 --> 00:11:29.109
dưới những con lười và vẹt dễ thương
ở Costa Rica,

00:11:29.133 --> 00:11:30.933
là vi sinh tự dưỡng vô cơ hóa năng.

00:11:31.338 --> 00:11:34.714
Những vi sinh và quá trình hóa học
diễn ra quanh chúng

00:11:34.714 --> 00:11:37.615
là việc biến đổi CO2 thành muối cacbonat

00:11:37.639 --> 00:11:39.567
là khóa chúng dưới lòng đất.

NOTE Paragraph

00:11:39.591 --> 00:11:41.885
Điều đó khiến bạn tự hỏi:

00:11:41.909 --> 00:11:45.410
Nếu các quá trình dưới đất này
rất giỏi khoản hút

00:11:45.434 --> 00:11:48.015
tất cả CO2 từ dưới chúng,

00:11:48.039 --> 00:11:50.499
chúng có thể giúp ta với
chút vấn đề về các-bon

00:11:50.523 --> 00:11:52.688
mà chúng ta đang có trên mặt đất không?

00:11:53.006 --> 00:11:57.331
Con người đang thải ra
nhiều CO2 vào khí quyển đến nỗi

00:11:57.355 --> 00:12:00.329
chúng ta làm giảm khả năng của hành tinh

00:12:00.353 --> 00:12:02.353
để duy trì sự sống mà chúng ta biết đến.

00:12:02.704 --> 00:12:05.136
Các nhà khoa học, kĩ sư và doanh nhân

00:12:05.160 --> 00:12:07.664
đang hợp tác với những cách để kéo CO2

00:12:07.688 --> 00:12:08.981
khỏi nguồn,

00:12:09.005 --> 00:12:11.323
để chúng không bay vào khí quyển.

00:12:11.347 --> 00:12:12.998
Và họ cần trữ chúng ở đâu đó.

00:12:13.022 --> 00:12:14.199
Vậy với lí do đó,

00:12:14.223 --> 00:12:17.561
chúng ta cần nghiên cứu những nơi
mà có thể trữ CO2,

00:12:17.585 --> 00:12:19.879
có thể là dưới lòng đất,

00:12:19.903 --> 00:12:22.546
để biết chuyện gì sẽ xảy ra với chúng
khi được trữ ở đó.

NOTE Paragraph

00:12:22.570 --> 00:12:26.037
Vi sinh vật dưới lòng đất có thành
một vấn đề vì chúng quá chậm

00:12:26.061 --> 00:12:27.942
để có thể giữ bất cứ gì dưới đó không?

00:12:27.966 --> 00:12:29.374
Hay chúng có thể hữu ích

00:12:29.398 --> 00:12:33.188
vì chúng giúp biến đổi CO2
thành muối cacbonat rắn?

00:12:33.712 --> 00:12:36.132
Nếu chúng ta có những bước đột phá vậy

00:12:36.156 --> 00:12:38.542
chỉ từ những nghiên cứu ở Costa Rica,

00:12:38.566 --> 00:12:41.533
vậy hãy tưởng tượng thứ gì còn chờ đợi
được khám phá dưới kia.

NOTE Paragraph

00:12:41.891 --> 00:12:47.556
Trong lĩnh vực địa-sinh-hóa,
hay sinh học lòng đất,

00:12:47.580 --> 00:12:49.121
hay bất cứ gì mà bạn muốn gọi,

00:12:49.145 --> 00:12:50.982
sẽ có những liên quan to lớn

00:12:51.006 --> 00:12:53.379
với không chỉ giảm nhẹ hậu quả
biến đối khí hậu,

00:12:53.403 --> 00:12:57.275
mà có thể là hiểu được
sự sống và Trái Đất cùng tiến hóa thế nào,

00:12:57.613 --> 00:13:02.311
hay tìm ra những sản phẩm hữu ích
cho công nghiệp hay y học.

00:13:02.335 --> 00:13:04.597
Có thể là cả dự đoán động đất

00:13:04.621 --> 00:13:06.819
hay tìm sự sống ngoài hành tinh.

00:13:06.843 --> 00:13:09.969
Nó có thể giúp chúng ta hiểu được
chính nguồn gốc của sự sống.

NOTE Paragraph

00:13:10.827 --> 00:13:13.652
May thay, tôi không phải làm
những việc đó một mình.

00:13:13.962 --> 00:13:17.287
Tôi có những đồng nghiệp rất giỏi
khắp thế giới

00:13:17.311 --> 00:13:20.603
những người đang giải mã
những bí ẩn của thế giới lòng đất.

00:13:21.831 --> 00:13:26.641
Và có vẻ như sự sống sâu dưới vỏ Trái Đất

00:13:26.665 --> 00:13:30.639
quá xa lạ với cuộc sống thường ngày của ta
mà dường như chẳng liên quan gì cả.

00:13:31.363 --> 00:13:35.051
Nhưng sự thật là,
việc sống chậm và kì lạ này

00:13:35.075 --> 00:13:38.600
có thể giữ câu trả lời
cho vài bí ẩn lớn nhất

00:13:38.600 --> 00:13:39.838
về sự sống trên Trái Đất.

NOTE Paragraph

00:13:40.225 --> 00:13:41.376
Cảm ơn các bạn.

NOTE Paragraph

00:13:41.400 --> 00:13:46.444
(Vỗ tay)