WEBVTT

00:00:07.012 --> 00:00:11.000
Incubate Pictures predstavlja

00:00:14.000 --> 00:00:19.028
U saradnji sa Post Carbon Institute

00:00:23.002 --> 00:00:30.071
NEMA SUTRAŠNJICE

00:00:47.007 --> 00:00:48.832
Ovo je Zemlja,

00:00:49.005 --> 00:00:50.936
onako kako je izgledala pre 90 miliona godina.

00:00:51.034 --> 00:00:54.360
Geolozi ovaj period zovu "kasna Kreda".

00:00:55.008 --> 00:00:57.737
Bio je to period ekstremnog globalnog zagrevanja,

00:00:58.050 --> 00:01:00.154
kada su dinosaurusi još uvek gospodarili planetom.

00:01:01.010 --> 00:01:02.243
Živeli su bezbrižno,

00:01:02.278 --> 00:01:04.820
sigurni na vrhu lanca ishrane,

00:01:07.050 --> 00:01:10.232
nesvesni promena koje su se dešavale oko njih.

00:01:11.000 --> 00:01:12.601
Kontinenti su se razdvajali,

00:01:12.636 --> 00:01:15.266
otvarajući ogromne procepe u Zemljinoj kori.

00:01:15.301 --> 00:01:18.233
Ispunjeni vodom, ovi procepi postajali su mora.

00:01:20.003 --> 00:01:22.338
Alge su bujale u ekstremoj toploti,

00:01:22.373 --> 00:01:23.539
trujući tako vodu.

00:01:25.020 --> 00:01:26.315
Izumirale su,

00:01:26.350 --> 00:01:29.315
i taložile se, bilioni njih, na dno procepa.

00:01:32.002 --> 00:01:34.226
Reke su spirale talog u mora,

00:01:34.261 --> 00:01:37.418
sve dok organski ostaci algi nisu bili prekriveni.

00:01:38.005 --> 00:01:40.834
Kako je pritisak rastao, rasla je i temperatura,

00:01:41.002 --> 00:01:43.692
sve dok hemijska reakcija nije transformisala organsku materiju

00:01:43.727 --> 00:01:45.803
u ugljovodonična fosilna goriva:

00:01:46.002 --> 00:01:48.595
naftu i prirodni gas.

00:01:49.010 --> 00:01:51.710
Sličan proces se odvijao i na kopnu,

00:01:51.745 --> 00:01:53.628
proizvodeći tako ugalj.

00:01:55.002 --> 00:01:57.373
Prirodi je bilo potrebno oko 5 miliona godina

00:01:57.408 --> 00:02:01.375
da kreira onu količinu fosilnih goriva koju svet potroši za 1 godinu.

00:02:02.005 --> 00:02:03.717
Moderan način života

00:02:03.752 --> 00:02:06.382
zavisi od ovog fosilizovanog sunčevog žara,

00:02:06.417 --> 00:02:10.070
mada, iznenađujuće veliki broj ljudi ga prihvata zdravo za gotovo.

00:02:13.008 --> 00:02:18.288
Od 1860. geolozi su otkrili preko 2 biliona barela nafte. (1 barel = 159 litra)

00:02:18.323 --> 00:02:22.089
Od tada, svet je potrošio oko polovinu.

00:02:26.000 --> 00:02:28.866
Pre vađenja, nafta mora da se otkrije.

00:02:30.000 --> 00:02:32.858
Isprva, bilo je lako pronaći i jeftino vaditi.

00:02:33.006 --> 00:02:36.851
Prvo veliko američko naftno polje bilo je Spindletop,

00:02:36.886 --> 00:02:38.419
otkriveno 1900. godine.

00:02:39.003 --> 00:02:40.660
Usledila su i mnoga druga.

00:02:41.003 --> 00:02:43.188
Geolozi su pretražili celu Ameriku.

00:02:43.223 --> 00:02:47.468
Otkrili su ogromna nalazišta nafte, prirodnog gasa i uglja.

00:02:48.004 --> 00:02:51.164
Amerika je proizvodila više nafte od bilo koje druge zemlje,

00:02:51.199 --> 00:02:54.325
što joj je omogućilo da postane industrijska super-sila.

00:02:56.001 --> 00:02:58.046
Kada naftni izvor počne davati naftu,

00:02:58.081 --> 00:03:01.309
samo je pitanje vremena kada će proizvodnja početi da opada.

00:03:02.003 --> 00:03:05.022
Različiti izvori imaju različitu stopu proizvodnje.

00:03:05.061 --> 00:03:07.358
Kada se posmatra prosečna vrednost više izvora,

00:03:07.393 --> 00:03:10.264
kombinovani grafik ima oblik zvona.

00:03:10.299 --> 00:03:12.035
Obično je potrebno

00:03:12.070 --> 00:03:14.544
40 godina nakon pika (vrhunca) u otkrivanju nalazišta

00:03:14.579 --> 00:03:16.905
da zemlja dostigne pik (vrhunac) proizvodnje,

00:03:17.032 --> 00:03:19.753
nakon čega sledi permanentno opadanje.

00:03:20.094 --> 00:03:22.498
1950-ih,

00:03:22.533 --> 00:03:25.218
geofizičar M. King Hubbert iz Shell-a

00:03:25.253 --> 00:03:29.090
predvideo je da će Američka proizvodnja nafte dostići pik 1970-ih,

00:03:29.125 --> 00:03:32.644
40 godina nakon pika u otkrivanju nalazišta nafte u SAD.

00:03:33.005 --> 00:03:34.382
Malo ljudi mu je poverovalo.

00:03:35.004 --> 00:03:37.028
Medutim, 1970.

00:03:37.063 --> 00:03:39.251
Americka proizvodnja nafte ipak dostiže pik,

00:03:39.286 --> 00:03:41.460
i od tad počinje konstantno opadanje.

00:03:42.005 --> 00:03:43.605
Pokazalo se da je Hubbert bio u pravu.

00:03:45.019 --> 00:03:46.599
Od ovog trenutka nadalje,

00:03:46.634 --> 00:03:49.632
Amerika sve više zavisi od uvežene nafte.

00:03:50.005 --> 00:03:53.424
Ovo je učinilo ranjivom na prekide u snabdevanju,

00:03:53.459 --> 00:03:55.703
i doprinelo ekonomskim krizama

00:03:57.009 --> 00:03:59.232
iz 1973. i 1979. godine

00:04:01.090 --> 00:04:05.473
Najveća stopa otkrivanja nafte u Američkoj istoriji je bila 1930-ih.

00:04:06.019 --> 00:04:08.105
Uprkos napretku tehnologije,

00:04:08.140 --> 00:04:12.849
pad u otkrivanju novih američkih naftnih polja je bio neumoljiv.

00:04:14.007 --> 00:04:16.946
Skorija nalazišta, kao što je ANWAR,

00:04:17.006 --> 00:04:21.107
bi u najboljem slučaju obezbedila dovoljno nafte za 17 meseci.

00:04:22.005 --> 00:04:24.907
Čak i nova "Jack 2" bušotina u meksičkom zalivu

00:04:25.021 --> 00:04:28.363
bi zadovoljila svega par meseci domaće potražnje.

00:04:29.002 --> 00:04:31.638
Iako velika, nijedno od ovih nalazišta ni približno

00:04:31.673 --> 00:04:34.564
ne zadovoljava američke energetske zahteve.

00:04:36.003 --> 00:04:37.438
Sada se gomilaju dokazi

00:04:37.473 --> 00:04:41.055
da je svetska proizvodnja nafte na piku, ili blizu njega.

00:04:41.090 --> 00:04:46.271
Globalno, stopa otkrića novih naftnih nalazišta je dostigla pik 1960-ih.

00:04:46.306 --> 00:04:48.248
Više od 40 godina kasnije,

00:04:48.283 --> 00:04:50.448
pad u otkrivanju novih nalazišta

00:04:50.483 --> 00:04:52.039
deluje nezaustavljiv.

00:04:54.001 --> 00:04:57.308
54 od 65 zemalja najvećih proizvođača nafte

00:04:57.343 --> 00:04:59.285
je već dostiglo pik proizvodnje.

00:05:01.005 --> 00:05:04.021
Mnoge ostale očekuje isto u bliskoj budućnosti.

00:05:06.009 --> 00:05:08.526
Svetu će biti neophodno da uvodi u proizvodnju

00:05:08.550 --> 00:05:10.399
ekvivalent nove Saudijske Arabije

00:05:10.410 --> 00:05:11.587
na svake 3 godine

00:05:11.600 --> 00:05:14.723
kako bi nadoknadio pad proizvodnje postojećih nalazišta.

00:05:15.658 --> 00:05:16.833
Šezdesetih godina prošlog veka,

00:05:16.868 --> 00:05:20.441
6 barela nafte je otkrivano na svaki 1 potrošen.

00:05:21.010 --> 00:05:22.035
Četiri decenije kasnije,

00:05:22.070 --> 00:05:25.483
svet konzumira između 3 i 6 barela nafte

00:05:25.518 --> 00:05:27.467
na svaki 1 otkriven.

00:05:29.002 --> 00:05:31.508
Jednom kada se pik svetske proizvodnje nafte dostigne,

00:05:31.543 --> 00:05:33.885
potražnja za naftom će nadmašiti ponudu,

00:05:33.920 --> 00:05:36.564
a cene benzina će postati izrazito nestabilne,

00:05:36.599 --> 00:05:39.637
što će uticati na mnogo toga osim troškova vožnje.

00:05:41.080 --> 00:05:44.069
Moderni gradovi zavise od fosilnih goriva.

00:05:44.104 --> 00:05:46.414
Čak se i putevi prave od asfalta,

00:05:46.449 --> 00:05:47.951
koji je naftni derivat,

00:05:47.986 --> 00:05:49.886
baš kao i krovovi mnogih kuća.

00:05:51.009 --> 00:05:53.415
Velike površine bi postale nenaseljive

00:05:53.450 --> 00:05:56.679
bez grejanja zimi ili klimatizacije leti.

00:05:58.009 --> 00:05:59.719
Širenje stanovanja u predgrađu zahteva

00:06:00.093 --> 00:06:03.367
da ljudi putuju na posao, u škole i trgovine.

00:06:04.003 --> 00:06:05.862
Veliki gradovi su podeljeni u rezidencione

00:06:06.045 --> 00:06:08.958
i komercijalne zone, međusobno udaljene,

00:06:08.993 --> 00:06:10.751
što primorava ljude na vožnju.

00:06:11.006 --> 00:06:12.888
Predgrađa, kao i mnoga naselja

00:06:12.923 --> 00:06:16.761
su projektovani na pretpostavci obilja nafte i energije.

00:06:19.050 --> 00:06:21.434
Hemikalije - derivati fosilnih goriva,

00:06:21.469 --> 00:06:23.185
tj. petro-hemikalije,

00:06:23.220 --> 00:06:26.657
su esencijalne za proizvodnju nebrojeno mnogo proizvoda.

00:06:28.004 --> 00:06:29.858
Moderna poljoprivreda

00:06:30.010 --> 00:06:32.202
umnogome zavisi od fosilnih goriva,

00:06:32.237 --> 00:06:33.723
baš kao i bolnice,

00:06:33.758 --> 00:06:34.994
vazduhoplovstvo,

00:06:35.029 --> 00:06:36.747
vodovodi,

00:06:37.000 --> 00:06:38.851
i vojska SAD,

00:06:38.886 --> 00:06:43.316
koja samostalno troši oko 140 miliona barela nafte godišnje.

00:06:44.000 --> 00:06:48.077
Fosilna goriva su takođe esencijalna za proizvodnju plastike i polimera,

00:06:48.112 --> 00:06:52.781
ključnih sastojaka kompjutera, elektronike zabave i odeće.

00:06:54.002 --> 00:06:57.278
Globalna ekonomija trenutno zavisi od neograničenog rasta,

00:06:57.313 --> 00:07:00.327
zahtevajući sve veće snabdevanje jeftinom energijom.

00:07:01.030 --> 00:07:04.374
Toliko zavisimo od nafte i ostalih fosilnih goriva,

00:07:04.409 --> 00:07:07.056
da čak i mali prekid snabdevanja

00:07:07.091 --> 00:07:10.648
može imati dalekosežne posledice na sve aspekte naših života.

00:07:17.007 --> 00:07:22.000
ENERGIJA

00:07:22.089 --> 00:07:24.735
Energija je sposobnost obavljanja rada.

00:07:26.002 --> 00:07:33.232
Prosečni Amerikanac danas raspolaže energetskim ekvivalentom 150 robova, koji rade 24 sata dnevno.

00:07:36.000 --> 00:07:38.048
Materiju koja skladišti ovu energiju za rad zovemo gorivom.

00:07:39.009 --> 00:07:41.596
Neka goriva sadrže više energije od ostalih.

00:07:42.000 --> 00:07:43.596
Ovo zovemo gustina energije.

00:07:46.004 --> 00:07:47.861
Od ovih goriva, nafta je najkritičnija.

00:07:50.000 --> 00:07:51.572
Svet troši 30 milijardi barela godišnje,

00:07:51.607 --> 00:07:54.029
što je jednako 1 kubnoj milji nafte,

00:07:54.090 --> 00:07:56.086
a ta količina sadrži onoliko energije

00:07:56.121 --> 00:07:59.424
kolko bi generisale 52 nuklearne elektrane

00:07:59.459 --> 00:08:01.713
da rade narednih 50 godina.

00:08:03.000 --> 00:08:06.827
Iako se nafta koristi za proizvodnju 1.6% struje u SAD,

00:08:07.057 --> 00:08:10.299
ona napaja 96% svog transporta.

00:08:12.003 --> 00:08:15.862
U 2008. dve trećine američke nafte je uveženo.

00:08:16.039 --> 00:08:17.429
Najviše iz Kanade,

00:08:17.464 --> 00:08:18.877
Meksika,

00:08:19.060 --> 00:08:20.862
Saudijske Arabije,

00:08:21.029 --> 00:08:22.614
Venecuele,

00:08:22.649 --> 00:08:25.774
Nigerije, Iraka i Angole.

00:08:27.005 --> 00:08:29.599
Nekoliko faktora čini naftu unikatnom.

00:08:29.634 --> 00:08:31.664
Velika gustina energije.

00:08:33.002 --> 00:08:34.756
Jedan barel nafte sadrži energetski ekvivalent

00:08:34.780 --> 00:08:37.163
skoro trogodišnjeg ljudskog rada.

00:08:38.050 --> 00:08:39.987
Tečna je na sobnoj temperaturi,

00:08:40.022 --> 00:08:41.586
laka za transport

00:08:41.621 --> 00:08:43.595
i može se koristiti u malim motorima.

00:08:45.007 --> 00:08:48.205
Da bi se dobila energija, mora se utrošiti energija.

00:08:49.000 --> 00:08:53.238
Trik je u tome da se koristi manja količina da bi se našla i ekstrahovala veća.

00:08:53.273 --> 00:08:55.998
Ovo se zove DEnUE

00:08:56.033 --> 00:08:59.438
Dobijena Energija na Uloženu Energiju.

00:09:01.050 --> 00:09:03.430
Konvencionalna nafta je dobar primer.

00:09:04.000 --> 00:09:07.759
Visoko kvalitetna sirova nafta, koja je bila laka za ekstrakciju je vađena najpre.

00:09:08.089 --> 00:09:14.360
Naftaši su trošili ekvivalent 1 barela nafte da bi otkrili i izvadili 100.

00:09:15.003 --> 00:09:17.584
DEnUE nafte bio je 100.

00:09:19.008 --> 00:09:21.440
Nakon što je dostupnija nafta izvađena,

00:09:21.475 --> 00:09:24.369
pretraga je preseljena u dubine mora,

00:09:24.404 --> 00:09:25.833
ili udaljene zemlje,

00:09:25.868 --> 00:09:28.815
pritom trošeći sve veće količine energije.

00:09:29.009 --> 00:09:32.630
Često, nafta koju danas nalazimo je tzv. teška ili pak kisela sirova nafta,

00:09:32.665 --> 00:09:34.687
i skupa je za preradu.

00:09:35.089 --> 00:09:38.559
DEnUE za naftu danas je spao na 10.

00:09:40.003 --> 00:09:44.329
Ukoliko, da bi dobili gorivo, trošimo više energije nego što je sadržano u samom gorivu,

00:09:44.364 --> 00:09:46.466
onda ono nije ni vredno truda.

00:09:50.000 --> 00:09:52.618
Moguće je jednu vrstu goriva konvertovati u drugu.

00:09:53.050 --> 00:09:54.561
Svaki put kada se to radi

00:09:54.596 --> 00:09:58.179
nešto od energije sadržane u originalnom gorivu se gubi.

00:09:59.002 --> 00:10:01.710
Na primer, postoji nekonvencionalna nafta:

00:10:01.720 --> 00:10:03.850
bitumenozni pesak i uljni škriljac.

00:10:04.002 --> 00:10:06.619
Nalazišta bitumenoznog peska većinom su u Kanadi.

00:10:07.000 --> 00:10:10.387
Dve trećine svetskih zaliha uljnog škriljca su u SAD.

00:10:11.009 --> 00:10:14.235
Obe ove vrste goriva mogu se preraditi u sintetičku sirovu naftu.

00:10:14.270 --> 00:10:17.604
Međutim, to zahteva velike količine toplote i sveže vode,

00:10:17.639 --> 00:10:19.757
što smanjuje njihov DEnUE,

00:10:19.792 --> 00:10:22.956
koji se kreće od 5 do čak 1,5.

00:10:24.050 --> 00:10:26.598
Škriljac je gorivo veoma lošeg kvaliteta,

00:10:26.633 --> 00:10:29.454
koje, gram za gram, sadrži oko jedne trećine energije

00:10:29.489 --> 00:10:31.279
kutije žitnih pahuljica.

00:10:33.003 --> 00:10:35.023
Ugalj postoji u ogromnim količinama,

00:10:35.058 --> 00:10:38.086
i koristi se za proizvodnju gotovo polovine svetske električne energije.

00:10:39.000 --> 00:10:41.839
Svet troši skoro 2 kubne milje uglja godišnje.

00:10:41.874 --> 00:10:46.536
Ali, globalna proizvodnja uglja može dostići pik pre 2040.

00:10:48.008 --> 00:10:51.866
Tvrdnja da Amerika ima zalihe uglja dovoljne za više vekova je varljiva,

00:10:51.901 --> 00:10:55.827
jer ona ne uzima u obzir rast potražnje, ni pad kvaliteta.

00:10:56.005 --> 00:10:59.379
Veliki udeo visoko kvalitetnog antracit uglja je potrošen,

00:10:59.414 --> 00:11:02.754
ostavivši ugalj manjeg kvaliteta, koji ima manju gustinu energije.

00:11:04.005 --> 00:11:07.215
Kako se zalihe površinskog uglja iscrpljuju, pojavljuju se problemi u proizvodnji

00:11:07.250 --> 00:11:10.536
jer rudari moraju da kopaju dublje i u manje pristupačnim oblastima.

00:11:11.010 --> 00:11:14.811
Mnogi koriste destruktivne metode rudarstva kako bi došli do naslaga uglja,

00:11:14.846 --> 00:11:17.131
izazivajući pri tom ekološke katastrofe.

00:11:20.001 --> 00:11:22.756
Prirodni gas se često otkriva uz naftu i ugalj.

00:11:24.000 --> 00:11:27.747
Otkriće konvencionalnog gasa u severnoj Americi dostiže pik 1950-ih,

00:11:27.782 --> 00:11:30.141
a proizvodnja ranih 70-ih.

00:11:31.002 --> 00:11:34.446
Ako grafik otkrića pomerimo unapred za 23 godine

00:11:34.481 --> 00:11:38.598
dobijamo moguću budućnost proizvodnje prirodnog gasa

00:11:38.633 --> 00:11:40.559
u severnoj Americi.

00:11:41.004 --> 00:11:45.391
Skorašnji napredak, omogućio je ekstrakciju nekonvencionalnog prirodnog gasa,

00:11:45.426 --> 00:11:50.263
kao što je škriljačni gas, što će možda pomoći da odložimo pad proizvodnje.

00:11:51.004 --> 00:11:53.959
Nekonvencionalni prirodni gas je kontroverzan,

00:11:54.020 --> 00:11:57.162
jer su neophodne visoke cene energije da bi bio profitabilan.

00:11:58.006 --> 00:12:00.256
Čak i uz nekonvencionalni gas,

00:12:00.291 --> 00:12:05.137
globalna proizvodnja prirodnog gasa može dostići pik do 2030.

00:12:07.089 --> 00:12:11.050
Velike rezerve uranijuma za nuklearnu fisiju još uvek postoje.

00:12:12.002 --> 00:12:16.061
Da bi se zamenilo 10 teravati koje svet trenutno proizvodi iz fosilnih goriva,

00:12:16.096 --> 00:12:19.084
bilo bi neophodno 10 000 nuklearnih elektrana.

00:12:19.119 --> 00:12:24.717
Tim tempom, poznate rezerve uranijuma bi potrajale svega 10 do 20 godina.

00:12:25.000 --> 00:12:29.319
Eksperimenti sa reaktorima razmnožiteljima baziranim na plutonijumu

00:12:29.354 --> 00:12:31.247
u Francuskoj i Japanu

00:12:31.282 --> 00:12:33.375
pokazali su se skupim neuspesima.

00:12:33.410 --> 00:12:37.767
Nuklearna fuzija mora prevazići ogromne tehničke prepreke.

00:12:39.002 --> 00:12:40.528
Zatim, postoje obnovljivi izvori energije.

00:12:40.563 --> 00:12:45.176
Vetar ima visok DEnUE, ali nije neprekidan.

00:12:45.211 --> 00:12:47.440
Vodena energija je pouzdana,

00:12:47.475 --> 00:12:50.834
ali na većini reka u razvijenom svetu su već postavljene brane.

00:12:52.003 --> 00:12:54.273
Konvencionalne geotermalne elektrane

00:12:54.308 --> 00:12:57.491
koriste postojeće vruće tačke blizu površine zemlje.

00:12:57.526 --> 00:12:59.554
One su ograničene na te oblasti.

00:13:01.002 --> 00:13:03.043
U eksperimentalnom EGS sistemu,

00:13:03.078 --> 00:13:06.139
dve cevi bi bile sprovedene do dubine od 6 milja.

00:13:06.174 --> 00:13:09.533
Voda se pumpa niz jednu cev, gde se greje u procepu,

00:13:09.568 --> 00:13:12.261
a zatim se diže uz drugu, generišući struju.

00:13:13.009 --> 00:13:16.468
Prema skorašnjem izveštaju iz MIT-a, ova tehnologija

00:13:16.503 --> 00:13:21.342
bi mogla obezbeđivati 10% električne energije u SAD do 2050.

00:13:22.009 --> 00:13:25.510
Energija od talasa je ograničena na obalna područja.

00:13:25.545 --> 00:13:29.504
Gustina energije talasa varira od oblasti do oblasti.

00:13:31.001 --> 00:13:34.784
Transport el. energije generisane talasima u unutrašnjost kopna bi bio težak.

00:13:35.009 --> 00:13:38.761
Takođe, salinitet okeana je korozivan po turbine.

00:13:41.000 --> 00:13:42.753
Biogoriva su goriva koja se uzgajaju.

00:13:43.009 --> 00:13:46.545
Drvo ima malu gustinu energije, i raste sporo.

00:13:46.580 --> 00:13:50.546
Svet troši 3.7 kubnih milja drva godišnje.

00:13:51.043 --> 00:13:54.251
Biodizel i etanol se proizvode

00:13:54.286 --> 00:13:57.266
od kultura uzgajanih pomoću poljoprivrede zasnovane na nafti.

00:13:57.301 --> 00:14:00.715
Energetski profit ovih goriva je veoma nizak.

00:14:02.000 --> 00:14:04.436
Neki političari žele da kukuruz pretvore u etanol.

00:14:05.009 --> 00:14:10.381
Da bi etanol obezbedio 1/10 predviđene potrošnje nafte u SAD 2020-e,

00:14:10.416 --> 00:14:13.598
bilo bi potrebno 3% Američke teritorije.

00:14:15.001 --> 00:14:19.878
Da bi obezbedio 1/3 zahtevalo bi 3 puta veću površinu od one koja se trenutno koristi za uzgoj kukuruza.

00:14:20.003 --> 00:14:23.654
Da bi obezbedio celokupnu potrošnju nafte u SAD 2020-e

00:14:23.689 --> 00:14:27.431
zahtevalo bi duplo veću teritoriju od one koja se danas koristi za uzgoj sve hrane.

00:14:28.086 --> 00:14:33.688
Vodonik je potrebno ekstrahovati iz prirodnog gasa, uglja ili vode,

00:14:33.723 --> 00:14:37.537
što zahteva više energije nego što se dobija od vodonika.

00:14:37.572 --> 00:14:40.177
Stoga, ekonomija zasnovana na vodoniku nije verovatna.

00:14:42.050 --> 00:14:45.970
Svi fotovoltažni solarni paneli u svetu generišu onoliko el. struje

00:14:46.005 --> 00:14:47.997
koliko dve elektrane na ugalj.

00:14:48.079 --> 00:14:51.844
Za proizvodnju jednog solarnog panela je potreban

00:14:51.879 --> 00:14:54.801
ekvivalent od 1 do 4 tone uglja.

00:14:56.010 --> 00:14:59.729
Morali bi da prekrijemo panelima čak 140 000 kvadratnih milja

00:15:00.000 --> 00:15:02.434
da bi zadovoljili trenutnu svetsku potražnju.

00:15:02.469 --> 00:15:06.619
Do 2007-e, tek je postojalo oko 4 kvadratne milje.

00:15:08.060 --> 00:15:12.707
Koncentrisana solarna energija, ili solarna termalna, ima sjajan potencijal,

00:15:12.742 --> 00:15:16.572
mada trenutno postoji samo mali broj ovakvih elektrana.

00:15:17.089 --> 00:15:19.821
One su takođe ograničene na sunčanu klimu,

00:15:19.856 --> 00:15:23.053
što zahteva distribuciju velike količine el. energije

00:15:23.088 --> 00:15:24.941
na velike daljine.

00:15:26.005 --> 00:15:29.998
Sve alternative nafte zavise od mašina koje rade na naftu,

00:15:30.033 --> 00:15:34.199
ili zahtevaju materijale poput plastike, koji se proizvode od nafte.

00:15:36.003 --> 00:15:39.240
Kada budete razmatrali buduće tvrdnje neverovatnih novih goriva ili izuma,

00:15:39.275 --> 00:15:40.464
upitajte:

00:15:40.499 --> 00:15:44.696
Da li promoteri imaju funkcionalan, komercijalan model izuma?

00:15:45.000 --> 00:15:47.185
Koja je njegova gustina energije?

00:15:47.220 --> 00:15:50.360
Da li može biti skladišten ili distribuiran?

00:15:51.000 --> 00:15:52.689
Da li je pouzdan ili nekontinualan?

00:15:53.008 --> 00:15:56.394
Da li se može proširiti na nivo države?

00:15:56.429 --> 00:15:59.091
Ima li skrivenih inženjerskih prepreka?

00:15:59.126 --> 00:16:01.955
Kakav je DEnUE koeficijent?

00:16:02.009 --> 00:16:04.595
Kakav uticaj ima na okolinu?

00:16:04.630 --> 00:16:07.739
Upamtite da veliki brojevi mogu biti obmanljivi.

00:16:08.004 --> 00:16:10.316
Na primer: 1 milijarda barela nafte

00:16:10.351 --> 00:16:13.748
zadovoljava samo globalnu potražnju za 12 dana.

00:16:15.005 --> 00:16:19.213
Prelazak sa fosilnih goriva predstavljao bi monumentalan izazov.

00:16:19.248 --> 00:16:24.957
U 2007. ugalj je proizvodio 48.5% el. struje u SAD.

00:16:24.992 --> 00:16:27.487
21.6% je od prirodnog gasa,

00:16:27.522 --> 00:16:30.010
1.6% je od nafte,

00:16:30.021 --> 00:16:32.979
19.4% je od nuklearnih elektrana,

00:16:33.014 --> 00:16:35.061
5.8% od vode.

00:16:35.077 --> 00:16:38.878
Ostali obnovljivi izvori zaslužni su za 2.5%.

00:16:40.003 --> 00:16:43.445
Da li je moguće zameniti sistem baziran na fosilnim gorivima

00:16:43.480 --> 00:16:45.782
kombinacijom alternativnih?

00:16:46.039 --> 00:16:49.223
Neophodni su ogromni tehnološki pomaci,

00:16:49.258 --> 00:16:51.959
kao i politička volja i saradnja,

00:16:51.994 --> 00:16:53.712
masivna ulaganja,

00:16:53.747 --> 00:16:55.655
internacionalni konsenzus,

00:16:56.004 --> 00:16:59.889
modifikacija globalne ekonomije vredne 45 biliona dolara,

00:16:59.924 --> 00:17:01.752
uključujući transport,

00:17:02.002 --> 00:17:03.425
proizvodne industrije,

00:17:03.460 --> 00:17:05.161
i poljoprivredne sisteme,

00:17:05.196 --> 00:17:08.786
ali i zvaničnici kompetentni da upravljaju tranzicijom.

00:17:10.000 --> 00:17:11.738
Ako se sve navedeno postigne,

00:17:11.773 --> 00:17:14.243
da li se sadašnji način života može nastaviti?

00:17:19.000 --> 00:17:21.000
Rast

00:17:21.000 --> 00:17:23.388
Ove bakterije žive u flaši.

00:17:24.000 --> 00:17:25.851
Njihova populacija se duplira svakog minuta.

00:17:27.000 --> 00:17:29.204
U 11 časova tu je jedna bakterija.

00:17:30.008 --> 00:17:32.190
U podne, flaša je puna.

00:17:33.008 --> 00:17:35.461
Polu-puna je 11:59

00:17:35.496 --> 00:17:38.237
ostavljajući mesta za još samo jedno dupliranje.

00:17:38.272 --> 00:17:40.607
Bakterije vide opasnost.

00:17:41.003 --> 00:17:43.567
One tragaju za novim flašama, i pronalaze 3.

00:17:44.005 --> 00:17:46.711
Pretpostavljaju da je njihov problem rešen.

00:17:47.008 --> 00:17:49.703
Do podneva, prva flaša je puna.

00:17:50.000 --> 00:17:53.031
U 12:01, druga flaša je puna.

00:17:54.000 --> 00:17:57.017
U 12:02, sve flaše su pune.

00:17:57.090 --> 00:18:00.120
Ovo je problem s kojim se mi suočavamo,

00:18:00.155 --> 00:18:03.113
zbog dupliranja izazvanog Eksponencijalnim Rastom.

00:18:06.006 --> 00:18:09.058
Kada je čovečanstvo počelo da koristi ugalj i naftu kao goriva,

00:18:09.093 --> 00:18:12.283
doživelo je do tada nezabeleženi rast.

00:18:14.002 --> 00:18:17.077
Čak i male stope rasta rezultuju velikim uvećanjem tokom vremena.

00:18:18.059 --> 00:18:20.028
Pri stopi od 1% rasta,

00:18:20.063 --> 00:18:22.805
ekonomija će se duplirati na 70 godina.

00:18:23.050 --> 00:18:26.654
Stopa od 2% duplira na 35 godina.

00:18:27.008 --> 00:18:29.118
Pri stopi od 10% rasta,

00:18:29.153 --> 00:18:32.454
ekonomija će se duplirati na svega 7 godina.

00:18:33.040 --> 00:18:36.798
Ako ekonomija raste trenutnom prosečnom stopom od 3%,

00:18:36.833 --> 00:18:39.646
dupliraće se na svake 23 godine.

00:18:40.059 --> 00:18:43.986
Sa svakim dupliranjem, potražnja za energijom i resursima

00:18:44.002 --> 00:18:46.922
će prevazići sva prethodna dupliranja zajedno.

00:18:48.007 --> 00:18:51.458
Finansijski sistem je izgrađen pod pretpostavkom rasta

00:18:52.004 --> 00:18:55.500
što zahteva sve veće snabdevanje energijom kako bi opstao.

00:18:56.070 --> 00:18:58.507
Banke pozajmljuju novac koji nemaju,

00:18:58.542 --> 00:19:00.411
čime ga, zapravo, kreiraju.

00:19:01.000 --> 00:19:04.637
Zajmoprimci koriste novokreirani pozajmljeni novac kako bi uvećali svoj biznis,

00:19:04.672 --> 00:19:06.357
i otplatili nazad dug,

00:19:06.392 --> 00:19:09.381
sa kamatom, koja zahteva još veći rast.

00:19:10.050 --> 00:19:12.846
Zbog ovakvog kreiranja novca iz duga,

00:19:13.001 --> 00:19:17.551
većina svetskog novca u opticaju zapravo predstavlja dug na koji tek treba platiti kamatu.

00:19:19.005 --> 00:19:23.151
Bez stalnog priliva novih i sve većih generacija zajmoprimaca

00:19:23.186 --> 00:19:24.423
koji bi obezbedili rast,

00:19:24.458 --> 00:19:26.232
i time otplatili ove dugove,

00:19:26.267 --> 00:19:28.608
svetska ekonomija bi se urušila.

00:19:30.000 --> 00:19:30.905
Kao Poncijeva šema,

00:19:31.014 --> 00:19:34.017
sistem se mora proširiti ili umire.

00:19:35.050 --> 00:19:37.226
Delom usled ovog sistema duga,

00:19:37.261 --> 00:19:40.450
efekti ekonomskog rasta su bili spektakularni:

00:19:40.485 --> 00:19:42.017
u Bruto Domaćem Proizvodu,

00:19:42.052 --> 00:19:43.331
postavljanju brana na rekama,

00:19:43.366 --> 00:19:44.650
korišćenju vode,

00:19:44.685 --> 00:19:46.243
potrošnji đubriva,

00:19:46.278 --> 00:19:47.908
gradskoj populaciji,

00:19:47.943 --> 00:19:49.562
potrošnji papira,

00:19:49.597 --> 00:19:51.027
motornim vozilima,

00:19:51.062 --> 00:19:52.379
komunikacijama

00:19:52.414 --> 00:19:53.547
i turizmu.

00:19:55.006 --> 00:19:57.374
Svetska populacija je narasla na 7 milijardi,

00:19:57.409 --> 00:20:01.062
a očekuje se da pređe 9 milijardi do 2050.

00:20:02.004 --> 00:20:05.543
Na ravnoj beskonačnoj zemlji, ovo ne bi bio problem.

00:20:06.029 --> 00:20:08.576
Međutim, kako je Zemlja okrugla i konačna,

00:20:08.611 --> 00:20:11.328
kad-tad ćemo dostići granice rasta.

00:20:13.008 --> 00:20:14.440
Ekonomska ekspanzija

00:20:14.475 --> 00:20:17.749
dovela je do povećanja koncentracije azot-suboksida

00:20:17.760 --> 00:20:19.278
i metana u atmosferi,

00:20:19.300 --> 00:20:20.711
oštećenja ozonskog omotača,

00:20:20.730 --> 00:20:22.583
povećanja broja velikih poplava,

00:20:22.618 --> 00:20:25.558
oštećenja okeanskih ekosistema,

00:20:25.593 --> 00:20:27.593
uključujući slivanje azota,

00:20:27.628 --> 00:20:30.674
uništavanja prašuma i šuma,

00:20:30.709 --> 00:20:33.073
povećanja obradivih površina,

00:20:33.108 --> 00:20:35.114
i istrebljenja vrsta.

00:20:38.005 --> 00:20:40.336
Ukoliko stavimo jedno zrno pirinča

00:20:40.371 --> 00:20:42.168
na prvo polje šahovske table,

00:20:42.203 --> 00:20:45.319
dupliramo ovo i stavimo 2 zrna na drugo polje,

00:20:46.001 --> 00:20:48.440
dupliramo opet i stavimo 4 na treće,

00:20:49.009 --> 00:20:51.577
dupliramo opet i stavimo 8 na četvrto,

00:20:51.612 --> 00:20:52.656
i nastavimo ovako,

00:20:52.691 --> 00:20:55.386
stavljajući na svako polje duplo više zrnevlja

00:20:55.421 --> 00:20:57.178
nego što je na prethodnom,

00:20:57.213 --> 00:20:59.458
onda će nam do trenutka kad budemo stigli do poslednjeg polja

00:20:59.493 --> 00:21:01.467
biti potreban astronomski broj zrna:

00:21:03.079 --> 00:21:04.978
9 triliona,

00:21:05.021 --> 00:21:07.371
223 bilijarde,

00:21:07.406 --> 00:21:09.452
372 biliona,

00:21:09.487 --> 00:21:11.099
36 milijardi,

00:21:11.134 --> 00:21:13.204
854 miliona

00:21:13.239 --> 00:21:16.180
776 hiljada zrna:

00:21:17.004 --> 00:21:18.883
više zrnevlja nego što je ljudska rasa

00:21:18.416 --> 00:21:20.771
uzgajala u zadnjih 10 000 godina.

00:21:22.090 --> 00:21:23.692
Moderne ekonomije se,

00:21:23.727 --> 00:21:25.436
poput zrna na šahovskoj tabli,

00:21:25.471 --> 00:21:27.093
udvostručuju na svakih par decenija.

00:21:27.128 --> 00:21:30.252
Na kom polju šahovske table se mi nalazimo?

00:21:33.008 --> 00:21:34.494
Osim energije,

00:21:34.529 --> 00:21:37.821
civilizacija zahteva brojne esencijalne resurse:

00:21:37.856 --> 00:21:39.078
svežu vodu,

00:21:39.113 --> 00:21:40.261
obradivo zemljište,

00:21:40.296 --> 00:21:41.189
hranu,

00:21:41.224 --> 00:21:42.126
šume,

00:21:42.161 --> 00:21:44.295
i mnoge vrste minerala i metala.

00:21:45.008 --> 00:21:47.078
Rast je ograničen onim resursom

00:21:47.113 --> 00:21:49.272
kojeg ima najmanje u opticaju.

00:21:51.040 --> 00:21:52.599
Bure je sastavljeno od dasaka,

00:21:52.634 --> 00:21:54.649
i poput vode koja puni bure,

00:21:54.684 --> 00:21:57.807
rast ne može ići dalje od najkraće daske,

00:21:57.842 --> 00:22:00.688
tj. najređeg esencijalnog resursa.

00:22:02.029 --> 00:22:03.577
Ljudi trenutno koriste

00:22:03.612 --> 00:22:06.857
40% ukupne fotosinteze na Zemlji.

00:22:08.002 --> 00:22:09.475
Iako je možda moguće koristiti 80%,

00:22:09.510 --> 00:22:13.354
teško da ćemo ikada koristiti 160%.

00:22:23.024 --> 00:22:25.090
Hrana

00:22:27.000 --> 00:22:28.334
Globalno snabdevanje hranom

00:22:28.369 --> 00:22:30.181
umnogome zavisi od fosilnih goriva.

00:22:32.003 --> 00:22:33.302
Pre Prvog svetskog rata,

00:22:33.337 --> 00:22:35.493
celokupna poljoprivreda bila je organska.

00:22:36.003 --> 00:22:39.903
Nakon razvoja đubriva i pesticida, koji su izvedeni iz fosilnih goriva,

00:22:39.938 --> 00:22:42.650
došlo je do ogromnog poboljšanja u proizvodnji hrane,

00:22:42.685 --> 00:22:45.266
što je omogućilo rast ljudske populacije.

00:22:48.009 --> 00:22:49.083
Upotreba veštačkih đubriva

00:22:49.118 --> 00:22:52.163
je hranila mnogo više ljudi nego što bi bilo moguće

00:22:52.198 --> 00:22:54.044
isključivo organskom poljoprivredom.

00:22:56.004 --> 00:22:58.396
Fosilna goriva su neophodna za poljoprivrednu opremu,

00:22:58.431 --> 00:22:59.589
transport,

00:22:59.624 --> 00:23:00.827
hlađenje,

00:23:01.006 --> 00:23:02.585
pakovanje - u plastiku,

00:23:02.620 --> 00:23:03.881
i kuvanje.

00:23:05.000 --> 00:23:08.678
Moderna poljoprivreda koristi zemljište da bi pretvorila fosilna goriva u hranu

00:23:08.713 --> 00:23:10.310
a hranu u ljude.

00:23:12.000 --> 00:23:13.847
Oko 7 kalorija energije iz fosilnih goriva

00:23:13.882 --> 00:23:16.455
se koristi za proizvodnju 1 kalorije hrane.

00:23:19.029 --> 00:23:24.552
U Americi, hrana putuje približno 1500 milja od farme do mušterije.

00:23:30.008 --> 00:23:31.482
Osim pada zaliha fosilnih goriva,

00:23:31.517 --> 00:23:34.849
postoji još nekoliko pretnji po trenutni sistem proizvodnje hrane:

00:23:35.020 --> 00:23:36.274
Jeftina energija,

00:23:36.309 --> 00:23:37.745
poboljšanje tehnologije

00:23:37.780 --> 00:23:41.359
i subvencije, omogućili su ogromne ulove riba.

00:23:43.009 --> 00:23:45.752
Globalni ulov riba doživeo je pik kasnih 1980-ih,

00:23:45.787 --> 00:23:48.512
što je primoralo ribolovce da krenu u dublje vode.

00:23:53.008 --> 00:23:55.481
Slivanje azota iz veštačkih đubriva

00:23:55.516 --> 00:23:59.257
zagađuje reke i mora, stvarajući ogromne mrtve zone.

00:24:00.050 --> 00:24:01.122
Ovim tempom,

00:24:01.157 --> 00:24:03.874
predviđa se kolaps svih populacija riba

00:24:03.909 --> 00:24:05.923
do 2048. godine.

00:24:07.009 --> 00:24:11.099
Kisele kiše iz gradova i industrija uništavaju hranljive sastojke zemljišta,

00:24:11.134 --> 00:24:12.364
kao što su kalijum,

00:24:12.399 --> 00:24:13.260
kalcijum,

00:24:13.295 --> 00:24:14.356
i magnezijum.

00:24:18.002 --> 00:24:19.980
Još jedna opasnost je manjak vode.

00:24:20.020 --> 00:24:24.934
Mnoge farme za navodnjavanje koriste vodu koja se pumpa iz podzemnih izdana.

00:24:26.004 --> 00:24:28.887
Izdanima je potrebno hiljade godina da bi se napunili,

00:24:28.922 --> 00:24:31.144
ali se ispumpavanjem mogu isprazniti za par decenija,

00:24:31.179 --> 00:24:32.439
baš kao i naftni izvori.

00:24:34.002 --> 00:24:37.031
Američki ogromni Ogallala izdan je spao na toliko nizak nivo

00:24:37.066 --> 00:24:41.119
da su mnogi farmeri morali da se vrate na manje produktivnu zemljoradnju bez navodnjavanja.

00:24:42.005 --> 00:24:46.282
Pored toga, upotreba navodnjavanja i đubriva može dovesti do salinizacije:

00:24:47.000 --> 00:24:48.874
akumulacije soli u zemljištu.

00:24:49.029 --> 00:24:51.313
Ovo je jedan od glavnih uzroka dezertifikacije.

00:24:53.007 --> 00:24:55.780
Još jednu pretnju predstavlja gubitak površinskog tla.

00:24:56.050 --> 00:24:57.546
Pre 200 godina,

00:24:57.581 --> 00:25:00.691
na američkim prerijama je bilo do 2 metra površinskog tla.

00:25:01.009 --> 00:25:03.788
Danas, usled obrade zemljišta i loših praksi,

00:25:03.823 --> 00:25:05.875
približno polovina je nestala.

00:25:08.079 --> 00:25:13.021
Navodnjavanje pospešuje rast štetnih gljivica kao što je UG-99,

00:25:13.027 --> 00:25:17.542
koja ima potencijal da uništi 80% svetskih prinosa žitarica.

00:25:19.000 --> 00:25:20.246
Prema Normanu Borlaugu,

00:25:20.281 --> 00:25:22.055
ocu Zelene revolucije

00:25:22.090 --> 00:25:26.815
bolesti koje izazivaju ove gljivice "imaju ogroman potencijal za socijalno i ljudsko uništenje".

00:25:29.007 --> 00:25:31.712
Upotreba biogoriva znači da će

00:25:32.000 --> 00:25:34.288
manje zemljišta biti raspoloživo za proizvodnju hrane.

00:25:37.005 --> 00:25:39.384
Određena oblast ima konačan kapacitet koji može da podrži.

00:25:40.000 --> 00:25:41.712
To je broj životinja ili ljudi

00:25:41.747 --> 00:25:43.698
koji mogu na njoj da žive neograničeno dugo.

00:25:44.008 --> 00:25:47.389
Ukoliko te životinje ili ljudi prekorače taj kapacitet oblasti,

00:25:47.424 --> 00:25:51.583
oni će odumirati sve dok se populacija ne vrati na svoja prirodna ograničenja.

00:25:53.002 --> 00:25:54.631
Svet je uspevao da izbegne ovo odumiranje

00:25:54.666 --> 00:25:56.439
otkrivanjem novog zemljišta za obradu,

00:25:56.474 --> 00:25:58.216
ili povećanjem proizvodnje,

00:25:58.251 --> 00:26:00.823
koje je bilo moguće najviše zahvaljujući nafti.

00:26:01.000 --> 00:26:03.767
Da bi se rast nastavio,

00:26:03.802 --> 00:26:06.889
neophodno je više resursa nego što Zemlja može da pruži,

00:26:07.009 --> 00:26:09.280
a nove planete nam nisu dostupne.

00:26:11.007 --> 00:26:13.041
Suočena sa svim ovim izazovima,

00:26:13.076 --> 00:26:16.475
globalna proizvodnja hrane se mora udvostručiti do 2050-e

00:26:16.510 --> 00:26:18.635
kako bi prehranila rastuću svetsku populaciju.

00:26:21.004 --> 00:26:23.852
1 milijarda ljudi je već neuhranjena ili gladuje.

00:26:24.020 --> 00:26:27.622
Prehraniti preko 9 milijardi u narednim godinama,

00:26:27.650 --> 00:26:32.047
kada će svetska nafta i prirodni gas biti u padu, biće teško.

00:26:41.005 --> 00:26:42.059
Srećan kraj

00:26:45.098 --> 00:26:48.280
Globalna ekonomija raste eksponencijalno,

00:26:48.315 --> 00:26:49.872
stopom od oko 3% godišnje,

00:26:50.005 --> 00:26:53.281
konzumirajući sve veće količine neobnovljivih goriva,

00:26:53.316 --> 00:26:54.825
minerala i metala,

00:26:54.860 --> 00:26:56.857
kao i obnovljivih resursa,

00:26:56.892 --> 00:27:00.378
poput vode, šuma, zemljišta i riba

00:27:00.413 --> 00:27:02.354
brže nego što se mogu obnoviti.

00:27:03.090 --> 00:27:05.459
Čak i pri stopi od 1%,

00:27:05.494 --> 00:27:08.195
ekonomija će se udvostručiti za 70 godina.

00:27:10.001 --> 00:27:12.180
Problem intenziviraju drugi faktori:

00:27:13.005 --> 00:27:15.571
Globalizacija omogućava da ljudi na jednom kontinentu

00:27:15.606 --> 00:27:18.581
kupuju dobra i hranu proizvedene od strane ljudi na drugom.

00:27:19.009 --> 00:27:20.645
Rute snabdevanja su duge,

00:27:20.680 --> 00:27:23.676
što nateže ograničene rezerve nafte.

00:27:26.005 --> 00:27:29.302
Danas računamo na udaljene zemlje za osnovne potrepštine.

00:27:30.070 --> 00:27:32.743
Moderni gradovi zavise od fosilnih goriva.

00:27:34.003 --> 00:27:36.399
Većina bankarskih sistema je bazirana na dugu,

00:27:36.434 --> 00:27:39.944
primoravajući ljude na začarani krug zajmova i otplata,

00:27:40.020 --> 00:27:41.824
što za posledicu ima rast.

00:27:43.009 --> 00:27:45.319
Šta se može učiniti povodom ovih problema?

00:27:47.002 --> 00:27:48.961
Mnogi veruju da se kriza može sprečiti

00:27:48.996 --> 00:27:50.112
kroz štednju,

00:27:50.147 --> 00:27:51.314
tehnologiju,

00:27:51.349 --> 00:27:52.425
pametan rast,

00:27:52.460 --> 00:27:53.656
recikliranje,

00:27:53.691 --> 00:27:55.505
električne automobile i hibride,

00:27:55.540 --> 00:27:56.843
zamenu

00:27:57.006 --> 00:27:58.073
ili glasanje.

00:28:00.009 --> 00:28:01.167
Štednja će nam uštedeti novac,

00:28:01.202 --> 00:28:03.447
ali ona sama neće spasiti planetu.

00:28:05.000 --> 00:28:07.097
Ako neki ljudi smanje potrošnju nafte,

00:28:07.132 --> 00:28:09.809
smanjena potražnja će oboriti cene,

00:28:09.844 --> 00:28:12.192
što će drugima omogućiti da je kupe za manje.

00:28:13.000 --> 00:28:14.009
Na isti način,

00:28:14.044 --> 00:28:17.114
efikasniji motor, koji troši manje energije će,

00:28:17.149 --> 00:28:20.674
paradoksalno, dovesti do veće potrošnje energije.

00:28:21.090 --> 00:28:22.834
U 19. veku,

00:28:22.869 --> 00:28:25.490
engleski ekonomista William Stanley Jevons

00:28:25.525 --> 00:28:28.219
je shvatio da bolji parni motori čine ugalj

00:28:28.254 --> 00:28:30.211
isplativijim gorivom,

00:28:31.000 --> 00:28:33.201
što je rezultovalo širom upotrebom parnih motora,

00:28:33.236 --> 00:28:36.076
što je zauzvrat povećalo ukupnu potrošnju uglja.

00:28:37.008 --> 00:28:40.557
Rast upotrebe bi potrošio svu energiju i resurse

00:28:40.592 --> 00:28:42.812
koje bi eventualno uštedeli.

00:28:48.002 --> 00:28:49.213
Mnogi veruju da će naučnici

00:28:49.248 --> 00:28:51.726
rešiti ove probleme novim tehnologijama.

00:28:52.050 --> 00:28:54.782
Međutim, tehnologija nije energija.

00:28:56.004 --> 00:28:58.046
Tehnologija može kanalisati energiju u rad,

00:28:58.081 --> 00:28:59.487
ali je ne može zameniti.

00:29:00.029 --> 00:29:02.112
Ona takođe troši resurse:

00:29:02.147 --> 00:29:03.175
na primer,

00:29:03.210 --> 00:29:04.556
kompjuteri se prave pomoću

00:29:04.591 --> 00:29:07.396
1/10 energije potrebne da se napravi automobil.

00:29:08.087 --> 00:29:10.275
Naprednije tehnologije

00:29:10.310 --> 00:29:12.164
mogu učiniti situaciju gorom,

00:29:12.199 --> 00:29:14.501
jer mnoge zahtevaju retke minerale,

00:29:14.536 --> 00:29:16.381
koji su takođe blizu svojih granica.

00:29:17.005 --> 00:29:17.845
Na primer,

00:29:17.880 --> 00:29:21.694
97% svetskih retkih minerala se proizvodi u Kini,

00:29:21.729 --> 00:29:24.630
većinom u jednom rudniku u unutrašnjosti Mongolije.

00:29:26.050 --> 00:29:28.950
Ovi minerali se koriste u katalitičkim konvertorima,

00:29:28.985 --> 00:29:30.665
motorima aviona,

00:29:30.700 --> 00:29:33.360
visoko-efikasnim magnetima i hard-diskovima,

00:29:33.395 --> 00:29:35.217
akumulatorima hibridnih automobila,

00:29:35.252 --> 00:29:36.217
laserima,

00:29:36.252 --> 00:29:37.657
prenosivim Rentgen aparatima,

00:29:37.692 --> 00:29:39.922
izolaciji nuklearnih reaktora,

00:29:39.957 --> 00:29:41.530
kompakt-diskovima,

00:29:41.565 --> 00:29:43.474
motorima hibridnih vozila,

00:29:43.509 --> 00:29:45.171
sijalicama male energije,

00:29:45.206 --> 00:29:46.453
optičkim kablovima

00:29:46.488 --> 00:29:48.283
i ravnim ekranima.

00:29:49.008 --> 00:29:52.531
Kina je počela da razmatra ograničavanje izvoza ovih minerala,

00:29:52.566 --> 00:29:54.508
kako potražnja naglo raste.

00:29:57.008 --> 00:30:00.988
Takozvani održivi razvoj ili pametni rast neće pomoći,

00:30:01.023 --> 00:30:03.875
jer on takođe zahteva neobnovljive metale i minerale

00:30:03.910 --> 00:30:05.787
u konstantno većim količinama,

00:30:05.822 --> 00:30:07.461
uključujući i retke minerale.

00:30:08.090 --> 00:30:10.460
Recikliranje neće rešiti problem,

00:30:10.495 --> 00:30:11.708
jer ono zahteva energiju,

00:30:11.743 --> 00:30:14.366
a i sam proces nije 100% efikasan.

00:30:16.000 --> 00:30:19.806
Moguće je povratiti samo mali deo recikliranog materijala;

00:30:19.841 --> 00:30:23.102
veći deo zauvek ostaje otpad.

00:30:25.005 --> 00:30:27.511
Električni automobili rade na el. struju.

00:30:28.005 --> 00:30:30.839
Budući da se el. struja najvećim delom generiše iz fosilnih goriva,

00:30:30.874 --> 00:30:32.648
ovo nije rešenje.

00:30:33.009 --> 00:30:37.272
Pored toga, automobili svih vrsta zahtevaju naftu za svoju proizvodnju.

00:30:37.307 --> 00:30:42.241
Samo jedna guma zahteva oko 7 galona nafte. (1 galon = 3.78 litra)

00:30:43.003 --> 00:30:47.489
U 2010. na svetu je bilo oko 800 miliona automobila.

00:30:47.524 --> 00:30:49.137
Trenutnim stopama rasta,

00:30:49.172 --> 00:30:53.035
ovaj broj će dostići 2 milijarde do 2025.

00:30:53.090 --> 00:30:56.987
Teško da planeta može izdržavati dugo toliko mnogo vozila,

00:30:57.020 --> 00:30:59.387
bez obzira na njihov izvor napajanja.

00:31:01.003 --> 00:31:02.474
Mnogi ekonomisti veruju

00:31:02.509 --> 00:31:06.019
da će slobodno tržište zameniti jedan izvor energije drugim

00:31:06.054 --> 00:31:07.715
kroz tehnološke inovacije.

00:31:08.009 --> 00:31:10.532
Međutim, i glavne zamene za naftu

00:31:10.567 --> 00:31:12.419
se suočavaju sa svojim stopama opadanja.

00:31:13.090 --> 00:31:18.302
Teorija zamene, pored toga, ne uzima u obzir vreme potrebno za tranziciju.

00:31:20.000 --> 00:31:22.110
Hirsch izveštaj ministarstva energije SAD

00:31:22.145 --> 00:31:25.797
procenjuje da bi bar 2 decenije bilo neophodno za pripremu

00:31:25.832 --> 00:31:27.669
za posledice pika nafte.

00:31:28.090 --> 00:31:30.622
Problemi nestašice energije,

00:31:31.017 --> 00:31:32.743
iscrpljenja resursa,

00:31:33.006 --> 00:31:34.863
gubitka površinskog tla,

00:31:34.898 --> 00:31:39.176
i zagađenja su sve simptomi jednog, većeg problema:

00:31:40.050 --> 00:31:41.567
rasta.

00:31:43.070 --> 00:31:46.800
Sve dok naš finansijski sistem zahteva beskonačni rast,

00:31:46.835 --> 00:31:49.410
reforma teško da ima šansi za uspeh.

00:31:49.445 --> 00:31:52.425
Kako će onda budućnost izgledati?

00:31:54.003 --> 00:31:56.738
Optimisti veruju da će se rast nastaviti zauvek,

00:31:56.773 --> 00:31:58.354
bez ograničenja.

00:31:59.004 --> 00:32:02.668
Pesimisti misle da hrlimo u novo Kameno doba,

00:32:02.703 --> 00:32:04.091
ili izumiranje.

00:32:05.003 --> 00:32:07.293
Istina možda leži negde između ovih ekstrema.

00:32:07.328 --> 00:32:11.837
Moguće je da će se društvo vratiti na jednostavniji stupanj,

00:32:12.009 --> 00:32:14.909
gde se energija koristi mnogo manje.

00:32:16.002 --> 00:32:17.918
Ovo bi značilo teži život za većinu.

00:32:18.009 --> 00:32:19.477
Više manuelnog rada,

00:32:19.512 --> 00:32:20.729
više poljoprivrednog rada,

00:32:20.764 --> 00:32:24.448
i lokalna proizvodnja dobara, hrane i usluga.

00:32:25.007 --> 00:32:28.618
Šta biste mogli da uradite kako bi se pripremili za takvu budućnost?

00:32:29.008 --> 00:32:33.593
Očekujte pad u snabdevanju hrane i dobara iz udaljenih mesta.

00:32:34.010 --> 00:32:35.849
Počnite šetati ili voziti bicikl.

00:32:36.050 --> 00:32:39.131
Navikavajte se da koristite manje el. energije.

00:32:40.002 --> 00:32:40.891
Izađite iz duga.

00:32:41.090 --> 00:32:42.988
Pokušajte izbegavati banke.

00:32:43.040 --> 00:32:46.204
Umesto kupovine u velikim hiper-marketima,

00:32:46.239 --> 00:32:47.940
podržite lokalne prodavnice.

00:32:48.015 --> 00:32:51.454
Kupujte hranu uzgajanu lokalno, na pijaci.

00:32:51.489 --> 00:32:55.596
Umesto travnjaka, razmislite o bašti, kako bi gajili sopstvenu hranu.

00:32:55.631 --> 00:32:57.140
Naučite kako da je konzervirate.

00:32:58.040 --> 00:33:00.454
Razmotrite upotrebu lokalnih valuta

00:33:00.489 --> 00:33:02.910
za slučaj da šira ekonomija prestane da funkcioniše,

00:33:02.945 --> 00:33:05.502
i razvijajte veću samo-održivost/nezavisnost.

00:33:07.001 --> 00:33:09.183
Nijedan od ovih koraka neće sprečiti kolaps,

00:33:09.218 --> 00:33:13.503
ali mogu povećati vaše šanse u budućnosti, u kojoj će biti manje energije,

00:33:13.538 --> 00:33:16.623
i kada ćemo morati da se više oslanjamo na same sebe,

00:33:16.658 --> 00:33:19.033
kao što su to činili naši preci.

00:33:20.000 --> 00:33:25.000
(preveo janke100)