Natyra e Mozilla-s

Fjaka e Mitchell Baker-it, në Takimin e Mozilla 2013, mbi natyrën e Mozilla-s.

Mirë se vini.

Mirë se vini në Bruksel, mirë se vini në Toronto,

mirë se vini në Santa Klara, por më e rëndësishmja,

mirë se vini te Mozilla.

Jemi këtu, Mozilla dhe secili prej nesh është këtu për ndërtimin e Internetit që i duhet botës.

Jemi këtu për të ndërtuar një Internet të hapur dhe risor.

Jemi këtu për ndërtimin e një Interneti që në radhë të parë vendos njerëzit, ku secili prej nesh gëzon

maksimumin praktik të mundësive, aftësive për marrje vendimesh dhe të kontrollit mbi jetën në linjë.

Këtë Internet nuk do ta ngrejë askush tjetër,
askush tjetër nuk mundet.

Mozilla është unike, nuk jemi kompani e zakonshme që përpiqet të prodhojë të ardhura për aksionarët e vet,

nuk jemi qeveri, as organizëm joqeveritar. Jemi Mozilla.

Thelbi ynë nuk ka si synim një organizëm formal, synimi ynë është kauza jonë dhe ideja e bërjes së gjërave.

Zemra e Mozilla-s është një bashkësi globale
me një mision të përbashkët.

Kjo është ajo çka na jep fuqi, çka na bën të mundur
të kemi ndikim dhe çka na lejon...

Më ndjeni, mendova që qe tjetër diapozitiv.

Kjo është ajo çka na bën të mundur
të kemi ndikimin që gëzojmë.

Kjo është ajo që na bën të ndryshëm,
kjo bashkësi globale dhe ky mision i përbashkët.

Ndërtimi i një Interneti që do bota.

Anëtare e bashkësisë Mozilla kam qenë
që në fillim fare, dikur më 1998.

Mozilla rrodhi nga një kompani e quajtur Netscape, e cila mandej u ble nga një kompani e quajtur AOL.

Gjatë viteve të para të jetës së Mozilla-s,
unë dhe kolegët e mi në Mozilla qemë
më së shumti nëpunës të AOL-it.

AOL ishte gjiganti i epokës së vet. Mund ta
mendoni paksa si Facebook-u. Rruga me të cilën
njerëzit nisën të përdorin Internetin.

Qe një gjigant. Qe një shërbim i dobishëm, por u bë një kopsht rrethuar me mure, i mbyllur fort,

shumë e zorshme të lidheshe në Internet prej tij.

Me fjalë të tjera, qemë moxillianë, në zemër të një organizmi që nuk kish të njëjtin mision me ne.

Ca gjëra atëherë qenë të volitshme, se na lejonin
të kishim pak burime, por anë të tjera qenë vërtet

shumë të vështira, për shkak të identitetit tonë
prej moxillianësh, si bashkësi personash,

për shkak të misionit tonë të ndërtimit
të një interneti që vë njerëzit në fillim.

S'qe ky misioni i AOL-it, por kjo qe banesa
jonë për pak vitet e fillimit.

Më 2001-n, u pushova nga AOL-i, gjatë një sherri
nëse duhej apo jo Mozilla t'u shërbente njerëzve

dhe nëse duhej që produktet tona të vinin njerëzit
në fillim, apo Mozilla ekzistonte për t'i shërbyer AOL-it

dhe për të prodhuar të ardhura për AOL-in.
Çka nuk qe edhe aq e beftë; bërthama jonë,
ne që qemë më afër Mozilla-s, të themi

tetë a nëntë prej nesh, kishim kaluar orë
të tëra duke menduar se ç'do të ndodhte,

nëse pushoheshim, duke u përpjekur të gjenim
se si ta mbanin gjallë Mozilla-n. A nxirrnim
dot një makinë prej andej? Kush do ta përdorte?

A kishim ndonjë dyshkë? Si do të punësonim qoftë edhe një person? Si do ta mbanim gjallë Mozilla-n?

Edhe një hollësi që flet për Mozilla-n madje dhe sot, shqetësoheshim si të nxirrnim jashtë ndërtesës së AOL-it

stokun tonë të pakët të bluzave, për diku ku mund ta kishim nën kontroll. Arma jonë e fshehtë këtu qe

Marcia Knous, e pranishme këtu sot me ne.
Ngaqë kuptuam se Marcia kish më pak gjasa
nga gjithë ne për t'u pushuar

dhe ngaqë kishte çelësin e dhomës me bluzat.

Doli se kjo qe me rëndësi.

Sasinë tjetër të bluzave te Mozilla, e bleva vetë,
ngaqë nuk kishte organizëm.

AOL nuk i blinte më dhe neve na duheshin, ndaj i bleva vetë të tëra dhe provova të marr paratë më vonë.

Ishim në AOL, unë e pushuar, gjithkush tjetër qe në AOL.

Kështu e drejtova Mozilla-n si vullnetare për ca vite.

U pushova më 2001, gjeta tjetër organizëm burimi të hapur që më punësoi një ditë në javë

për t'u marrë me Mozilla-n. Pjesën
tjetër e mbulova si vullnetare.

Mandej, kur dolëm me Firefox-in, më 2004-n, u bëra
më në fund kontribuese me kohë të plotë dhe me pagesë, sërish.

Gjatë asaj periudhe kohore kisha rol organizativ
krejt tjetër, jo rol punësimi,

"chief lizard wrangler" sipas përshkrimit të asaj
çka isha, por prapë një moxilliane, dhe do të thosha
se nëse provoni të pyesni persona

të tjerë të asaj kohe, më dinin një moxilliane
dhe drejtuesen e tyre në atë fazë.

Kjo ngaqë bashkësia jonë e burimit të hapur dhe të punësuarit e AOL-it e patën mjaft të qartë

se çfarë kish rëndësi për ta. Madje, të punësuarit
nuk do t'i jepeshin me mish e me shpirt krijimit

të teknologjisë, po të mos qe për Mozilla-n.
Pra, edhe pse qenë nëpunës të AOL-it

dhe unë një vullnetare e jashtme,
themeluam bashkësinë Mozilla
që na shpuri më tej në të ardhmen.

Pak vite pasi isha pushuar, më 2003-in, AOL-i
vendosi të ndalte investimet në shfletues,

ngaqë kushdo e dinte se ai kish vdekur dhe se nuk
kish më rëndësi. Kështu, AOL-i na dha një grant
2 milionë dollarësh për nisma të reja,

pushoi gjithkënd që po merrej me shfletuesin,
dhe ne krijuam fondacionin Mozilla.

Ky qe një çast ngazëllues, punësuam 10 vetë dhe
provuam të gjenim zgjidhje si të prodhonim të ardhura

që të mund të vazhdonim të paguanim ata
10 vetë dhe të zhvilloheshim. Në atë kohë
nuk qeshë një nga këta të paguarit

nga Mozilla, ende paguhesha një ose dy ditë në javë
nga ai organizmi tjetër, dhe ende vullnetare.

Pata një titull të ri, isha presidente e fondacionit Mozilla, por ky qe veç një emër.

Ishim po e njëjta bashkësi, tani nuk kishim më njeri në AOL, një dorë të punësuarish në Mozilla

dhe filluam të shtonim të punësuarit për kompani të tjera. Kjo vazhdoi deri sa erdhi Firefox-i.

Shumë prej jush e kanë parë këtë foto, janë
të punësuarit në kohën kur doli Firefox 1.0.

Mjaft prej tyre janë ende me ne, në tre qytetet.

Tjetër gjë interesante është personi në këmbë, në fund djathtas.

Qe i punësuar nga IBM-ja ose nga Google-i, nuk më kujtohet nga cili.

Disa prej këtyre, dhe Vladi që është këtu sot,

qenë të punësuar nga Oracle, për të punuar mbi Mozilla-n.

Një grup i joni aty qenë të punësuar ose nga fondacioni Mozilla, ose, si në rastin tim, gjetiu.

Këta janë pra të punësuarit, mund ta shihni se qemë të suksesshëm ngaqë çdo i punësuar

përfaqësonte një bashkësi, shumë, shumë më të madhe.

Diçka që nuk shkon me këtë foto është se u bë papritmas, gjatë orarit të punës

kur një fotograf kish ardhur për një artikull,
ndaj përmban vetëm të punësuarit. Nuk përfshin

krejt vullnetarët e tjerë që qenë përfshirë në
shndërrimin e Firefox 1.0 në një sukses.

Ndaj do të doja të ftoja këdo, aktiv te Mozilla
në atë kohë të më shkruajë dy rreshta.

Do të doja të gjeja mënyrën se si të krijoj
një figurë përgjegjëse të kësaj.

Që përfshin krejt personat e tjerë, për të patur
një figurë të njësuar të atij grupi njerëzish.

Pra, me Firefox-in, sigurisht, bota filloi të ndryshojë.

Patëm të ardhura, krijuam një organizëm të ri,
krijuam korporatën Mozilla Corporation.

Mora një titull të ri,
tani isha CEO e Mozilla Corporation-it.

Kjo na paguante, njëfarë roli tjetër, por jo vërtet tjetër.

Për mua... po prapë "chief lizard wrangler",
po prapë pjesë e bashkësisë globale.

Dhe kështu me Firefox-in, pasi u bë i suksesshëm,
qemë në gjendje të rriteshim

sigurisht të punësuarit, por po njësoj vullnetarët
në krejt gjerësinë e bashkësisë Mozilla.

Dhe kjo është pamja jonë më 2010-n,
në takimin tonë të fundit në Whistler.

Ku patëm rreth 600 persona.
Pra, sa numri për çdo qytet tonin këtu.

Dhe pamë se aftësia për të punuar tok dhe
për të formuar dhe fuqizuar këtë bashkësi globale

me një mision të përbashkët, është kyçi i suksesit tonë.

Ja një nëngrup nga personat në takim.
Sot kemi një numër rolesh.

Vullnetarët shpenzojnë çdo javë mjaft orë.
Vullnetarët punojnë kur munden.

Të punësuarit shpenzojnë çdo javë mjaft orë.
Në të gjitha rastet, shumë role,

por një bashkësi, një Mozilla.

Ky është kyçi që do të na bëjë të suksesshëm
dhe do të na sigurojë ndikimin maksimal

teksa punojmë për ndërtimin e internetit
që i duhet botës.

Kemi bashkësinë, kemi një mision.
Jemi me shumë fat me Mozilla-n.

Misioni ynë është abstrakt dhe i madh. Ajo çka bëjmë konkretisht mund të jetë konkrete, ngaqë krijojmë produkte, krijojmë teknologji,

ndërtojmë internetin, krijojmë nisma,
ndërtojmë organizma arsimore.

Mund të bëjmë gjëra shumë konkrete, që t'ua vëmë njerëzve përpara misionin tonë

T'u japim mundësinë që të punojnë më mirë me diçka dhe t'i ndihmojmë të kuptojnë se si mund të jetë bota.

Jemi po ashtu me shumë fat që kemi edhe një grup parimesh që na udhëheqin: si i marrim vendimet;

si i mendojmë gjërat; si do të duhej të ishte interneti; si do të duhej të ishin produktet tona;

si do të duhej të ishte vetë Mozilla.

Shpesh, parimet tona i përmbledhim në një fjalë
të vetme, themi se e duam internetin dhe web-in të hapët.

Mbrojmë web-in e hapët.

Dhe të qenët i hapët është koncept i goditur,
sepse mbulon shumë gjëra.

Por është edhe koncept i vështirë,
ngaqë tani është pjesë e rrymës mbizotëruese.

Kemi qenë kaq të suksesshëm gjatë
dhjetëvjeçarit të fundit, saqë

vlera kyçe e dalë nga lëvizja për burim të hapët dhe software të lirë, të qenët të hapët,

ka kaluar në rrymën mbizotëruese dhe është shtrirë, shkencë e hapur, qeveri e hapur, qytetari e hapur,

plus disa njerëz që e përdorin fjalën për të
nënkuptuar gjëra që për ne nuk kanë rëndësi.

Sot dëshiroj ta marr fjalën i hapur dhe të analizoj tre idetë e lidhura me të, si përfaqësuese e parimeve.

Këto janë të njëjtat parime që janë në themelet e internetit, kur interneti u hartua fillimisht

Janë të njëjtat parime që Tim Berners-Lee përdori
gjatë konceptimit të World Wide Web-it.

Janë parimet që kemi përdorur për të krijuar produktet tona dhe parimet e përdorura për ngritjen e Mozilla-s.

Së pari, interneti duhet të lejojë dijen mbi të.

Duhet të jemi në gjendje ta shohim,
ta prekim, ta ndjejmë, ta ndryshojmë.

Te Mozilla, kjo shprehet me termin burim i hapur,

ndonjëherë me standarde të hapura. T'i shohësh
burimin, do të thotë se s'ka pse

të jeni programues për të parë një pjesë të mirë
të çka bëhet pjesë e produkteve dhe sajteve web.

Këto janë mjete praktike, të dobishme për ne,
por kjo është punë më e thellë.

Këto gjëra u lejojnë njerëzve të njohin më shumë.
Dhe nëse nuk dini se ç'ndodh,

nuk mund të keni vërtet kontroll.

Nëse gjithçka është sekrete dhe brenda një kutie,
dhe nuk e shihni apo kuptoni dot,

mundësitë tuaja për të patur ndikim
në jetën tuaj janë shumë të pakta.

Prej këtej edhe ky parim i të qenit të njohshëm,

që njerëzit të njohin më tepër është koncept kyç,

që nga konceptimi i internetit e deri
te produktet Mozilla sot, dhe më tej.

Parimi i dytë është që interneti duhet
të lejojë ndërveprueshmëri.

Duket si ndonjë specifikim teknik, dhe është
i tillë, por është shumë më shumë se kaq.

Kur me diçka mund të ndërveprohet,
secili prej nesh ka më shumë zgjedhje.

Si konsumatore e thjeshtë, mund
të zgjedh cilin produkt të përdor.

Kur diçka e lejon ndërveprimin, nuk jam
e bllokuar vetëm me një teknologji.

Mund të zgjedh një pajisje, pa përcaktuar kjo doemos

se ku do të gjenden të dhënat e mia apo se
kush i ka në pronësi ose kush i përdor ato.

Do të mund të zgjidhja: hardware-in tim, shfletuesin, vendin ku përfundojnë të dhënat e mia,

cilat shërbime përdor, si paguaj për gjëra të tilla.

Kështu ishin gjërat, për ca kohë, në web.

Sot..., jo dhe aq.

Ëështë e rëndësishme për konsumatorët,
është e rëndësishme edhe për programuesit.

Ndërveprueshmëria u lejon programuesve të kenë ide dhe t'i zhvillojnë ato.

Sot madje shohim një Mozilla të cilën duhet
ta mendojmë si një zgjidhje të plotë:

sistem operativ, shitore zbatimesh,
hardware, të dhëna, shërbime, besueshmëri,;

reklama që u bashkëlidhet.

Na duhet ta mendojmë si një tërësi,
që të mund të kemi ndikim sot.

Dhe, teksa bota bëhet sërish e ndërveprueshme,

programuesit do të jenë në gjendje ta përdorin ose
të krijojnë produkte që funksionojnë horizontalisht,

dhe kështu të nxisin atë lloj shpërthimi,
ngazëllimi që web-i solli 20 vjet më parë.

Web-i qe rasti i parë i hapjes
së sistemeve të mëdha vertikale.

Gjëja tjetër që lidhet me ndërveprueshmërinë
është të qenët i decentralizuar.

Kjo u lejon njerëzve të marrin vendime pa qenë
pjesë e ndonjë organizmi të madh qendror.

Nëse interneti lejon ndërveprueshmëri,

mund të jeni kudo në botë dhe të lidhni pajisjen tuaj.

Nëse shihni një problem apo një çështje,
mund ta zgjidhni prej aty ku gjendeni.

Nuk ju duhet të shkoni te ndonjë
organizëm qendror i stërmadh

të kërkoni leje dhe të siguroheni që
ideja juaj nuk kërcënon dikë tjetër.

Jeni në gjendje të provoni gjëra dhe të shihni
se çfarë shkon për ekosistemin tuaj.

Pra ndërveprueshmëria lejon vendimmarrje
të shpërqendruar, që i ka bërë 20 vitet
e shkuara kaq të fuqishme.

Kur internetin e keni të njohshëm
dhe të ndërveprueshëm,

mund të njihni dhe mund të bëni më tepër gjëra.

Mund të bëni më tepër gjëra pa kërkuar leje
diku dhe mund të arrini më tepër në çfarëdo
niveli problemesh që po provoni të zgjidhni.

Parimi i tretë, interneti duhet të jetë i yni.

E dimë që pjesë të internetit do të ndërtohen
nga organizma të mëdha komercialë

dhe kjo është gjë e mirë. Ky motor ekonomik
sjell një sasi të pamatë burimesh

dhe mund të shohim se kompanitë e shquara
të sotme krijojnë produkte

që njerëzit i pëlqejnë dhe hapin fusha të tëra
të reja veprimtarie. Shumë mirë deri këtu, por
kaq nuk mjafton.

Interneti duhet të ketë një përbërëse
të lidhur me të mirën publike.

Interneti është pjesë e strukturës së jetës moderne,
pjesë e strukturës modernizuese të jetës sonë.

E strukturës së zgjidhjes së problemeve
me të cilat ndeshemi sot.

Ndaj pjesë të këtij interneti duhet të jenë për publikun. Për ne, si persona, edhe kur s'shpenzojmë para për të.

Kur sillni në mend gjërat që dikush bën me familjen e vet, ose me miqtë, në bashkësinë e vet, shkollën e vet,

ose në shoqërinë tonë, në qytetin tonë, të cilat
nuk bëhen për të krijuar të ardhura, dhe kurrë
nuk do të bëhen për të krijuar të ardhura.

Pjesë të internetit duhen ndërtuar që
ta inkurajojnë këtë, ta mirëpresin

dhe të ofrojnë mundësi për
vlera qytetare dhe shoqërore.

Pra, kur kemi një internet që është i njohshëm,
me ndërveprueshmëri dhe i yni, mund të arrijmë
më shumë dhe më mirë.

Mund të marrim pjesë në veprimtari tregtare të kohës sonë

dhe gjithashtu mund të ndërtojmë shoqëri,
bashkësi civile, miq, familje dhe krejt

veprimtaritë që e bëjnë jetën njerëzore kaq të pasur.

pra, me të njohshmen, njihni më tepër.

Me ndërveprueshmërinë bëni më tepër, dhe kur
interneti është i yni, mund t'i bëjmë gjërat më mirë.

Gjithnjë e më shumë e mendoj Mozilla-n si fitimtarët e një web-i ku njerëzit mund të njohin më tepër,
arrijnë më shumë, dhe më mirë.

Mjaft nga ne, ka gjasa të vazhdojnë ta pëlqejnë fjalën
i hapur. Ngaqë ka rrënjë të thella në të kaluarën tonë,

shpreh shumë gjëra, është e lidhur me
teknologjinë tonë, dhe nuk ka problem.

Kur dëgjoni fjalën i hapur, mendoni veçanërisht,
nëse i është kushtuar shumë pasion

dhe nëse dikush është fokusuar vërtet që diçka duhet të jetë e hapur, arsyet dhe idetë që përfaqëson kjo fjalë.

Mes nesh, edhe unë vetë do të vazhdoj me gjasa ta përdor,

por e pëlqej këtë frazë, për atë çka tregon se po përpiqemi të ndërtojmë, se ç'është përvoja e njerëzve.

Kjo ka vërtet ndikim real në jetën te Mozilla.

Kur i përmbushim kriteret e të njohshmes,
të ndërveprueshmërisë dhe u lejojmë krejt
moxillianëve të ndjejnë që Mozilla është e jona,

mund të ndodhin shumë më tepër gjëra
se sa mund të përfytyrojmë ne vetë.

Dhe pas një a dy minutash do t'ju kërkoj të mendoni një shembull, pyetni personat krah jush.

Mendoni një shembull se ku ka ndodhur, ku e keni parë,

ose nëse nuk e kuptoni dhe keni pyetje, bëjini.

Po jap një shembull nga kohët shumë të hershme
të Mozilla-s, lidhur me gjërat që ndodhin

kur u lejojmë njerëzve dhe i nxisim ata ta ndjejnë
që Mozilla, misioni ynë, janë tonat.

Në atë kohë... Mozilla është aq e vjetër, sa shumë
nga rrugët e sotme të komunikimit dikur nuk ishin.

Nuk kish Facebook, nuk kish Twitter,
nuk kish kërkim me Google,

as blogje, as zbatime, as gjeovendëzim,

telefonat celularë nuk ishin kaq të kudondodhur.

Nëse ndonjëherë pyetni veten pse

listat e postimeve dhe grupet e lajmeve
janë kaq të rrënjosura te Mozilla,

kjo vjen ngaqë fillimet i patëm kur
kjo ishte gjithçka që mund kihej,

kur këto ishin në fakt gjëra ngazëlluese.

Pra, kishim probleme me komunikimin,
sipas mënyrës sociale.

Një ditë, u zgjuam dhe në web kish diçka të re,

të quajtur MozillaZine. Krijuar
nga dikush në Nju Xhersi,

që hodhi një sy përqark dhe tha,

"Ou, Mozilla është e rëndësishme,
por nuk arrijmë të komunikojmë.

Nuk rrëfej dot se çfarë po ndodh.
Kjo nuk shkon. Mund ta përmirësoj."

dhe krijoi MozillaZine-n. Nuk na pyeti,

nuk u përpoq që kjo t'u përshtatej
gjërave që po bënim në atë kohë.

Thjesht bëri përpara dhe veproi.

Dhe kështu u zgjuam një ditë dhe papritmas
kishim një mënyrë për të komunikuar.

Sot është pak a shumë primitive,
sipas standardeve të sotme

por qe ngazëlluese sipas standardeve të asaj kohe.

Gjithkush që punonte te Mozilla, dhe kushdo që kontribuonte te Mozilla, do të parashtronte artikuj

dhe, tërë ne zgjoheshim çdo mëngjes dhe
shihnim se ç'kish ndodhur në botë.

Doli se kjo qe vërtet e rëndësishme, të paktën për mua.

Thjesht për të parë që Mozilla qe diçka e mirë,

por filluan të mbërrinin artikuj nga e gjithë bota.

Dhe ky qe një çast që më dha siguri,

ngaqë ditët përpara se të pushohesha,
qenë shumë, shumë ditë të vështira.

Dhe njëra anë e rëndësisë së gjërave qe të shihje

se ideja e Mozilla-s qe vërtet e njëmendtë në botë.

Kishim, pra, njerëz që e ndjenin se interneti
ishte i yni, që Mozilla qe e jona,

dhe që po bënin gjëra, pa pritur për ne.

Ç'dija unë, në Kaliforni, teksa ndeshesha me AOL-in, se kush e kish kontrollin dhe se ç'qe gjithë kjo Mozilla?

Nga ta dija se si ta bënim Mozilla-n
reale në gjithë botën?

Një ditë pati një artikull mbi Mozilla.pl-in,

bashkësia jonë polake, që kish një plan
të ri asistence për Mozilla-n.

Ata shkonin derë më derë

për të dhënë asistencë teknike se si
të përdoreshin produktet Mozilla.

E mbaj mend këtë hollësi, sepse m'u
duk se qe shumë e rëndësishme.

Si mund të hiqja dorë tani?!?

Në ato kohë Kalifornia qe larg nga kjo pjesë e botës.

Komunikimi nuk ishte në atë stad që
është sot, të udhëtoje ishte ndryshe.

Kur kuptova se po përhapej në Poloni,
kjo po ndodhte edhe në Indonezi,

po ndodhte në Pakistan, po ndodhte në Slloveni,

po ndodhte ngado nëpër Europë. Po ndodhte
në vendet të panjohura nëpër Azi.

Atëherë kuptova se, sado të vështira
të ishin gjërat për çastin, kjo qe diçka

vërtet e rëndësishme, dhe se kish njerëz
të tjerë që e vlerësonin idenë e Mozilla-s.

Ata prej nesh që kanë më tepër kohë,
ose energji, ose burime,

përballen edhe me sfidat, edhe me përgjegjësinë,
edhe me anën zbavitëse.

Shumë herët në hapat e Mozilla-s, për mua u bë
e qartë se të qenët i njohshëm dhe i ndërveprueshëm

dhe se t'i lije njerëzit të ndjenin se lëvizja
ishte e tyrja, qenë vërtet kyçi për suksesin.

Po ju kërkoj të harxhoni pak minuta tani

dhe të gjeni dy ose tre vetë nga ju

dhe ta mendoni Mozilla-n si të njohshme, të ndërveprueshme, tonën.

Çfarë shihni, ku e keni parë.

Ose, nëse nuk e kuptoni, ndoshta të pyesni
dhe të shihni kush është afër jush dhe
mund të japë ndonjë shembull

Lëreni këtë ide të prehet pakëz dhe shihni se
çfarë kanë parë dhe ndjerë personat rreth jush

Kthehem pas pak minutash. Faleminderit.

Kështu, pra, këta jemi, dhe ky është grupi i parimeve tona.

Dua të jem pakëz më konkrete dhe
të flas mbi atë çka bëjmë.

Vlerat dhe parimet tona i materializojmë me katër shtyllat e fuqishme të veprimtarisë tonë.

Siç edhe mund ta shihni, ato janë shumë më të mira

kur ndërthuren dhe funksionojnë tok.

Për to do të flas ndarazi tani,
por në jetën e përditshme,

suksesi ynë real vjen kur këto veprimtari
funksionojnë mirë të tëra bashkë.

Shtyllat e veprimtarisë janë: një, ne krijojmë produkte.

Dy, ne fuqizojmë bashkësitë.

Tre, u mësojmë të tjerëve dhe mësojmë për vete,
dhe katër, u japim formë ekosistemeve.

Lidhur me krijimin e produkteve,
ky është kapaku i wired.de.

Më thanë që shkruhet se si Firefox-i
do të ndryshojë botën.

Jemi më të njohur për krijim produktesh

me bazën teknologjike që ka qenë përherë e Mozilla-s.

Produktet i krijojmë për një dorë arsyesh të ndryshme.

Një, po përpiqemi të ndërtojmë
internetin që i duhet botës.

Dy, duam që për njerëzit të ketë
funksionim më të mirë të tij.

Tre, duam që me idetë tona të kemi ndikim dhe pjesëmarrje, që të mund të tërheqim drejt
nesh pjesë të tjera të industrisë.

Kur krijojmë produkte, i ndërtojmë duke
mishëruar në to vlerat tona. Duam që
produktet tona të jenë të njohshme,

me burim të hapët, me standarde të hapura,
me API të hapura, me zhvillim të hapur.

Duam që këto veçori të jenë pjesë e produkteve tona, ngaqë është e leverdishme,

por edhe sepse ato përfaqësojnë vlerat tona.

Duam që produktet tona t'ua lënë
përdoruesve kontrollin mbi jetën e tyre.

Duam që produktet tona të respektojnë njerëzit,
ta kenë parësore sigurinë dhe privatësinë e tyre.

Prandaj produktet tona i krijojmë që
të mishërojnë vlerat mbi të cilat folëm.

Sigurisht që produktet tona nuk mund të jenë të përsosura dhe nuk do të jenë të kulluara.

Po përpiqemi të mbërrijmë në tregun
e konsumatorit të zakonshëm.

Mjaft nga këta njerëz nuk kanë asnjë
ide mbi parimet për të cilat folëm.

Shpresojmë që të jemi të parët për ta.

Firefox 1.0 qe produkti i parë me burim të hapur që shumica e konsumatorëve patën përdorur ndonjëherë.

Para tij, gjithkush mendonte se burimi i hapur nuk mund të prodhonte kurrë një produkt të mirë konsumi.

Por ne ia dolëm, dhe pas kësaj zbuluam se njerëzve u ishte mësuar veshi me fjalët i hapur apo burim i hapur.

Ndryshim ekosistemesh, prekje e njerëzve atje ku janë.

Kjo do të thotë që produktet tona
janë përherë një baraspeshim mes

çka është shprehja më e kulluar që
mund të përfytyrojmë për vlerat tona

dhe asaj çka njerëzit do të pranojnë. Ku mund
të ndikojmë te njerëzit? Si mund të jemi pika
e parë e kontaktit të tyre me vlerat tona?

Ka një baraspeshë mes të papërsosurës dhe pragmatizmit.

Kjo është një nga sfidat e Mozilla-s. Është
ajo çka na bën faktikisht të suksesshëm.

Dhe është ajo që na ka dhënë ndikimin që kemi sot,
pra të qenët një organizëm me burim të hapur,
i cili është edhe pragmatik.

Ne konkurrojmë në treg dhe kjo na jep
një bazë. Por kjo nuk është e lehtë.

Gjatë fundjavës, do të kemi mjaft diskutime
të llojit "Kjo është vlera që synojmë,

si t'ia arrijmë?"

Nëse nuk ia dalim me një hap të vetëm, çfarë do të bëjmë?

Do të ndalemi? Të bëjmë gjysmë hapi?

Këto janë diskutime të vështira,
por ama janë diskutime me brumë.

Janë diskutimet që na lejojnë të kuptojmë

Nga e kemi ndikimin në botën ku gjendemi sot

dhe që na vë në lëvizje neve, produktet tona
dhe njerëz të tjerë, nëpër shtegun e të qenit
një vend sa më i hapura, siç dëshirojmë?

Një shtyllë e dytë e fuqishme e veprimtarisë
është fuqizimi i bashkësive.

Edhe këtë e bëjmë për një sërë arsyesh;

një, arsye praktike, nuk arrijmë dot
sukses vetëm me të punësuarit.

Kjo është arsyeja e cekët.

Arsyeja më e thellë është se Mozilla
ekziston për ndërtimin e internetit që duam.

Kjo është punë afatgjatë.

Kjo punë mund të zgjasë 50 ose 100 vjet,
mund të zgjasë shumë.

Nëse e mendoni Mozilla-n pas
50 ose 100 vjetësh nga sot,

ka shumë pak gjasa që cilido produkt mbi të cilin
punojmë sot të jetë i rëndësishëm në atë kohë,
me përjashtim ndoshta të rrjetit.

Shfletuesi, ashtu si e kuptojmë ne,
pas 50 vjetësh do të jetë krejt ndryshe.

Pra një trashëgimi tejet e rëndësishme
e Mozilla-s është masa kritike e njerëzve

që ndajnë me ne misionin tonë, që duan me padurim të bëjnë diçka për të dhe që janë të zotë për të ndikuar.

Ndaj fuqizimi i bashkësive është i rëndësishëm për veprimtarinë e përditshme praktike të Mozilla-s
lidhur me çka po përpiqemi të kryejmë.

Por ka rëndësi te një trashëgimi për të ardhmen, që misioni të vazhdojë, pavarësisht se për çfarë produkti

bëhet fjalë, dhe pavarësisht se cilat nisma janë më
të rëndësishmet pas 10, 20, apo 50 vjetësh nga sot.

Kur fuqizojmë bashkësitë, ka një pjesë të
bashkësive Mozilla që janë shumë afër nesh.

Ja ku jemi të gjithë.

Dhe fryma e punës së bashku, në një mënyrë goxha
të bashkërenduar, në përpjekje për t'i bërë tok,

dhe më me ndikim, nismat tona për produkte dhe
përpjekjet tona për të mësuar të tjerët.

Kjo është një bashkësi shumë e afërt, shumë high touch.

Dëshirojmë të investojmë shumë, dhe të jemi shumë të qëllimshëm, në fuqizimin e këtyre bashkësive.

Pak më tutje gjenden bashkësi që ndajnë të njëjtin
mision me ne, por që bëjnë gjëra të tjera.

Ato nuk krijojnë Firefox, Firefox OS,
Identity apo Webmaker

Ato punojnë për të sjellë frymën e hapjes dhe
internetin që duam në disa anë të tjera të jetës .

Për këto bashkësi ne nuk investojmë dhe aq shumë,

ngaqë nuk jemi kaq afër, por ato mbeten të lidhura
me çka po përpiqemi të bëjmë. Dhe aleate të misionit

tonë në përgjithësi. Pra, për njerëz që janë afër
nesh, kur e dimë se çfarë po përpiqemi të arrijmë,

ç'është kritike në atë çast, ky fuqizim i bashkësisë
dhe investim është shumë i qëllimshëm.

Do ta shtojmë më tepër, shpresoj me siguri.

ngaqë secili prej nesh lypset të përfaqësojë shumë më tepër njerëz se vetja, teksa bëjmë përpara.

Shtylla e tretë e fuqishme e veprimtarisë sonë është që ne u mësojmë të tjerëve dhe nxëmë dhe për vete.

Ndonjëherë të tjerëve u mësojmë drejtpërsëdrejti, si përmes Webmaker-it, ose Appmaker-it, ose Symbol-it.

Ndonjëherë këtë e bëjmë tërthorazi, përmes
procesit tonë të hapur të zhvillimit.

Jemi në formën më të mirë kur udhëheqim
drejt persona të sapoardhur në bashkësi.

Jemi në formën më të mirë kur... dikush parashtron
një të metë ose një provë testimi që s'është dhe aq
e saktë, dhe do pakëz kujdes që të saktësohet,

në vend se t'u thuhet "Oh, e ke gabim." Ky hap i udhëheqjes së tjetrit, pranimi i tjetrit në lojë dhe mikpritja e tij, ndihma që të gjithë të zhvillohemi

bashkë, është pjesë kyçe e të qenit të suksesshëm.
Të nxënët, hap pas hapi, është një tjetër anë kyçe. Shumica e mësuesve të zotë do t'ju thonë se,

nëse provoni të jepni mësim, përfundoni duke nxënë vetë. Dhe në rastin tonë, duhet të jetë po aq e vërtetë.

Miliarda njerëz të tjerë do t'i afrohen
internetit dhjetëvjeçarin e ardhshëm.

Duhet të mësojmë.

Do të hyjmë në zona produktesh krejt të reja,
duhet të mësojmë.

Kemi angazhuar ekspertë në një zonë të tërë produktesh të reja,

me plot gjëra për të mësuar aty.
Dhe kur mësoni vërtet, do të bëni dhe gabime.

Dhe pjesë e të nxënit vërtet, është të jesh
i qartë, për rastet kur mund të arrihej më shumë.

Shikoni, këtë e mësova herët te Mozilla, në atë kohë
të largët të AOL-it, kur më në fund hodhëm në qarkullim një version të rëndësishëm, M19 kam përshtypjen.

Ngjarje shumë të dhimbshme,
po humbnin përqindje tregu.

Në treg po vdisnim. Nuk arritëm ta
hidhnim në qarkullim në afat produktin.

Më në fund patëm një version që mendonim
se do të ishte vërtet i dobishëm.

Dhe menjëherë, një nga kontribuesit
tanë filloi të ulërinte ngado.

Me të madhe, në krejt kanalet e komunikimit
që mund të përfytyroni.

Dhe qëlloi që punonte për IBM-në, dhe që po
kryente diçka të ngjashme me Mozilla-n në IBM.

Filloi të na çirrej se kishim bërë një gabim,
dhe se nuk mund të merrte pjesë.

Ky version i rëndësishëm ishte..., e kam harruar saktësisht, por patëm bërë diçka, dhe ky
nuk pranonte të ishte më pjesë.

Qe e dhimbshme, e kontrolluam dhe mbaj mend Brendanin duke kërkuar dhe që thosh "Ka të drejtë."

Dhe kryem një chemspill;
teknikisht jo një chemspill, jo për çështje sigurie,

por me atë lloj energjie dhe veprimi. Krejt kjo
ngaqë nuk e patëm kuptuar se patëm bërë një gabim.

Pra do të bëjmë edhe gabime, kyçi është si t'i trajtojmë.

A mund të jemi të qartë mbi to?
A mund të mësojmë prej tyre?

Mbi të gjitha, nëse bëni një gabim, dhe kaq,
kjo është vërtet i rëndë.

Nëse bëni një gabim dhe mësoni prej tij, kjo vërtet është gjë e mirë.

Ne po hyjmë te e panjohura, nuk ka shteg të rrahur.

Edhe do të bëjmë ndonjë gabim, na duhet të gjejmë
se si të bëjmë gabime sa më të vogla, nëse mundet.

Si t'i zgjidhim shpejt. Si të mësojmë
t'i ndreqim, dhe të provojmë diçka të re.

Ndaj parashikoj që edhe kjo të jetë
pjesë e diskutimeve tonë të fundjavës.

Si të bëjmë gjëra të reja? Si të marrim vendime?
Çfarë gabimesh bëjmë dhe si të mësojmë prej tyre?

Shtylla e katërt e rëndësishme e veprimtarisë u jep
formë ekosistemeve. Pra, kur krijojmë produktet tona,

duam që çdo person që i përdor ato produkte
të jetë i kënaqur nga përdorimi.

Por duam edhe që këto produkte t'i japin
formë ekosistemit në përgjithësi.

E shohim ndikimin te Internet Explorer-i si një sukses të Firefox-it, ngaqë po ndikojmë në ekosistem.

E shohim konkurrencën në fushën e shfletuesve
si një sukses të Firefox-it,

ngaqë po kemi ndikim në një ekosistem, që kështu
bëhet më i hapur dhe më afër vlerave që kemi për zemër.

Do të vazhdojmë të kemi ndikim edhe në ekosisteme
që mund të mos jenë tërësisht teknike.

Për shembull, fusha e rregullave është njëra ku kemi filluar të përfshihemi më shumë,

ngaqë ekosistemi i rregullave po e kërcënon
internetin që bota dëshiron.

Kur aktivizohemi në këtë fushë,
nuk pretendojmë të jemi ligjbërës.

As për ta nxjerrë veten të rëndësishëm.
E bëjmë për t'ia lehtësuar punën Mozilla-s.

Në hartime rregullash përfshihemi se lypset ndikim
në atë ekosistem, për ndërtimin e internetit që duam.

Do të hedhim sytë edhe mbi ekosisteme të tjerë.

Për shembull, personalizimet, reklamat. Reklamat nuk kanë për të pushuar ndonjëherë, kjo është e sigurt;

dhe sot për sot fusha e tyre është vërtet
e shpifur. Çfarë mund të bëhet ndryshe?

Kjo është pjesë me peshë në jetën internetore. Reklama, gjurmim, personalizim... A mund t'i bëjmë më të mira?

A mund të ndikojmë në këtë ekosistem? Po si?

Ca ide i kemi. Disa njerëz thonë
se nuk duhet të merremi me këtë.

Unë them se duhet. Sepse rrojmë në mes të gjithë kësaj,

dhe sepse është një ekosistem që ende nuk është ai
që duhet. Dhe ngaqë ka nevojë për teknologjinë,

ka nevojë për rregulla, ka nevojë për
përfshirjen e njerëzve me vizionin tonë
mbi atë se si duhet të jetë interneti.

Pra ndikimi në ekosisteme është një pjesë kyçe
e arsyes pse krijojmë produkte, ndërtojmë bashkësi,

pse harxhojmë gjithë këto përpjekje për të mësuar
të tjerët dhe nxënë për vete.

Dhe sigurisht që jemi të suksesshëm dhe kemi ndikim, kur krejt këto ndërthuren bashkë.

Kur krijojmë produkte, dhe produktet fuqizojnë
bashkësitë, dhe kur njerëz të tjerë zënë

e krijojnë gjërat e tyre, kjo e bën më të mirë
Firefox-in, Firefox OS-in, Identity-në, apo Webmaker-in.

Produktet tona duhet përherë të përpiqen të kenë
ndikim mbi ekosistemin, bashkësitë tona duhet të
përpiqen të ndikojnë në të.

Krejt këto gjëra të ndërthurura janë ato që i lejojnë një grupi njerëzish sa Mozilla të ketë ndikimin që ne kemi.

Ndaj ju them të përfytyroni si do të ish bota. Përfytyroni të ikim prej këtej, të kalojmë një

fundjavë të bukur dhe t'u kthehemi ideve dhe
të nxënit, secili prej nesh fillon të përfaqësojë
më shumë se veten, bashkësi më të mëdha.

Përfytyroni se si mund të jetë bota pas dhjetë vjetësh.

Përfytyroni që çdo person këtu përfaqëson
mijëra moxillianë që bëjnë diçka.

Përfytyroni që mund të përmirësojmë botën e reklamave, që të mos ndihemi të gjurmuar dhe të rrezikuar në internet.

Mendoni sikur 55% e popullsisë, ajo që përdor internet,
të prekte një produkt Mozilla, në një mënyrë a një tjetër.

Sa e bukur do të ish bota sikur ta bënin Mozilla-n,
ose më me rëndësi, misionin tonë, parimet tona

pjesë edhe më të madhe të jetës sonë internetore?

Dhe e bukura është se ne e kemi këtë mundësi,
gjendet mu para nesh.

Kemi globalisht pjesë te idetë, te tregu,
njerëzit dëshirojnë që t'ia arrijmë kësaj.

Kemi burime. Kemi vizion. Kemi secilin prej jush dhe
plot të tjerë që mezi presin të na shohin në sukses.

Numri i njerëzve që janë afruar dhe interesohen për gjërat që Mozilla përfaqëson, është i pamatë,

pra e kemi mundësinë, sfida është shumë e madhe,
shansi për të ndikuar është po aq i madh,
dhe është shumë e rëndësishme.

Le ta bëjmë pra. Faleminderit.