WEBVTT

00:00:06.548 --> 00:00:08.118
Možda mislite da dosta toga znate

00:00:08.118 --> 00:00:10.430
o Indijancima preko popularnih filmova,

00:00:10.430 --> 00:00:11.987
knjiga i časova u školi,

00:00:11.987 --> 00:00:14.972
ali ispostavilo se da mnogo toga
od onoga što mislimo da znamo

00:00:14.972 --> 00:00:17.016
o poznatim indijanskim likovima

00:00:17.016 --> 00:00:18.106
baš i nije tačno.

00:00:18.106 --> 00:00:20.373
Uzmimo Sakadžaveju, na primer.

00:00:20.373 --> 00:00:22.437
Verovatno je pamtite kao lepu Indijanku

00:00:22.437 --> 00:00:24.085
koja je živela egzotičnim životom

00:00:24.085 --> 00:00:25.638
i služila kao sveznajući vodič

00:00:25.638 --> 00:00:28.280
u čuvenoj ekspediciji
Luisa i Klarka, zar ne?

00:00:28.280 --> 00:00:30.979
Pa, nije se baš tako dogodilo.

00:00:30.979 --> 00:00:33.929
Ne zna se mnogo toga
o ranom detinjstvu Sakadžaveje,

00:00:33.929 --> 00:00:36.518
ali znamo da je rođena 1788. godine

00:00:36.518 --> 00:00:38.027
u plemenu Lososojeda

00:00:38.027 --> 00:00:41.016
među Lemhi Šošonima u današnjem Ajdahu.

00:00:41.016 --> 00:00:43.632
Godine 1800, kada je imala oko 12 godina,

00:00:43.632 --> 00:00:45.668
Sakadžaveju i nekoliko drugih devojčica

00:00:45.668 --> 00:00:48.280
kidnapovala je grupa Hidatsa Indijanaca.

00:00:48.280 --> 00:00:50.793
Bila je zatočenik u selu plemena Hidatsa

00:00:50.793 --> 00:00:52.444
u sadašnjoj severnoj Dakoti.

00:00:52.444 --> 00:00:55.629
Zatim je prodata lovcu na krzno,
Kanađaninu francuskog porekla

00:00:55.629 --> 00:00:57.411
po imenu Tuson Šarbone.

00:00:57.411 --> 00:00:58.808
Za otprilike oko godinu dana,

00:00:58.808 --> 00:01:01.459
nosila je svoje prvo dete.

00:01:01.459 --> 00:01:02.934
Ubrzo nakon što je zatrudnela,

00:01:02.934 --> 00:01:05.868
Odred za otkrića je pristigao
blizu sela plemena Hidatsa.

00:01:05.868 --> 00:01:07.847
Kapetani Meriveder Luis i Vilijam Klark

00:01:07.847 --> 00:01:09.299
tu su izgradili tvrđavu Mendan

00:01:09.299 --> 00:01:10.825
i zatim počeli da ispituju ljude

00:01:10.825 --> 00:01:13.659
da bi im pomogli, vodeći ih
u njihovoj rizičnoj ekspediciji.

00:01:13.659 --> 00:01:16.325
Složili su se da angažuju Šarbonea,
Sakadžavejinog muža,

00:01:16.325 --> 00:01:18.445
podrazumevajući da će njegova lepa žena

00:01:18.445 --> 00:01:20.664
takođe poći kao prevodilac.

00:01:20.664 --> 00:01:22.935
Mislili su da će im
samo njeno prisustvo pomoći

00:01:22.935 --> 00:01:25.318
ako usput naiđu na urođenička plemena.

00:01:25.318 --> 00:01:27.244
Kako je Klark zabeležio u svom dnevniku:

00:01:27.244 --> 00:01:30.630
„Žena u društvu muškaraca je znak mira.“

00:01:30.630 --> 00:01:34.017
Ubrzo potom, Sakadžaveja je rodila dečaka

00:01:34.017 --> 00:01:35.986
po imenu Žan Baptist Šarbone.

00:01:35.986 --> 00:01:37.867
Klark ga je zvao Pompi.

00:01:37.867 --> 00:01:40.472
Nosila je Pompija na dasci
privezanoj na leđima

00:01:40.472 --> 00:01:42.899
dok je Odred za otkrića
nastavljao sa poduhvatom.

00:01:42.899 --> 00:01:44.686
Osim prevođenja

00:01:44.686 --> 00:01:46.738
kada su Luis i Klark
nailazili na Indijance,

00:01:46.738 --> 00:01:49.673
aktivnosti Sakadžaveje kao člana Korpusa

00:01:49.673 --> 00:01:51.298
obuhvatale su iskopavanje korenja,

00:01:51.298 --> 00:01:52.781
sakupljanje jestivih biljaka,

00:01:52.781 --> 00:01:54.304
kao i branje bobica.

00:01:54.304 --> 00:01:57.650
Godine 1805, prevrnuo se brod
u kome su se vozili.

00:01:57.650 --> 00:01:59.049
Zaronila je u vodu,

00:01:59.049 --> 00:02:01.455
prikupivši sve važne papire i zalihe

00:02:01.455 --> 00:02:03.007
koji bi inače bili izgubljeni,

00:02:03.007 --> 00:02:06.059
uključujući dnevnike
i zapise Luisa i Klarka.

00:02:06.059 --> 00:02:08.526
Kasnije te godine,
kapetan Luis i još trojica

00:02:08.526 --> 00:02:11.735
otišli su u osmatranje
120 km ispred glavnog skupa ekspedicije,

00:02:11.735 --> 00:02:13.706
prešavši granicu između kontinenata.

00:02:13.706 --> 00:02:16.454
Sledećeg dana su sreli grupu Šišona.

00:02:16.454 --> 00:02:19.117
Ne samo da se pokazalo
da su oni Sakadžavejina grupa,

00:02:19.117 --> 00:02:21.922
već se ispostavilo da je njihov vođa,
poglavica Kamejavejt,

00:02:21.922 --> 00:02:24.240
upravo njen rođeni brat.

00:02:24.240 --> 00:02:25.836
Nakon pet godina razdvojenosti

00:02:25.836 --> 00:02:27.703
otkad su je kidnapovali kao devojčicu,

00:02:27.703 --> 00:02:31.420
Sakadžaveja i Kamejavejt
su se ponovo susreli uz mnogo emocija.

00:02:31.420 --> 00:02:33.718
Nažalost, ubrzo je morala da se pozdravi

00:02:33.718 --> 00:02:34.947
sa svojim voljenim bratom

00:02:34.947 --> 00:02:37.088
i nastavi svoje putovanje.

00:02:37.088 --> 00:02:40.505
U jednom trenutku, na ekspediciji
je postalo toliko teško i hladno

00:02:40.505 --> 00:02:43.655
da je grupa morala da jede sveće
kako bi preživela.

00:02:43.655 --> 00:02:45.971
Kada su temperature
najzad postale podnošljivije,

00:02:45.971 --> 00:02:48.818
Sakadžaveja je pronašla,
iskopala i skuvala korenje

00:02:48.818 --> 00:02:51.208
kako bi pomogla grupi da povrati snagu.

00:02:51.208 --> 00:02:52.235
U povratku,

00:02:52.235 --> 00:02:55.319
naišli su na Indijance koji su nosili
prelepe krznene ogrtače.

00:02:55.319 --> 00:02:57.267
Luis i Klark su želeli da ponesu ogrtač

00:02:57.267 --> 00:02:58.728
na poklon Tomasu Džefersonu,

00:02:58.728 --> 00:03:00.652
ali nisu imali ništa da ponude zauzvrat.

00:03:00.652 --> 00:03:02.930
Stoga je Sakadžaveja pristala da dâ

00:03:02.930 --> 00:03:05.535
najdragocenije što poseduje,
svoj kaiš sa perlama,

00:03:05.535 --> 00:03:07.064
u zamenu za krzno.

00:03:07.064 --> 00:03:10.505
Nešto malo više od dve godine
od početka ekspedicije,

00:03:10.505 --> 00:03:11.910
konačno joj je došao kraj

00:03:11.910 --> 00:03:13.929
i završila se u Sent Luisu.

00:03:13.929 --> 00:03:16.619
Danas učimo u školi o Sakadžaveji

00:03:16.619 --> 00:03:18.339
kao o herojskom vodiču,

00:03:18.339 --> 00:03:20.415
ali je njen život, kao i gotovo svačiji,

00:03:20.415 --> 00:03:21.898
bio mnogo komplikovaniji

00:03:21.898 --> 00:03:25.299
nego što joj to pripisuju
udžbenici istorije.