Ostatnie żyjące przedstawicielki wymierającego gatunku - Jan Stejskal
-
0:07 - 0:13Na kenijskiej sawannie Nájin i Fatu,
samice białego nosorożca północnego, -
0:13 - 0:16pasą się z zadowoleniem.
-
0:16 - 0:18W momencie publikacji tego filmu
-
0:18 - 0:23są dwoma ostatnimi
nosorożcami północnymi na Ziemi. -
0:23 - 0:26Ten gatunek jest właściwie wymarły.
-
0:26 - 0:30Bez samca Nájin i Fatu
nie mogą się rozmnożyć. -
0:30 - 0:34Mimo wszystko jest jeszcze szansa
na uratowanie tego gatunku. -
0:34 - 0:36Jak to możliwe?
-
0:36 - 0:39Historia zaczęła się około 50 lat temu,
-
0:39 - 0:42kiedy kłusownicy zaczęli nielegalnie
polować na tysiące nosorożców -
0:42 - 0:45w całej Afryce z powodu ich rogów.
-
0:45 - 0:48To i wojna domowa na ich terytorium
-
0:48 - 0:52zdziesiątkowało populację
białych nosorożców północnych. -
0:52 - 0:57W latach 70. zaniepokojeni ekolodzy
zaczęli próby hodowli w niewoli, -
0:57 - 1:01zbierając i magazynując nasienie samców.
-
1:01 - 1:05Ostatecznie tylko cztery nosorożce
narodziły się dzięki temu programowi. -
1:05 - 1:10Nájin i jej córka Fatu były ostatnie.
-
1:10 - 1:15W 2014 roku ekolodzy odkryli,
że żadna z nich nie może rodzić. -
1:15 - 1:20Mimo że Nájin urodziła Fatu,
ma teraz zbyt słabe tylne nogi, -
1:20 - 1:23co może zaszkodzić jej zdrowiu,
gdyby ponownie zaszła w ciążę. -
1:23 - 1:27Z kolei Fatu ma zwyrodniały
nabłonek macicy. -
1:27 - 1:34Ostatni samiec gatunku,
Sudan, zmarł w 2018 roku. -
1:34 - 1:38Ostatni płomyk nadziei
to sztuczna reprodukcja. -
1:38 - 1:43Bez żywego samca
i samicy zdolnej donosić ciążę -
1:43 - 1:47to bardzo skomplikowany
i ryzykowny proces. -
1:47 - 1:51Choć naukowcy mieli nasienie,
musieli też zebrać komórki jajowe. -
1:51 - 1:57To złożona procedura wymagająca
uśpienia zwierzęcia nawet na dwie godziny. -
1:57 - 2:00Następnie mieli doprowadzić
do zapłodnienia w laboratorium. -
2:00 - 2:05Nikt wcześniej tego nie robił,
ani nie wiedział, jak to zrobić. -
2:05 - 2:07To dopiero początek.
-
2:07 - 2:10Matka zastępcza z innego
podgatunku nosorożca -
2:10 - 2:13musiałaby nosić płód do rozwiązania.
-
2:13 - 2:17Samice blisko spokrewnionego gatunku,
białego nosorożca południowego, -
2:17 - 2:21stały się kluczowe dla rozwoju
zarodka w laboratorium. -
2:21 - 2:25Są najlepszymi kandydatkami
na matki zastępcze. -
2:25 - 2:30Nosorożce północne i południowe
podzieliły się około miliona lat temu -
2:30 - 2:34na dwa osobne, choć dalej blisko
spokrewnione podgatunki. -
2:34 - 2:38Zamieszkują różne obszary
i mają nieco inne cechy fizyczne. -
2:38 - 2:42Szczęśliwym zbiegiem okoliczności,
kilka samic południowego nosorożca -
2:42 - 2:45wymagało leczenia ze względu
na ich problemy rozrodcze, -
2:45 - 2:49dzięki czemu naukowcy
mogli pobrać ich komórki jajowe. -
2:49 - 2:53W czeskim Dvůr Králové Zoo
w październiku 2015 roku -
2:53 - 2:56eksperci berlińskiego instytutu badawczgo
-
2:56 - 2:59zaczęli zbierać komórki jajowe
nosorożca południowego -
2:59 - 3:05i wysyłać je do Avantea, włoskiego
laboratorium reprodukcji zwierząt. -
3:05 - 3:12Tam naukowcy udoskonalili technikę
tworzenia zdolnego do życia zarodka. -
3:12 - 3:14Po dopracowaniu metody,
-
3:14 - 3:2022 sierpnia 2019 roku naukowcy
wydobyli komórki Nájin i Fatu -
3:20 - 3:22i przewieźli je do Włoch.
-
3:22 - 3:28Trzy dni później zapłodnili komórki
nasieniem nosorożca północnego. -
3:28 - 3:32Po tygodniu dwie komórki
dotarły do etapu rozwoju, -
3:32 - 3:36w którym zarodek może być zamrożony
i zachowany na przyszłość. -
3:36 - 3:41Kolejne pobranie w grudniu
2019 roku zapewniło nowy zarodek. -
3:41 - 3:48Na początek 2020 roku w planach
jest pobieranie komórek trzy razy w roku, -
3:48 - 3:50jeśli umożliwi to zdrowie Nájin i Fatu.
-
3:50 - 3:52Tymczasem naukowcy poszukują
-
3:52 - 3:55zastępczej matki z gatunku
nosorożca południowego. -
3:55 - 3:59Najlepiej takiej, która już
wcześniej donosiła ciążę. -
3:59 - 4:02Ten plan opiera się
na dużych pokładach nadziei. -
4:02 - 4:05Nosorożce południowe
i północne już się krzyżowały -
4:05 - 4:10w okresie zlodowacenia
i niedawno, w 1977 roku, -
4:10 - 4:14więc naukowcy mają nadzieję,
że samica nosorożca południowego -
4:14 - 4:17jest w stanie urodzić
nosorożca północnego. -
4:17 - 4:21Co więcej, ciąże obu
podgatunków trwają tyle samo. -
4:21 - 4:25Jednak transfer zarodka jest trudny
-
4:25 - 4:27z powodu kształtu szyjki macicy.
-
4:27 - 4:30Głównym celem, którego
osiągnięcie może potrwać dekady, -
4:30 - 4:34jest stworzenie populacji lęgowej
nosorożców północnych -
4:34 - 4:37w jej oryginalnej formie.
-
4:37 - 4:40Badania sugerują, że mamy próbki
od wystarczającej liczby osobników, -
4:40 - 4:45żeby odtworzyć gatunek z genetyczną
różnorodnością sprzed stu lat. -
4:45 - 4:48Mimo że specyfika
tych działań jest unikalna, -
4:48 - 4:52w momencie, kiedy tak wiele
gatunków jest na progu wymarcia, -
4:52 - 4:56stawiane są ważne pytania.
-
4:56 - 5:00Czy mamy obowiązek ratować
gatunki stojące nad krawędzią, -
5:00 - 5:04szczególnie, że to ludzkie działania
je na tę krawędź sprowadziły. -
5:04 - 5:07Czy powinny być granice
-
5:07 - 5:10w ratowaniu gatunków
zagrożonych wyginięciem?
- Title:
- Ostatnie żyjące przedstawicielki wymierającego gatunku - Jan Stejskal
- Speaker:
- Jan Stejskal
- Description:
-
Pełna lekcja: https://ed.ted.com/lessons/the-last-living-members-of-an-extinct-species-jan-stejskal
Na kenijskich sawannach dwie samice białego nosorożca północnego, Nájin i Fatu, pasą się z zadowoleniem. Są ostatnimi przedstawicielami swojego gatunku na Ziemi. Ich gatunek jest właściwie wymarły - bez samca nie mogą się rozmnażać. Mimo to jest jeszcze nadzieja na uratowanie białych nosorożców północnych. Jak to możliwe? Jan Stejskal zagłębia się w naukę o odtwarzaniu wymarłego gatunku.
Lekcja: Jan Stejskal. Reżyseria: Denis Chapon.
- Video Language:
- English
- Team:
- closed TED
- Project:
- TED-Ed
- Duration:
- 05:11
Marta Konieczna approved Polish subtitles for The last living members of an extinct species | ||
Marta Konieczna edited Polish subtitles for The last living members of an extinct species | ||
Marta Konieczna edited Polish subtitles for The last living members of an extinct species | ||
Ola Królikowska accepted Polish subtitles for The last living members of an extinct species | ||
Ola Królikowska edited Polish subtitles for The last living members of an extinct species | ||
Ola Królikowska edited Polish subtitles for The last living members of an extinct species | ||
Ola Królikowska edited Polish subtitles for The last living members of an extinct species | ||
Ola Królikowska edited Polish subtitles for The last living members of an extinct species |