Return to Video

Waren sterven talen? | The Economist

  • 0:01 - 0:05
    ♪ (klassieke muziek) ♪
    [Waarom sterven talen uit]
  • 0:06 - 0:07
    Irankarapte.
  • 0:07 - 0:09
    [(Hallo)
    Aino, Japan]
  • 0:10 - 0:11
    Iishu.
  • 0:11 - 0:12
    [(Hallo)
    Eyak, Alaska]
  • 0:13 - 0:14
    Dydh da.
  • 0:15 - 0:16
    [(Hallo)
    Cornish, Engeland]
  • 0:16 - 0:18
    Ik spreek die talen niet.
  • 0:18 - 0:20
    In feite maar
    heel weinig mensen.
  • 0:20 - 0:22
    Ze worden slechts door
    een handjevol mensen gebruikt,
  • 0:22 - 0:25
    en al die talen
    zijn met uitsterven bedreigd.
  • 0:26 - 0:29
    Er zijn meer dan 7.000 talen
    gesproken in de wereld van vandaag,
  • 0:29 - 0:33
    maar ongeveer een derde daarvan
    hebben minder dan 1.000 sprekers,
  • 0:33 - 0:34
    en volgens Unesco,
  • 0:34 - 0:38
    meer dan 40% van die talen
    zijn met uitsterven bedreigd.
  • 0:38 - 0:40
    Sterker nog, elke twee weken
  • 0:40 - 0:42
    verdwijnt een van de
    wereldtalen voor altijd.
  • 0:43 - 0:47
    Als je dode taal zegt,
    denken veel mensen aan Latijn.
  • 0:47 - 0:49
    Maar het Latijn is
    nooit echt gestorven.
  • 0:49 - 0:52
    Het is continu gesproken
    sinds de tijd van de Caesars,
  • 0:52 - 0:55
    maar het veranderde heel geleidelijk
    meer dan 2000 jaar
  • 0:55 - 0:59
    totdat het Frans, Spaans,
    en andere Romaanse talen werd.
  • 1:00 - 1:02
    Echte taaldood vond plaats
  • 1:02 - 1:04
    toen gemeenschappen overstapten
    naar andere talen,
  • 1:04 - 1:07
    en ouders stopten met hun
    kinderen de oude taal te leren.
  • 1:08 - 1:10
    Als de laatste oudere spreker sterft,
  • 1:10 - 1:14
    is het onwaarschijnlijk dat de taal
    ooit weer vloeiend gesproken wordt.
  • 1:15 - 1:18
    Als je naar deze grafiek kijkt,
    die de talen van de wereld meet
  • 1:18 - 1:21
    in termen van hun grootte
    en hun gezondheidstoestand,
  • 1:21 - 1:24
    kun je zien dat de meeste talen
    in het midden gerangschikt staan.
  • 1:25 - 1:27
    Engels, net als een paar andere
    dominante talen,
  • 1:27 - 1:29
    bevindt zich in de linkerbovenhoek.
  • 1:29 - 1:31
    Het is in een hele sterke staat.
  • 1:32 - 1:33
    Maar als je taal hier beneden is
  • 1:33 - 1:36
    rechts onderin de grafiek,
  • 1:36 - 1:39
    zoals Kayapulau uit Indonesië
    of Kuruaya uit Brazilië,
  • 1:39 - 1:41
    zit je serieus in de problemen.
  • 1:42 - 1:45
    In de slechte oude tijd verboden
    regeringen gewoon talen
  • 1:45 - 1:46
    die ze niet leuk vonden.
  • 1:46 - 1:48
    Maar soms is de druk subtieler.
  • 1:48 - 1:49
    (geluid van tankvuur)
  • 1:49 - 1:52
    Elke tiener die opgroeide
    in de Sovjet-Unie
  • 1:52 - 1:55
    besefte al snel dat welke taal je
    dan ook thuis sprak,
  • 1:55 - 1:58
    het beheersen van Russisch zou
    de sleutel tot succes worden.
  • 1:59 - 2:01
    Burgers in China, inclusief Tibetanen,
  • 2:01 - 2:04
    evenals sprekers
    van Shanghainees of Kantonees
  • 2:04 - 2:08
    hebben met een vergelijkbare druk te
    maken om zich te richten op het Mandarijn.
  • 2:09 - 2:11
    Als een taal eenmaal weg is, tsja...
  • 2:11 - 2:13
    gaat het meestal de weg van de dodo.
  • 2:13 - 2:14
    (dodo krijst)
  • 2:14 - 2:17
    Slechts één taal is ooit
    terug gekomen uit de dood:
  • 2:17 - 2:19
    Hebreeuws.
  • 2:19 - 2:21
    Het was uitgestorven
    voor twee millennia,
  • 2:21 - 2:24
    maar Joodse kolonisten die naar Palestina
    gingen in het begin van de 20e eeuw
  • 2:24 - 2:27
    spraken verschillende talen in Europa,
  • 2:27 - 2:31
    en ze adopteerden het Hebreeuws bij
    aankomst als hun gemeenschappelijke taal.
  • 2:31 - 2:35
    Het werd de officiële taal van Israël toen
    het land volledig werd opgericht in 1948,
  • 2:35 - 2:37
    en het heeft nu 7 miljoen sprekers.
  • 2:38 - 2:41
    Hebreeuws is de enige taal die geheel
    nieuw leven ingeblazen taal is, maar
  • 2:41 - 2:42
    maar anderen proberen het.
  • 2:42 - 2:45
    Cornish, gesproken in
    het zuidwest van Engeland,
  • 2:45 - 2:47
    is twee eeuwen geleden uitgestorven.
  • 2:47 - 2:51
    Maar vandaag zijn er enkele honderden
    sprekers die de opgewekte taal spreken.
  • 2:52 - 2:56
    Praktisch zaken terzijde, menselijke
    diversiteit is op zich een goede zaak.
  • 2:56 - 2:58
    Stel je voor dat je op een
    leuke vakantie gaat
  • 2:58 - 3:03
    alleen om te ontdekken dat het eten,
    kleding, gebouwen, de mensen,
  • 3:03 - 3:05
    en ja, de taal
  • 3:05 - 3:07
    hetzelfde was als thuis.
  • 3:07 - 3:09
    Oliver Wendell Holmes
    heeft het goed verwoord:
  • 3:09 - 3:14
    "Elke taal is een tempel waarin de
    ziel van hen die spreken is vastgelegd."
  • 3:14 - 3:19
    Die ziel van de mensen verplaatsen
    van een tempel naar een museum
  • 3:19 - 3:20
    is gewoon niet hetzelfde.
  • 3:20 - 3:21
    ♪ (klassieke muziek) ♪
Title:
Waren sterven talen? | The Economist
Description:

Er zijn meer dan 7.000 talen. Het aantal mensen dat Engels, Spaans en Mandarijn spreekt, blijft groeien, maar elke twee weken zal er een taal voor altijd verdwijnen. Lane Greene, taalexpert van The Economist, legt uit waarom.

Klik hier om u te abonneren op The Economist op YouTube: https://econ.st/2xvTKdy

NL ondertiteling: Ilona vdT

Daily Watch: geestverruimende korte films gedurende de werkweek.

Ga voor meer van Economist Films naar: http://films.economist.com/
Bekijk de volledige videocatalogus van The Economist: http://econ.st/20IehQk
Like The Economist op Facebook: https://www.facebook.com/TheEconomist/
Volg The Economist op Twitter: https://twitter.com/theeconomist
Volg ons op Instagram: https://www.instagram.com/theeconomist/
Volg ons op Medium: https://medium.com/@the_economist
more » « less
Video Language:
English
Team:
Amplifying Voices
Project:
Endangered Languages
Duration:
03:27

Dutch subtitles

Incomplete

Revisions Compare revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.