[Script Info]
Title: 
[Events]
Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text
Dialogue: 0,0:00:00.67,0:00:03.95,Default,,0000,0000,0000,,Có vẻ như chúng ta đều đang đứng\Ntrên đất cứng lúc này,
Dialogue: 0,0:00:03.98,0:00:05.35,Default,,0000,0000,0000,,nhưng không đâu.
Dialogue: 0,0:00:05.75,0:00:10.15,Default,,0000,0000,0000,,Những tảng đá và lớp đất dưới chúng ta\Nđan chéo nhau từ nhiều lớp
Dialogue: 0,0:00:10.17,0:00:11.57,Default,,0000,0000,0000,,và khoảng trống.
Dialogue: 0,0:00:11.60,0:00:16.53,Default,,0000,0000,0000,,Và những khoảng trống đó chứa đầy\Nvi sinh vật với số lượng vũ trụ,
Dialogue: 0,0:00:16.55,0:00:17.82,Default,,0000,0000,0000,,như những con này.
Dialogue: 0,0:00:18.87,0:00:22.23,Default,,0000,0000,0000,,Nơi sâu nhất mà chúng ta tìm thấy\Nvi sinh vật trong lòng Trái Đất
Dialogue: 0,0:00:22.25,0:00:24.14,Default,,0000,0000,0000,,là năm kilômét sâu.
Dialogue: 0,0:00:24.16,0:00:28.66,Default,,0000,0000,0000,,Vậy nếu như bạn đứng trên mặt đất\Nvà bắt đầu chạy vào lòng đất,
Dialogue: 0,0:00:28.66,0:00:30.74,Default,,0000,0000,0000,,bạn có thể chạy cả năm kilômét
Dialogue: 0,0:00:30.74,0:00:33.04,Default,,0000,0000,0000,,và vi sinh vật xuất hiện\Ntrên cả chặng đường.
Dialogue: 0,0:00:33.04,0:00:35.57,Default,,0000,0000,0000,,Có thể bạn chưa từng nghĩ về vi sinh vật
Dialogue: 0,0:00:35.59,0:00:37.28,Default,,0000,0000,0000,,sống ở sâu như vậy trong lòng đất,
Dialogue: 0,0:00:37.31,0:00:40.27,Default,,0000,0000,0000,,nhưng bạn chắc đã nghĩ về\Nvi sinh vật sống trong ruột bạn.
Dialogue: 0,0:00:40.29,0:00:42.11,Default,,0000,0000,0000,,Nếu tính các vi sinh vật trong ruột
Dialogue: 0,0:00:42.13,0:00:44.97,Default,,0000,0000,0000,,của tất cả mọi người\Nvà động vật trên hành tinh này,
Dialogue: 0,0:00:44.100,0:00:48.91,Default,,0000,0000,0000,,tổng tất cả\Nkhối lượng của chúng là 100.000 tấn.
Dialogue: 0,0:00:48.93,0:00:53.22,Default,,0000,0000,0000,,Đó là một quần xã sinh vật lớn\Nmà chúng ta mang trong bụng hằng ngày.
Dialogue: 0,0:00:53.91,0:00:55.32,Default,,0000,0000,0000,,Chúng ta nên cảm thấy tự hào.
Dialogue: 0,0:00:55.35,0:00:56.45,Default,,0000,0000,0000,,(Cười)
Dialogue: 0,0:00:56.48,0:01:00.35,Default,,0000,0000,0000,,Nhưng nó cũng chẳng là bao\Nnếu so với số vi sinh vật
Dialogue: 0,0:01:00.37,0:01:02.86,Default,,0000,0000,0000,,bao phủ bề mặt Trái Đất,
Dialogue: 0,0:01:02.88,0:01:05.71,Default,,0000,0000,0000,,như trong đất, sông và biển của chúng ta.
Dialogue: 0,0:01:05.74,0:01:09.61,Default,,0000,0000,0000,,Tất cả, khối lượng là khoảng hai tỉ tấn.
Dialogue: 0,0:01:10.17,0:01:12.77,Default,,0000,0000,0000,,Nhưng thật ra là\Nđa số vi sinh vật trên Trái Đất
Dialogue: 0,0:01:12.79,0:01:16.57,Default,,0000,0000,0000,,không ở trong biển hay ruột\Nhay nhà máy xử lí nước thải.
Dialogue: 0,0:01:16.60,0:01:19.37,Default,,0000,0000,0000,,Đa số chúng sống trong vỏ Trái Đất.
Dialogue: 0,0:01:19.40,0:01:23.24,Default,,0000,0000,0000,,Vậy tổng cộng,\Nkhối lượng đó khoảng 40 tỉ tấn.
Dialogue: 0,0:01:23.75,0:01:27.04,Default,,0000,0000,0000,,Đó là quần xã sinh vật\Nlớn nhất trên hành tinh,
Dialogue: 0,0:01:27.07,0:01:30.50,Default,,0000,0000,0000,,và chúng ta còn không biết đến chúng\Ncho đến vài thập kỉ trước.
Dialogue: 0,0:01:30.85,0:01:33.54,Default,,0000,0000,0000,,Vậy khả năng của sự sống dưới đó,
Dialogue: 0,0:01:33.57,0:01:36.11,Default,,0000,0000,0000,,hay tác động của chúng đến con người,
Dialogue: 0,0:01:36.14,0:01:37.84,Default,,0000,0000,0000,,là vô hạn.
Dialogue: 0,0:01:38.37,0:01:40.24,Default,,0000,0000,0000,,Đây là biểu đồ mà mỗi chấm đỏ
Dialogue: 0,0:01:40.26,0:01:43.37,Default,,0000,0000,0000,,đại diện cho nơi mà chúng ta có\Nnhững mẫu vật tốt dưới bề mặt đất
Dialogue: 0,0:01:43.64,0:01:45.46,Default,,0000,0000,0000,,với các phương pháp vi sinh hiện đại,
Dialogue: 0,0:01:45.49,0:01:46.87,Default,,0000,0000,0000,,và có thể bạn sẽ ấn tượng
Dialogue: 0,0:01:46.89,0:01:49.20,Default,,0000,0000,0000,,rằng chúng ta hiểu rõ\Nvề toàn thể hành tinh,
Dialogue: 0,0:01:49.23,0:01:52.08,Default,,0000,0000,0000,,nhưng thật ra,\Nnếu bạn nhớ rằng đây chỉ là những nơi
Dialogue: 0,0:01:52.11,0:01:54.47,Default,,0000,0000,0000,,mà chúng ta có mẫu vật,\Nnó thật sự tệ hơn.
Dialogue: 0,0:01:54.47,0:01:56.57,Default,,0000,0000,0000,,Nếu ta đều trên\Ntàu của người ngoài hành tinh
Dialogue: 0,0:01:56.57,0:02:00.01,Default,,0000,0000,0000,,cố tái tạo một bản đồ thế giới\Ntừ những mẫu vật này,
Dialogue: 0,0:02:00.03,0:02:02.35,Default,,0000,0000,0000,,chúng ta sẽ không thể.
Dialogue: 0,0:02:03.22,0:02:05.52,Default,,0000,0000,0000,,Nhiều người thường nói với tôi,
Dialogue: 0,0:02:05.54,0:02:09.06,Default,,0000,0000,0000,,''Ừ, có nhiều vi sinh vật\Ndưới mặt đất nhưng...
Dialogue: 0,0:02:09.08,0:02:10.73,Default,,0000,0000,0000,,chúng không hoạt động mà?''
Dialogue: 0,0:02:11.71,0:02:13.23,Default,,0000,0000,0000,,Đó là một ý hay.
Dialogue: 0,0:02:13.25,0:02:18.10,Default,,0000,0000,0000,,Giống như cây sung hay bệnh sởi\Nhay chú chuột lang nhà của con tôi,
Dialogue: 0,0:02:18.12,0:02:21.16,Default,,0000,0000,0000,,vi sinh vật chắc cũng không làm gì cả.
Dialogue: 0,0:02:21.18,0:02:25.01,Default,,0000,0000,0000,,Chúng ta biết rằng chúng phải chậm,\Nvì chúng có quá nhiều.
Dialogue: 0,0:02:25.03,0:02:27.72,Default,,0000,0000,0000,,Nếu chúng đều phân chia\Nvới tốc độ của E. coli,
Dialogue: 0,0:02:27.74,0:02:31.06,Default,,0000,0000,0000,,thì chúng sẽ tăng đôi khối lượng\Ncủa Trái Đất, bao gồm đất đá,
Dialogue: 0,0:02:31.08,0:02:32.56,Default,,0000,0000,0000,,chỉ qua một đêm.
Dialogue: 0,0:02:33.05,0:02:37.58,Default,,0000,0000,0000,,Thật ra, nhiều loài trong số chúng\Nchắc chưa qua một lần phân bào
Dialogue: 0,0:02:37.60,0:02:39.74,Default,,0000,0000,0000,,từ thời Ai Cập cổ đại.
Dialogue: 0,0:02:40.18,0:02:41.64,Default,,0000,0000,0000,,Điều đó thật điên rồ.
Dialogue: 0,0:02:41.66,0:02:47.24,Default,,0000,0000,0000,,Làm sao bạn có thể hiểu được\Nthứ mà có thể sống lâu đến thế?
Dialogue: 0,0:02:47.27,0:02:50.41,Default,,0000,0000,0000,,Nhưng tôi nghĩ đến\Nmột việc tương tự mà tôi rất thích,
Dialogue: 0,0:02:50.43,0:02:52.26,Default,,0000,0000,0000,,nhưng nó rất lạ và phức tạp.
Dialogue: 0,0:02:52.28,0:02:54.45,Default,,0000,0000,0000,,Nên tôi hi vọng là\Nbạn có thể theo cùng tôi.
Dialogue: 0,0:02:54.47,0:02:55.72,Default,,0000,0000,0000,,Được rồi, cùng thử nào.
Dialogue: 0,0:02:56.30,0:02:59.15,Default,,0000,0000,0000,,Nó như việc\Nhiểu vòng đời của một cái cây...
Dialogue: 0,0:02:59.17,0:03:01.12,Default,,0000,0000,0000,,khi bạn chỉ sống trong một ngày.
Dialogue: 0,0:03:01.14,0:03:05.05,Default,,0000,0000,0000,,Vậy nếu như vòng đời của con người\Nchỉ là một ngày và ta sống vào mùa đông,
Dialogue: 0,0:03:05.55,0:03:07.06,Default,,0000,0000,0000,,thì cả đời bạn
Dialogue: 0,0:03:07.20,0:03:09.77,Default,,0000,0000,0000,,sẽ không thấy một cái cây có lá.
Dialogue: 0,0:03:09.79,0:03:11.85,Default,,0000,0000,0000,,Và sẽ có rất nhiều thế hệ người
Dialogue: 0,0:03:11.87,0:03:13.90,Default,,0000,0000,0000,,sẽ chỉ tồn tại một mùa đông
Dialogue: 0,0:03:13.92,0:03:16.32,Default,,0000,0000,0000,,thậm chí chẳng đủ để viết\Nmột cuốn sách lịch sử
Dialogue: 0,0:03:16.34,0:03:20.16,Default,,0000,0000,0000,,nói gì đến việc\Ncây chỉ là một khúc gỗ chết
Dialogue: 0,0:03:20.16,0:03:21.70,Default,,0000,0000,0000,,chẳng thể làm gì cả.
Dialogue: 0,0:03:21.70,0:03:23.40,Default,,0000,0000,0000,,Tất nhiên, điều này thật buồn cười.
Dialogue: 0,0:03:23.40,0:03:25.58,Default,,0000,0000,0000,,Ta biết rằng cây chỉ đợi mùa hè
Dialogue: 0,0:03:25.58,0:03:26.93,Default,,0000,0000,0000,,để chúng hoạt động lại.
Dialogue: 0,0:03:26.95,0:03:29.12,Default,,0000,0000,0000,,Nhưng nếu vòng đời của con người
Dialogue: 0,0:03:29.15,0:03:32.23,Default,,0000,0000,0000,,ngắn hơn đáng kể so với của cây,
Dialogue: 0,0:03:32.25,0:03:36.11,Default,,0000,0000,0000,,ta chắc sẽ quên lãng hoàn toàn\Nsự thật hiển nhiên đó.
Dialogue: 0,0:03:36.88,0:03:41.81,Default,,0000,0000,0000,,Vậy khi ta nói những vi sinh vật dưới đất\Nkhông hoạt động,
Dialogue: 0,0:03:41.83,0:03:46.00,Default,,0000,0000,0000,,ta có như những người chết sau một ngày,\Ncố hiểu cây hoạt động thế nào không?
Dialogue: 0,0:03:46.60,0:03:48.49,Default,,0000,0000,0000,,Nếu những vi sinh vật sâu dưới đất này
Dialogue: 0,0:03:48.52,0:03:50.82,Default,,0000,0000,0000,,chỉ đợi cho đến\Nphiên bản mùa hè của chúng,
Dialogue: 0,0:03:50.85,0:03:53.91,Default,,0000,0000,0000,,nhưng vòng đời chúng ta quá ngắn để thấy?
Dialogue: 0,0:03:54.78,0:03:58.32,Default,,0000,0000,0000,,Nếu bạn lấy E. coli\Nvà cho vào một ống nghiệm,
Dialogue: 0,0:03:58.32,0:03:59.71,Default,,0000,0000,0000,,không thức ăn hay dưỡng chất,
Dialogue: 0,0:03:59.71,0:04:02.18,Default,,0000,0000,0000,,và để yên đó hàng tháng cho đến hàng năm,
Dialogue: 0,0:04:02.21,0:04:05.22,Default,,0000,0000,0000,,đa số chúng chết, tất nhiên, vì chúng đói.
Dialogue: 0,0:04:05.25,0:04:07.55,Default,,0000,0000,0000,,Nhưng có một số ít sống.
Dialogue: 0,0:04:07.58,0:04:09.77,Default,,0000,0000,0000,,Nếu bạn lấy những tế bào sống sót đó
Dialogue: 0,0:04:09.79,0:04:12.66,Default,,0000,0000,0000,,và cho chúng cạnh tranh,\Ndưới điều kiện thiếu chất,
Dialogue: 0,0:04:12.68,0:04:15.86,Default,,0000,0000,0000,,với những E. coli mới,\Nphát triển nhanh,
Dialogue: 0,0:04:15.88,0:04:19.62,Default,,0000,0000,0000,,những con già nua ấy sẽ đánh bại\Ntụi ma mới kia
Dialogue: 0,0:04:19.64,0:04:20.99,Default,,0000,0000,0000,,bất cứ lần nào.
Dialogue: 0,0:04:21.34,0:04:25.94,Default,,0000,0000,0000,,Vậy đây là bằng chứng về\Nsự đền đáp của sự tiến hóa
Dialogue: 0,0:04:25.97,0:04:28.18,Default,,0000,0000,0000,,cho việc trở nên cực kì chậm.
Dialogue: 0,0:04:28.74,0:04:30.62,Default,,0000,0000,0000,,Vậy là có khả năng
Dialogue: 0,0:04:30.65,0:04:37.39,Default,,0000,0000,0000,,rằng có lẽ chúng ta không thể đánh đồng\Nviệc chậm với không quan trọng.
Dialogue: 0,0:04:38.40,0:04:41.08,Default,,0000,0000,0000,,Có lẽ những vi sinh vật\Nkhuất tầm mắt, khuất tâm trí
Dialogue: 0,0:04:41.11,0:04:43.32,Default,,0000,0000,0000,,có thể hữu ích cho nhân loại.
Dialogue: 0,0:04:44.12,0:04:45.41,Default,,0000,0000,0000,,OK, cho đến giờ ta đã biết
Dialogue: 0,0:04:45.43,0:04:47.54,Default,,0000,0000,0000,,có hai cách để sống dưới lòng đất.
Dialogue: 0,0:04:47.87,0:04:51.51,Default,,0000,0000,0000,,Đầu tiên là\Nchờ đồ ăn rỉ xuống từ mặt đất,
Dialogue: 0,0:04:51.54,0:04:56.04,Default,,0000,0000,0000,,như cố ăn đồ thừa từ\Nmột buổi dã ngoại từ 1000 năm trước.
Dialogue: 0,0:04:56.07,0:04:58.09,Default,,0000,0000,0000,,Đó là một lối sống rất điên rồ,
Dialogue: 0,0:04:58.12,0:05:01.28,Default,,0000,0000,0000,,nhưng hiệu quả một cách đáng ngạc nhiên\Ncho vi sinh vật dưới đất.
Dialogue: 0,0:05:01.70,0:05:05.12,Default,,0000,0000,0000,,Khả năng khác là\Nvi sinh vật chỉ kiểu như,
Dialogue: 0,0:05:05.14,0:05:07.62,Default,,0000,0000,0000,,''Không, tôi không cần thế giới mặt đất.
Dialogue: 0,0:05:07.64,0:05:09.10,Default,,0000,0000,0000,,Tôi ổn dưới đây rồi.''
Dialogue: 0,0:05:09.12,0:05:10.79,Default,,0000,0000,0000,,Với những vi sinh vật\Ntheo hướng này
Dialogue: 0,0:05:10.82,0:05:14.46,Default,,0000,0000,0000,,chúng phải lấy mọi thứ chúng cần để sống
Dialogue: 0,0:05:14.48,0:05:16.30,Default,,0000,0000,0000,,từ trong lòng đất.
Dialogue: 0,0:05:18.20,0:05:20.66,Default,,0000,0000,0000,,Vài thứ thì chúng dễ dàng lấy được.
Dialogue: 0,0:05:20.68,0:05:22.55,Default,,0000,0000,0000,,Chúng nhiều hơn dưới lòng đất,
Dialogue: 0,0:05:22.58,0:05:26.40,Default,,0000,0000,0000,,như nước hay dưỡng chất,\Nnhư ni-tơ và sắt và phốt pho
Dialogue: 0,0:05:26.42,0:05:27.59,Default,,0000,0000,0000,,hay nơi sống.
Dialogue: 0,0:05:27.62,0:05:30.78,Default,,0000,0000,0000,,Đó là những thứ mà ta\Ngiết chóc để giành giật
Dialogue: 0,0:05:30.80,0:05:32.01,Default,,0000,0000,0000,,trên mặt đất này.
Dialogue: 0,0:05:32.04,0:05:35.57,Default,,0000,0000,0000,,Nhưng dưới lòng đất,\Nvấn đề là tìm đủ năng lượng.
Dialogue: 0,0:05:36.10,0:05:37.29,Default,,0000,0000,0000,,Trên mặt đất,
Dialogue: 0,0:05:37.32,0:05:41.40,Default,,0000,0000,0000,,cây cối có thể gắn kết hóa học\Ncác phân tử CO2 thành đường
Dialogue: 0,0:05:41.43,0:05:44.40,Default,,0000,0000,0000,,ngay khi photon từ mặt trời\Ntiếp xúc với lá của chúng.
Dialogue: 0,0:05:44.43,0:05:46.96,Default,,0000,0000,0000,,Nhưng dưới lòng đất,\Ntất nhiên là không có ánh nắng,
Dialogue: 0,0:05:46.98,0:05:49.69,Default,,0000,0000,0000,,nên hệ sinh thái này\Nphải giải quyết vấn đề
Dialogue: 0,0:05:49.72,0:05:52.98,Default,,0000,0000,0000,,là ai sẽ làm ra thức ăn\Ncho mọi người khác.
Dialogue: 0,0:05:53.42,0:05:57.29,Default,,0000,0000,0000,,Lòng đất cần thứ gì đó như cây
Dialogue: 0,0:05:57.32,0:05:59.10,Default,,0000,0000,0000,,nhưng lại thở ra đất đá.
Dialogue: 0,0:05:59.64,0:06:02.78,Default,,0000,0000,0000,,May thay, thứ như vậy tồn tại,
Dialogue: 0,0:06:02.80,0:06:05.12,Default,,0000,0000,0000,,và nó gọi là tự dưỡng vô cơ hóa năng.
Dialogue: 0,0:06:05.15,0:06:06.16,Default,,0000,0000,0000,,(Cười)
Dialogue: 0,0:06:06.18,0:06:10.20,Default,,0000,0000,0000,,Đó là những vi sinh\Ndùng chất hóa học -- "hóa năng"
Dialogue: 0,0:06:10.23,0:06:12.46,Default,,0000,0000,0000,,từ đất đá -- "vô cơ"
Dialogue: 0,0:06:12.48,0:06:15.24,Default,,0000,0000,0000,,để tạo thức ăn -- "tự dưỡng."
Dialogue: 0,0:06:15.27,0:06:17.93,Default,,0000,0000,0000,,Và chúng có thể làm vậy\Nvới vô số chất khác.
Dialogue: 0,0:06:17.95,0:06:21.78,Default,,0000,0000,0000,,Chúng có thể làm vậy với lưu huỳnh,\Nsắt, man-gan, ni-tơ, các-bon
Dialogue: 0,0:06:21.81,0:06:25.04,Default,,0000,0000,0000,,một vài có thể dùng cả electron trực tiếp.
Dialogue: 0,0:06:25.53,0:06:27.94,Default,,0000,0000,0000,,Ví dụ như bạn cắt một đầu của dây điện,
Dialogue: 0,0:06:27.97,0:06:29.88,Default,,0000,0000,0000,,chúng có thể dùng nó để thở như ống thở.
Dialogue: 0,0:06:29.90,0:06:31.03,Default,,0000,0000,0000,,(Cười)
Dialogue: 0,0:06:31.03,0:06:32.76,Default,,0000,0000,0000,,Vi sinh vật tự dưỡng vô cơ hóa năng
Dialogue: 0,0:06:32.76,0:06:35.40,Default,,0000,0000,0000,,có thể lấy năng lượng\Ntừ những quá trình trên
Dialogue: 0,0:06:35.42,0:06:37.83,Default,,0000,0000,0000,,và dùng chúng để tạo thức ăn,\Nnhư cây cối vậy.
Dialogue: 0,0:06:37.86,0:06:40.80,Default,,0000,0000,0000,,Nhưng chúng ta biết rằng\Ncây làm nhiều hơn là chỉ tạo thức ăn.
Dialogue: 0,0:06:41.10,0:06:43.42,Default,,0000,0000,0000,,Chúng còn tạo sản phẩm phụ, ô-xi,
Dialogue: 0,0:06:43.44,0:06:45.47,Default,,0000,0000,0000,,mà chúng ta phụ thuộc 100% vào nó.
Dialogue: 0,0:06:45.99,0:06:49.28,Default,,0000,0000,0000,,Nhưng sản phẩm phụ mà\Nvi sinh tự dưỡng vô cơ hóa năng tạo ra
Dialogue: 0,0:06:49.30,0:06:51.27,Default,,0000,0000,0000,,thường dưới dạng khoáng chất,
Dialogue: 0,0:06:51.29,0:06:55.87,Default,,0000,0000,0000,,như gỉ sắt hay pirit sắt, vàng giả,
Dialogue: 0,0:06:55.90,0:06:57.90,Default,,0000,0000,0000,,hay cacminit, như đá vôi.
Dialogue: 0,0:06:58.68,0:07:05.28,Default,,0000,0000,0000,,Vậy thứ chúng ta có là\Nnhững vi sinh rất rất chậm, như đá,
Dialogue: 0,0:07:06.24,0:07:09.65,Default,,0000,0000,0000,,lấy năng lượng từ đá,
Dialogue: 0,0:07:09.67,0:07:12.87,Default,,0000,0000,0000,,tạo ra các sản phẩm phụ\Nlà các loại đá khác.
Dialogue: 0,0:07:13.27,0:07:17.09,Default,,0000,0000,0000,,Vậy tôi đang nói về sinh học\Nhay tôi đang nói về địa chất?
Dialogue: 0,0:07:17.47,0:07:19.61,Default,,0000,0000,0000,,Lằn ranh giữa chúng rất mờ.
Dialogue: 0,0:07:19.63,0:07:20.64,Default,,0000,0000,0000,,(Cười)
Dialogue: 0,0:07:20.66,0:07:22.81,Default,,0000,0000,0000,,Vậy nếu tôi muốn thực hiện việc này,
Dialogue: 0,0:07:22.83,0:07:26.15,Default,,0000,0000,0000,,và tôi sẽ thành một nhà sinh học\Nnghiên cứu về vi sinh
Dialogue: 0,0:07:26.17,0:07:28.38,Default,,0000,0000,0000,,hoạt động giống như đất đá,
Dialogue: 0,0:07:28.40,0:07:31.78,Default,,0000,0000,0000,,vậy tôi nên bắt đầu học địa chất.
Dialogue: 0,0:07:31.80,0:07:34.91,Default,,0000,0000,0000,,Vậy phần thú vị nhất\Ncủa địa chất học là gì?
Dialogue: 0,0:07:35.29,0:07:36.46,Default,,0000,0000,0000,,Núi lửa.
Dialogue: 0,0:07:36.48,0:07:37.74,Default,,0000,0000,0000,,(Cười)
Dialogue: 0,0:07:37.76,0:07:41.48,Default,,0000,0000,0000,,Đây là khi nhìn vào trong\Nmiệng núi lửa Poás ở Coasta Rica.
Dialogue: 0,0:07:41.85,0:07:45.63,Default,,0000,0000,0000,,Nhiều núi lửa trên Trái Đất\Ntrồi lên vì mảng địa chất dưới biển
Dialogue: 0,0:07:45.66,0:07:47.47,Default,,0000,0000,0000,,va chạm với mảng địa chất lục địa.
Dialogue: 0,0:07:47.49,0:07:49.40,Default,,0000,0000,0000,,Khi mảng địa chất đại dương bị đè
Dialogue: 0,0:07:49.43,0:07:51.79,Default,,0000,0000,0000,,hay di chuyển dưới mảng địa chất lục địa,
Dialogue: 0,0:07:51.82,0:07:54.66,Default,,0000,0000,0000,,những thứ như nước, CO2 và các chất khác
Dialogue: 0,0:07:54.68,0:07:55.92,Default,,0000,0000,0000,,bị ép khỏi mảng địa chất,
Dialogue: 0,0:07:55.94,0:07:57.67,Default,,0000,0000,0000,,như vắt một chiếc khăn rửa mặt ướt.
Dialogue: 0,0:07:58.38,0:08:02.06,Default,,0000,0000,0000,,Theo cách đó,\Nnhững vùng bị đè như cổng vào đất sâu,
Dialogue: 0,0:08:02.09,0:08:05.85,Default,,0000,0000,0000,,nơi vật chất được trao đổi\Ngiữa bề mặt và lòng đất.
Dialogue: 0,0:08:05.87,0:08:08.90,Default,,0000,0000,0000,,Gần đây tôi được\Nvài đồng nghiệp ở Costa Rica
Dialogue: 0,0:08:08.92,0:08:12.03,Default,,0000,0000,0000,,mời đến và làm việc với họ\Nvề một số núi lửa.
Dialogue: 0,0:08:12.05,0:08:16.65,Default,,0000,0000,0000,,Và tất nhiên là tôi đồng ý,\Nvì, ý là, Costa Rica rất đẹp,
Dialogue: 0,0:08:16.67,0:08:19.95,Default,,0000,0000,0000,,nhưng cũng vì nó nằm trên\Nmột trong những vùng bị đè.
Dialogue: 0,0:08:20.48,0:08:23.27,Default,,0000,0000,0000,,Chúng tôi muốn hỏi một câu cụ thể là:
Dialogue: 0,0:08:23.30,0:08:25.68,Default,,0000,0000,0000,,Vì sao CO2
Dialogue: 0,0:08:25.71,0:08:28.68,Default,,0000,0000,0000,,thoát ra từ\Nnhững mảng địa chất đại dương bị đè
Dialogue: 0,0:08:28.71,0:08:30.82,Default,,0000,0000,0000,,chỉ thoát ra từ núi lửa?
Dialogue: 0,0:08:30.84,0:08:34.13,Default,,0000,0000,0000,,Vì sao ta không thấy chúng trải đều\Ntrên khu vực bị đè?
Dialogue: 0,0:08:34.16,0:08:36.64,Default,,0000,0000,0000,,Vi sinh vật có vai trò gì\Ntrong chuyện này không?
Dialogue: 0,0:08:36.66,0:08:40.29,Default,,0000,0000,0000,,Đây là bức ảnh chụp tôi\Ntrong núi lửa Poás,
Dialogue: 0,0:08:40.31,0:08:42.50,Default,,0000,0000,0000,,cùng với người đồng nghiệp\NDonato Giovannelli.
Dialogue: 0,0:08:42.52,0:08:46.12,Default,,0000,0000,0000,,Cái hồ mà chúng tôi đứng cạnh\Nhoàn toàn là axit pin.
Dialogue: 0,0:08:46.14,0:08:49.87,Default,,0000,0000,0000,,Tôi biết vì chúng tôi đang đo độ pH\Nkhi tấm hình được chụp.
Dialogue: 0,0:08:50.36,0:08:53.09,Default,,0000,0000,0000,,Và một số lúc\Nkhi làm việc trong miệng núi lửa,
Dialogue: 0,0:08:53.12,0:08:57.70,Default,,0000,0000,0000,,tôi quay qua nói với đồng nghiệp\NCosta Rica Carlos Ramírez rằng
Dialogue: 0,0:08:57.72,0:09:01.09,Default,,0000,0000,0000,,"Được rồi,\Nvậy nếu tự nhiên thứ này phun trào,
Dialogue: 0,0:09:01.11,0:09:02.84,Default,,0000,0000,0000,,cách thoát thân là như nào?''
Dialogue: 0,0:09:03.27,0:09:06.41,Default,,0000,0000,0000,,Và anh nói, "À, ừ,\Ncâu hỏi hay, rất dễ thôi.
Dialogue: 0,0:09:06.44,0:09:09.51,Default,,0000,0000,0000,,Hãy quay lại và tận hưởng khung cảnh.''
Dialogue: 0,0:09:09.54,0:09:10.83,Default,,0000,0000,0000,,(Cười)
Dialogue: 0,0:09:10.86,0:09:12.40,Default,,0000,0000,0000,,"Vì nó sẽ là cảnh cuối của cô."
Dialogue: 0,0:09:12.43,0:09:13.56,Default,,0000,0000,0000,,(Cười)
Dialogue: 0,0:09:13.58,0:09:17.03,Default,,0000,0000,0000,,Và có thể anh ấy có hơi kịch tính,
Dialogue: 0,0:09:17.05,0:09:21.81,Default,,0000,0000,0000,,nhưng sau 54 ngày đứng cạnh cái hồ đó,
Dialogue: 0,0:09:21.83,0:09:23.25,Default,,0000,0000,0000,,chuyện này xảy ra.
Dialogue: 0,0:09:23.28,0:09:24.43,Default,,0000,0000,0000,,Khán giả: Ồ!
Dialogue: 0,0:09:25.20,0:09:26.85,Default,,0000,0000,0000,,Quá đáng sợ nhỉ?
Dialogue: 0,0:09:26.88,0:09:28.03,Default,,0000,0000,0000,,(Cười)
Dialogue: 0,0:09:28.93,0:09:33.29,Default,,0000,0000,0000,,Đây là vụ phun trào lớn nhất của\Nnúi lửa này trong khoảng 60 năm lẻ gì đó,
Dialogue: 0,0:09:33.31,0:09:35.80,Default,,0000,0000,0000,,và không lâu sau khi video kết thúc,
Dialogue: 0,0:09:35.82,0:09:38.46,Default,,0000,0000,0000,,máy ảnh quay video bị thiêu rụi
Dialogue: 0,0:09:38.49,0:09:40.91,Default,,0000,0000,0000,,và cả cái hồ mà chúng tôi đang thí nghiệm
Dialogue: 0,0:09:40.93,0:09:42.33,Default,,0000,0000,0000,,bốc hơi hoàn toàn.
Dialogue: 0,0:09:42.82,0:09:44.62,Default,,0000,0000,0000,,Nhưng tôi muốn nói rõ rằng
Dialogue: 0,0:09:44.64,0:09:47.14,Default,,0000,0000,0000,,chúng tôi khá chắc là\Nchuyện đó sẽ không xảy ra
Dialogue: 0,0:09:47.16,0:09:49.42,Default,,0000,0000,0000,,vào ngày mà chúng tôi ở trong núi lửa,
Dialogue: 0,0:09:49.44,0:09:52.08,Default,,0000,0000,0000,,vì Costa Rica\Ntheo dõi núi lửa này rất cẩn thận
Dialogue: 0,0:09:52.10,0:09:53.66,Default,,0000,0000,0000,,qua Viện OVSICORI,
Dialogue: 0,0:09:53.69,0:09:56.89,Default,,0000,0000,0000,,và chúng tôi có các nhà khoa học\Ntừ Viện cùng với mình hôm đó.
Dialogue: 0,0:09:56.92,0:10:00.01,Default,,0000,0000,0000,,Nhưng thực tế rằng nó đã phun trào\Nchứng tỏ hoàn hảo
Dialogue: 0,0:10:00.03,0:10:02.54,Default,,0000,0000,0000,,rằng nếu bạn muốn tìm nơi khí CO2
Dialogue: 0,0:10:02.56,0:10:04.43,Default,,0000,0000,0000,,thoát ra từ mảng địa chất đại dương,
Dialogue: 0,0:10:04.45,0:10:07.55,Default,,0000,0000,0000,,thì bạn không cần tìm đâu xa hơn núi lửa.
Dialogue: 0,0:10:07.58,0:10:09.85,Default,,0000,0000,0000,,Nhưng nếu bạn đến Costa Rica,
Dialogue: 0,0:10:09.87,0:10:12.33,Default,,0000,0000,0000,,bạn có thể nhận ra là ngoài núi lửa
Dialogue: 0,0:10:12.35,0:10:15.60,Default,,0000,0000,0000,,có rất nhiều suối nước nóng ở mọi nơi.
Dialogue: 0,0:10:16.07,0:10:19.34,Default,,0000,0000,0000,,Nước trong những suối nước nóng này\Nthật ra trào lên
Dialogue: 0,0:10:19.36,0:10:21.66,Default,,0000,0000,0000,,từ những mảng địa chất đại dương bị đè.
Dialogue: 0,0:10:21.69,0:10:25.18,Default,,0000,0000,0000,,Và giả thuyết của chúng tôi là phải có CO2
Dialogue: 0,0:10:25.21,0:10:26.39,Default,,0000,0000,0000,,trào lên cùng chúng,
Dialogue: 0,0:10:26.41,0:10:29.59,Default,,0000,0000,0000,,nhưng một thứ sâu dưới lòng đất\Nđã lọc chúng ra.
Dialogue: 0,0:10:29.62,0:10:33.80,Default,,0000,0000,0000,,Vậy là chúng tôi dành hai tuần\Nlái xe khắp Costa Rica,
Dialogue: 0,0:10:33.82,0:10:36.72,Default,,0000,0000,0000,,lấy mẫu từ mọi suối nước nóng\Nmà chúng tôi tìm được
Dialogue: 0,0:10:36.74,0:10:38.42,Default,,0000,0000,0000,,nó rất tệ, để tôi kể cho bạn.
Dialogue: 0,0:10:38.44,0:10:44.08,Default,,0000,0000,0000,,Và chúng tôi dành hai năm tiếp theo\Nđo đạc và phân tích dữ liệu.
Dialogue: 0,0:10:44.08,0:10:47.80,Default,,0000,0000,0000,,Và nếu bạn không phải là nhà khoa học,\Ntôi cho bạn biết rằng những khám phá lớn
Dialogue: 0,0:10:47.80,0:10:49.90,Default,,0000,0000,0000,,không xảy ra\Nkhi bạn ở một suối nước nóng đẹp
Dialogue: 0,0:10:49.90,0:10:51.04,Default,,0000,0000,0000,,hay trên sân khấu;
Dialogue: 0,0:10:51.04,0:10:54.49,Default,,0000,0000,0000,,nó xảy ra khi bạn còng lưng\Nvới một cái máy tính lộn xộn
Dialogue: 0,0:10:54.51,0:10:56.83,Default,,0000,0000,0000,,hay khi bạn đang khắc phục\Nmột thiết bị phức tạp,
Dialogue: 0,0:10:56.86,0:10:58.62,Default,,0000,0000,0000,,hay khi bạn gọi Skype với đồng nghiệp
Dialogue: 0,0:10:58.62,0:11:01.21,Default,,0000,0000,0000,,vì bạn hoàn toàn bối rối\Nvì dữ liệu của bạn.
Dialogue: 0,0:11:01.24,0:11:04.57,Default,,0000,0000,0000,,Khám phá khoa học,\Ngiống như vi sinh vật dưới lòng đất,
Dialogue: 0,0:11:04.59,0:11:06.36,Default,,0000,0000,0000,,có thể rất rất chậm.
Dialogue: 0,0:11:07.27,0:11:10.62,Default,,0000,0000,0000,,Nhưng trong trường hợp của chúng tôi,\Nmọi công sức đã được đền đáp.
Dialogue: 0,0:11:10.64,0:11:14.92,Default,,0000,0000,0000,,Chúng tôi phát hiện rằng\Nhàng tấn CO2
Dialogue: 0,0:11:14.94,0:11:18.12,Default,,0000,0000,0000,,thoát ra từ mảng địa chất đại dương\Nbị đè sâu dưới lòng đất.
Dialogue: 0,0:11:18.15,0:11:20.50,Default,,0000,0000,0000,,Và thứ giữ chúng dưới lòng đất
Dialogue: 0,0:11:20.52,0:11:23.52,Default,,0000,0000,0000,,và giữ chúng không thoát vào khí quyển
Dialogue: 0,0:11:23.54,0:11:25.10,Default,,0000,0000,0000,,là thứ sâu dưới đất,
Dialogue: 0,0:11:25.12,0:11:29.11,Default,,0000,0000,0000,,dưới những con lười và vẹt dễ thương\Nở Costa Rica,
Dialogue: 0,0:11:29.13,0:11:30.93,Default,,0000,0000,0000,,là vi sinh tự dưỡng vô cơ hóa năng.
Dialogue: 0,0:11:31.34,0:11:34.71,Default,,0000,0000,0000,,Những vi sinh và quá trình hóa học\Ndiễn ra quanh chúng
Dialogue: 0,0:11:34.71,0:11:37.62,Default,,0000,0000,0000,,là việc biến đổi CO2 thành muối cacbonat
Dialogue: 0,0:11:37.64,0:11:39.57,Default,,0000,0000,0000,,là khóa chúng dưới lòng đất.
Dialogue: 0,0:11:39.59,0:11:41.88,Default,,0000,0000,0000,,Điều đó khiến bạn tự hỏi:
Dialogue: 0,0:11:41.91,0:11:45.41,Default,,0000,0000,0000,,Nếu các quá trình dưới đất này\Nrất giỏi khoản hút
Dialogue: 0,0:11:45.43,0:11:48.02,Default,,0000,0000,0000,,tất cả CO2 từ dưới chúng,
Dialogue: 0,0:11:48.04,0:11:50.50,Default,,0000,0000,0000,,chúng có thể giúp ta với\Nchút vấn đề về các-bon
Dialogue: 0,0:11:50.52,0:11:52.69,Default,,0000,0000,0000,,mà chúng ta đang có trên mặt đất không?
Dialogue: 0,0:11:53.01,0:11:57.33,Default,,0000,0000,0000,,Con người đang thải ra\Nnhiều CO2 vào khí quyển đến nỗi
Dialogue: 0,0:11:57.36,0:12:00.33,Default,,0000,0000,0000,,chúng ta làm giảm khả năng của hành tinh
Dialogue: 0,0:12:00.35,0:12:02.35,Default,,0000,0000,0000,,để duy trì sự sống mà chúng ta biết đến.
Dialogue: 0,0:12:02.70,0:12:05.14,Default,,0000,0000,0000,,Các nhà khoa học, kĩ sư và doanh nhân
Dialogue: 0,0:12:05.16,0:12:07.66,Default,,0000,0000,0000,,đang hợp tác với những cách để kéo CO2
Dialogue: 0,0:12:07.69,0:12:08.98,Default,,0000,0000,0000,,khỏi nguồn,
Dialogue: 0,0:12:09.00,0:12:11.32,Default,,0000,0000,0000,,để chúng không bay vào khí quyển.
Dialogue: 0,0:12:11.35,0:12:12.100,Default,,0000,0000,0000,,Và họ cần trữ chúng ở đâu đó.
Dialogue: 0,0:12:13.02,0:12:14.20,Default,,0000,0000,0000,,Vậy với lí do đó,
Dialogue: 0,0:12:14.22,0:12:17.56,Default,,0000,0000,0000,,chúng ta cần nghiên cứu những nơi\Nmà có thể trữ CO2,
Dialogue: 0,0:12:17.58,0:12:19.88,Default,,0000,0000,0000,,có thể là dưới lòng đất,
Dialogue: 0,0:12:19.90,0:12:22.55,Default,,0000,0000,0000,,để biết chuyện gì sẽ xảy ra với chúng\Nkhi được trữ ở đó.
Dialogue: 0,0:12:22.57,0:12:26.04,Default,,0000,0000,0000,,Vi sinh vật dưới lòng đất có thành\Nmột vấn đề vì chúng quá chậm
Dialogue: 0,0:12:26.06,0:12:27.94,Default,,0000,0000,0000,,để có thể giữ bất cứ gì dưới đó không?
Dialogue: 0,0:12:27.97,0:12:29.37,Default,,0000,0000,0000,,Hay chúng có thể hữu ích
Dialogue: 0,0:12:29.40,0:12:33.19,Default,,0000,0000,0000,,vì chúng giúp biến đổi CO2\Nthành muối cacbonat rắn?
Dialogue: 0,0:12:33.71,0:12:36.13,Default,,0000,0000,0000,,Nếu chúng ta có những bước đột phá vậy
Dialogue: 0,0:12:36.16,0:12:38.54,Default,,0000,0000,0000,,chỉ từ những nghiên cứu ở Costa Rica,
Dialogue: 0,0:12:38.57,0:12:41.53,Default,,0000,0000,0000,,vậy hãy tưởng tượng thứ gì còn chờ đợi\Nđược khám phá dưới kia.
Dialogue: 0,0:12:41.89,0:12:47.56,Default,,0000,0000,0000,,Trong lĩnh vực địa-sinh-hóa,\Nhay sinh học lòng đất,
Dialogue: 0,0:12:47.58,0:12:49.12,Default,,0000,0000,0000,,hay bất cứ gì mà bạn muốn gọi,
Dialogue: 0,0:12:49.14,0:12:50.98,Default,,0000,0000,0000,,sẽ có những liên quan to lớn
Dialogue: 0,0:12:51.01,0:12:53.38,Default,,0000,0000,0000,,với không chỉ giảm nhẹ hậu quả\Nbiến đối khí hậu,
Dialogue: 0,0:12:53.40,0:12:57.28,Default,,0000,0000,0000,,mà có thể là hiểu được\Nsự sống và Trái Đất cùng tiến hóa thế nào,
Dialogue: 0,0:12:57.61,0:13:02.31,Default,,0000,0000,0000,,hay tìm ra những sản phẩm hữu ích\Ncho công nghiệp hay y học.
Dialogue: 0,0:13:02.34,0:13:04.60,Default,,0000,0000,0000,,Có thể là cả dự đoán động đất
Dialogue: 0,0:13:04.62,0:13:06.82,Default,,0000,0000,0000,,hay tìm sự sống ngoài hành tinh.
Dialogue: 0,0:13:06.84,0:13:09.97,Default,,0000,0000,0000,,Nó có thể giúp chúng ta hiểu được\Nchính nguồn gốc của sự sống.
Dialogue: 0,0:13:10.83,0:13:13.65,Default,,0000,0000,0000,,May thay, tôi không phải làm\Nnhững việc đó một mình.
Dialogue: 0,0:13:13.96,0:13:17.29,Default,,0000,0000,0000,,Tôi có những đồng nghiệp rất giỏi\Nkhắp thế giới
Dialogue: 0,0:13:17.31,0:13:20.60,Default,,0000,0000,0000,,những người đang giải mã\Nnhững bí ẩn của thế giới lòng đất.
Dialogue: 0,0:13:21.83,0:13:26.64,Default,,0000,0000,0000,,Và có vẻ như sự sống sâu dưới vỏ Trái Đất
Dialogue: 0,0:13:26.66,0:13:30.64,Default,,0000,0000,0000,,quá xa lạ với cuộc sống thường ngày của ta\Nmà dường như chẳng liên quan gì cả.
Dialogue: 0,0:13:31.36,0:13:35.05,Default,,0000,0000,0000,,Nhưng sự thật là,\Nviệc sống chậm và kì lạ này
Dialogue: 0,0:13:35.08,0:13:38.60,Default,,0000,0000,0000,,có thể giữ câu trả lời\Ncho vài bí ẩn lớn nhất
Dialogue: 0,0:13:38.60,0:13:39.84,Default,,0000,0000,0000,,về sự sống trên Trái Đất.
Dialogue: 0,0:13:40.22,0:13:41.38,Default,,0000,0000,0000,,Cảm ơn các bạn.
Dialogue: 0,0:13:41.40,0:13:46.44,Default,,0000,0000,0000,,(Vỗ tay)