WEBVTT

00:00:06.378 --> 00:00:07.778
لەوانەیە پێت وابێت
زۆر دەزانیت

00:00:07.778 --> 00:00:10.398
لەسەر ئەمریکیە ڕەسەنەکان
بەهۆی فیلمە بەناوبانگەکان،

00:00:10.398 --> 00:00:11.100
پەرتووکەکان،

00:00:11.100 --> 00:00:12.457
و وانەکانی خوێندنگەوە،

00:00:12.457 --> 00:00:14.892
بەڵام وادیارە زۆربەی ئەوەی ئێمە 
پێمان وایە دەیزانین

00:00:14.892 --> 00:00:17.283
سەبارەت بە کەسە بەناوبانگەکانی
ئەمریکییە ڕەسەنەکان

00:00:17.283 --> 00:00:18.196
بە تەواوی ڕاست نین.

00:00:18.196 --> 00:00:20.203
با ساکەجوەیە بە نموونە وەربگرین،

00:00:20.203 --> 00:00:21.327
لەوانەیە ئەوت لە بیربێت

00:00:21.327 --> 00:00:23.825
وەک ژنێکی هیندی جوان کە
لە ژیانێکی نائاسایی ژیاوە

00:00:23.825 --> 00:00:25.408
وەکو ڕێنیشاندەرێک خزمەتی

00:00:25.408 --> 00:00:28.170
بە گەشتە بەناوبانگەکەی
لویس و کڵاک کردووە، وایە؟

00:00:28.170 --> 00:00:30.799
باشە. لەڕاستیدا ڕێک بەم جۆرە نەبووە.

00:00:30.799 --> 00:00:33.759
زۆر سەبارەت بە منداڵی ساکەجوەیە نازانرێت،

00:00:33.759 --> 00:00:36.518
بەڵام دەزانین لە ساڵی ١٧٨٨ لە دایک بووە

00:00:36.518 --> 00:00:37.847
لە هۆزی ئەگادیکە

00:00:37.847 --> 00:00:41.016
لە لێمی شیشۆنی کە ئێستا پێی دەوترێت
ئایدەهۆیە.

00:00:41.016 --> 00:00:43.292
لە ساڵی ١٨٠٠. کاتێک تەمەنی
نزیک ١٢ ساڵان بوو،

00:00:43.292 --> 00:00:45.528
ساکەجوەیە و هەندێک لە کچانی دیکە

00:00:45.528 --> 00:00:48.280
لەلایەن گروپێکی هیداتسوی هیندیەوە
ڕفێندران.

00:00:48.280 --> 00:00:50.563
وەکو بەندی بۆ گوندی هیداتسویان برد

00:00:50.563 --> 00:00:52.274
کە ئێستا بە باکووری داکۆتا ناسراوە.

00:00:52.274 --> 00:00:55.509
دواتر، بە فەرەنسیەکی کەنەدی
ڕاوکەری فەروو فرۆشرا

00:00:55.509 --> 00:00:57.411
بە ناوی ووسانت شابەنۆ.

00:00:57.411 --> 00:00:58.528
لە ماوەی ساڵیک و زیاتر.

00:00:58.528 --> 00:01:01.269
ساکەجوەیە بە یەکەم منداڵی دووگیان بوو.

00:01:01.269 --> 00:01:02.794
هەر دوای ئەوەی دووگیان بوو،

00:01:02.794 --> 00:01:05.868
لە شکری دۆزینەوەی بە گوندەکانی
هیداتسا گەیشتن.

00:01:05.868 --> 00:01:07.957
فەرماندە مێریوێسەر لویس و
ویلیام کڵارک

00:01:07.957 --> 00:01:09.399
لەوێ قەڵای ماندانیان دروستکرد،

00:01:09.399 --> 00:01:10.955
و دەستیان کرد بە
چاوپێکەوتنی خەڵک

00:01:10.955 --> 00:01:13.429
تا یارمەتی و ڕێنماییان بکەن
لە گەشتە مەترسیدارەکەیان.

00:01:13.429 --> 00:01:16.189
ڕازیبوون تا پارە بە
هاوسەرەکەی ساکەجوەیە بدەن، شاربۆنیو،

00:01:16.189 --> 00:01:18.185
بەو مەرجەی کە هاوژینە خۆشەویستەکەی

00:01:18.185 --> 00:01:20.764
وەک وەرگێڕ لەگەڵیان بچێت.

00:01:20.764 --> 00:01:22.595
بیریان کردەوە کە
ساکەجوەیە لەگەڵیان بێت

00:01:22.595 --> 00:01:25.468
دەتوانن بەدرێژایی ڕێگەکە
بەرەنگاری هەر تیرەیەکی ڕەسەن ببنەوە.

00:01:25.468 --> 00:01:27.354
هەروەک کڵارک لە
گەشتنامەکەی ئاماژەی پێدا

00:01:27.354 --> 00:01:28.590
"ژنێک لەگەڵ کۆمەڵیک پیاو

00:01:28.590 --> 00:01:30.629
شایەنی دەستخۆشییە."

00:01:30.629 --> 00:01:32.897
زۆری پێنەجوو، ساکەجوەیە منداڵی بوو

00:01:32.897 --> 00:01:35.986
کوڕێکی بچووک بە ناوی ژۆن بابتیست شاربۆنیۆ.

00:01:35.986 --> 00:01:37.867
کڵارک بە پۆمپی بانگی دەکرد.

00:01:37.867 --> 00:01:40.122
ساکەجوەیە پۆمپی بە پشتی هەڵدەگرت

00:01:40.122 --> 00:01:42.739
لەو کاتەوەی لە شکری دۆزینەوە دەستیان
بە گەشتەکەیان کرد.

00:01:42.739 --> 00:01:44.446
لەگەڵ کاری وەرگێڕانی زمانی

00:01:44.446 --> 00:01:46.628
کاتێک لویس و کڵاری
چاویان بە هندییەکان دەکەوت،

00:01:46.628 --> 00:01:49.673
چالاکییەکانی ساکەجوەیە وەک
ئەندامێکی لەشکرەکە

00:01:49.673 --> 00:01:51.218
هەڵکۆڵین بۆ ڕەگەکان،

00:01:51.218 --> 00:01:52.671
کۆکردنەوەی ڕووەکانەی دەخورێن،

00:01:52.671 --> 00:01:54.044
لێکردنەوەی توو.

00:01:54.044 --> 00:01:57.540
لە ساڵی ١٨٠٥، ئەم بەلەمەی
کە لەسەری بوون نقوم بوو.

00:01:57.540 --> 00:01:59.169
ساکەجوەیە خۆی بۆ
ناو ئاوەکە هەڵدا،

00:01:59.169 --> 00:02:01.275
هەموو پەڕە و کەلوپەلە گرنگەکانی 
دەرهێنایەوە.

00:02:01.275 --> 00:02:03.227
گەرنا هەموو شتە
گرنگەکانیان لە دەست دەچوو.

00:02:03.227 --> 00:02:05.899
وەک گەشتنامەکەیان و
تۆمارەکانی لویس و کڵارک.

00:02:05.899 --> 00:02:08.546
دواتر لەو ساڵە، فەرماندە لویس و سێ پیاو

00:02:08.596 --> 00:02:11.735
٧٥ میلیی گەشتە سەرەکییەکەیان بڕی،

00:02:11.735 --> 00:02:13.526
کە بە درێژایی کیشوەرەکە گەشتیان کرد.

00:02:13.526 --> 00:02:16.274
ڕۆژی دواتر چاویان بە کۆمەڵێک شیشۆنی کەوت.

00:02:16.274 --> 00:02:19.057
نەک تەنها ئەوەیان سەلماند
کە تیرەی ساکەجوەیەن،

00:02:19.057 --> 00:02:20.952
بەڵکو سەرۆکەکەیان
سەرۆک خێل کەمەیەوەیت،

00:02:20.952 --> 00:02:24.310
دەرکەوت کە برای ساکەجوەیە.

00:02:24.310 --> 00:02:25.786
دوای پێنج ساڵ دابڕان

00:02:25.786 --> 00:02:27.703
کاتێک کە ڕفێندڕابوو
لە تەمەنێکی گەنجی،

00:02:27.703 --> 00:02:31.420
ساکەجوەیە و کەمەیەوەیت
بەیەک دی شادبوونەوە.

00:02:31.420 --> 00:02:33.598
بەداخەوە، ساکەجوەیە دەبوو
بە خێرایی ماڵئاوای

00:02:33.598 --> 00:02:34.947
لە برا خۆشەویستەکەی بکات

00:02:34.947 --> 00:02:36.938
و لە گەشتەکەی بەردەوام بێت.

00:02:36.938 --> 00:02:40.385
لە یەک ساتدا، گەشتەکە بۆ سەختی و
سەرما و تەزین گۆڕا.

00:02:40.385 --> 00:02:43.765
گروپەکە دەبوو مۆم بخۆن
تا لە ژیان بەردەوام بن.

00:02:43.765 --> 00:02:45.931
کاتێک لە کۆتاییدا پلەی گەرمی بەرز بوویەوە،

00:02:45.931 --> 00:02:48.698
ساکەجوەیە ڕەگی دۆزیەوە و هەڵیکەند، 
و ڕەگەکانی لێنا

00:02:48.698 --> 00:02:51.188
تا یارمەتی گروپەکە بدا 
لە بەدەستهێنانەوەی هێز و وزە.

00:02:51.188 --> 00:02:52.235
لە گەشتی گەڕانەوەدا،

00:02:52.235 --> 00:02:55.319
چاویان بە هیندیەک کەوت
کە عەباییەکی فەرووی جوانی لەبەر بوو.

00:02:55.319 --> 00:02:56.987
لویس و کلارک ویستیان عەباکە بهێنن

00:02:56.987 --> 00:02:58.708
بۆ تۆماس جیفیرسۆن وەک دیاری

00:02:58.708 --> 00:03:00.972
بەڵام هیچیان نەبوو تا پێی بکڕن.

00:03:00.972 --> 00:03:02.730
هەربۆیە، ساکەجوەیە ڕازیبوو

00:03:02.730 --> 00:03:05.535
بەنرخترین سامانی پشتێنە
شینەکەی بە کابرا هیندیەکە بدات،

00:03:05.535 --> 00:03:06.824
لە بەرامبەر عەبا فەرووەکە.

00:03:06.824 --> 00:03:10.455
دوو ساڵ زیاتر دوای دەستپێکردنی گەشتەکە،

00:03:10.455 --> 00:03:11.690
لە کۆتاییدا تەواو بوو،

00:03:11.690 --> 00:03:13.729
لە سانت لویس کۆتای پێهات.

00:03:13.729 --> 00:03:16.509
ئەمڕۆ، لە خوێندنگە سەبارەت
بە ساکەجوەیە فێر دەبین

00:03:16.509 --> 00:03:18.159
وەک ڕێبەرێكی ئەفسانەیی،

00:03:18.159 --> 00:03:20.275
بەڵام ژیانی، هەروەک زۆربەی خەڵک،

00:03:20.275 --> 00:03:21.688
زۆر ئاڵۆزتر بوو

00:03:21.688 --> 00:03:25.299
وەک لەوەی پەرتووکە مێژووییەکان
باسییان لێوە کردووە.