Akıl ve özgür iradenin sırlarını sihir gösterisiyle ortaya çıkarmak
-
0:01 - 0:02Pekala.
-
0:02 - 0:05Öncelikle kısa bir
hayal gücü idmanıyla başlamak istiyorum. -
0:06 - 0:09Bu masada
karşılıklı oturduğumuzu hayal edin. -
0:09 - 0:13Şimdi, sizden bu kartlardan birini seçip
bana doğru itmenizi isteyeceğim. -
0:13 - 0:17Bu yüzden lütfen kartlardan birini
bana doğru ittiğinizi hayal edin. -
0:19 - 0:22Tamam, şimdi
ittiğiniz karttaki sayıyı alın -
0:22 - 0:24ve aklınızda tutun --
birazdan lazım olacak. -
0:25 - 0:28Şimdi, bu desteyi karıştıracağım
-
0:28 - 0:31ve sizden destede gördüğünüz
bir kartı seçmenizi isteyeceğim. -
0:31 - 0:33Hazır mısınız?
-
0:36 - 0:39Pekala, şimdi aklınızda
bir kart olduğuna göre, -
0:39 - 0:42seçtiğiniz kartın değerini
bir önceki sayınla toplayın. -
0:43 - 0:46Mesela, sinek altılı seçtiyseniz
sayınaza altı ekleyin, -
0:46 - 0:48eğer as seçtiyseniz, bir ekleyin
-
0:48 - 0:50ve eğer resimli bir kart seçtiyseniz
11 ekleyin. -
0:52 - 0:55Zihninizde son bir sayını belirlediniz mi?
-
0:55 - 0:56Harika.
-
0:56 - 1:00Öyleyse, sayınızla eşleşen şekle bakın.
-
1:01 - 1:03Şimdi, komik olan şu.
-
1:03 - 1:06Bu videoyu izleyen bir sürü insan olacak
-
1:06 - 1:10ve hepiniz kendinize has özelliklere sahip
farklı farklı insanlar olacaksınız. -
1:11 - 1:12Ama yine de,
-
1:12 - 1:17şu an çoğunluğunuzun aklında bir kivi var
-
1:17 - 1:20ama eğer solaksanız da
büyük ihtimalle koçanlı bir mısır. -
1:20 - 1:23Evet, az önce sizi kandırdım.
-
1:23 - 1:25Ve psikolojik önyargılarınızı kullanarak
-
1:25 - 1:28iki tercihinizde de sizi manipüle ettim.
-
1:29 - 1:30Ben, Londra Goldsmiths Üniversitesinde
-
1:31 - 1:32MAGIC Lab'de çalışıyorum.
-
1:32 - 1:36Orada, asistanlarımızı görünmez
yapmanın yanı sıra -
1:36 - 1:41sihir numaralarını kullanarak
dikkat, algı, aldatma ve özgür irade gibi -
1:41 - 1:45psikolojik süreçleri araştıran
çeşitli çalışmalar yürütmekteyiz. -
1:46 - 1:51Çok küçük faktörlerin
seçimlerimizi bu kadar etkileyebilmesi -
1:51 - 1:54ve kusurlarımızın farkına varmanın bizi
güçlendirebilmesi beni çok şaşırtıyor. -
1:55 - 1:59Sihir numaraları bu durumu incelemek için
oldukça etkili bir araç -
1:59 - 2:02ve deneylerimiz de bunu kanıtlıyor.
-
2:03 - 2:09Öncelikle, biz insanlar tercihler arasında
en kolay olanını seçme eğilimindeyiz. -
2:10 - 2:12Yaptığım kart numarasında;
-
2:12 - 2:15çoğu insan genellikle
benim istediğim kartı seçiyor -
2:15 - 2:18çünkü kartı diğerlerinden
birazcık daha uzun gösteriyorum. -
2:18 - 2:21Ve böylece o kart beyniniz için
en kolay tercih haline geliyor. -
2:22 - 2:23Bizim durumumuzda da
-
2:23 - 2:26çoğunuz kupa onlusunu seçti öyle değil mi?
-
2:27 - 2:29Bu en kolay tercih prensibine dayalı
daha bir sürü -
2:29 - 2:31sihir numarası var.
-
2:31 - 2:33Çünkü sihirbazlar da gayet farkında ki
-
2:33 - 2:39beynimiz, "biz" demeyelim de,
genellikle birazcık tembel. -
2:39 - 2:44Dört kartla gerçekleştirdiğimiz numara da
bu duruma gayet iyi bir örnek. -
2:44 - 2:46Kendisi; katılımcılardan,
dört karttan birini -
2:46 - 2:49bana fiziksel olarak itmelerini istediğim,
-
2:49 - 2:51bir başka numaradan
esinlenerek tasarlandı. -
2:51 - 2:55Bu deneyde, insanların yüzde atmışının
soldan üçüncü kartı seçtiğini -
2:55 - 2:56ve eğer solak iseler de,
-
2:56 - 2:59çoğunlukla soldan ikinci kartı
seçtiklerini gördük. -
2:59 - 3:02Bu durum da yine
en kolay tercih prensibine dayanmakta -
3:02 - 3:04çünkü çoğu insanın seçtiği kart
-
3:05 - 3:08dominant elleriyle
en kolay ulaşabildikleri. -
3:09 - 3:14Yani, çoğunuzun bu iki sayıdan
birini seçeceğini biliyordum -
3:14 - 3:16ve bu bilgiyi kullanarak
-
3:16 - 3:19en olası iki durumu hesapladım.
-
3:20 - 3:25Ama bu sadece sihirle alakalı değil.
-
3:25 - 3:29Günlük hayatlarımızda nasıl çevremizin
etkisi altında kaldığımızla da alakalı. -
3:31 - 3:34Biliyorsunuz, haber ve siyasetçiler de
-
3:34 - 3:37aklınızla sürekli oynuyorlar,
-
3:37 - 3:41çünkü onlar da biliyor ki
-
3:41 - 3:43biz erişmesi kolay şeyleri
tercih ediyoruz. -
3:44 - 3:46Mesela, bir markete girdiğinizde
-
3:46 - 3:49bir şişe şarap
veya bir paket pirinç alırken -
3:49 - 3:51onlarca dikey rafa dizilmiş ürün arasından
-
3:51 - 3:53içgüdüsel olarak ilk önce
-
3:53 - 3:58sizin için görmesi en kolay olanlara
bakıyorsunuz, öyle değil mi? -
3:58 - 4:01Çünkü kolay ve daha az efor gerektiriyor.
-
4:02 - 4:05Biliyor musunuz, sırf bu
"en kolay tercih" prensibi yüzünden -
4:05 - 4:07markalar, ürünlerini
görmesi kolay raflara koydurabilmek için -
4:07 - 4:09market sahipleriyle pazarlık yapmaktalar.
-
4:10 - 4:14Ve bu, birçok siyasetçinin de
kullandığı bir taktik. -
4:15 - 4:19Bir bilgi, sosyal medyada
gözümüzün önüne düştüğünde -
4:19 - 4:20erişmesi kolay hale geliyor
-
4:20 - 4:23ve bu, kesinlikle oy verme tercihimizi
etkileyen bir şey. -
4:24 - 4:27Mesela Brexit referandumu
-
4:27 - 4:29ve 2016 Amerika seçimleri,
-
4:29 - 4:32yüzde yüz doğru olmamasına rağmen
-
4:32 - 4:35çeşitli bilgilerin erişim kolaylığını
orantısız hale getiren -
4:35 - 4:37ve sadece belirli kişilere görünür yapan,
-
4:37 - 4:42hedef sahibi reklam planlarıyla
insanların oylarının belirlendiği -
4:42 - 4:43iki tarihi siyasi olay.
-
4:44 - 4:48Ama güzel haberler de var.
-
4:48 - 4:52Bazı basit faktörler bizim ne kadar
etkilenebilir olduğumuzu belirlemekte. -
4:53 - 4:57Dört kartla yapılan sihir numarasını
kullanarak gerçekleştirilen bir deneyde -
4:57 - 4:59katılımcılara bir seçimleri olduğunu
açıkça belirtmemizin -
4:59 - 5:02onların daha bilinçli seçimler
yapmalarını sağladığını, -
5:02 - 5:07yani onlara yaptırmak istediğimizin
tam tersi yönde davrandıklarını keşfettik. -
5:08 - 5:10Başka bir deyişle,
-
5:10 - 5:14katılımcılardan ya bir kartı bana doğru
itmelerini rica ettim -
5:14 - 5:16ya da dedim ki,
-
5:16 - 5:18"Bir kart seçin, ve bana doğru itin."
-
5:19 - 5:21Ve bir kart seçmeleri istendiğinde
-
5:21 - 5:24düşüncesizce hareket edip
ulaşması en kolay kartı seçen kişi sayısı -
5:25 - 5:28yüzde 60'dan yüzde 35'e düştü.
-
5:29 - 5:35Yani görünen o ki,
bir seçim hakkımız olduğu -
5:35 - 5:37ve seçimlerimizin fark yarattığı
hatırlatıldığında -
5:37 - 5:39düşünmeden hareket etmek yerine,
-
5:39 - 5:42daha kişisel seçimler yapabiliyor
-
5:42 - 5:44ve daha az manipüle edilebilir oluyoruz.
-
5:44 - 5:47İzin verin, size İngiliz mentalist
Derren Brown'ın bulduğu -
5:47 - 5:49bir numara daha göstererek
-
5:49 - 5:50anlamanızı kolaylaştırayım.
-
5:51 - 5:54Bu seferki psikolojide "ilkinleme" denen
bir olayı kullanmakta. -
5:55 - 5:58İlkinleme, maruz kaldığınız bir şeyin
-
5:58 - 6:01gelecek seçim ve davranışlarınızı
etkilediğinde gerçekleşir, -
6:01 - 6:03Ve siz farkında olmadan
maruz kaldığınız şey -
6:03 - 6:05belli bir noktaya size
kadar rehberlik eder. -
6:05 - 6:08Genelde bu numara
sizinle yüz yüze konuştuğum -
6:08 - 6:10daha samimi bir ortamda gerçekleştirilir
-
6:10 - 6:12ama birlikte yine de deneyeceğiz.
-
6:12 - 6:15Sadece bana odaklanabildiğiniz kadar
odaklanmaya çalışın -
6:15 - 6:19ama seçimlerinize etki etmeme
izin vermeyin. -
6:20 - 6:22İskambil kartlarından
benim aklımda olanını, -
6:22 - 6:24size zihnen iletmeye çalışacağım.
-
6:24 - 6:25Hazır mısınız?
-
6:26 - 6:29Pekala, öncelikle rengi
parlak ve capcanlı yapın -
6:29 - 6:31Zihninizde bir ekran hayal edin,
-
6:31 - 6:34ve ekranda, küçük sayılar,
kartların alt köşelerindeki -
6:34 - 6:36ve şimdi de kartın üstündeki,
-
6:36 - 6:38sonra da ortadaki şeyleri,
-
6:38 - 6:39kartın merkezindekileri düşünün,
-
6:39 - 6:41pat, pat, pat, şekiller.
-
6:42 - 6:43Oldu mu?
-
6:45 - 6:48Tamam, şimdi iddiaya varım ki
büyük çoğunluğunuz -
6:48 - 6:50karo üçlüsünü düşündü
-
6:50 - 6:54ama başka bir kart seçti, öyle değil mi?
-
6:54 - 6:56Fark etmiş olabileceğiniz gibi,
-
6:56 - 7:00size komutları verirken
vücut dilimi kullanarak -
7:00 - 7:02seçimlerinize etki etmeye çalıştım.
-
7:02 - 7:03Bu numarayla çalışmalar yaparak
-
7:04 - 7:07katılımcıların yaklaşık yüzde 18'inin
karo üçlüsünü -
7:07 - 7:11ve yine yaklaşık yüzde 40'ının
başka bir şeklin üçlüsünü -
7:11 - 7:15onları manipüle ettiğimden
bihaber olarak seçtiğini keşfettik. -
7:15 - 7:18Peki burada noldu?
-
7:19 - 7:22Siz, seçimlerinizi etkilemeye çalıştığımın
farkında olduğunuzdan dolayı, -
7:22 - 7:25yaptığım şeye büyük ihtimalle
daha fazla dikkat ettiniz. -
7:25 - 7:28Ve bu da birçoğunuzun,
kim olduğum, ne üzerine uğraştığım -
7:28 - 7:31ve onların zihinleriyle
ne yapmaya çalıştığım hakkında -
7:31 - 7:32bir bilgilendirme almayan
-
7:32 - 7:35önceki katılımcılara kıyasla,
daha bilinçli seçimler yapabildiniz. -
7:37 - 7:39Yani mesele şu ki,
-
7:40 - 7:42deneylerimizin hepsinde,
-
7:42 - 7:45seçimlerini tamamen özgür iradeyle
gerçekleştirdiklerini iddia etseler de -
7:46 - 7:49tüm katılımcılarımızın kart seçimlerine
başarıyla etki edebildik. -
7:50 - 7:52Ve bu öz farkındalık eksikliği
-
7:52 - 7:54siyasetçileri, şirketleri
-
7:54 - 7:55ve diğer tüm insanların
-
7:55 - 7:58üzerimizde daha fazla
etki sağlamalarına izin veriyor, -
7:58 - 8:00çünkü aslında olmamamıza rağmen,
-
8:00 - 8:04kendi seçim ve inançlarımızın mutlak
kontrolüne sahip olduğumuza inanıyoruz. -
8:04 - 8:06Politik ya da alışveriş seçimlerimizde
-
8:07 - 8:08eğer dikkat etmezsek
-
8:08 - 8:12yanıltıcı içerik veya cafcaflı reklamlar
aklımızla oynayabilir. -
8:13 - 8:17Peki ya, günlük yaşantımızda
-
8:17 - 8:19içimizdeki dürtüsel canavarı bastırıp,
-
8:19 - 8:21düşünmeden hareket etmek yerine,
-
8:21 - 8:24durup seçimlerimiz hakkında
daha derin düşünebiliyor olsaydık? -
8:25 - 8:27Aslında, manipüle edilebilir olduğumuzu
-
8:28 - 8:30hayatımız boyunca aklımızdan çıkarmayarak
-
8:30 - 8:32daha bilinçli seçimler yapabiliriz.
-
8:33 - 8:34Teşekkürler.
- Title:
- Akıl ve özgür iradenin sırlarını sihir gösterisiyle ortaya çıkarmak
- Speaker:
- Alice Pailhès
- Description:
-
Seçimlerinizin kontrolü sizde mi? Bilim insanı ve illüzyonist Alice Pailhès, sihir numaralarının aksini ortaya çıkarabileceğini söylüyor. Beyninizin nasıl çalıştığını, nasıl ustaca manipüle edilebildiğini ve bunun özgür irade ve günlük yaşamınız için ne anlama geldiğini ortaya çıkaran sihir numaralarını gerçekleştirirken yakından izleyin. Kartınızı doğru tahmin etti mi?
- Video Language:
- English
- Team:
- closed TED
- Project:
- TEDTalks
- Duration:
- 08:48
Cihan Ekmekçi approved Turkish subtitles for Secrets of the mind and free will -- revealed by magic tricks | ||
Cihan Ekmekçi accepted Turkish subtitles for Secrets of the mind and free will -- revealed by magic tricks | ||
Cihan Ekmekçi edited Turkish subtitles for Secrets of the mind and free will -- revealed by magic tricks | ||
Ayberk Toygar Temizci edited Turkish subtitles for Secrets of the mind and free will -- revealed by magic tricks | ||
Ayberk Toygar Temizci edited Turkish subtitles for Secrets of the mind and free will -- revealed by magic tricks | ||
Cihan Ekmekçi declined Turkish subtitles for Secrets of the mind and free will -- revealed by magic tricks | ||
Cihan Ekmekçi edited Turkish subtitles for Secrets of the mind and free will -- revealed by magic tricks | ||
Ayberk Toygar Temizci edited Turkish subtitles for Secrets of the mind and free will -- revealed by magic tricks |