1
00:00:06,548 --> 00:00:08,118
Možda mislite da dosta toga znate

2
00:00:08,118 --> 00:00:10,430
o Indijancima preko popularnih filmova,

3
00:00:10,430 --> 00:00:11,987
knjiga i časova u školi,

4
00:00:11,987 --> 00:00:14,972
ali ispostavilo se da mnogo toga
od onoga što mislimo da znamo

5
00:00:14,972 --> 00:00:17,016
o poznatim indijanskim likovima

6
00:00:17,016 --> 00:00:18,106
baš i nije tačno.

7
00:00:18,106 --> 00:00:20,373
Uzmimo Sakadžaveju, na primer.

8
00:00:20,373 --> 00:00:22,437
Verovatno je pamtite kao lepu Indijanku

9
00:00:22,437 --> 00:00:24,085
koja je živela egzotičnim životom

10
00:00:24,085 --> 00:00:25,638
i služila kao sveznajući vodič

11
00:00:25,638 --> 00:00:28,280
u čuvenoj ekspediciji
Luisa i Klarka, zar ne?

12
00:00:28,280 --> 00:00:30,979
Pa, nije se baš tako dogodilo.

13
00:00:30,979 --> 00:00:33,929
Ne zna se mnogo toga
o ranom detinjstvu Sakadžaveje,

14
00:00:33,929 --> 00:00:36,518
ali znamo da je rođena 1788. godine

15
00:00:36,518 --> 00:00:38,027
u plemenu Lososojeda

16
00:00:38,027 --> 00:00:41,016
među Lemhi Šošonima u današnjem Ajdahu.

17
00:00:41,016 --> 00:00:43,632
Godine 1800, kada je imala oko 12 godina,

18
00:00:43,632 --> 00:00:45,668
Sakadžaveju i nekoliko drugih devojčica

19
00:00:45,668 --> 00:00:48,280
kidnapovala je grupa Hidatsa Indijanaca.

20
00:00:48,280 --> 00:00:50,793
Bila je zatočenik u selu plemena Hidatsa

21
00:00:50,793 --> 00:00:52,444
u sadašnjoj severnoj Dakoti.

22
00:00:52,444 --> 00:00:55,629
Zatim je prodata lovcu na krzno,
Kanađaninu francuskog porekla

23
00:00:55,629 --> 00:00:57,411
po imenu Tuson Šarbone.

24
00:00:57,411 --> 00:00:58,808
Za otprilike oko godinu dana,

25
00:00:58,808 --> 00:01:01,459
nosila je svoje prvo dete.

26
00:01:01,459 --> 00:01:02,934
Ubrzo nakon što je zatrudnela,

27
00:01:02,934 --> 00:01:05,868
Odred za otkrića je pristigao
blizu sela plemena Hidatsa.

28
00:01:05,868 --> 00:01:07,847
Kapetani Meriveder Luis i Vilijam Klark

29
00:01:07,847 --> 00:01:09,299
tu su izgradili tvrđavu Mendan

30
00:01:09,299 --> 00:01:10,825
i zatim počeli da ispituju ljude

31
00:01:10,825 --> 00:01:13,659
da bi im pomogli, vodeći ih
u njihovoj rizičnoj ekspediciji.

32
00:01:13,659 --> 00:01:16,325
Složili su se da angažuju Šarbonea,
Sakadžavejinog muža,

33
00:01:16,325 --> 00:01:18,445
podrazumevajući da će njegova lepa žena

34
00:01:18,445 --> 00:01:20,664
takođe poći kao prevodilac.

35
00:01:20,664 --> 00:01:22,935
Mislili su da će im
samo njeno prisustvo pomoći

36
00:01:22,935 --> 00:01:25,318
ako usput naiđu na urođenička plemena.

37
00:01:25,318 --> 00:01:27,244
Kako je Klark zabeležio u svom dnevniku:

38
00:01:27,244 --> 00:01:30,630
„Žena u društvu muškaraca je znak mira.“

39
00:01:30,630 --> 00:01:34,017
Ubrzo potom, Sakadžaveja je rodila dečaka

40
00:01:34,017 --> 00:01:35,986
po imenu Žan Baptist Šarbone.

41
00:01:35,986 --> 00:01:37,867
Klark ga je zvao Pompi.

42
00:01:37,867 --> 00:01:40,472
Nosila je Pompija na dasci
privezanoj na leđima

43
00:01:40,472 --> 00:01:42,899
dok je Odred za otkrića
nastavljao sa poduhvatom.

44
00:01:42,899 --> 00:01:44,686
Osim prevođenja

45
00:01:44,686 --> 00:01:46,738
kada su Luis i Klark
nailazili na Indijance,

46
00:01:46,738 --> 00:01:49,673
aktivnosti Sakadžaveje kao člana Korpusa

47
00:01:49,673 --> 00:01:51,298
obuhvatale su iskopavanje korenja,

48
00:01:51,298 --> 00:01:52,781
sakupljanje jestivih biljaka,

49
00:01:52,781 --> 00:01:54,304
kao i branje bobica.

50
00:01:54,304 --> 00:01:57,650
Godine 1805, prevrnuo se brod
u kome su se vozili.

51
00:01:57,650 --> 00:01:59,049
Zaronila je u vodu,

52
00:01:59,049 --> 00:02:01,455
prikupivši sve važne papire i zalihe

53
00:02:01,455 --> 00:02:03,007
koji bi inače bili izgubljeni,

54
00:02:03,007 --> 00:02:06,059
uključujući dnevnike
i zapise Luisa i Klarka.

55
00:02:06,059 --> 00:02:08,526
Kasnije te godine,
kapetan Luis i još trojica

56
00:02:08,526 --> 00:02:11,735
otišli su u osmatranje
120 km ispred glavnog skupa ekspedicije,

57
00:02:11,735 --> 00:02:13,706
prešavši granicu između kontinenata.

58
00:02:13,706 --> 00:02:16,454
Sledećeg dana su sreli grupu Šišona.

59
00:02:16,454 --> 00:02:19,117
Ne samo da se pokazalo
da su oni Sakadžavejina grupa,

60
00:02:19,117 --> 00:02:21,922
već se ispostavilo da je njihov vođa,
poglavica Kamejavejt,

61
00:02:21,922 --> 00:02:24,240
upravo njen rođeni brat.

62
00:02:24,240 --> 00:02:25,836
Nakon pet godina razdvojenosti

63
00:02:25,836 --> 00:02:27,703
otkad su je kidnapovali kao devojčicu,

64
00:02:27,703 --> 00:02:31,420
Sakadžaveja i Kamejavejt
su se ponovo susreli uz mnogo emocija.

65
00:02:31,420 --> 00:02:33,718
Nažalost, ubrzo je morala da se pozdravi

66
00:02:33,718 --> 00:02:34,947
sa svojim voljenim bratom

67
00:02:34,947 --> 00:02:37,088
i nastavi svoje putovanje.

68
00:02:37,088 --> 00:02:40,505
U jednom trenutku, na ekspediciji
je postalo toliko teško i hladno

69
00:02:40,505 --> 00:02:43,655
da je grupa morala da jede sveće
kako bi preživela.

70
00:02:43,655 --> 00:02:45,971
Kada su temperature
najzad postale podnošljivije,

71
00:02:45,971 --> 00:02:48,818
Sakadžaveja je pronašla,
iskopala i skuvala korenje

72
00:02:48,818 --> 00:02:51,208
kako bi pomogla grupi da povrati snagu.

73
00:02:51,208 --> 00:02:52,235
U povratku,

74
00:02:52,235 --> 00:02:55,319
naišli su na Indijance koji su nosili
prelepe krznene ogrtače.

75
00:02:55,319 --> 00:02:57,267
Luis i Klark su želeli da ponesu ogrtač

76
00:02:57,267 --> 00:02:58,728
na poklon Tomasu Džefersonu,

77
00:02:58,728 --> 00:03:00,652
ali nisu imali ništa da ponude zauzvrat.

78
00:03:00,652 --> 00:03:02,930
Stoga je Sakadžaveja pristala da dâ

79
00:03:02,930 --> 00:03:05,535
najdragocenije što poseduje,
svoj kaiš sa perlama,

80
00:03:05,535 --> 00:03:07,064
u zamenu za krzno.

81
00:03:07,064 --> 00:03:10,505
Nešto malo više od dve godine
od početka ekspedicije,

82
00:03:10,505 --> 00:03:11,910
konačno joj je došao kraj

83
00:03:11,910 --> 00:03:13,929
i završila se u Sent Luisu.

84
00:03:13,929 --> 00:03:16,619
Danas učimo u školi o Sakadžaveji

85
00:03:16,619 --> 00:03:18,339
kao o herojskom vodiču,

86
00:03:18,339 --> 00:03:20,415
ali je njen život, kao i gotovo svačiji,

87
00:03:20,415 --> 00:03:21,898
bio mnogo komplikovaniji

88
00:03:21,898 --> 00:03:25,299
nego što joj to pripisuju
udžbenici istorije.