WEBVTT

00:00:06.818 --> 00:00:07.888
Bạn có thể nghĩ rằng mình biết rất nhiều

00:00:07.888 --> 00:00:10.368
về người Mỹ bản địa 
qua các bộ phim phổ biến,

00:00:10.368 --> 00:00:10.820
sách,

00:00:10.820 --> 00:00:11.987
và lớp học ở trường,

00:00:11.987 --> 00:00:14.812
nhưng điều đó chỉ ra rằng 
rất nhiều thứ chúng ta nghĩ rằng mình biết

00:00:14.812 --> 00:00:17.016
về nhân vật nổi tiếng người Mỹ bản xứ

00:00:17.016 --> 00:00:18.106
không hẳn đã đúng.

00:00:18.106 --> 00:00:20.203
Lấy Sacajawea làm ví dụ.

00:00:20.203 --> 00:00:21.327
Bạn có thể nhớ cô ấy

00:00:21.327 --> 00:00:23.825
như một người phụ nữ da đỏ xinh đẹp, 
người đã sống một cuộc sống kỳ lạ

00:00:23.825 --> 00:00:25.408
như một người dẫn đường thông thái

00:00:25.408 --> 00:00:28.170
cho Lewis và Clark 
trong chuyến đi nổi tiếng của họ, đúng không?

00:00:28.170 --> 00:00:30.799
Vâng, đó là không chính xác 
về những gì đã thực sự xảy ra

00:00:30.799 --> 00:00:33.759
Không có nhiều thông tin về 
thời thơ ấu của Sacajawea ,

00:00:33.759 --> 00:00:36.518
nhưng chúng ta biết rằng 
cô ấy được sinh ra vào năm 1788

00:00:36.518 --> 00:00:37.847
trong bộ lạc Agaidika

00:00:37.847 --> 00:00:41.016
của Lemhi Shoshone ở Idaho.

00:00:41.016 --> 00:00:43.292
Năm 1800, khi cô khoảng 12 tuổi,

00:00:43.292 --> 00:00:45.528
Sacajawea và một số các cô gái khác

00:00:45.528 --> 00:00:48.280
đã bị bắt cóc bởi một nhóm người da đỏ Hidatsa.

00:00:48.280 --> 00:00:50.563
Cô đã bị bắt làm tù binh đến làng Hidatsa

00:00:50.563 --> 00:00:52.274
mà ngày nay là Bắc Dakota.

00:00:52.274 --> 00:00:55.509
Sau đó, cô bị bán cho 
một người buôn lông thú người Pháp - Canada

00:00:55.509 --> 00:00:57.411
được đặt tên theo Toussaint Charbonneau.

00:00:57.411 --> 00:00:58.528
Trong vòng một năm hoặc lâu hơn thế,

00:00:58.528 --> 00:01:01.269
cô đã có thai đứa con đầu lòng.

00:01:01.269 --> 00:01:02.794
Ngay sau khi cô mang thai,

00:01:02.794 --> 00:01:05.868
quân đoàn Corps of Discovery
tiến quân đến gần làng Hidatsa.

00:01:05.868 --> 00:01:07.957
Đội trưởng Meriwether Lewis và William Clark

00:01:07.957 --> 00:01:09.399
xây dựng thành Mandan tại đó,

00:01:09.399 --> 00:01:10.735
và sau đó bắt đầu hỏi han người dân

00:01:10.735 --> 00:01:13.169
xin được trợ giúp và hướng dẫn
trên chuyến thám hiểm nguy hiểm của mình.

00:01:13.169 --> 00:01:16.189
Họ đã đồng ý
thuê chồng của Sacajawea, Charbonneau,

00:01:16.189 --> 00:01:18.185
khi biết rằng người vợ đáng yêu của ông

00:01:18.185 --> 00:01:20.764
cũng sẽ đi theo như một thông dịch viên.

00:01:20.764 --> 00:01:22.695
Họ đã phát hiện ra rằng sự hiện diện của cô 
giúp ích rất nhiều

00:01:22.695 --> 00:01:25.318
cho bất kỳ cuộc gặp gỡ nào
với các bộ lạc thổ dân trên đường đi.

00:01:25.318 --> 00:01:26.894
Như Clark đã ghi lại trong Nhật ký của mình,

00:01:26.894 --> 00:01:28.590
"Một người phụ nữ với một đám đàn ông

00:01:28.590 --> 00:01:30.629
là một tín hiệu của hòa bình."

00:01:30.629 --> 00:01:32.897
Ngay sau đó, Sacajawea đã hạ sinh

00:01:32.897 --> 00:01:35.986
một cậu bé, được đặt tên là 
Jean Baptiste Charbonneau.

00:01:35.986 --> 00:01:37.867
Clark gọi em là Pompy.

00:01:37.867 --> 00:01:40.122
Cô mang theo Pompy lên đường 
gùi phía sau lưng mình

00:01:40.122 --> 00:01:42.739
khi quân đoàn tiếp tục chuyến hành trình.

00:01:42.739 --> 00:01:44.446
Bên cạnh việc thông dịch ngôn ngữ

00:01:44.446 --> 00:01:46.568
Khi Lewis và Clark gặp phải người da đỏ,

00:01:46.568 --> 00:01:49.673
Các hoạt động của Sacajawea 
như là một thành viên của quân đoàn

00:01:49.673 --> 00:01:51.218
bao gồm việc đào tìm rễ cây,

00:01:51.218 --> 00:01:52.671
thu lượm các loài thực vật ăn được,

00:01:52.671 --> 00:01:54.044
và hái quả rừng.

00:01:54.044 --> 00:01:57.650
Năm 1805, con thuyền của họ 
bị lật úp.

00:01:57.650 --> 00:01:59.049
Cô đã liều mình nhảy xuống biển,

00:01:59.049 --> 00:02:01.455
lượm lại tất cả các giấy tờ quan trọng 
và lương thực

00:02:01.455 --> 00:02:03.007
mà nếu không có cô, tất cả đều sẽ bị mất,

00:02:03.007 --> 00:02:05.899
bao gồm các tạp chí 
và các hồ sơ của Lewis và Clark.

00:02:05.899 --> 00:02:08.395
Cuối năm đó, thuyền trưởng Lewis 
và ba người đàn ông

00:02:08.395 --> 00:02:11.735
tiến lên 75 dặm 
trước phần đông còn lại của đoàn thám hiểm,

00:02:11.735 --> 00:02:13.526
băng qua đường phân chia lục địa.

00:02:13.526 --> 00:02:16.274
Ngày hôm sau họ gặp phải một nhóm Shishones.

00:02:16.274 --> 00:02:19.057
Không chỉ những người này đã chứng minh rằng
mình là người cùng tộc với Sacajawea,

00:02:19.057 --> 00:02:20.952
mà lãnh đạo của họ, tộc trưởng Cameahwait,

00:02:20.952 --> 00:02:24.310
hoá ra còn là anh trai của cô ấy.

00:02:24.310 --> 00:02:25.786
Sau năm năm chia ly

00:02:25.786 --> 00:02:27.703
kể từ vụ bắt cóc khi cô còn là một cô gái trẻ,

00:02:27.703 --> 00:02:31.420
Sacajawea và Cameahwait đã có
một cuộc hội ngộ đầy tình cảm.

00:02:31.420 --> 00:02:33.598
Thật không may, cô nhanh chóng phải chia tay

00:02:33.598 --> 00:02:34.947
người anh trai yêu quý của mình

00:02:34.947 --> 00:02:36.938
và tiếp tục với cuộc hành trình.

00:02:36.938 --> 00:02:40.385
Tại một thời điểm, cuộc thám hiểm 
đã trở nên rất khó khăn và lạnh cóng,

00:02:40.385 --> 00:02:43.765
Nhóm người này phải cắt giảm lương thực
đến mức phải ăn nến để tồn tại.

00:02:43.765 --> 00:02:45.931
Khi nhiệt độ cuối cùng đã trở nên dễ chịu hơn,

00:02:45.931 --> 00:02:48.818
Sacajawea tìm thấy, đào, và nấu chín rễ cây

00:02:48.818 --> 00:02:51.188
để giúp nhóm lấy lại sức mạnh.

00:02:51.188 --> 00:02:52.235
Trên chuyến đi trở về,

00:02:52.235 --> 00:02:55.319
họ gặp phải một người da đỏ
mặc một chiếc áo choàng lông rất đẹp.

00:02:55.319 --> 00:02:56.987
Lewis và Clark muốn mang cái áo

00:02:56.987 --> 00:02:58.898
đến tặng cho Thomas Jefferson
như là một món quà

00:02:58.898 --> 00:03:00.652
nhưng không có gì để trao đổi với nó.

00:03:00.652 --> 00:03:02.730
Vì vậy, Sacajawea đã đồng ý trao đổi

00:03:02.730 --> 00:03:05.535
vật quý giá nhất mà cô sở hữu, 
sợi dây nịt đính hạt của mình,

00:03:05.535 --> 00:03:06.734
để đổi lấy bộ lông.

00:03:06.734 --> 00:03:10.455
Hơn hai năm kể từ khi cuộc thám hiểm bắt đầu

00:03:10.455 --> 00:03:11.690
cuối cùng nó cũng đã kết thúc,

00:03:11.690 --> 00:03:13.729
tại St. Louis.

00:03:13.729 --> 00:03:16.509
Hôm nay, chúng ta tìm hiểu về 
Sacajawea trong trường học

00:03:16.509 --> 00:03:18.159
như là một người dẫn đường anh hùng,

00:03:18.159 --> 00:03:20.275
nhưng cuộc sống của cô ấy, 
giống như hầu hết của tất cả mọi người,

00:03:20.275 --> 00:03:21.688
thì phức tạp hơn nhiều

00:03:21.688 --> 00:03:25.299
so với những gì đôi lúc được ghi trong sách lịch sử