De oude, planeetvriendelijke wijsheid van Mongolische nomaden

Mongolische nomaden kunnen ons veel leren over hoe we gedurende de komende jaren kunnen overleven, zegt milieu-activiste Khulan Bathuyag. Ze neemt ons mee op reis door het schitterende Mongolische platteland, waar ze ons laat zien hoe Mongolische nomaden duizenden jaren lang overleefden in afgelegen gebieden dankzij enkele ongelooflijke, planeetvriendelijke en afvalvrije innovaties. Wij allemaal kunnen hier wijsheid uit halen over hoe we minimaler, duurzamer en meer in balans met Moeder Natuur kunnen leven.

Het is grappig dat buitenlanders
altijd dezelfde vragen stellen

wanneer ze mij voor het eerst ontmoeten.

Vragen zoals:

"Wow, kom jij uit Mongolië?
Ga je dan altijd te paard naar je werk?"

"Weet je wat cola is?"

Of: "Hebben jullie chocola in Mongolië?"

En als ik een grapje met ze wil uithalen,

dan zeg ik dingen zoals:

"O mijn god, daar heb ik
nog nooit van gehoord.

Wat zijn cola en chocola?

Kan je me daar meer over vertellen?"

Het werkt altijd

en we kunnen er ook goed om lachen.

In werkelijkheid is onze hoofdstad,
Ulaanbaatar, heel stedelijk.

We hebben commerciële gebouwen,

hotels van bekende ketens
en ook prachtige kunstruimtes.

Buitenlanders focussen echter vaak
op wat Mongolië niet heeft.

Ze kijken naar ons enorme,
ongerepte landschap,

de traditionele, nomadische levensstijlen,

en zien het als een teken van armoede.

Ik ben het daar niet mee eens.

Ik denk dat er eigenlijk
heel veel is dat we kunnen leren

van oude Mongolische nomaden

dat ons kan helpen om de komende jaren
en decennia te overleven.

Op deze foto bespeel ik het meest gevierde
traditionele instrument van Mongolië,

de morin khuur, of paardenviool.

Ik begon met spelen
toen ik nog maar negen jaar oud was

en tegen de tijd dat ik elf was,
reisde ik de wereld rond,

representeerde ik Mongolië
op internationale festivals

en woonde ik op plekken als Japan,
China, Finland, Duitsland en Zweden.

Maar toen ik 21 was,

verloor ik opeens
mijn liefhebbende moeder.

Slechts twee jaar later
verloor ik mijn vader.

Als enig kind was ik eenzaam
en ten einde raad.

In die tijd was mijn land
het enige dat ik nog had,

dus besloot ik om terug naar huis te gaan.

Ik verloor mezelf in mijn verdriet,

maar mijn land gaf me een gevoel
van veiligheid en geborgenheid.

Ik stelde me voor dat de blauwe hemel
van Mongolië mijn vader was

en het ongerepte,
schitterende landschap mijn moeder.

Na meer dan 10 jaar in
ontwikkelde landen te hebben gewoond,

was ik erg vervreemd geraakt
van de nomadische levensstijlen,

dus wilde ik er opnieuw mee kennismaken
en ze voor mezelf ervaren.

Vaak liet ik de stad achter me

en reisde ik naar de provincies
van mijn grootouders

in landelijk Mongolië,

om te zien waar mijn ouders
en ik vandaan kwamen

en mijn eigen identiteit
beter te begrijpen.

In mijn jeugd hoorde ik altijd verhalen
over hoe Mongolische nomaden

de meest gastvrije mensen op aarde zijn.

Ik wilde met eigen ogen zien

of ze echt een vreemdeling
onderdak en eten zouden geven.

Dus vertrok ik naar het platteland,
waar ik urenlang landwegen volgde.

Wat zo ongelooflijk is
aan Mongolische nomaden,

is dat buren vaak wel 40 kilometer
van elkaar vandaan wonen.

Er is geen privé-bezit
van weidegrond in Mongolië.

Op een bepaalde manier

hebben Mongolische nomaden
de totale vrijheid

om zich in dit schitterende landschap
te begeven waar ze willen.

Uiteindelijk zag ik twee bescheiden yurts,
dus parkeerde ik de auto.

Yurts, of ger,

zijn traditionele Mongolische woningen.

Ze zijn gemaakt van honderd procent
natuurlijke materialen:

een houten raamwerk en vloer,

leren touwen

en dikke dekens
gemaakt van gevilte schapenwol.

Het duurt maar ongeveer drie tot vier uur

om ze op te zetten of af te bouwen

en ze houden je warm
tijdens winterse temperaturen van -50°C.

Naast de yurt waren de kinderen
aan het spelen met schapen en geiten

en toen ik ze begroette,

nodigden hun ouders
me uit om binnen te komen.

De vrouw schonk
lekker warme melkthee voor me in

en de man bood me eten aan
dat al klaar stond op tafel.

Na even gekletst te hebben,
vroeg de man beleefd om mijn doel,

dus antwoordde ik kortweg
dat ik gewoon aan het reizen was

om de wortels te verkennen
van mijn grootouders

en dat ik een plek nodig had
om te overnachten

gezien de zon snel onderging.

En weet je wat?

Hij zei dat ik zo lang
kon blijven als nodig was,

op één voorwaarde.

Hij vroeg of ik
de morin khuur kon bespelen,

onze traditionele
Mongolische paardenviool.

In gedachten kon ik haast niet geloven
dat het echt gebeurde.

De paardenviool was
als een toegangskaartje.

Zodra Mongolen erachter komen
dat je de morin khuur kan bespelen,

hebben ze meteen respect voor je.

Ze zeggen dat de twee snaren

alles uitdrukken
wat er in de wereld gebeurt.

Ik bleef uiteindelijk
negen dagen bij hen

en ze vroegen me
niet eens om te vertrekken.

Ik denk dat als ik
twee maanden was gebleven,

dat ze dat goed gevonden hadden.

Het opmerkelijke is
dat voordat ik hen ontmoette,

ik dacht dat Mongolische nomaden
gastvrij waren uit vriendelijkheid,

net als iedereen.

Maar ik realiseerde me toen
dat het om veel meer ging.

Het ging om overleven als een gemeenschap.

Omdat nomaden in extreem
afgelegen gebieden wonen,

zijn ze volledig
afhankelijk van de natuur.

Zware sneeuwval,

een plotselinge overstroming

of een razende storm

kunnen een nomadische familie verwoesten.

Vandaag heeft een vreemdeling hulp nodig,

maar morgen ben jij het misschien.

Daarom zorgen ze voor elkaar

en verwelkomen iedereen
die hulp nodig heeft.

Dit heeft me diep geraakt,

omdat ik het gevoel heb dat
wij mensen steeds zelfzuchtiger worden.

Mijn verblijf bij een echte nomadenfamilie
heeft me wakker geschud.

Het leek in niets op wat ik ooit
had gezien in ontwikkelde landen.

De vrouw van de familie liet me zien

hoe ze zonder hulpmiddelen
biologische zuivel maken,

zoals witte kaas, yoghurt, tsegee

en zelfs traditionele vodka
gemaakt van koeienmelk.

Elk gereedschap dat ze gebruiken,
is handgemaakt met natuurlijke materialen.

In de yurt brandden we
gedroogde koeienmest om warm te blijven,

in plaats van brandstof.

Alles stond in scherp contrast

met mijn leven in de stad,
gevuld met plastic en staal.

Deze ervaring deed
een bod op al mijn zintuigen,

een compleet andere
manier van verfijning.

Hoe meer ik rondreisde door afgelegen,
landelijke gebieden in Mongolië,

hoe meer ik begreep
hoe de oude nomadische levensstijl

mogelijk gemaakt werd door Moeder Natuur.

Het nomadische leven
is werkelijk afvalvrij.

Gedurende zes jaar

heb ik meer dan 20 families bezocht

en mijn ervaringen waren altijd hetzelfde.

Ze verwelkomden me,
boden me eten aan,

en gaven me onderdak
als ik dat nodig had.

Ik verbaasde me over hoe
weinig bezit ze hadden.

Eerst dacht ik dat dit zo was
omdat ze vier keer per jaar verhuizen.

Die logica is makkelijk te begrijpen.

Je neemt alleen mee wat je nodig hebt.

Maar toen leerde ik dat er
een diepere filosofie achter schuilt.

Door de geschiedenis heen
geloofden nomaden

dat we slechts
voorbijgangers zijn in dit leven,

dat mensen met niets komen en gaan.

Ze geloven dat het geen zin heeft
om iets te bouwen dat de natuur vernielt

of om hebberig te zijn als het gaat
om materialistische dingen,

wanneer je levensverwachting
minder dan 100 jaar is.

In plaats daarvan
investeren ze in traditie,

erfgoed, geschiedenis,

en geven ze dat
generatie op generatie door.

Deze oude nomadische filosofie
liet mij inzien dat ik groter moet denken

en verder moet kijken
dan mijn eigen gemak en comfort.

Op het Mongolische platteland
voelde ik een ware vorm van vrijheid.

Wanneer ik terugkeerde naar de stad

zocht ik altijd naar manieren
om minimaler te leven.

Ik digitaliseerde
al het papierwerk van mijn bedrijf.

Waar ooit 20 stapels A4'tjes
voor nodig waren,

is er nu nog maar één nodig.

Ik ging kleiner wonen,
verminderde mijn CO2-uitstoot

en leerde mezelf om vaker
stil te staan bij mijn daden,

zoals het kopen van spullen,
het kiezen van vervoer

en vele andere levensstijlkeuzes
thuis en op werk.

Het belangrijkste is dat ik ben gestopt

met het marketen van consumptiegoederen
met een hoge omloopsnelheid

en nu werk met organisaties
die duurzaamheid promoten.

Verreweg de grootste verandering

is dat ik met een hernieuwde blik
naar ontwikkeling begon te kijken.

In de steden wordt het leven
als nomade in een traditionele yurt

en het hebben van weinig bezit

vaak gezien als een teken van armoede.

Niet alleen in het buitenland

maar ook thuis in Mongolië.

We denken dat elk ontwikkelingsland
het einddoel heeft

om het volgende Tokyo
of New York te worden,

met hun wolkenkrabbers,
grote winkelcentra en tolwegen.

Gemeenschappen over de hele wereld
geven hun traditionele levensstijlen op

om materiële rijkdom na te jagen.

Maar laten we niet vergeten
dat ontwikkelde landen

het meest verantwoordelijk
zijn voor klimaatverandering.

We moeten onszelf afvragen

waarom we steeds maar
dezelfde bouwtekening volgen

terwijl we weten dat ze
schadelijk is voor de wereld?

We hebben allemaal ervaren
wat de consequenties van onze keuzes zijn

gedurende de laatste acht maanden.

Recht doen aan Moeder Natuur

en focussen op planeetvriendelijke,
afvalvrije gewoontes

is niet langer een optie.

En wie kent de hoofdingrediënten
beter dan onze voorouders?

Zij overleefden zonder media

of technologie,

met niets anders dan wijsheid.

Als een inwoner van Mongolië
groeide ik op met verhalen

over hoe ontwikkelingslanden
minderwaardig zijn

en die heb ik echt ter harte genomen.

Maar vandaag wil ik
luid en duidelijk zeggen

dat ik geen nadelen zie
aan ontwikkelingslanden.

Integendeel,

ik zie landen die de grootste kans hebben
om alles op de juiste manier te doen,

landen die definitie kunnen geven
aan hun eigen manier van ontwikkelen

en de grootste voorsprong hebben
om een betere en veiligere plek te bouwen

voor iedereen.

Wat onze voorouders
duizenden jaren lang konden,

kunnen wij ook,
nu en in de toekomst,

als we het combineren
met de laatste innovaties.

We zijn tenslotte te gast op deze wereld,

dus laten we recht doen
aan de aarde en aan elkaar

zoals de oude,
Mongolische nomaden dat deden.

Dankjewel.