1
00:00:06,818 --> 00:00:07,888
Bạn có thể nghĩ rằng mình biết rất nhiều

2
00:00:07,888 --> 00:00:10,368
về người Mỹ bản địa 
qua các bộ phim phổ biến,

3
00:00:10,368 --> 00:00:10,820
sách,

4
00:00:10,820 --> 00:00:11,987
và lớp học ở trường,

5
00:00:11,987 --> 00:00:14,812
nhưng điều đó chỉ ra rằng 
rất nhiều thứ chúng ta nghĩ rằng mình biết

6
00:00:14,812 --> 00:00:17,016
về nhân vật nổi tiếng người Mỹ bản xứ

7
00:00:17,016 --> 00:00:18,106
không hẳn đã đúng.

8
00:00:18,106 --> 00:00:20,203
Lấy Sacajawea làm ví dụ.

9
00:00:20,203 --> 00:00:21,327
Bạn có thể nhớ cô ấy

10
00:00:21,327 --> 00:00:23,825
như một người phụ nữ da đỏ xinh đẹp, 
người đã sống một cuộc sống kỳ lạ

11
00:00:23,825 --> 00:00:25,408
như một người dẫn đường thông thái

12
00:00:25,408 --> 00:00:28,170
cho Lewis và Clark 
trong chuyến đi nổi tiếng của họ, đúng không?

13
00:00:28,170 --> 00:00:30,799
Vâng, đó là không chính xác 
về những gì đã thực sự xảy ra

14
00:00:30,799 --> 00:00:33,759
Không có nhiều thông tin về 
thời thơ ấu của Sacajawea ,

15
00:00:33,759 --> 00:00:36,518
nhưng chúng ta biết rằng 
cô ấy được sinh ra vào năm 1788

16
00:00:36,518 --> 00:00:37,847
trong bộ lạc Agaidika

17
00:00:37,847 --> 00:00:41,016
của Lemhi Shoshone ở Idaho.

18
00:00:41,016 --> 00:00:43,292
Năm 1800, khi cô khoảng 12 tuổi,

19
00:00:43,292 --> 00:00:45,528
Sacajawea và một số các cô gái khác

20
00:00:45,528 --> 00:00:48,280
đã bị bắt cóc bởi một nhóm người da đỏ Hidatsa.

21
00:00:48,280 --> 00:00:50,563
Cô đã bị bắt làm tù binh đến làng Hidatsa

22
00:00:50,563 --> 00:00:52,274
mà ngày nay là Bắc Dakota.

23
00:00:52,274 --> 00:00:55,509
Sau đó, cô bị bán cho 
một người buôn lông thú người Pháp - Canada

24
00:00:55,509 --> 00:00:57,411
được đặt tên theo Toussaint Charbonneau.

25
00:00:57,411 --> 00:00:58,528
Trong vòng một năm hoặc lâu hơn thế,

26
00:00:58,528 --> 00:01:01,269
cô đã có thai đứa con đầu lòng.

27
00:01:01,269 --> 00:01:02,794
Ngay sau khi cô mang thai,

28
00:01:02,794 --> 00:01:05,868
quân đoàn Corps of Discovery
tiến quân đến gần làng Hidatsa.

29
00:01:05,868 --> 00:01:07,957
Đội trưởng Meriwether Lewis và William Clark

30
00:01:07,957 --> 00:01:09,399
xây dựng thành Mandan tại đó,

31
00:01:09,399 --> 00:01:10,735
và sau đó bắt đầu hỏi han người dân

32
00:01:10,735 --> 00:01:13,169
xin được trợ giúp và hướng dẫn
trên chuyến thám hiểm nguy hiểm của mình.

33
00:01:13,169 --> 00:01:16,189
Họ đã đồng ý
thuê chồng của Sacajawea, Charbonneau,

34
00:01:16,189 --> 00:01:18,185
khi biết rằng người vợ đáng yêu của ông

35
00:01:18,185 --> 00:01:20,764
cũng sẽ đi theo như một thông dịch viên.

36
00:01:20,764 --> 00:01:22,695
Họ đã phát hiện ra rằng sự hiện diện của cô 
giúp ích rất nhiều

37
00:01:22,695 --> 00:01:25,318
cho bất kỳ cuộc gặp gỡ nào
với các bộ lạc thổ dân trên đường đi.

38
00:01:25,318 --> 00:01:26,894
Như Clark đã ghi lại trong Nhật ký của mình,

39
00:01:26,894 --> 00:01:28,590
"Một người phụ nữ với một đám đàn ông

40
00:01:28,590 --> 00:01:30,629
là một tín hiệu của hòa bình."

41
00:01:30,629 --> 00:01:32,897
Ngay sau đó, Sacajawea đã hạ sinh

42
00:01:32,897 --> 00:01:35,986
một cậu bé, được đặt tên là 
Jean Baptiste Charbonneau.

43
00:01:35,986 --> 00:01:37,867
Clark gọi em là Pompy.

44
00:01:37,867 --> 00:01:40,122
Cô mang theo Pompy lên đường 
gùi phía sau lưng mình

45
00:01:40,122 --> 00:01:42,739
khi quân đoàn tiếp tục chuyến hành trình.

46
00:01:42,739 --> 00:01:44,446
Bên cạnh việc thông dịch ngôn ngữ

47
00:01:44,446 --> 00:01:46,568
Khi Lewis và Clark gặp phải người da đỏ,

48
00:01:46,568 --> 00:01:49,673
Các hoạt động của Sacajawea 
như là một thành viên của quân đoàn

49
00:01:49,673 --> 00:01:51,218
bao gồm việc đào tìm rễ cây,

50
00:01:51,218 --> 00:01:52,671
thu lượm các loài thực vật ăn được,

51
00:01:52,671 --> 00:01:54,044
và hái quả rừng.

52
00:01:54,044 --> 00:01:57,650
Năm 1805, con thuyền của họ 
bị lật úp.

53
00:01:57,650 --> 00:01:59,049
Cô đã liều mình nhảy xuống biển,

54
00:01:59,049 --> 00:02:01,455
lượm lại tất cả các giấy tờ quan trọng 
và lương thực

55
00:02:01,455 --> 00:02:03,007
mà nếu không có cô, tất cả đều sẽ bị mất,

56
00:02:03,007 --> 00:02:05,899
bao gồm các tạp chí 
và các hồ sơ của Lewis và Clark.

57
00:02:05,899 --> 00:02:08,395
Cuối năm đó, thuyền trưởng Lewis 
và ba người đàn ông

58
00:02:08,395 --> 00:02:11,735
tiến lên 75 dặm 
trước phần đông còn lại của đoàn thám hiểm,

59
00:02:11,735 --> 00:02:13,526
băng qua đường phân chia lục địa.

60
00:02:13,526 --> 00:02:16,274
Ngày hôm sau họ gặp phải một nhóm Shishones.

61
00:02:16,274 --> 00:02:19,057
Không chỉ những người này đã chứng minh rằng
mình là người cùng tộc với Sacajawea,

62
00:02:19,057 --> 00:02:20,952
mà lãnh đạo của họ, tộc trưởng Cameahwait,

63
00:02:20,952 --> 00:02:24,310
hoá ra còn là anh trai của cô ấy.

64
00:02:24,310 --> 00:02:25,786
Sau năm năm chia ly

65
00:02:25,786 --> 00:02:27,703
kể từ vụ bắt cóc khi cô còn là một cô gái trẻ,

66
00:02:27,703 --> 00:02:31,420
Sacajawea và Cameahwait đã có
một cuộc hội ngộ đầy tình cảm.

67
00:02:31,420 --> 00:02:33,598
Thật không may, cô nhanh chóng phải chia tay

68
00:02:33,598 --> 00:02:34,947
người anh trai yêu quý của mình

69
00:02:34,947 --> 00:02:36,938
và tiếp tục với cuộc hành trình.

70
00:02:36,938 --> 00:02:40,385
Tại một thời điểm, cuộc thám hiểm 
đã trở nên rất khó khăn và lạnh cóng,

71
00:02:40,385 --> 00:02:43,765
Nhóm người này phải cắt giảm lương thực
đến mức phải ăn nến để tồn tại.

72
00:02:43,765 --> 00:02:45,931
Khi nhiệt độ cuối cùng đã trở nên dễ chịu hơn,

73
00:02:45,931 --> 00:02:48,818
Sacajawea tìm thấy, đào, và nấu chín rễ cây

74
00:02:48,818 --> 00:02:51,188
để giúp nhóm lấy lại sức mạnh.

75
00:02:51,188 --> 00:02:52,235
Trên chuyến đi trở về,

76
00:02:52,235 --> 00:02:55,319
họ gặp phải một người da đỏ
mặc một chiếc áo choàng lông rất đẹp.

77
00:02:55,319 --> 00:02:56,987
Lewis và Clark muốn mang cái áo

78
00:02:56,987 --> 00:02:58,898
đến tặng cho Thomas Jefferson
như là một món quà

79
00:02:58,898 --> 00:03:00,652
nhưng không có gì để trao đổi với nó.

80
00:03:00,652 --> 00:03:02,730
Vì vậy, Sacajawea đã đồng ý trao đổi

81
00:03:02,730 --> 00:03:05,535
vật quý giá nhất mà cô sở hữu, 
sợi dây nịt đính hạt của mình,

82
00:03:05,535 --> 00:03:06,734
để đổi lấy bộ lông.

83
00:03:06,734 --> 00:03:10,455
Hơn hai năm kể từ khi cuộc thám hiểm bắt đầu

84
00:03:10,455 --> 00:03:11,690
cuối cùng nó cũng đã kết thúc,

85
00:03:11,690 --> 00:03:13,729
tại St. Louis.

86
00:03:13,729 --> 00:03:16,509
Hôm nay, chúng ta tìm hiểu về 
Sacajawea trong trường học

87
00:03:16,509 --> 00:03:18,159
như là một người dẫn đường anh hùng,

88
00:03:18,159 --> 00:03:20,275
nhưng cuộc sống của cô ấy, 
giống như hầu hết của tất cả mọi người,

89
00:03:20,275 --> 00:03:21,688
thì phức tạp hơn nhiều

90
00:03:21,688 --> 00:03:25,299
so với những gì đôi lúc được ghi trong sách lịch sử