Return to Video

Niebezpieczeństwa związane z mieszaniem leków - Céline Valéry

  • 0:07 - 0:11
    Która z tych trzech osób
    robi coś ryzykownego?
  • 0:11 - 0:15
    Ktoś zażywający leki na cholesterol
    z sokiem grejpfrutowym?
  • 0:15 - 0:17
    Ktoś zażywający paracetamol na ból kostki
  • 0:17 - 0:20
    przed wyjściem na drinka?
  • 0:20 - 0:23
    Czy ktoś przyjmujący
    leki rozrzedzające krew
  • 0:23 - 0:27
    i zażywający aspirynę na ból głowy?
  • 0:27 - 0:29
    Tak naprawdę każdy.
  • 0:29 - 0:33
    Każda z tych osób przypadkowo
    doprowadziła do interakcji między lekami,
  • 0:33 - 0:36
    która w skrajnych przypadkach
    może prowadzić do niewydolności nerek,
  • 0:36 - 0:39
    uszkodzenia wątroby
    lub krwotoku wewnętrznego.
  • 0:39 - 0:40
    Interakcje między lekami zachodzą,
  • 0:40 - 0:44
    gdy połączenie leku z inną substancją
  • 0:44 - 0:47
    wywołuje inne efekty
    niż każde dałoby z osobna.
  • 0:47 - 0:52
    Żywność, suplementy ziołowe,
    legalne leki i nielegalne substancje
  • 0:52 - 0:55
    mogą powodować interakcje między lekami.
  • 0:55 - 0:58
    Większość takich interakcji
    dzieli się na dwie kategorie.
  • 0:58 - 1:03
    Albo efekty dwóch substancji
    wpływają na siebie bezpośrednio,
  • 1:03 - 1:07
    albo dana substancja wpływa na sposób,
    w jaki ciało przetwarza inną
  • 1:07 - 1:12
    poprzez wchłanianie, metabolizm,
    lub jej transport w organizmie.
  • 1:12 - 1:15
    Na przykład leki
    rozrzedzające krew i aspiryna
  • 1:15 - 1:19
    mają podobne działanie, które staje się
    niebezpieczne przy ich łączeniu.
  • 1:19 - 1:21
    Oba zapobiegają tworzeniu się skrzepów.
  • 1:21 - 1:24
    Leki rozrzedzające krew zapobiegają
    tworzeniu się czynników krzepnięcia,
  • 1:24 - 1:26
    które utrzymują skrzepy razem,
  • 1:26 - 1:30
    a aspiryna zapobiegając zlepianiu się
    komórek krwi w grupy,
  • 1:30 - 1:32
    które stają się skrzepami.
  • 1:32 - 1:35
    Osobno te efekty są zwykle bezpieczne,
  • 1:35 - 1:39
    ale w połączeniu mogą zapobiegać
    krzepnięciu krwi w niebezpiecznym stopniu,
  • 1:39 - 1:41
    mogąc spowodować krwawienie wewnętrzne.
  • 1:41 - 1:44
    Choć leki rozrzedzające krew
    i aspiryna są ogólnie nieszkodliwe,
  • 1:44 - 1:46
    gdy się je przyjmuje osobno,
  • 1:46 - 1:50
    to interakcje, w których jedna substancja
    nasila działanie innej,
  • 1:50 - 1:54
    mogą również zajść między lekami,
    które osobno są szkodliwe.
  • 1:54 - 1:57
    Zarówno kokaina i heroina
    są niebezpieczne,
  • 1:57 - 2:00
    a zagrożenie nasila się,
    gdy obie substancje się połączy;
  • 2:00 - 2:04
    nawet jeśli wydaje się,
    że ich efekty behawioralne się wykluczają.
  • 2:04 - 2:06
    Kokaina jest stymulantem,
  • 2:06 - 2:09
    a wiele jej efektów,
    takich jak przyspieszenie akcji serca,
  • 2:09 - 2:12
    powoduje, że organizm
    potrzebuje więcej tlenu.
  • 2:12 - 2:17
    Heroina, środek hamujący, spowalnia
    oddychanie, zmniejszając dopływ tlenu,
  • 2:17 - 2:19
    gdy organizm potrzebuje go więcej.
  • 2:19 - 2:22
    To połączenie obciąża narządy
  • 2:22 - 2:24
    i może prowadzić
    do niewydolności oddechowej i śmierci.
  • 2:24 - 2:29
    Interakcja między sokiem
    grejpfrutowym a niektórymi lekami
  • 2:29 - 2:32
    z klasy leków obniżających
    poziom cholesterolu, zwanych statynami,
  • 2:32 - 2:35
    ma związek z metabolizmem leków.
  • 2:35 - 2:40
    Wątroba wytwarza enzymy,
    cząsteczki ułatwiające rozkład substancji
  • 2:40 - 2:42
    wprowadzanych do organizmu.
  • 2:42 - 2:44
    Enzymy mogą zarówno aktywować leki,
  • 2:44 - 2:47
    rozkładając je na składniki terapeutyczne
  • 2:47 - 2:51
    z bardziej złożonych cząsteczek,
    jak i dezaktywować je,
  • 2:51 - 2:54
    rozkładając szkodliwe związki
    na nieszkodliwe metabolity.
  • 2:54 - 2:57
    Istnieje wiele różnych enzymów,
  • 2:57 - 3:01
    z których każdy ma miejsce wiązania
    pasujące do konkretnej cząsteczki.
  • 3:01 - 3:06
    Grejpfrut wiąże się
    z tym samym enzymem co statyny,
  • 3:06 - 3:10
    co sprawia, że mniej tego enzymu
    jest dostępne do rozkładania statyn.
  • 3:10 - 3:14
    Tak więc połączenie tych dwóch oznacza,
    że większe stężenie leku
  • 3:14 - 3:17
    pozostaje w krwiobiegu przez dłuższy czas,
  • 3:17 - 3:19
    potencjalnie powodując niewydolność nerek.
  • 3:19 - 3:24
    Alkohol może zmieniać funkcję enzymu
    rozkładającego paracetamol,
  • 3:24 - 3:29
    aktywnego składnika
    wielu leków przeciwbólowych.
  • 3:29 - 3:31
    Kiedy ktoś bierze paracetamol,
  • 3:31 - 3:34
    część z niego przekształca się
    w toksyczną substancję.
  • 3:34 - 3:36
    Przy zalecanej dawce
    zwykle nie wytwarza się
  • 3:36 - 3:39
    aż tyle toksycznego produktu ubocznego,
    aby wyrządzić szkodę.
  • 3:39 - 3:42
    Ale intensywne picie
    może zmienić aktywność enzymów,
  • 3:42 - 3:45
    dlatego powstanie więcej
    produktu ubocznego,
  • 3:45 - 3:47
    potencjalnie powodując
    uszkodzenie wątroby,
  • 3:47 - 3:50
    nawet przy zwykle
    bezpiecznej dawce paracetamolu.
  • 3:50 - 3:54
    Tymczasem lek ziołowy
    dziurawiec zwyczajny
  • 3:54 - 3:57
    zwiększa produkcję określonego
    enzymu przez wątrobę.
  • 3:57 - 4:01
    Oznacza to, że leki,
    za których rozkład odpowiada ten enzym,
  • 4:01 - 4:02
    są metabolizowane szybciej;
  • 4:02 - 4:07
    czasem zbyt szybko,
    zanim zadziałają terapeutycznie.
  • 4:07 - 4:11
    Mimo zawrotnej liczby
    możliwych interakcji,
  • 4:11 - 4:13
    większość tych niebezpiecznych
  • 4:13 - 4:16
    z powszechnie stosowanymi lekami
    jest dobrze znana.
  • 4:16 - 4:17
    Nowe osiągnięcia w nauce
  • 4:17 - 4:20
    pomagają śledzić interakcje między lekami
  • 4:20 - 4:22
    lepiej niż kiedykolwiek wcześniej.
  • 4:22 - 4:24
    Niektórzy badacze opracowują
    programy sztucznej inteligencji,
  • 4:24 - 4:27
    które mogą przewidywać
    skutki uboczne interakcji leków
  • 4:27 - 4:29
    przed ich wystąpieniem,
  • 4:29 - 4:34
    wykorzystując informacje
    o interakcjach białek w ciele.
  • 4:34 - 4:37
    W przypadku nowych leków,
    które są ciągle opracowywane,
  • 4:37 - 4:40
    superkomputery znajdują
    potencjalne interakcje,
  • 4:40 - 4:43
    gdy leki są jeszcze w fazie rozwoju.
Title:
Niebezpieczeństwa związane z mieszaniem leków - Céline Valéry
Speaker:
Céline Valéry
Description:

Zobacz całą lekcję: https://ed.ted.com/lessons/the-dangers-of-mixing-drugs-celine-valery

Które z tych działań jest ryzykowne? Kiedy ktoś zażywa leki na cholesterol z sokiem grejpfrutowym? A może kiedy ktoś bierze paracetamol na ból kostki przed wyjściem na drinka? Czy jednoczesne przyjmowanie leków rozrzedzających krew i zażywanie aspiryny na ból głowy? Okazuje się, że każde jest niebezpieczne. W każdym powyższym przypadku dochodzi do interakcji między lekami, które mogą doprowadzić do poważnych komplikacji. Céline Valéry opisuje niebezpieczeństwa związane z łączeniem różnych substancji.

Lekcja: Céline Valéry, reżyseria: Cabong Studios.

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
04:45
Marta Konieczna approved Polish subtitles for The dangers of mixing drugs
Marta Konieczna edited Polish subtitles for The dangers of mixing drugs
Marta Konieczna edited Polish subtitles for The dangers of mixing drugs
Małgorzata Ciborska accepted Polish subtitles for The dangers of mixing drugs
Małgorzata Ciborska edited Polish subtitles for The dangers of mixing drugs
Małgorzata Ciborska edited Polish subtitles for The dangers of mixing drugs
Małgorzata Ciborska edited Polish subtitles for The dangers of mixing drugs
Małgorzata Ciborska edited Polish subtitles for The dangers of mixing drugs
Show all

Polish subtitles

Revisions